Sutra Navigation: Jambudwippragnapati ( જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107739
Scripture Name( English ): Jambudwippragnapati Translated Scripture Name : જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

वक्षस्कार ४ क्षुद्र हिमवंत

 Translated Chapter :

વક્ષસ્કાર ૪ ક્ષુદ્ર હિમવંત
Section : Translated Section :
Sutra Number : 139 Category : Upang-07
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तस्स णं तिगिंछिद्दहस्स दक्खिणिल्लेणं तोरणेणं हरिमहानई पवूढा समाणी सत्त जोयणसहस्साइं चत्तारि य एकवीसे जोयणसए एगं च एगूनववीसइभागं जोयणस्स दाहिनाभिमुही पव्वएणं गंता महया घडमुहपवत्तिएणं मुत्तावलिहारसंठिएणं साइरेगचउजोयणसइएणं पवाएणं पवडइ। एवं जा चेव हरिकंताए वत्तव्वया सा चेव हरीएवि नेयव्वा–जिब्भियाए कुंडस्स दीवस्स भवनस्स तं चेव पमाणं, अट्ठोवि भाणियव्वो जाव अहे जगइं दालइत्ता छप्पन्नाए सलिलासहस्सेहिं समग्गा पुरत्थिमं लवणसमुद्दं समप्पेइ। तं चेव पवहे य मुहमूले य पमाणं उव्वेहो य जो हरिकंताए जाव वनसंडसंपरिक्खित्ता। तस्स णं तिगिंछिद्दहस्स उत्तरिल्लेणं तोरणेणं सीतोदा महानई पवूढा समाणी सत्त जोयण-सहस्साइं चत्तारि य एगवीसे जोयणसए एगं च एगूनवीसइभागं जोयणस्स उत्तराभिमुही पव्वएणं गंता महया घडमुहपवत्तिएणं मुत्तावलिहारसंठिएणं साइरेगचउजोयणसइएणं पवाएणं पवडइ। सीतोदा णं महानई जओ पवडइ, एत्थ णं महं एगा जिब्भिया पन्नत्ता– चत्तारि जोयणाइं आयामेणं, पन्नासं जोयणाइं विक्खंभेणं जोयणं बाहल्लेणं, मगरमुहविउट्टसंठाणसंठिया सव्ववइरामई अच्छा। सीतोदा णं महानई जहिं पवडइ, एत्थ णं महं एगे सीओदप्पवायकुंडे नामं कुंडे पन्नत्ते–चत्तारि असीए जोयणसए आयामविक्खंभेणं, पन्नरसअट्ठारे जोयणसए किंचिविसेसूने परिक्खेवेणं, अच्छे, एवं कुंडवत्तव्वया नेयव्वा जाव तोरणा। तस्स णं सीओदप्पवायकुंडस्स बहुमज्झदेसभाए, एत्थ णं महं एगे सीओदा दीवे नामं दीवे पन्नत्ते– चउसट्ठिं जोयणाइं आयामविक्खंभेणं दोन्नि बिउत्तरे जोयणसए परिक्खेवेणं, दो कोसे ऊसिए जलंताओ, सव्ववइरामए अच्छे, सेसं तमेव वेइयावनसंड-भूमिभाग-भवन-सयणिज्ज-अट्ठो य भाणियव्वो। तस्स णं सीओददप्पवायकुंडस्स उत्तरिल्लेणं तोरणेणं सीओदा महानई पवूढा समाणी देवकुरं एज्जेमाणी-एज्जेमाणी चित्तविचित्तकूडे पव्वए निसढ देवकुर सूर सुलस विज्जुप्पभद्दहे य दुहा विभयमाणी-विभयमाणी चउरासीए सलिलासहस्सेहिं आपूरेमाणी-आपूरेमाणी भद्दसालवनं एज्जेमाणी-एज्जेमाणी मंदरं पव्वयं दोहिं जोयणेहिं असंपत्ता पच्चत्थिमाभिमुही आवत्ता समाणी अहे विज्जुप्पभं वक्खारपव्वयं दालइत्ता मंदरस्स पव्वयस्स पच्चत्थिमेणं अवरविदेहं वासं दुहा विभयमाणी-विभयमाणी एगमेगाओ चक्कवट्टिविजयाओ अट्ठावीसाए-अट्ठावीसाए सलिलासहस्सेहिं आपूरेमाणी-आपूरेमाणी पंचहिं सलिलासयसहस्सेहिं दुतीसाए य सलिलासहस्सेहिं समग्गा अहे जयंतस्स दारस्स जगइं दालइत्ता पच्चत्थिमेणं लवणसमुद्दं समप्पेति। सीतोदा णं महानई पवहे पन्नासं जोयणाइं विक्खंभेणं, जोयणं उव्वेहेणं, तयनंतरं च णं मायाए-मायाए परिवड्ढमाणी-परिवड्ढमाणी मुहमूले पंच जोयणसयाइं विक्खंभेणं, दस जोयणाइं उव्वेहेणं, उभओ पासिं दोहिं पउमवरवेइयाहिं दोहि य वनसंडेहिं संपरिक्खित्ता। निसढे णं भंते! वासहरपव्वए कति कूडा पन्नत्ता? गोयमा! नव कूडा पन्नत्ता, तं जहा–सिद्धायतनकूडे निसढकूडे हरिवासकूडे पुव्वविदेहकूडे हरिकूडे धिइकूडे सीओदाकूडे अवरविदेह-कूडे रुयगकूडे। जो चेव चुल्लहिमवंतकूडाणं उच्चत्त-विक्खंभपरिक्खेवो य पुव्ववण्णिओ रायहानी य सच्चेव इहंपि नेयव्वा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ– निसहे वासहरपव्वए? निसहे०? गोयमा! निसहे णं वासहर-पव्वए बहवे कूंडा निसहसंठाणसंठिया उसभसंठाणसंठिया। निसहे यत्थ देवे महिड्ढीए जाव पलिओ-वमट्ठिईए परिवसइ। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ– निसहे वासहरपव्वए-निसहे वासहर-पव्वए।
Sutra Meaning : તે તિગિંછિ દ્રહના દક્ષિણ દ્વારેથી ‘હરિ’ નદી વહેતી ૭૪૨૧ યોજન – ૧ કળા દક્ષિણાભિમુખી પર્વતે થઈને મોટા ઘટમુખથી નીકળીને યાવત્‌ સાતિરેક ૪૦૦ યોજનના પ્રપાતથી પડે છે. એ રીતે જે હરિકાંતાની વક્તવ્યતા છે, તે જ ‘હરિ’ ની જાણવી. જિહ્વિકા, કુંડ, દ્વીપ, ભવનનું તે જ પ્રમાણ છે. અર્થ પણ કહેવો યાવત્‌ જગતીની નીચે ચીરીને ૫૬,૦૦૦ નદીઓ વડે પૂરિત થઈ લવણસમુદ્રમાં પ્રવેશે છે. પૂર્વવત્‌ જ પ્રવાહ અને સમુદ્રમુખે પ્રમાણ, ઉદ્વેધ, જે હરિકાંતાનો છે તે યાવત્‌ વનખંડથી પરિવરિત છે. તે તિગિંછિદ્રહના ઉત્તરના દ્વારેથી સીતોદા મહાનદી વહેતી એવી૭૪૨૧ યોજન, ૧ – કલા ઉત્તરાભિમુખી પર્વતમાં જઈને મહાઘટ મુખથી નીકળી યાવત્‌ સાતિરેક ૪૦૦ યોજનના પ્રપાતથી પડે છે. સીતોદા મહાનદી જ્યાં પડે છે, ત્યાં એક મોટી જિહ્વિકા કહી છે. તે ૪૦૦ યોજન લાંબી, ૫૦ – યોજન પહોળી, એક યોજન જાડી, વિવૃત્ત મગર મુખના આકારે રહેલ, સર્વ વજ્રમયી, સ્વચ્છ છે. સીતોદા મહાનદી જ્યાં પડે છે, ત્યાં એક મોટો સીતોદા પ્રપાતકુંડ નામે કુંડ કહેલ છે. તે ૪૮૦ યોજન લાંબો – પહોળો છે. તેની પરિધિ કંઈક ન્યૂન ૧૫૧૮ યોજન છે. સ્વચ્છ છે, એ પ્રમાણે કુંડની વક્તવ્યતા તોરણ સુધી જાણવી. તે સીતોદા પ્રપાતકુંડના બહુમધ્ય દેશભાગમાં એક મોટા સીતોદા દ્વીપ નામે દ્વીપ કહેલ છે. તે ૬૪ યોજન લાંબો – પહોળો, ૨૦૨૦ યોજન પરિધિથી, જલાંતથી બે કોશ ઊંચો, સર્વ વજ્રમય સ્વચ્છ છે. બાકી પૂર્વવત્‌, વેદિકા – વનખંડ – ભૂમિભાગ – ભવન – શયનીય અને અર્થ પૂર્વવત્‌ કહેવો. તે સીતોદા પ્રપાતકુંડના ઉત્તરના દ્વારેથી સીતોદા મહાનદી વહેતી એવી દેવકુરુમાં વહેતી – વહેતી ચિત્ર – વિચિત્રકૂટો, પર્વતો, નિષધ – દેવકુરુ – સૂર – સુલસ – વિદ્યુત્પ્રભ દ્રહને બે ભાગમાં વિભક્ત કરતી ૮૪,૦૦૦ નદીઓથી આપૂરિત થતી, ભદ્રશાલ વનમાં વહેતી વહેતી મેરુ પર્વતથી બે યોજન દૂરથી પશ્ચિમાભિમુખ વળીને વિદ્યુત્પ્રભ વક્ષસ્કાર પર્વતને નીચેથી ચીરીને મેરુ પર્વતની પશ્ચિમે પશ્ચિમે વિદેહ ક્ષેત્રને બે ભાગમાં વિભાજિત કરતી – કરતી એકૈક ચક્રવર્તી વિજયમાં ૨૮,૦૦૦ નદીઓથી આપૂરિત થઈ, કુલ ૫,૩૨,૦૦૦ નદીથી આપૂરિત થઈ જયંત દ્વારથી નીચેથી જગતીને ચીરીને પશ્ચિમી લવણ – સમુદ્રમાં પ્રવેશે છે. સીતોદા મહાનદી પ્રવાહમાં ૫૦ યોજન વિસ્તારથી, એક યોજન ઊંડી, ત્યારપછી માત્રાથી વધતી – વધતી સમુદ્રના મુખે ૫૦૦ યોજન વિસ્તારથી, ૧૦ યોજન ઊંડાઈથી, બંને બાજુ, બે પદ્મવર વેદિકા અને બે વનખંડથી સંપરિવેધ છે. ભગવન્‌ ! નિષધ વર્ષધર પર્વતના કેટલા કૂટો કહેલા છે ? ગૌતમ! નવ કૂટો કહ્યા છે, તે આ પ્રમાણે – સિદ્ધાયતન, નિષધ, હરિવર્ષ, પૂર્વવિદેહ, હરિ, ધૃતિ, સીતોદા, પશ્ચિમ વિદેહ અને રૂચકકૂટ. જે કંઈ લઘુહિમવંત કૂટની ઊંચાઈ, વિસ્તાર, પરિધિ પૂર્વ વર્ણિત છે અને રાજધાની, તે બધું જ અહીં જાણવું. ભગવન્‌ ! તેને નિષધ વર્ષધર પર્વત કેમ કહે છે ? ગૌતમ ! નિષધ વર્ષધર પર્વતમાં ઘણા કૂટો નિષધ સંસ્થાને અને વૃષભ સંસ્થાને રહેલ છે, નિષધ અહીં મહર્દ્ધિક યાવત્‌ પલ્યોપમ સ્થિતિક દેવ ત્યાં વસે છે. તે કારણે હે ગૌતમ ! તેને નિષધ વર્ષધર પર્વત કહે છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tassa nam tigimchhiddahassa dakkhinillenam toranenam harimahanai pavudha samani satta joyanasahassaim chattari ya ekavise joyanasae egam cha egunavavisaibhagam joyanassa dahinabhimuhi pavvaenam gamta mahaya ghadamuhapavattienam muttavaliharasamthienam sairegachaujoyanasaienam pavaenam pavadai. Evam ja cheva harikamtae vattavvaya sa cheva harievi neyavva–jibbhiyae kumdassa divassa bhavanassa tam cheva pamanam, atthovi bhaniyavvo java ahe jagaim dalaitta chhappannae salilasahassehim samagga puratthimam lavanasamuddam samappei. Tam cheva pavahe ya muhamule ya pamanam uvveho ya jo harikamtae java vanasamdasamparikkhitta. Tassa nam tigimchhiddahassa uttarillenam toranenam sitoda mahanai pavudha samani satta joyana-sahassaim chattari ya egavise joyanasae egam cha egunavisaibhagam joyanassa uttarabhimuhi pavvaenam gamta mahaya ghadamuhapavattienam muttavaliharasamthienam sairegachaujoyanasaienam pavaenam pavadai. Sitoda nam mahanai jao pavadai, ettha nam maham ega jibbhiya pannatta– chattari joyanaim ayamenam, pannasam joyanaim vikkhambhenam joyanam bahallenam, magaramuhaviuttasamthanasamthiya savvavairamai achchha. Sitoda nam mahanai jahim pavadai, ettha nam maham ege siodappavayakumde namam kumde pannatte–chattari asie joyanasae ayamavikkhambhenam, pannarasaatthare joyanasae kimchivisesune parikkhevenam, achchhe, evam kumdavattavvaya neyavva java torana. Tassa nam siodappavayakumdassa bahumajjhadesabhae, ettha nam maham ege sioda dive namam dive pannatte– chausatthim joyanaim ayamavikkhambhenam donni biuttare joyanasae parikkhevenam, do kose usie jalamtao, savvavairamae achchhe, sesam tameva veiyavanasamda-bhumibhaga-bhavana-sayanijja-attho ya bhaniyavvo. Tassa nam siodadappavayakumdassa uttarillenam toranenam sioda mahanai pavudha samani devakuram ejjemani-ejjemani chittavichittakude pavvae nisadha devakura sura sulasa vijjuppabhaddahe ya duha vibhayamani-vibhayamani chaurasie salilasahassehim apuremani-apuremani bhaddasalavanam ejjemani-ejjemani mamdaram pavvayam dohim joyanehim asampatta pachchatthimabhimuhi avatta samani ahe vijjuppabham vakkharapavvayam dalaitta mamdarassa pavvayassa pachchatthimenam avaravideham vasam duha vibhayamani-vibhayamani egamegao chakkavattivijayao atthavisae-atthavisae salilasahassehim apuremani-apuremani pamchahim salilasayasahassehim dutisae ya salilasahassehim samagga ahe jayamtassa darassa jagaim dalaitta pachchatthimenam lavanasamuddam samappeti. Sitoda nam mahanai pavahe pannasam joyanaim vikkhambhenam, joyanam uvvehenam, tayanamtaram cha nam mayae-mayae parivaddhamani-parivaddhamani muhamule pamcha joyanasayaim vikkhambhenam, dasa joyanaim uvvehenam, ubhao pasim dohim paumavaraveiyahim dohi ya vanasamdehim samparikkhitta. Nisadhe nam bhamte! Vasaharapavvae kati kuda pannatta? Goyama! Nava kuda pannatta, tam jaha–siddhayatanakude nisadhakude harivasakude puvvavidehakude harikude dhiikude siodakude avaravideha-kude ruyagakude. Jo cheva chullahimavamtakudanam uchchatta-vikkhambhaparikkhevo ya puvvavannio rayahani ya sachcheva ihampi neyavva. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai– nisahe vasaharapavvae? Nisahe0? Goyama! Nisahe nam vasahara-pavvae bahave kumda nisahasamthanasamthiya usabhasamthanasamthiya. Nisahe yattha deve mahiddhie java palio-vamatthiie parivasai. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchai– nisahe vasaharapavvae-nisahe vasahara-pavvae.
Sutra Meaning Transliteration : Te tigimchhi drahana dakshina dvarethi ‘hari’ nadi vaheti 7421 yojana – 1 kala dakshinabhimukhi parvate thaine mota ghatamukhathi nikaline yavat satireka 400 yojanana prapatathi pade chhe. E rite je harikamtani vaktavyata chhe, te ja ‘hari’ ni janavi. Jihvika, kumda, dvipa, bhavananum te ja pramana chhe. Artha pana kahevo yavat jagatini niche chirine 56,000 nadio vade purita thai lavanasamudramam praveshe chhe. Purvavat ja pravaha ane samudramukhe pramana, udvedha, je harikamtano chhe te yavat vanakhamdathi parivarita chhe. Te tigimchhidrahana uttarana dvarethi sitoda mahanadi vaheti evi7421 yojana, 1 – kala uttarabhimukhi parvatamam jaine mahaghata mukhathi nikali yavat satireka 400 yojanana prapatathi pade chhe. Sitoda mahanadi jyam pade chhe, tyam eka moti jihvika kahi chhe. Te 400 yojana lambi, 50 – yojana paholi, eka yojana jadi, vivritta magara mukhana akare rahela, sarva vajramayi, svachchha chhe. Sitoda mahanadi jyam pade chhe, tyam eka moto sitoda prapatakumda name kumda kahela chhe. Te 480 yojana lambo – paholo chhe. Teni paridhi kamika nyuna 1518 yojana chhe. Svachchha chhe, e pramane kumdani vaktavyata torana sudhi janavi. Te sitoda prapatakumdana bahumadhya deshabhagamam eka mota sitoda dvipa name dvipa kahela chhe. Te 64 yojana lambo – paholo, 2020 yojana paridhithi, jalamtathi be kosha umcho, sarva vajramaya svachchha chhe. Baki purvavat, vedika – vanakhamda – bhumibhaga – bhavana – shayaniya ane artha purvavat kahevo. Te sitoda prapatakumdana uttarana dvarethi sitoda mahanadi vaheti evi devakurumam vaheti – vaheti chitra – vichitrakuto, parvato, nishadha – devakuru – sura – sulasa – vidyutprabha drahane be bhagamam vibhakta karati 84,000 nadiothi apurita thati, bhadrashala vanamam vaheti vaheti meru parvatathi be yojana durathi pashchimabhimukha valine vidyutprabha vakshaskara parvatane nichethi chirine meru parvatani pashchime pashchime videha kshetrane be bhagamam vibhajita karati – karati ekaika chakravarti vijayamam 28,000 nadiothi apurita thai, kula 5,32,000 nadithi apurita thai jayamta dvarathi nichethi jagatine chirine pashchimi lavana – samudramam praveshe chhe. Sitoda mahanadi pravahamam 50 yojana vistarathi, eka yojana umdi, tyarapachhi matrathi vadhati – vadhati samudrana mukhe 500 yojana vistarathi, 10 yojana umdaithi, bamne baju, be padmavara vedika ane be vanakhamdathi samparivedha chhe. Bhagavan ! Nishadha varshadhara parvatana ketala kuto kahela chhe\? Gautama! Nava kuto kahya chhe, te a pramane – siddhayatana, nishadha, harivarsha, purvavideha, hari, dhriti, sitoda, pashchima videha ane ruchakakuta. Je kami laghuhimavamta kutani umchai, vistara, paridhi purva varnita chhe ane rajadhani, te badhum ja ahim janavum. Bhagavan ! Tene nishadha varshadhara parvata kema kahe chhe\? Gautama ! Nishadha varshadhara parvatamam ghana kuto nishadha samsthane ane vrishabha samsthane rahela chhe, nishadha ahim maharddhika yavat palyopama sthitika deva tyam vase chhe. Te karane he gautama ! Tene nishadha varshadhara parvata kahe chhe.