Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1117539
Scripture Name( English ): Mahanishith Translated Scripture Name : મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-५ नवनीतसार

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૫ નવનીતસાર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 839 Category : Chheda-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] एवं गोयमा तेसिं अनायार पवत्ताणं बहूणं आयरिय मयहरादीणं एगे मरगयच्छवी कुवलयप्पहा-भिहाणे नाम अनगारे महा तवस्सी अहेसि। तस्स णं महा महंते जीवाइ पयत्थेसु तत्त परिण्णाणे सुमहंतं चेव संसार सागरे तासुं तासुं जोणीसुं संसरण भयं सव्वहा सव्व पयारेहिं णं अच्चंतं आसायणा भीरुयत्तणं तक्कालं तारिसे वी असमंजसे अनायारे बहु साहम्मिय पवत्तिए तहा वी सो तित्थयरा-णमाणं णाइक्कमेइ। अहन्नया सो अनिगूहिय बल वीरिय पुरिसक्कार परक्कमे सुसीस गण परियरिओ सव्वण्णु-पणीयागम सुत्तत्थो भयाणुसारेणं ववगय राग दोस मोह मिच्छत्तममकाराहंकारो सव्वत्थापडिबद्धो किं बहुना सव्वगुणगणा हिट्ठिय सरीरो अनेग गामागर नगर पुर खेड कव्वड मडंब दोणमुहाइ सन्निवेस विसेसेसुं अनेगेसुं भव्वसत्ताणं संसारचारग विमोक्खणिं सद्धम्म कहं परिकहेहिंतो विहरिंसु। एवं च वच्चंति दियहा। अन्नया णं सो महानुभागो विहरमाणो आगओ गोयमा तेसिं णीयविहारीणमावासगे। तेसिं च महा तवस्सी काऊण सम्मा-णिओ किइकम्मासण पयाणाइणा सुविणएणं। एवं च सुह णिसन्नो चिट्ठित्ताणं धम्म कहाइणा विणोएणं पुणो गंतुं पयत्तो। ताहे भणिओ सो महानुभागो गोयमा तेहिं दुरंत पंत लक्खणेहिं लिंगोवजीवीहि णं भट्ठायारुम्मग्ग पवत्तगाभिग्गहीय मिच्छादिट्ठीहिं। जहा णं भयवं जइ तुममिहइं एक्कं वासा रत्तियं चाउम्मासियं पउंजियंताणमेत्थं एत्तिगे एत्तिगे चेइयालगे भवंति णूणं तुज्झाणत्तीए, ता किरउ मनुग्गहमम्हाणं इहेव चाउम्मासियं। ताहे भणियं तेण महानुभागेणं गोयमा जहा भो भो पियंवए जइ वि जिणालए तहा वि सावज्जमिणं, णाहं वायामित्तेणं पि एयं आयरिज्जा। एयं च समय सार परं तत्तं जहट्ठियं अविवरियं नीसंकं भणमाणेणं तेसिं मिच्छादिट्ठि लिंगीणं साहुवेस धारीणं मज्झे गोयमा आसंकलियं तित्थयर णाम कम्म गोयं तेणं कुवलयप्पभेणं एगभवाव-सेसीकओ भवोयही। तत्थ य दिट्ठो अणुल्लवणिज्ज नाम संघ मेलावगो अहेसि। तेहिं च बहूहिं पाव-मईहिं लिंगिणलिंगणियाहिं परोप्परमेग मयं काऊणं गोयमा तालं दाऊणं विप्पलोइयं चेव तं तस्स महानुभाग सुमह तवस्सिणो कुवलयप्पहाभिहाणं कयं च से सावज्जायरियाभिहाणं सद्दकरणं गयं च पसिद्धीए। एवं च सद्दिज्जमाणो वि सो तेणापसत्थ सद्द करेणेणं तहा वि गोयमा ईसिं पि न कुप्पे।
Sutra Meaning : એમ હે ગૌતમ ! આમ અનાચાર પ્રવર્તક આચાર્યો, ગચ્છનાયકો ઘણા થયા. તેમાં મરકતરત્ન સમ કાંતિવાળા કુવલયપ્રભ નામે મહાતપસ્વી અણગાર હતા. તેમને જીવાદિ પદાર્થો સંબંધે ઘણુ જ સૂત્ર અને અર્થાદિ જ્ઞાન હતું. આ સંસાર સમુદ્રમાં તે – તે યોનિમાં રખડવાના ભયવાળા હતા. ત્યારે એવું અસંયમ વર્તતુ હોવા છતાં અનાચાર ચાલતો હોવા છતાં કુવલયપ્રભ જિનાજ્ઞા ઉલ્લંઘતા ન હતા. હવે કોઈ સમયે બળ – વીર્ય – પુરુષકાર પરાક્રમ છૂપાવ્યા નથી એવા તે સુશિષ્ય પરિવાર સહિત સર્વરૂપે પ્રરૂપેલા. આગમસૂત્રને અનુસરનાર, રાગ – દ્વેષ – મોહ – મિથ્યાત્વ – મમત્વાદિથી રહિત, સર્વ પદાર્થોમાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવથી નિર્મમત્વી થયેલા, વધુ તેમના કેટલા ગુણો વર્ણવવા ? ગામ, ખાણ, નગર, ખેડ, કર્બટ, મંડપ, દ્રોણ મુખાદિ સ્થાન વિશેષોમાં અનેક ભવ્યાત્માઓને સંસારરૂપ કેદખાના માંથી છોડાવનાર એવી સુંદર ધર્મકથાનો ઉપદેશ આપવા વિચરતા હતા. હવે કોઈક સમયે તે મહાનુભાવ વિહાર કરતા કરતા ત્યાં આવ્યા કે જ્યાં પહેલાં નિત્ય એક સ્થાને વાસ કરનારા રહેતા હતા. આ મહાતપસ્વી છે, એમ ધારીને વંદન – આસનદાન આદિ સમુચિત વિનય કરીને તેમનું સન્માન કર્યું. એ પ્રમાણે તેઓ સુખપૂર્વક ત્યાં બેઠા. બેસીને ધર્મકથાદિ વિનોદ કરાવતા ત્યાંથી જવા માટે પ્રયત્ન કરવા લાગ્યા ત્યારે તે મહાનુભાગ કુવલયપ્રભ આચાર્યને તેઓએ દુરંતપ્રાંત અધમ – લક્ષણવાળા, વેશથી આજીવિકા કરનારા, ભ્રષ્ટાચાર સેવનાર, ઉન્માર્ગ પ્રવર્તાવનાર, આભિગ્રહી મિથ્યાદૃષ્ટિએ કહ્યું કે – ભગવન્‌ ! જો આપ અહીં એક ચાતુર્માસ રહેવાનો નિર્ણય કરો તો તમારી આજ્ઞાથી અહીં આટલા જિનચૈત્યો નક્કી કરાવવા તો અમારા ઉપર કૃપા કરીને આપ અહીં જ રહો. હે ગૌતમ ! ત્યારે તે મહાનુભાગ કુવલયપ્રભે કહ્યું કે – અરે ! પ્રિયવચન બોલનારાઓ ! જો કે જિનાલય છે, છતાં પણ એ પાપરૂપ છે. હું વચનમાત્રથી પણ તેનું આચરણ કરીશ નહીં. આ રીતે શાસ્ત્રના સારભૂત ઉત્તમ તત્ત્વને યથાવસ્થિત અવિપરીત નિઃશંકપણે કહેતા તે મિથ્યાદૃષ્ટિ સાધુવેશધારી પાખંડીઓની વચ્ચે યથાર્થ પ્રરૂપણાથી તીર્થંકર નામ ગોત્ર ઉપાર્જ્યું અને એક ભવ બાકી રહે તેવો સંસાર સમુદ્ર શોષવી નાંખ્યો. ત્યાં આગળ જેનું નામ ન બોલાય તેવો દિષ્ટ નામનો સંઘ એકઠો થયેલ. તેણે તથા ઘણા પાપમતિવાળા વેશધારીએ પરસ્પર એકઠાં મળીને હે ગૌતમ ! તે મહાતપસ્વી મહાનુભાવનું જે કુવલયપ્રભ નામ હતું, તેનો વિલાપ કર્યો. એટલું જ નહીં પણ સાથે મળી તાળી આપીને ‘સાવદ્યાચાર્ય’ એવું નામ સ્થાપન કર્યું. તે જ નામ પ્રસિદ્ધ થયું. હે ગૌતમ ! તેવા અપ્રશસ્ત નામથી બોલાવવા છતાં તેઓ લગીરે કોપ ન પામ્યા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] evam goyama tesim anayara pavattanam bahunam ayariya mayaharadinam ege maragayachchhavi kuvalayappaha-bhihane nama anagare maha tavassi ahesi. Tassa nam maha mahamte jivai payatthesu tatta parinnane sumahamtam cheva samsara sagare tasum tasum jonisum samsarana bhayam savvaha savva payarehim nam achchamtam asayana bhiruyattanam takkalam tarise vi asamamjase anayare bahu sahammiya pavattie taha vi so titthayara-namanam naikkamei. Ahannaya so aniguhiya bala viriya purisakkara parakkame susisa gana pariyario savvannu-paniyagama suttattho bhayanusarenam vavagaya raga dosa moha michchhattamamakarahamkaro savvatthapadibaddho kim bahuna savvagunagana hitthiya sariro anega gamagara nagara pura kheda kavvada madamba donamuhai sannivesa visesesum anegesum bhavvasattanam samsaracharaga vimokkhanim saddhamma kaham parikahehimto viharimsu. Evam cha vachchamti diyaha. Annaya nam so mahanubhago viharamano agao goyama tesim niyaviharinamavasage. Tesim cha maha tavassi kauna samma-nio kiikammasana payanaina suvinaenam. Evam cha suha nisanno chitthittanam dhamma kahaina vinoenam puno gamtum payatto. Tahe bhanio so mahanubhago goyama tehim duramta pamta lakkhanehim limgovajivihi nam bhatthayarummagga pavattagabhiggahiya michchhaditthihim. Jaha nam bhayavam jai tumamihaim ekkam vasa rattiyam chaummasiyam paumjiyamtanamettham ettige ettige cheiyalage bhavamti nunam tujjhanattie, ta kirau manuggahamamhanam iheva chaummasiyam. Tahe bhaniyam tena mahanubhagenam goyama jaha bho bho piyamvae jai vi jinalae taha vi savajjaminam, naham vayamittenam pi eyam ayarijja. Eyam cha samaya sara param tattam jahatthiyam avivariyam nisamkam bhanamanenam tesim michchhaditthi limginam sahuvesa dharinam majjhe goyama asamkaliyam titthayara nama kamma goyam tenam kuvalayappabhenam egabhavava-sesikao bhavoyahi. Tattha ya dittho anullavanijja nama samgha melavago ahesi. Tehim cha bahuhim pava-maihim limginalimganiyahim paropparamega mayam kaunam goyama talam daunam vippaloiyam cheva tam tassa mahanubhaga sumaha tavassino kuvalayappahabhihanam kayam cha se savajjayariyabhihanam saddakaranam gayam cha pasiddhie. Evam cha saddijjamano vi so tenapasattha sadda karenenam taha vi goyama isim pi na kuppe.
Sutra Meaning Transliteration : Ema he gautama ! Ama anachara pravartaka acharyo, gachchhanayako ghana thaya. Temam marakataratna sama kamtivala kuvalayaprabha name mahatapasvi anagara hata. Temane jivadi padartho sambamdhe ghanu ja sutra ane arthadi jnyana hatum. A samsara samudramam te – te yonimam rakhadavana bhayavala hata. Tyare evum asamyama vartatu hova chhatam anachara chalato hova chhatam kuvalayaprabha jinajnya ullamghata na hata. Have koi samaye bala – virya – purushakara parakrama chhupavya nathi eva te sushishya parivara sahita sarvarupe prarupela. Agamasutrane anusaranara, raga – dvesha – moha – mithyatva – mamatvadithi rahita, sarva padarthomam dravya, kshetra, kala, bhavathi nirmamatvi thayela, vadhu temana ketala guno varnavava\? Gama, khana, nagara, kheda, karbata, mamdapa, drona mukhadi sthana visheshomam aneka bhavyatmaone samsararupa kedakhana mamthi chhodavanara evi sumdara dharmakathano upadesha apava vicharata hata. Have koika samaye te mahanubhava vihara karata karata tyam avya ke jyam pahelam nitya eka sthane vasa karanara raheta hata. A mahatapasvi chhe, ema dharine vamdana – asanadana adi samuchita vinaya karine temanum sanmana karyum. E pramane teo sukhapurvaka tyam betha. Besine dharmakathadi vinoda karavata tyamthi java mate prayatna karava lagya tyare te mahanubhaga kuvalayaprabha acharyane teoe duramtapramta adhama – lakshanavala, veshathi ajivika karanara, bhrashtachara sevanara, unmarga pravartavanara, abhigrahi mithyadrishtie kahyum ke – Bhagavan ! Jo apa ahim eka chaturmasa rahevano nirnaya karo to tamari ajnyathi ahim atala jinachaityo nakki karavava to amara upara kripa karine apa ahim ja raho. He gautama ! Tyare te mahanubhaga kuvalayaprabhe kahyum ke – are ! Priyavachana bolanarao ! Jo ke jinalaya chhe, chhatam pana e paparupa chhe. Hum vachanamatrathi pana tenum acharana karisha nahim. A rite shastrana sarabhuta uttama tattvane yathavasthita aviparita nihshamkapane kaheta te mithyadrishti sadhuveshadhari pakhamdioni vachche yathartha prarupanathi tirthamkara nama gotra uparjyum ane eka bhava baki rahe tevo samsara samudra shoshavi namkhyo. Tyam agala jenum nama na bolaya tevo dishta namano samgha ekatho thayela. Tene tatha ghana papamativala veshadharie paraspara ekatham maline he gautama ! Te mahatapasvi mahanubhavanum je kuvalayaprabha nama hatum, teno vilapa karyo. Etalum ja nahim pana sathe mali tali apine ‘savadyacharya’ evum nama sthapana karyum. Te ja nama prasiddha thayum. He gautama ! Teva aprashasta namathi bolavava chhatam teo lagire kopa na pamya.