Sutra Navigation: Jivajivabhigam ( જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106166
Scripture Name( English ): Jivajivabhigam Translated Scripture Name : જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अष्टविध जीव प्रतिपत्ति

 Translated Chapter :

અષ્ટવિધ જીવ પ્રતિપત્તિ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 366 Category : Upang-03
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तत्थ जेते एवमाहंसु अट्ठविहा संसारसमावन्नगा जीवा ते एवमाहंसु–पढमसमयनेरइया अपढमसमय-नेरइया पढमसमयतिरिक्खजोणिया अपढमसमयतिरिक्खजोणिया पढमसमयमनुस्सा अपढम-समयमनुस्सा पढमसमयदेवा अपढमसमयदेवा। पढमसमयनेरइयस्स णं भंते! केवतियं कालं ठिती पन्नत्ता? गोयमा! एगं समयं ठिती पन्नत्ता। अपढमसमयनेरइयस्स जहन्नेणं दसवाससहस्साइं समयूणाइं, उक्कोसेणं तेत्तीसं सागरोवमाइं समयूणाइं। एवं सव्वेसिं पढमसमयगाणं एगं समयं। अपढमसमयतिरिक्खजोणियाणं जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं समयूणं, उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाइं समयूणाइं। मनुस्साणं जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं समयूणं, उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाइं समयूणाइं। देवाणं जहा नेरइयाणं। नेरइयदेवाणं जच्चेव ठिती सच्चेव संचिट्ठणावि। पढमसमयतिरिक्खजोणिए णं भंते! पढमसमयतिरिक्खजोणिएत्ति कालओ केवचिरं होती? गोयमा! एक्कं समयं अपढमसमयतिरिक्खजोणियाणं जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं समयूणं, उक्कोसेणं वणस्सतिकालो। पढमसमयमनुस्साणं एक्कं समयं। अपढमसमयमनुस्साणं जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं समयूणं, उक्कोसेणं तिन्नि पलिओवमाइं पुव्वकोडिपुहत्तमब्भहियाइं। अंतरं–पढमसमयनेरइयस्स जहन्नेणं दसवाससहस्साइं अंतोमुहत्तमब्भहियाइं, उक्कोसेणं वणस्सतिकालो। अपढमसमयनेरइयस्स जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं वणस्सतिकालो। पढमसमयतिरिक्खजोणियस्स जहन्नेणं दो खुड्डागाइं भवग्गहणाइं समयूणाइं, उक्कोसेणं वणस्सतिकालो। अपढमसमयतिरिक्खजोणियस्स जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं समयाहियं, उक्कोसेणं सागरोवमसतपुहत्तं सातिरेगं। पढमसमयमनुस्सस्स जहन्नेणं दो खुड्डाइं भवग्गहणाइं समयूणाइं, उक्कोसेणं वणस्सतिकालो। अपढमसमयमनुस्सस्स जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं समयाहियं, उक्कोसेणं वणस्सतिकालो। देवा जहा नेरइया। अप्पाबहुगं–एतेसि णं भंते! पढमसमयनेरइयाणं जाव पढमसमयदेवाण य कतरे कतरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? गोयमा! सव्वत्थोवा पढमसमयमनुस्सा, पढमसमय-नेरइया असंखेज्जगुणा, पढमसमयदेवा असंखेज्जगुणा, पढमसमयतिरिक्खजोणिया असंखेज्जगुणा अपढमसमयनेरइयाणं जाव अपढमसमयदेवाणं एवं चेव अप्पाबहुं, नवरिं–अपढम-समयतिरिक्खजोणिया अनंतगुणा। एतेसिं पढमसमयनेरइयाणं अपढमसमयनेरइयाणं य कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? सव्वत्थोवा पढमसमयनेरइया, अपढमसमयनेरइया असंखेज्जगुणा। एवं सव्वे, नवरं–अपढमसमयतिरिक्खजोणिया अनंतगुणा। पढमसमयनेरइयाणं जाव अपढमसमयदेवाण य कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा? सव्वत्थोवा पढमसमयमनुस्सा, अपढमसमयमनुस्सा असंखेज्जगुणा, पढम-समयनेरइया असंखेज्जगुणा, पढमसमयदेवा असंखेज्जगुणा, पढमसमयतिरिक्खजोणिया असंखे-ज्जगुणा, अपढमसमयनेरइया असंखेज्जगुणा, अपढमसमयदेवा असंखेज्जगुणा, अपढमसमय-तिरिक्खजोणिया अनंतगुणा। सेत्तं अट्ठविहा संसारसमावन्नगा जीवा।
Sutra Meaning : તેમાં જેઓ એમ કહે છે કે સંસારસમાપન્નક જીવો આઠ ભેદે છે, તેઓ આ પ્રમાણે કહે છે – પ્રથમ સમય નૈરયિક, અપ્રથમ સમય નૈરયિક, પ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિક, અપ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિક, પ્રથમ સમય મનુષ્ય, અપ્રથમ સમય મનુષ્ય, પ્રથમ સમય દેવ, અપ્રથમ સમય દેવ આ આઠ ભેદ છે. ભગવન્‌ ! પ્રથમ સમય નૈરયિકની કેટલી કાળ સ્થિતિ કહી છે ? ગૌતમ ! પ્રથમ સમય નૈરયિકની જઘન્ય એક સમય, ઉત્કૃષ્ટ એક સમય. અપ્રથમ સમય નૈરયિકની જઘન્ય ૧૦,૦૦૦ વર્ષમાં એક સમય ન્યૂન. ઉત્કૃષ્ટ સમય ન્યૂન ૩૩ – સાગરોપમ. પ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિકની જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ એક સમય. અપ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિકની જઘન્ય એક સમય ન્યૂન ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ અને ઉત્કૃષ્ટ સમય ન્યૂન ત્રણ પલ્યોપમ. એ પ્રમાણે મનુષ્યની સ્થિતિ તિર્યંચયોનિક માફક અને દેવોની સ્થિતિ નૈરયિક સમાન જાણવી. નૈરયિક અને દેવોની જે સ્થિતિ છે, તે જ તેની સંચિઠ્ઠણા છે. ભગવન્‌ ! પ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિક, તે જ રૂપે કેટલો કાળ રહે ? ગૌતમ ! જઘન્ય એક સમય, ઉત્કૃષ્ટ એક સમય. અપ્રથમ તિર્યંચયોનિકની જઘન્ય સ્થિતિ એક સમય ન્યૂન ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ. ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ વનસ્પતિકાળ. પ્રથમ સમય મનુષ્યની જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ એક સમય. અપ્રથમ – મનુષ્યની જઘન્ય એક સમય ન્યૂન ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ અને ઉત્કૃષ્ટ પૂર્વકોટિ પૃથક્ત્વ અધિક ત્રણ પલ્યોપમ છે. અંતર – પ્રથમ સમય નૈરયિકનું જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત અધિક ૧૦,૦૦૦ વર્ષ. ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. અપ્રથમ સમયની જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત અને ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ છે. પ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિકનું જઘન્ય સમયન્યૂન બે ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ અને ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. અપ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિકનું જઘન્યથી સમયાધિક ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ અને ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક સાગરોપમ શત પૃથક્ત્વ. પ્રથમ સમય મનુષ્યનું અંતર જઘન્યથી સમય ન્યૂન બે ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ, ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. અપ્રથમ સમય મનુષ્યનું જઘન્ય એક સમયાધિક ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ અને ઉત્કૃષ્ટથી વનસ્પતિકાળ. દેવોનું અંતર નૈરયિક સમાન કહેવું. જઘન્ય ૧૦,૦૦૦ વર્ષ અને અંતર્મુહૂર્ત્ત અધિક, ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. અપ્રથમસમય દેવોનું જઘન્યઅંતર અંતર્મુહૂર્ત્ત૦ ઉત્કૃષ્ટ અંતર વનસ્પતિકાળ છે. અલ્પબહુત્વ – ભગવન્‌ ! આ પ્રથમ સમય નૈરયિક યાવત્‌ પ્રથમસમય દેવમાં કોણ કોનાથી અલ્પ આદિ છે? ગૌતમ ! સૌથી થોડા પ્રથમ સમય મનુષ્ય છે, પ્રથમ સમય નૈરયિક અસંખ્યાતગુણ, પ્રથમસમય દેવ અસંખ્યાતગણા, પ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિક તેનાથી પણ અસંખ્યાતગણા છે. અપ્રથમસમય નૈરયિક યાવત્‌ અપ્રથમ સમય દેવ પણ એ પ્રમાણે જાણવા. વિશેષ એ – અપ્રથમસમય તિર્યંચ – યોનિક અનંતગણા કહેવા. આ પ્રથમસમય અને અપ્રથમ સમય નૈરયિકોમાં કોણ કોનાથી અલ્પાદિ છે ? સૌથી થોડા પ્રથમ સમય નૈરયિક છે, અપ્રથમ સમય નૈરયિક અસંખ્યાતગણા છે. એ રીતે બધા કહેવા. પ્રથમ સમય નૈરયિક યાવત્‌ અપ્રથમ સમય દેવોમાં કોણ કોનાથી અલ્પાદિ૦ છે ? સૌથી થોડા પ્રથમ સમય મનુષ્યો, અપ્રથમ સમય મનુષ્યો અસંખ્યાતગણા, પ્રથમ સમય નૈરયિક અસંખ્યાતગણા, પ્રથમસમય દેવો અસંખ્યાતગણા, પ્રથમસમય તિર્યંચયોનિક અસંખ્યાતગણા, અપ્રથમસમય નૈરયિક અસંખ્યાતગણા, અપ્રથમસમય દેવો અસંખ્યાતગણા, અપ્રથમ સમય તિર્યંચયોનિક અનંતગણા છે. આ આઠ ભેદે સંસારી જીવો કહ્યા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tattha jete evamahamsu atthaviha samsarasamavannaga jiva te evamahamsu–padhamasamayaneraiya apadhamasamaya-neraiya padhamasamayatirikkhajoniya apadhamasamayatirikkhajoniya padhamasamayamanussa apadhama-samayamanussa padhamasamayadeva apadhamasamayadeva. Padhamasamayaneraiyassa nam bhamte! Kevatiyam kalam thiti pannatta? Goyama! Egam samayam thiti pannatta. Apadhamasamayaneraiyassa jahannenam dasavasasahassaim samayunaim, ukkosenam tettisam sagarovamaim samayunaim. Evam savvesim padhamasamayaganam egam samayam. Apadhamasamayatirikkhajoniyanam jahannenam khuddagam bhavaggahanam samayunam, ukkosenam tinni paliovamaim samayunaim. Manussanam jahannenam khuddagam bhavaggahanam samayunam, ukkosenam tinni paliovamaim samayunaim. Devanam jaha neraiyanam. Neraiyadevanam jachcheva thiti sachcheva samchitthanavi. Padhamasamayatirikkhajonie nam bhamte! Padhamasamayatirikkhajonietti kalao kevachiram hoti? Goyama! Ekkam samayam Apadhamasamayatirikkhajoniyanam jahannenam khuddagam bhavaggahanam samayunam, ukkosenam vanassatikalo. Padhamasamayamanussanam ekkam samayam. Apadhamasamayamanussanam jahannenam khuddagam bhavaggahanam samayunam, ukkosenam tinni paliovamaim puvvakodipuhattamabbhahiyaim. Amtaram–padhamasamayaneraiyassa jahannenam dasavasasahassaim amtomuhattamabbhahiyaim, ukkosenam vanassatikalo. Apadhamasamayaneraiyassa jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam vanassatikalo. Padhamasamayatirikkhajoniyassa jahannenam do khuddagaim bhavaggahanaim samayunaim, ukkosenam vanassatikalo. Apadhamasamayatirikkhajoniyassa jahannenam khuddagam bhavaggahanam samayahiyam, ukkosenam sagarovamasatapuhattam satiregam. Padhamasamayamanussassa jahannenam do khuddaim bhavaggahanaim samayunaim, ukkosenam vanassatikalo. Apadhamasamayamanussassa jahannenam khuddagam bhavaggahanam samayahiyam, ukkosenam vanassatikalo. Deva jaha neraiya. Appabahugam–etesi nam bhamte! Padhamasamayaneraiyanam java padhamasamayadevana ya katare katarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Goyama! Savvatthova padhamasamayamanussa, padhamasamaya-neraiya asamkhejjaguna, padhamasamayadeva asamkhejjaguna, padhamasamayatirikkhajoniya asamkhejjaguna Apadhamasamayaneraiyanam java apadhamasamayadevanam evam cheva appabahum, navarim–apadhama-samayatirikkhajoniya anamtaguna. Etesim padhamasamayaneraiyanam apadhamasamayaneraiyanam ya kayare kayarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Savvatthova padhamasamayaneraiya, apadhamasamayaneraiya asamkhejjaguna. Evam savve, navaram–apadhamasamayatirikkhajoniya anamtaguna. Padhamasamayaneraiyanam java apadhamasamayadevana ya kayare kayarehimto appa va bahuya va tulla va visesahiya va? Savvatthova padhamasamayamanussa, apadhamasamayamanussa asamkhejjaguna, padhama-samayaneraiya asamkhejjaguna, padhamasamayadeva asamkhejjaguna, padhamasamayatirikkhajoniya asamkhe-jjaguna, apadhamasamayaneraiya asamkhejjaguna, apadhamasamayadeva asamkhejjaguna, apadhamasamaya-tirikkhajoniya anamtaguna. Settam atthaviha samsarasamavannaga jiva.
Sutra Meaning Transliteration : Temam jeo ema kahe chhe ke samsarasamapannaka jivo atha bhede chhe, teo a pramane kahe chhe – prathama samaya nairayika, aprathama samaya nairayika, prathama samaya tiryamchayonika, aprathama samaya tiryamchayonika, prathama samaya manushya, aprathama samaya manushya, prathama samaya deva, aprathama samaya deva a atha bheda chhe. Bhagavan ! Prathama samaya nairayikani ketali kala sthiti kahi chhe\? Gautama ! Prathama samaya nairayikani jaghanya eka samaya, utkrishta eka samaya. Aprathama samaya nairayikani jaghanya 10,000 varshamam eka samaya nyuna. Utkrishta samaya nyuna 33 – sagaropama. Prathama samaya tiryamchayonikani jaghanya ane utkrishta eka samaya. Aprathama samaya tiryamchayonikani jaghanya eka samaya nyuna kshullaka bhavagrahana ane utkrishta samaya nyuna trana palyopama. E pramane manushyani sthiti tiryamchayonika maphaka ane devoni sthiti nairayika samana janavi. Nairayika ane devoni je sthiti chhe, te ja teni samchiththana chhe. Bhagavan ! Prathama samaya tiryamchayonika, te ja rupe ketalo kala rahe\? Gautama ! Jaghanya eka samaya, utkrishta eka samaya. Aprathama tiryamchayonikani jaghanya sthiti eka samaya nyuna kshullaka bhavagrahana. Utkrishta sthiti vanaspatikala. Prathama samaya manushyani jaghanya ane utkrishta eka samaya. Aprathama – manushyani jaghanya eka samaya nyuna kshullaka bhavagrahana ane utkrishta purvakoti prithaktva adhika trana palyopama chhe. Amtara – prathama samaya nairayikanum jaghanya amtarmuhurtta adhika 10,000 varsha. Utkrishta vanaspatikala. Aprathama samayani jaghanya amtarmuhurtta ane utkrishta vanaspatikala chhe. Prathama samaya tiryamchayonikanum jaghanya samayanyuna be kshullaka bhavagrahana ane utkrishta vanaspatikala. Aprathama samaya tiryamchayonikanum jaghanyathi samayadhika kshullaka bhavagrahana ane utkrishta satireka sagaropama shata prithaktva. Prathama samaya manushyanum amtara jaghanyathi samaya nyuna be kshullaka bhavagrahana, utkrishta vanaspatikala. Aprathama samaya manushyanum jaghanya eka samayadhika kshullaka bhavagrahana ane utkrishtathi vanaspatikala. Devonum amtara nairayika samana kahevum. Jaghanya 10,000 varsha ane amtarmuhurtta adhika, utkrishta vanaspatikala. Aprathamasamaya devonum jaghanyaamtara amtarmuhurtta0 utkrishta amtara vanaspatikala chhe. Alpabahutva – bhagavan ! A prathama samaya nairayika yavat prathamasamaya devamam kona konathi alpa adi chhe? Gautama ! Sauthi thoda prathama samaya manushya chhe, prathama samaya nairayika asamkhyataguna, prathamasamaya deva asamkhyatagana, prathama samaya tiryamchayonika tenathi pana asamkhyatagana chhe. Aprathamasamaya nairayika yavat aprathama samaya deva pana e pramane janava. Vishesha e – aprathamasamaya tiryamcha – yonika anamtagana kaheva. A prathamasamaya ane aprathama samaya nairayikomam kona konathi alpadi chhe\? Sauthi thoda prathama samaya nairayika chhe, aprathama samaya nairayika asamkhyatagana chhe. E rite badha kaheva. Prathama samaya nairayika yavat aprathama samaya devomam kona konathi alpadi0 chhe\? Sauthi thoda prathama samaya manushyo, aprathama samaya manushyo asamkhyatagana, prathama samaya nairayika asamkhyatagana, prathamasamaya devo asamkhyatagana, prathamasamaya tiryamchayonika asamkhyatagana, aprathamasamaya nairayika asamkhyatagana, aprathamasamaya devo asamkhyatagana, aprathama samaya tiryamchayonika anamtagana chhe. A atha bhede samsari jivo kahya.