Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1117537
Scripture Name( English ): Mahanishith Translated Scripture Name : મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-५ नवनीतसार

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૫ નવનીતસાર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 837 Category : Chheda-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से भयवं जे णं केई आयरिए, इ वा मयहरए, इ वा असई कहिंचि कयाई तहाविहं संविहाणगमासज्ज इणमो निग्गंथं पवयणमन्नहा पन्नवेज्जा, से णं किं पावेज्जा गोयमा जं सावज्जायरिएणं पावियं। से भयवं कयरे णं से सावज्जयरिए किं वा तेणं पावियं ति। गोयमा णं इओ य उसभादि तित्थंकर चउवीसिगाए अनंतेणं कालेणं जा अतीता अन्ना चउवीसिगा तीए जारिसो अहयं तारिसो चेव सत्त रयणी पमाणेणं जगच्छेरय भूयो देविंद विंदवं-दिओ पवर वर धम्मसिरी नाम चरम धम्मतित्थंकरो अहेसि। तस्से य तित्थे सत्त अच्छेरगे पभूए। अहन्नया परिनिव्वुडस्स णं तस्स तित्थंकरस्स कालक्कमेणं असंजयाणं सक्कार कारवणे नाम अच्छेरगे वहिउमारद्धे। तत्थ णं लोगानुवत्तीए मिच्छत्त वइयं असंजय पूयाणुरयं बहुजण समूहं ति वियाणिऊण तेणं कालेणं तेणं समएणं अमुणिय समय सब्भावेहिं ति गारव मइरा मोहिएहिं नाम मेत्त आयरियमयहरेहिं सड्ढाईणं सयासाओ दविण जायं पडिग्गहिय थंभ सहस्सूसिए सक सके ममत्तिए चेइयालगे काराविऊणं ते चेव दुरंत पंत लक्खणाहमाहमेहिं आसईए ते चेव चेइयालगे मासीय गोविऊणं च बल वीरिय पुरिसक्कार परक्कमे संते बले संते वीरिए संते पुरिसक्कार परक्कमे चइऊण उग्गाभिग्गहे अनियय विहारं णीयावासमासइत्ता णं सिढिलीहोऊणं संजमाइसुट्ठिए पच्छा परिचि-च्चाणं इहलोग परलोगावायं अंगीकाऊण य सुदीह संसारं तेसुं चेव मढ देवलेसुं अच्चत्थं गढिरे मुच्छिरे ममीकाराहंकारेहि णं अभिभूए सयमेव विचित्तमल्ल दामाईहि णं देवच्चणं काउमब्भुज्जए, जं पुन समयसारं परं इमं सव्वण्णु वयणं तं दूर सुदूरयरेणं उज्झियंति, तं जहा– सव्वे जीवा, सव्वे पाणा, सव्वे भूया, सव्वे सत्ता न हंतव्वा न अज्जावेयव्वा, न परियावेयव्वा, न परिघेतव्वा, न विराहेयव्वा, न किलामेयव्वा, न उद्दवेयव्वा जे केई सुहुमा जे केई बायरा जे केई तसा, जे केई थावरा, जे केई पज्जत्ता, जे केई अपज्जत्ता, जे केई एगेंदिया, जे केई बेइंदिया, जे केई तेइंदिया, जे केई चउरिंदिया, जे केई पंचेंदिया तिविहं तिविहेणं मणेणं वायाए काएणं, जं पुन गोयमा मेहुणं तं एगंतेणं ३, णिच्छयओ ३, बाढं ३ तहा आउ तेउ समारंभं च सव्वहा सव्वपयारेहि णं सययं विवज्जेज्जा मुनीति। एस धम्मे धुवे सासए णीरए समेच्च लोगं खेयण्णूहिं पवेइयं ति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! જે કોઈ આચાર્ય જે ગચ્છનાયક વારંવાર કોઈક પ્રકારે કદાચિત તેવા પ્રકારનું કારણ પામીને આ નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનને વિપરીત રૂપે પ્રરૂપે તો તેવા કાર્યથી તેનું કેવું ફળ મળે ? ગૌતમ ! જે સાવદ્યાચાર્યએ મેળવ્યું તેવું અશુભ ફળ મેળવે. ભગવન્‌! તે સાવદ્યાચાર્ય કોણ હતા ? તેણે શું અશુભ ફળ મેળવ્યું ? ગૌતમ ! આ ઋષભાદિ તીર્થંકરની ચોવીશી પૂર્વે અનંતો કાળ ગયા પહેલાં કોઈક બીજી ચોવીશીમાં જેવી હું સાત હાથ પ્રમાણ કાયાવાળો છું તેવી કાયાવાળા જગતમાં આશ્ચર્યભૂત, દેવેન્દ્રોના સમૂહથી વંદાયેલા, શ્રેષ્ઠતર, ધર્મશ્રી નામે છેલ્લા તીર્થંકર હતા. તેમના તીર્થમાં સાત આશ્ચર્યો થયેલા, કોઈ સમયે તે તીર્થંકર નિર્વાણ પામ્યા, ત્યારપછી કાળક્રમે અસંયતોનો સત્કાર કરાવવારૂપ આશ્ચર્ય વહેવાનો પ્રારંભ થયો. તે સમયે ત્યાં લોકોની અનુવૃત્તિથી તેમજ મિથ્યાત્વથી અવિરત થયેલ અસંયતોની પૂજામાં અનુરાગ થયેલ ઘણા સમૂહને જાણીને તે કાળે તે સમયે ન જાણેલા શાસ્ત્રના સદ્‌ભાવવાળા, ત્રણ ગારવરૂપ મદિરામાં મુંઝાયેલા, નામ માત્રના આચાર્ય અને ગચ્છનાયકે શ્રાવકો પાસેથી ધન મેળવીને દ્રવ્ય એકઠું કરી કરીને હજાર સ્તંભોવાળુ ઊંચું એવું દરેકે મમત્વભાવથી પોતપોતાના નામનું ચૈત્યાલય કરાવીને તેઓ દુરંત પ્રાંત લક્ષણવાળા અધમાધમી ત્યાં જ રહેવા સાથે રક્ષણ કરવા લાગ્યા. તેઓમાં બળ – વીર્ય – પરાક્રમ, પુરુષાર્થ હોવા છતાં તે પુરુષકાર પરાક્રમ, બળ – વીર્યને છૂપાવીને ઉગ્ર અભિગ્રહો કરવા કે અનિયત વિહાર કરવાનો ત્યાગ કરીને નિત્યવાસનો આશ્રવ કરીને, સંયમાદિમાં શિથિલ થઈને રહેલા હતા. પાછળથી આલોક અને પરલોકના નુકસાનની ચિંતાનો ત્યાગ કરીને, લાંબા કાળનો સંચાર અંગિકાર કરીને તે જ મઠ અને દેવ કુલોમાં અત્યંત પરિગ્રહ, બુદ્ધિ, મૂર્ચ્છા, મમત્વકરણ, અહંકાર વગેરે કરીને સંયમમાર્ગમાં પાછા પડેલા પરાભવિત થયા પછી પોતે માળા આદિથી દેવાર્ચન કરવા ઉદ્યમશીલ બનવા લાગ્યા. જે વળી શાસ્ત્રના સારભૂત શ્રેષ્ઠ એવું સર્વજ્ઞનું વચન છે. તેને અતિશય દૂરથી જ તજ્યું. તે આ પ્રમાણે – સર્વે જીવો, સર્વે પ્રાણો, સર્વે ભૂતો અને સર્વે સત્ત્વોને ન હણવા, તેમને વેદના ન આપવી, પરિતાપ ન પમાડવા, ગ્રહણ ન કરવા, વિરાધના ન કરવી, તલામણા ન કરવી, ઉપદ્રવ ન કરવા. સૂક્ષ્મ – બાદર, ત્રસ – સ્થાવર, પર્યાપ્તા – અપર્યાપ્તા એકેન્દ્રિય કે બેઇન્દ્રિયાદિ સર્વે જીવોને ત્રિવિધ – ત્રિવિધે મન, વચન, કાયાથી મારે મારવા નહીં, મરાવવા નહીં, મારતાને સારા જાણવા નહીં. આવી પોતે સ્વીકારેલી પ્રતિજ્ઞા પણ ભૂલી ગયા. વળી હે ગૌતમ! મૈથુન એકાંતે કે નિશ્ચયથી કે દૃઢપણે તેમજ જળ અને અગ્નિનો સમારંભ સર્વથા સર્વ પ્રકારે મુનિ સ્વયં વર્જે. આવા પ્રકારે ધર્મ ધ્રુવ, શાશ્વત, નિત્ય છે. એમ લોકોના દુઃખને જાણનાર સર્વજ્ઞ ભગવંતે પ્રરૂપેલ છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se bhayavam je nam kei ayarie, i va mayaharae, i va asai kahimchi kayai tahaviham samvihanagamasajja inamo niggamtham pavayanamannaha pannavejja, se nam kim pavejja goyama jam savajjayarienam paviyam. Se bhayavam kayare nam se savajjayarie kim va tenam paviyam ti. Goyama nam io ya usabhadi titthamkara chauvisigae anamtenam kalenam ja atita anna chauvisiga tie jariso ahayam tariso cheva satta rayani pamanenam jagachchheraya bhuyo devimda vimdavam-dio pavara vara dhammasiri nama charama dhammatitthamkaro ahesi. Tasse ya titthe satta achchherage pabhue. Ahannaya parinivvudassa nam tassa titthamkarassa kalakkamenam asamjayanam sakkara karavane nama achchherage vahiumaraddhe. Tattha nam loganuvattie michchhatta vaiyam asamjaya puyanurayam bahujana samuham ti viyaniuna tenam kalenam tenam samaenam amuniya samaya sabbhavehim ti garava maira mohiehim nama metta ayariyamayaharehim saddhainam sayasao davina jayam padiggahiya thambha sahassusie saka sake mamattie cheiyalage karaviunam te cheva duramta pamta lakkhanahamahamehim asaie te cheva cheiyalage masiya goviunam cha bala viriya purisakkara parakkame samte bale samte virie samte purisakkara parakkame chaiuna uggabhiggahe aniyaya viharam niyavasamasaitta nam sidhilihounam samjamaisutthie pachchha parichi-chchanam ihaloga paralogavayam amgikauna ya sudiha samsaram tesum cheva madha devalesum achchattham gadhire muchchhire mamikarahamkarehi nam abhibhue sayameva vichittamalla damaihi nam devachchanam kaumabbhujjae, jam puna samayasaram param imam savvannu vayanam tam dura sudurayarenam ujjhiyamti, tam jaha– Savve jiva, savve pana, savve bhuya, savve satta na hamtavva na ajjaveyavva, na pariyaveyavva, na parighetavva, na viraheyavva, na kilameyavva, na uddaveyavva je kei suhuma je kei bayara je kei tasa, je kei thavara, je kei pajjatta, je kei apajjatta, je kei egemdiya, je kei beimdiya, je kei teimdiya, je kei chaurimdiya, je kei pamchemdiya tiviham tivihenam manenam vayae kaenam, jam puna goyama mehunam tam egamtenam 3, nichchhayao 3, badham 3 taha au teu samarambham cha savvaha savvapayarehi nam sayayam vivajjejja muniti. Esa dhamme dhuve sasae nirae samechcha logam kheyannuhim paveiyam ti.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Je koi acharya je gachchhanayaka varamvara koika prakare kadachita teva prakaranum karana pamine a nirgrantha pravachanane viparita rupe prarupe to teva karyathi tenum kevum phala male\? Gautama ! Je savadyacharyae melavyum tevum ashubha phala melave. Bhagavan! Te savadyacharya kona hata\? Tene shum ashubha phala melavyum\? Gautama ! A rishabhadi tirthamkarani chovishi purve anamto kala gaya pahelam koika biji chovishimam jevi hum sata hatha pramana kayavalo chhum tevi kayavala jagatamam ashcharyabhuta, devendrona samuhathi vamdayela, shreshthatara, dharmashri name chhella tirthamkara hata. Temana tirthamam sata ashcharyo thayela, koi samaye te tirthamkara nirvana pamya, tyarapachhi kalakrame asamyatono satkara karavavarupa ashcharya vahevano prarambha thayo. Te samaye tyam lokoni anuvrittithi temaja mithyatvathi avirata thayela asamyatoni pujamam anuraga thayela ghana samuhane janine te kale te samaye na janela shastrana sadbhavavala, trana garavarupa madiramam mumjhayela, nama matrana acharya ane gachchhanayake shravako pasethi dhana melavine dravya ekathum kari karine hajara stambhovalu umchum evum dareke mamatvabhavathi potapotana namanum chaityalaya karavine teo duramta pramta lakshanavala adhamadhami tyam ja raheva sathe rakshana karava lagya. Teomam bala – virya – parakrama, purushartha hova chhatam te purushakara parakrama, bala – viryane chhupavine ugra abhigraho karava ke aniyata vihara karavano tyaga karine nityavasano ashrava karine, samyamadimam shithila thaine rahela hata. Pachhalathi aloka ane paralokana nukasanani chimtano tyaga karine, lamba kalano samchara amgikara karine te ja matha ane deva kulomam atyamta parigraha, buddhi, murchchha, mamatvakarana, ahamkara vagere karine samyamamargamam pachha padela parabhavita thaya pachhi pote mala adithi devarchana karava udyamashila banava lagya. Je vali shastrana sarabhuta shreshtha evum sarvajnyanum vachana chhe. Tene atishaya durathi ja tajyum. Te a pramane – Sarve jivo, sarve prano, sarve bhuto ane sarve sattvone na hanava, temane vedana na apavi, paritapa na pamadava, grahana na karava, viradhana na karavi, talamana na karavi, upadrava na karava. Sukshma – badara, trasa – sthavara, paryapta – aparyapta ekendriya ke beindriyadi sarve jivone trividha – trividhe mana, vachana, kayathi mare marava nahim, maravava nahim, maratane sara janava nahim. Avi pote svikareli pratijnya pana bhuli gaya. Vali he gautama! Maithuna ekamte ke nishchayathi ke dridhapane temaja jala ane agnino samarambha sarvatha sarva prakare muni svayam varje. Ava prakare dharma dhruva, shashvata, nitya chhe. Ema lokona duhkhane jananara sarvajnya bhagavamte prarupela chhe.