Sutra Navigation: Dashashrutskandha ( દશાશ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1114247
Scripture Name( English ): Dashashrutskandha Translated Scripture Name : દશાશ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

दसा-६ उपाशक प्रतिमा

 Translated Chapter :

દસા-૬ ઉપાશક પ્રતિમા
Section : Translated Section :
Sutra Number : 47 Category : Chheda-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] अहावरा एक्कारसमा उवासगपडिमा–सव्वधम्मरुई यावि भवति। तस्स णं बहूइं सील-व्वय-गुण-वेरमणपच्चक्खाण -पोसहोववासाइं सम्मं पट्ठविताइं भवंति। से णं सामाइयं देसावगासियं सम्मं अनुपालित्ता भवति। से णं चाउद्दसट्ठमुद्दिट्ठ-पुण्णमासिणीसु पडिपुण्णं पोसहोववासं सम्मं अनुपालित्ता भवति। से णं एगराइयं उवासगपडिमं सम्मं अनुपालेत्ता भवति। से णं असिणाणए वियडभोई मउलिकडे रातोवरातं बंभचारी। सचित्ताहारे से परिण्णाते भवति, आरंभे से परिण्णाते भवति, पेस्सारंभे से परि-ण्णाते भवति, उद्दिट्ठभत्ते से परिण्णाते भवति। से णं खुरमुंडए वा लुत्तसिरए वा गहितायारभंडगनेवत्थे जे इमे समणाणं निग्गं-थाणं धम्मो तं सम्मं काएण फासेमाणे पालेमाणे पुरतो जुगमायाए पेहमाणे दट्ठूण तसे पाणे उद्धट्टु पायं रीएज्जा, साहट्टु पायं रीएज्जा, वितिरिच्छं वा पायं कट्टु रीएज्जा, सति परक्कमे संजयामेव परक्कमेज्जा, नो उज्जुयं गच्छेज्जा, केवलं से णातए पेज्जबंधणे अव्वोच्छिन्ने भवति। एवं से कप्पति नायवीथिं एत्तए। तत्थ से पुव्वागमणेणं पुव्वाउत्ते चाउलोदणे पच्छाउत्ते भिलंगसूवे, कप्पति से चाउलोदणे पडिगाहित्तए नो से कप्पति भिलंगसूवे पडिगाहित्तए। जेसे तत्थ पुव्वागमणेणं पुव्वाउत्ते भिलंगसूवे पच्छाउत्ते चाउलोदणे, कप्पति से भिलंगसूवे पडिगाहित्तए नो से कप्पति चाउलोदणे पडिगाहित्तए। तत्थ से पुव्वागमणेणं दो वि पुव्वाउ-त्ताइं कप्पंति से दोवि पडिगाहित्तए। तत्थ से पच्छागमणेणं दोवि पच्छाउत्ताइं णो से कप्पंति दोवि पडिगाहित्तए। जे से तत्थ पुव्वा गमणेणं पुव्वाउत्ते से कप्पति पडिग्गाहित्तए, जेसे तत्थ पुव्वागमणेणं पच्छाउत्ते सेसे नो कप्पति पडिग्गाहित्तए। तस्स णं गाहावइकुलं पिंडवायपडियाए अणुप्पविट्ठस्स कप्पति एवं वदित्तए–समणोवासगस्स पडिमापडिवन्नस्स भिक्खं दलयह। तं एतारूवेणं विहारेणं विहरमाणं केइ पासित्ता वदिज्जा–केइ आउसो! तुमंसि वत्तव्वं सिया। समणोवासए पडिमापडिवन्नए अहमंसीति वत्तव्वं सिया। से णं एतारूवेणं विहारेणं विहरमाणे जहन्नेणं एगाहं वा दुयाहं वा तियाहं वा, उक्कोसेणं एकारस मासे विहरेज्जा। एक्कारसमा उवासगपडिमा। एयाओ खलु ताओ थेरेहिं भगवंतेहिं एक्कारस उवासगपडिमाओ पन्नत्ताओ।
Sutra Meaning : હવે અગિયારમી ઉપાસક પ્રતિમા કહે છે – તે સાધુ અને શ્રાવક સર્વધર્મની રૂચિવાળો હોય છે. તે ઉક્ત દશે પ્રતિમા ૧. દર્શન, ૨. વ્રત, ૩. સામાયિક, ૪. પૌષધ, ૫. દિવસે બ્રહ્મચર્ય, ૬. દિવસ – રાત્રિ બ્રહ્મચર્ય, ૭. સચિત્ત પરિત્યાગી, ૮. આરંભ પરિત્યાગી, ૯. પ્રેષ્ય પરિત્યાગી અને ૧૦. ઉદ્દિષ્ટ ભક્ત પરિત્યાગીનો પાલક હોય છે. તે માથે મુંડન કરાવે છે કે લોચ કરે છે. તે સાધુ આચાર અને પાત્ર ઉપકરણ ગ્રહણ કરીને શ્રમણ નિર્ગ્રંથનો વેશ ધારણ કરે છે. તેમને માટે પ્રરૂપિત શ્રમણધર્મને સમ્યક્‌ પ્રકારે કાયાથી સ્પર્શ કરતો અને પાલન કરતો વિચરે છે. ચાર હાથ પ્રમાણ ભૂમિ જોઈને ચાલે છે. એ પ્રમાણે ઇર્યાસમિતિનું પાલન કરતો. ત્રસ પ્રાણીને જોઈને તેની રક્ષા માટે પગ ઉપાડી લે છે. પગ સંકોચીને ચાલે છે કે આડા પગ રાખીને ચાલે છે. એ રીતે જીવ રક્ષા કરે છે.. જીવ વ્યાપ્ત માર્ગ છોડીને શક્ય હોય તો બીજા વિદ્યમાન માર્ગે ચાલે છે. જયણાપૂર્વક ચાલે છે, પણ પૂરું નિરીક્ષણ કર્યા વિના સીધા માર્ગે ચાલતો નથી. ફક્ત જ્ઞાતિવર્ગ સાથે તેના પ્રેમબંધનનો વિચ્છેદ હોતો નથી. તેથી તેમને જ્ઞાતિના લોકોમાં ભિક્ષાવૃત્તિ માટે જવાનું કલ્પે છે અર્થાત્‌ સ્વજનોને ત્યાંથી આહાર લાવે છે. પરંતુ તેમાં આ કહેવાયેલ નિયમો પાળે –. તે ઉપાસક સ્વજન, સંબંધીના ઘેર પહોંચે તે પહેલાં – ૧. ભાત રંધાઈ ગયા હોય અને મગની દાળ થયેલ ન હોય તેન ભાત લેવા કલ્પે, દાળ લેવી નહીં. ૨. જો પહેલાં મગની દાળ રંધાઈ ગયેલી હોય, પણ ભાત રંધાઈ ગયા ન હોય, તો તે ઉપાસકને ત્યાંથી મગની દાળ લેવી કલ્પે પણ ભાત લેવા ન કલ્પે. ૩. જો તેના પહોંચ્યા પહેલા દાળ અને ભાત બંને રંધાઈ ગયા હોય, તો બંને લેવા કલ્પે છે. ૪. જો તેના પહોંચ્યા પહેલા બેમાંથી એક રંધાયેલા ન હોય તો તે ઉપાસકને કશું લેવુ કલ્પતુ નથી. સંક્ષેપમાં કહીએ તો – તે ઉપાસકના પહોંચ્યા પહેલાં જે પદાર્થ તૈયાર થયેલ હોય તે લેવા કલ્પે, પણ તેના ગયા પછી બનાવાયેલો કોઈપણ પદાર્થ લેવો ન કલ્પે. જ્યારે આ અગિયારમી પ્રતિમા – શ્રમણ ભૂત પ્રતિમાનો ધારક ઉપાસક ગૃહપતિના કુળ ઘર.માં આહાર ગ્રહણ કરવાની ઇચ્છાથી પ્રવેશ કરે ત્યારે તેણે આ રીતે બોલવું જોઈએ. પ્રતિમાધારી શ્રમણોપાસકને ભિક્ષા આપો. આવા પ્રકારના આચરણપૂર્વક વિચરતા એવા તે ઉપાસકને જોઈને કદાચ કોઈ પૂછે – હે આયુષ્યમાન્‌! તમે કોણ છો?’’ ત્યારે તે અગિયારમી પ્રતિમા વહન કરી રહેલા ઉપાસકે કહેવું જોઈએ કે – હું પ્રતિમાધારી શ્રમણ છું. આવા પ્રકારના આચરણપૂર્વક વિચરતા તે, ૧. જઘન્યથી એક, બે અથવા ત્રણ દિવસ. ૨. ઉત્કૃષ્ટથી અગિયાર મહિના સુધી. આ અગિયારમી ‘શ્રમણભૂત’ નામક ઉપાસક પ્રતિમાને – સમ્યક્‌ રીતે અનુપાલિત કરતો વિચરે, એ પ્રમાણે અગિયારમી શ્રમણભૂત પ્રતિમા કહી. આ પ્રતિમાનું પાલન ઉત્કૃષ્ટ ૧૧ માસનું હોય છે. આ પ્રમાણે તે સ્થાવર ભગવંતોએ નિશ્ચયથી અગિયાર ઉપાસક પ્રતિમાઓ શ્રાવકોને આદરવાની અને આચરવાની વિશિષ્ટ અગિયાર પ્રતિજ્ઞાઓ. કહેલી છે. તે પ્રમાણે હું તમને કહું છું. અહીં આ દશાના આરંભે અક્રિયાવાદી અને ક્રિયાવાદીનું વર્ણન કયા કારણોથી જોડાયેલ છે તે અમે સમજી શક્યા નથી..
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ahavara ekkarasama uvasagapadima–savvadhammarui yavi bhavati. Tassa nam bahuim sila-vvaya-guna-veramanapachchakkhana -posahovavasaim sammam patthavitaim bhavamti. Se nam samaiyam desavagasiyam sammam anupalitta bhavati. Se nam chauddasatthamuddittha-punnamasinisu padipunnam posahovavasam sammam anupalitta bhavati. Se nam egaraiyam uvasagapadimam sammam anupaletta bhavati. Se nam asinanae viyadabhoi maulikade ratovaratam bambhachari. Sachittahare se parinnate bhavati, arambhe se parinnate bhavati, pessarambhe se pari-nnate bhavati, udditthabhatte se parinnate bhavati. Se nam khuramumdae va luttasirae va gahitayarabhamdaganevatthe je ime samananam niggam-thanam dhammo tam sammam kaena phasemane palemane purato jugamayae pehamane datthuna tase pane uddhattu payam riejja, sahattu payam riejja, vitirichchham va payam kattu riejja, sati parakkame samjayameva parakkamejja, no ujjuyam gachchhejja, kevalam se natae pejjabamdhane avvochchhinne bhavati. Evam se kappati nayavithim ettae. Tattha se puvvagamanenam puvvautte chaulodane pachchhautte bhilamgasuve, kappati se chaulodane padigahittae no se kappati bhilamgasuve padigahittae. Jese tattha puvvagamanenam puvvautte bhilamgasuve pachchhautte chaulodane, kappati se bhilamgasuve padigahittae no se kappati chaulodane padigahittae. Tattha se puvvagamanenam do vi puvvau-ttaim kappamti se dovi padigahittae. Tattha se pachchhagamanenam dovi pachchhauttaim no se kappamti dovi padigahittae. Je se tattha puvva gamanenam puvvautte se kappati padiggahittae, jese tattha puvvagamanenam pachchhautte sese no kappati padiggahittae. Tassa nam gahavaikulam pimdavayapadiyae anuppavitthassa kappati evam vadittae–samanovasagassa padimapadivannassa bhikkham dalayaha. Tam etaruvenam viharenam viharamanam kei pasitta vadijja–kei auso! Tumamsi vattavvam siya. Samanovasae padimapadivannae ahamamsiti vattavvam siya. Se nam etaruvenam viharenam viharamane jahannenam egaham va duyaham va tiyaham va, ukkosenam ekarasa mase viharejja. Ekkarasama uvasagapadima. Eyao khalu tao therehim bhagavamtehim ekkarasa uvasagapadimao pannattao.
Sutra Meaning Transliteration : Have agiyarami upasaka pratima kahe chhe – Te sadhu ane shravaka sarvadharmani ruchivalo hoya chhe. Te ukta dashe pratima 1. Darshana, 2. Vrata, 3. Samayika, 4. Paushadha, 5. Divase brahmacharya, 6. Divasa – ratri brahmacharya, 7. Sachitta parityagi, 8. Arambha parityagi, 9. Preshya parityagi ane 10. Uddishta bhakta parityagino palaka hoya chhe. Te mathe mumdana karave chhe ke locha kare chhe. Te sadhu achara ane patra upakarana grahana karine shramana nirgramthano vesha dharana kare chhe. Temane mate prarupita shramanadharmane samyak prakare kayathi sparsha karato ane palana karato vichare chhe. Chara hatha pramana bhumi joine chale chhe. E pramane iryasamitinum palana karato. Trasa pranine joine teni raksha mate paga upadi le chhe. Paga samkochine chale chhe ke ada paga rakhine chale chhe. E rite jiva raksha kare chhe.. Jiva vyapta marga chhodine shakya hoya to bija vidyamana marge chale chhe. Jayanapurvaka chale chhe, pana purum nirikshana karya vina sidha marge chalato nathi. Phakta jnyativarga sathe tena premabamdhanano vichchheda hoto nathi. Tethi temane jnyatina lokomam bhikshavritti mate javanum kalpe chhe arthat svajanone tyamthi ahara lave chhe. Paramtu temam a kahevayela niyamo pale –. Te upasaka svajana, sambamdhina ghera pahomche te pahelam – 1. Bhata ramdhai gaya hoya ane magani dala thayela na hoya tena bhata leva kalpe, dala levi nahim. 2. Jo pahelam magani dala ramdhai gayeli hoya, pana bhata ramdhai gaya na hoya, to te upasakane tyamthi magani dala levi kalpe pana bhata leva na kalpe. 3. Jo tena pahomchya pahela dala ane bhata bamne ramdhai gaya hoya, to bamne leva kalpe chhe. 4. Jo tena pahomchya pahela bemamthi eka ramdhayela na hoya to te upasakane kashum levu kalpatu nathi. Samkshepamam kahie to – te upasakana pahomchya pahelam je padartha taiyara thayela hoya te leva kalpe, pana tena gaya pachhi banavayelo koipana padartha levo na kalpe. Jyare a agiyarami pratima – shramana bhuta pratimano dharaka upasaka grihapatina kula gharA.Mam ahara grahana karavani ichchhathi pravesha kare tyare tene a rite bolavum joie. Pratimadhari shramanopasakane bhiksha apo. Ava prakarana acharanapurvaka vicharata eva te upasakane joine kadacha koi puchhe – He ayushyaman! Tame kona chho?’’ Tyare te agiyarami pratima vahana kari rahela upasake kahevum joie ke – Hum pratimadhari shramana chhum. Ava prakarana acharanapurvaka vicharata te, 1. Jaghanyathi eka, be athava trana divasa. 2. Utkrishtathi agiyara mahina sudhi. A agiyarami ‘shramanabhuta’ namaka upasaka pratimane – samyak rite anupalita karato vichare, E pramane agiyarami shramanabhuta pratima kahi. A pratimanum palana utkrishta 11 masanum hoya chhe. A pramane te sthavara bhagavamtoe nishchayathi agiyara upasaka pratimao shravakone adaravani ane acharavani vishishta agiyara pratijnyao. Kaheli chhe. Te pramane hum tamane kahum chhum. Ahim a dashana arambhe akriyavadi ane kriyavadinum varnana kaya karanothi jodayela chhe te ame samaji shakya nathi..