Sutra Navigation: Jambudwippragnapati ( જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107678
Scripture Name( English ): Jambudwippragnapati Translated Scripture Name : જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

वक्षस्कार ३ भरतचक्री

 Translated Chapter :

વક્ષસ્કાર ૩ ભરતચક્રી
Section : Translated Section :
Sutra Number : 78 Category : Upang-07
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तए णं से भरहे राया मणिरयणं परामुसइ– तो तं चउरंगुलप्पमाणमेत्तं च अनग्घियं तंसच्छलंसं अनोवमजुइं दिव्वं मणिरयणपतिसमं वेरुलियं सव्वभूयकंतं वेढो– जेण य मुद्धागएणं दुक्खं, ण किंचि जायइ हवइ आरोग्गे य सव्वकालं। तेरिच्छिय-देवमाणुसकया य, उवसग्गा सव्वे न करेंति तस्स दुक्खं। संगामे वि असत्थवज्झो, होइ णरो मणिवरं धरेंतो। ठियजोव्वण-केसअवट्ठियणहो, हवइ य सव्वभयविप्पमुक्को। तं मणिरयणं गहाय से नरवई हत्थिरयणस्स दाहिणिल्लाए कुंभीए निक्खिवइ। तए णं से भरहाहिवे नरिंदे हारोत्थयसुकयरइयवच्छे कुंडलउज्जोइयाणणे मउडदित्तसिरए नरसीहे नरवई नरिंदे नरवसभे मरुयरायवसभकप्पे अब्भहियरायतेयलच्छीए दिप्पमाणे पसत्थमंगल-सएहिं संथुव्वमाणे जयसद्दकयालोए हत्थिखंधवरगए सकोरंटमल्लदामेणं छत्तेणं धरिज्जमाणेणं सेयवरचामराहिं उद्धुव्वमाणीहिं-उद्धुव्वमाणीहिं जक्खसहस्ससंपरिवुडे वेसमणे चेव धनवई अमरवइ -सन्निभाए इड्ढीए पहियकित्ती मणिरयणकउज्जोए चक्करयणदेसियमग्गे अनेगरायवरसहस्सानु-यायमग्गे महयाउक्किट्ठिसीहनायबोलकलकलरवेणं पक्खुभियमहासमुद्दरवभूयंपिव करेमाणे-करेमाणे जेणेव तिमिसगुहाए दाहिणिल्ले दुवारे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता दाहिणिल्लेणं दुवारेणं अतीति ससिव्व मेहंधकारनिवहं। तए णं से भरहे राया छत्तलं दुवालसंसियं अट्ठकण्णियं अहिगरणिसंठियं अट्ठसोवण्णियं कागनिरयणं परामुसइ। तए णं तं चउरंगुलप्पमाणमित्तं अट्ठसुवण्णं च विसहरणं अउलं चउरंससंठाणसंठियं समतलं, माणुम्माणजोगा जतो लोगे चरंति सव्वजणपन्नावगा, नवि चंदो नवि तत्थ, सूरो नवि अग्गी नवि तत्थ मणिणो तिमिरं णासेंति अंधकारे, जत्थ तकं दिव्वप्पभावजुत्तं दुवालसजोयणाइं तस्स लेसाओ विवड्ढंति तिमिरणिगरपडिसेहियाओ, रत्तिं च सव्वकालं खंधावारे करेइ आलोयं दिवसभूयं जस्स पभावेण चक्कवट्टी, तिमिसगुहमतीति सेण्णसहिए अभिजेतुं बितियमद्धभरहं रायपवरे कागणिं गहाय तिमिसगुहाए पुरत्थिमिल्ल-पच्चत्थिमिल्लेसुं कडएसुं जोयणंतरियाइं पंचधनुसयायाम-विक्खंभाइं जोयणुज्जोयकराइं चक्कनेमीसंठियाइं चंदमंडलपडिणिकासाइं एगूनपण्णं मंडलाइं आलिहमाणे-आलिहमाणे अनुप्पविसइ। तए णं सा तिमिसगुहा भरहेणं रन्ना तेहिं जोयणंतरिएहिं पंचधनुसयायामविक्खंभेहिं जोयणुज्जोयकरेहिं एग्गूणपन्नाए मंडलेहिं आलिहिज्जमाणेहिं-आलिहिज्जमाणेहिं खिप्पामेव आलोगभूया उज्जोयभूया दिवसभूया जाया यावि होत्था।
Sutra Meaning : ત્યારપછી રાજા ભરતે મણિરત્નને સ્પર્શ કર્યો. તે મણિરત્ન ચાર અંગુલ પ્રમાણ માત્ર, અનર્ધ, ત્ર્યસ્ર, નીચે ષટ્‌કોણ, અનોપમ દ્યુતિ, દિવ્ય, મણિરત્નના સ્વામીવત્‌, વૈડૂર્ય જાતિક, બધા જીવોને કાંત હતું. જે મસ્તકે ધરે તેને કોઈ દુઃખ ન રહે, યાવત્‌ સર્વકાળ આરોગ્યપ્રદ હતું. તિર્યંચ – દેવ – માનુષ્યકૃત ઉપસર્ગે સર્વે તેમને દુઃખ કરતા ન હતા. સંગ્રામમાં પણ તે મણિને ધારણ કર્તા મનુષ્યને અશસ્ત્રવધ્ય હતું. તેના પ્રભાવે યૌવન સ્થિર રહેતું અને વાળ – નખ અવસ્થિત રહે છે. સર્વ ભય રહિત છે. તે મણિરત્ન ગ્રહણ કરીને તે નરપતિ હસ્તિરત્નના દક્ષિણ કુંભીએ બાંધે છે. પછી તે ભરતાધિપતિ નરેન્દ્રનું વક્ષઃસ્થળ હારોથી વ્યાપ્ત, સુશોભિત અને પ્રીતિકર હતું યાવત્‌ તે અમરપતિ સદૃશ ઋદ્ધિવાળો અને પ્રથિત કીર્તિ લાગતો હતો. મણિરત્નકૃત ઉદ્યોત તથા ચક્રરત્ને દેખાડેલ માર્ગે અનેક હજાર રાજા તેની પાછળ ચાલતા હતા. મહા ઉત્કૃષ્ટ સિંહનાદના બોલ અને કલકલ રવથી સમુદ્રના રવની જેમ ગર્જના કરતા – કરતા જ્યાં તમિસ્ર ગુફાનું દક્ષિણ દ્વાર હતું, ત્યાં આવે છે. આવીને તમિસ્ર ગુફાના દક્ષિણી દ્વારે આવ્યો. મેઘાંધકારથી નીકળતા ચંદ્રની જેમ તે તમિસ્ર ગુફામાં પ્રવેશ્યો. ત્યારપછી ભરત રાજા છતલયુક્ત, બાર ખૂણાવાળા, આઠ કર્ણિકા, અધિકરણી સંસ્થિત, આઠ સૌવર્ણિક કાકણિ – રત્નને સ્પર્શે છે. તે ચાર અંગુલ પરિમિત, વિષનાશક, અનુપમ, ચતુરસ્ર સંસ્થાન સંસ્થિત, સમતલ, સમુચિત માનોન્માન યુક્ત હતું. સર્વજન પ્રજ્ઞાપક સંસૂચક હતું. જે ગુફાના અંદરના અંધકારને ચંદ્ર કે સૂર્ય નષ્ટ કરી શકતો ન હતો, અગ્નિ કે બીજા મણિ જેને નિવારી શકતા ન હતા, તે અંધકાર કાકણી રત્ન નષ્ટ કરતું હતું. તેની દિવ્યપ્રભા બાર યોજન સુધી વિસ્તૃત હતી. ચક્રવર્તીની સૈન્ય છાવણીમાં સર્વકાળે શતમાં દિવસ જેવો પ્રકાશ કરવાનો તેનો પ્રભાવ હતો. બીજા અર્ધ ભરતને વિજય કરવાના હેતુથી, તેના પ્રકાશમાં રાજા ભરતે સૈન્ય સહિત તમિસ્રા ગુફામાં પ્રવેશ કર્યો. રાજા ભરતે કાકણીરત્ન હાથમાં લઈ તમિસ્રા ગુફાની પૂર્વ અને પશ્ચિમ દિશાવર્તી ભીંતો ઉપર એક – એક યોજનના અંતરે ૫૦૦ ધનુષ પ્રમાણ વિસ્તીર્ણ, યોજન ક્ષેત્રને ઉદ્યોતિત કરનાર, રથચક્રની પરિધિવત્‌ ગોળ, ચંદ્રમંડલવત્‌ ભાસ્વર, ૪૯ મંડલ આલેખિત કર્યા. તે તમિસ્રા ગુફા રાજા ભરત દ્વારા એક – એક યોજનને અંતરે આલિખિત એક યોજન સુધી ઉદ્યોત કરનારા ૪૯ મંડલોથી શીઘ્ર દિવસ સમાન પ્રકાશવાળી થઈ.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tae nam se bharahe raya manirayanam paramusai– to tam chauramgulappamanamettam cha anagghiyam tamsachchhalamsam anovamajuim divvam manirayanapatisamam veruliyam savvabhuyakamtam vedho– Jena ya muddhagaenam dukkham, na kimchi jayai havai arogge ya savvakalam. Terichchhiya-devamanusakaya ya, uvasagga savve na karemti tassa dukkham. Samgame vi asatthavajjho, hoi naro manivaram dharemto. Thiyajovvana-kesaavatthiyanaho, havai ya savvabhayavippamukko. Tam manirayanam gahaya se naravai hatthirayanassa dahinillae kumbhie nikkhivai. Tae nam se bharahahive narimde harotthayasukayaraiyavachchhe kumdalaujjoiyanane maudadittasirae narasihe naravai narimde naravasabhe maruyarayavasabhakappe abbhahiyarayateyalachchhie dippamane pasatthamamgala-saehim samthuvvamane jayasaddakayaloe hatthikhamdhavaragae sakoramtamalladamenam chhattenam dharijjamanenam seyavarachamarahim uddhuvvamanihim-uddhuvvamanihim jakkhasahassasamparivude vesamane cheva dhanavai amaravai -sannibhae iddhie pahiyakitti manirayanakaujjoe chakkarayanadesiyamagge anegarayavarasahassanu-yayamagge mahayaukkitthisihanayabolakalakalaravenam pakkhubhiyamahasamuddaravabhuyampiva karemane-karemane jeneva timisaguhae dahinille duvare teneva uvagachchhai, uvagachchhitta dahinillenam duvarenam atiti sasivva mehamdhakaranivaham. Tae nam se bharahe raya chhattalam duvalasamsiyam atthakanniyam ahigaranisamthiyam atthasovanniyam kaganirayanam paramusai. Tae nam tam chauramgulappamanamittam atthasuvannam cha visaharanam aulam chauramsasamthanasamthiyam samatalam, manummanajoga jato loge charamti savvajanapannavaga, navi chamdo navi tattha, suro navi aggi navi tattha manino timiram nasemti amdhakare, jattha takam divvappabhavajuttam duvalasajoyanaim tassa lesao vivaddhamti timiranigarapadisehiyao, rattim cha savvakalam khamdhavare karei aloyam divasabhuyam jassa pabhavena chakkavatti, timisaguhamatiti sennasahie abhijetum bitiyamaddhabharaham rayapavare kaganim gahaya timisaguhae puratthimilla-pachchatthimillesum kadaesum joyanamtariyaim pamchadhanusayayama-vikkhambhaim joyanujjoyakaraim chakkanemisamthiyaim chamdamamdalapadinikasaim egunapannam mamdalaim alihamane-alihamane anuppavisai. Tae nam sa timisaguha bharahenam ranna tehim joyanamtariehim pamchadhanusayayamavikkhambhehim joyanujjoyakarehim eggunapannae mamdalehim alihijjamanehim-alihijjamanehim khippameva alogabhuya ujjoyabhuya divasabhuya jaya yavi hottha.
Sutra Meaning Transliteration : Tyarapachhi raja bharate maniratnane sparsha karyo. Te maniratna chara amgula pramana matra, anardha, tryasra, niche shatkona, anopama dyuti, divya, maniratnana svamivat, vaidurya jatika, badha jivone kamta hatum. Je mastake dhare tene koi duhkha na rahe, yavat sarvakala arogyaprada hatum. Tiryamcha – deva – manushyakrita upasarge sarve temane duhkha karata na hata. Samgramamam pana te manine dharana karta manushyane ashastravadhya hatum. Tena prabhave yauvana sthira rahetum ane vala – nakha avasthita rahe chhe. Sarva bhaya rahita chhe. Te maniratna grahana karine te narapati hastiratnana dakshina kumbhie bamdhe chhe. Pachhi te bharatadhipati narendranum vakshahsthala harothi vyapta, sushobhita ane pritikara hatum yavat te amarapati sadrisha riddhivalo ane prathita kirti lagato hato. Maniratnakrita udyota tatha chakraratne dekhadela marge aneka hajara raja teni pachhala chalata hata. Maha utkrishta simhanadana bola ane kalakala ravathi samudrana ravani jema garjana karata – karata jyam tamisra guphanum dakshina dvara hatum, tyam ave chhe. Avine tamisra guphana dakshini dvare avyo. Meghamdhakarathi nikalata chamdrani jema te tamisra guphamam praveshyo. Tyarapachhi bharata raja chhatalayukta, bara khunavala, atha karnika, adhikarani samsthita, atha sauvarnika kakani – ratnane sparshe chhe. Te chara amgula parimita, vishanashaka, anupama, chaturasra samsthana samsthita, samatala, samuchita manonmana yukta hatum. Sarvajana prajnyapaka samsuchaka hatum. Je guphana amdarana amdhakarane chamdra ke surya nashta kari shakato na hato, agni ke bija mani jene nivari shakata na hata, te amdhakara kakani ratna nashta karatum hatum. Teni divyaprabha bara yojana sudhi vistrita hati. Chakravartini sainya chhavanimam sarvakale shatamam divasa jevo prakasha karavano teno prabhava hato. Bija ardha bharatane vijaya karavana hetuthi, tena prakashamam raja bharate sainya sahita tamisra guphamam pravesha karyo. Raja bharate kakaniratna hathamam lai tamisra guphani purva ane pashchima dishavarti bhimto upara eka – eka yojanana amtare 500 dhanusha pramana vistirna, yojana kshetrane udyotita karanara, rathachakrani paridhivat gola, chamdramamdalavat bhasvara, 49 mamdala alekhita karya. Te tamisra gupha raja bharata dvara eka – eka yojanane amtare alikhita eka yojana sudhi udyota karanara 49 mamdalothi shighra divasa samana prakashavali thai.