Sutra Navigation: Vipakasutra ( વિપાકશ્રુતાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105528
Scripture Name( English ): Vipakasutra Translated Scripture Name : વિપાકશ્રુતાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-१ दुःख विपाक

अध्ययन-५ बृहस्पति दत्त

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૧ દુઃખ વિપાક

અધ્યયન-૫ બૃહસ્પતિ દત્ત
Section : Translated Section :
Sutra Number : 28 Category : Ang-11
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तए णं से महेसरदत्ते पुरोहिए एयकम्मे एयप्पहाणे एयविज्जे एयसमायारे सुबहुं पावकम्मं समज्जिणित्ता तीसं वाससयाइं परमाउं पालइत्ता कालमासे कालं किच्चा पंचमाए पुढवीए उक्कोसेणं सत्तरससागरोवमट्ठिइए नरगे उववन्ने। से णं तओ अनंतरं उवट्टित्ता इहेव कोसंबीए नयरीए सोमदत्तस्स पुरोहियस्स वसुदत्ताए भारियाए पुत्तत्ताए उववन्ने तए णं तस्स दारगस्स अम्मापियरो निव्वत्तबारसाहस्स इमं एयारूवं नामधेज्जं करेंति–जम्हा णं अम्हं इमे दारए सोमदत्तस्स पुरोहियस्स पुत्ते वसुदत्ताए अत्तए, तम्हा णं होउ अम्हं दारए बहस्सइदत्ते नामेणं। तए णं से बहस्सइदत्ते दारए पंचधाईपरिग्गहिए जाव परिवड्ढइ। तए णं से बहस्सइदत्ते दारए उम्मुक्कबालभावे विण्णय परिणयमेत्ते जोव्वणगमणुप्पत्ते होत्था। से णं उदयनस्स कुमारस्स पियबालवयस्सए यावि होत्था सहजायए सहवड्ढियए सह-पंसुकीलियए। तए णं से सयाणिए राया अन्नया कयाइ कालधम्मुणा संजुत्ते। तए णं से उदयने कुमारे बहूहिं राईसर तलवर माडंबिय कोडुंबिय इब्भ सेट्ठि सेनावइ सत्थवाहप्पभिईहिं सद्धिं संपरिवुडे रोयमाणे कंदमाणे विलवमाणे सयाणिस्स रन्नो महया इड्ढीसक्कारसमुदएणं नीहरणं करेइ, करेत्ता बहूइं लोइयाइं मयकिच्चाइं करेइ। तए णं ते बहवे राईसर तलवर माडंबिय कोडुंबिय इब्भ सेट्ठि सेनावइ सत्थवाहप्पभितओ उदयणं कुमारं महया-महया रायाभिसेएणं अभिसिंचंति। तए णं से उदयने कुमारे राया जाए–महयाहिमवंत महंत मलय मंदर महिंदसारे। तए णं से बहस्सइदत्ते दारए उदयनस्स रन्नो पुरोहियकम्मं करेमाणे सव्वट्ठाणेसु सव्वभूमियासु अंतेउरे य दिन्नवियारे जाए यावि होत्था। तए णं से बहस्सइदत्ते पुरोहिए उदयनस्स रन्नो अंतेउरं वेलासु य अवेलासु य कालेसु य अकालेसु य राओ य विआले य पविसमाणे अन्नया कयाइ पउमावईए देवीए सद्धिं संपलग्गे यावि होत्था। पउमावईए देवीए सद्धिं उरालाइं मानुस्सगाइं भोगभोगाइं भुंजमाणे विहरइ। इमं च णं उदयने राया ण्हाए जाव विभूसिए जेणेव पउमावई देवी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता बहस्सइदत्तं पुरोहियं पउमावईए देवीए सद्धिं उरालाइं माणुस्सगाइं भोगभोगाइं भुंजमाणं पासइ, पासित्ता आसुरुत्ते तिवलियं भिउडिं निडाले साहट्टु बहस्सइदत्तं पुरोहियं पुरिसेहिं गिण्हावेइ, गिण्हावेत्ता अट्ठि मुट्ठि जाणु कोप्परपहार संभग्ग महियगत्तं करेइ, करेत्ता अवओडगबंधनं करेइ, करेत्ता एएणं विहाणेणं बज्झं आणवेइ। एवं खलु गोयमा! बहस्सइदत्ते पुरोहिए पुरा पोराणाणं दुच्चिण्णाणं दुप्पडिक्कंताणं असुभाणं पावाणं कडाणं कम्माणं पावगं फलवित्तिविसेसं पच्चणुभवमाणे विहरइ। बहस्सइदत्ते णं भंते! पुरोहिए इओ कालगए समाणे कहिं गच्छिहिइ? कहिं उववज्जिहिइ? गोयमा! बहस्सइदत्ते णं पुरोहिए चोसट्ठिं वासाइं परमाउं पालइत्ता अज्जेव तिभागावसेसे दिवसे सूलभिण्णे कए समाणे काल मासे कालं किच्चा इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए उक्कोससागरोवमट्ठिइएसु नेरइएसु नेरइयत्ताए उववज्जिहिइ। से णं तओ अनंतरं उव्वट्टित्ता, एवं संसारो जहा पढमे जाव वाउ तेउ आउ पुढवीसु अनेगसयसहस्सखुत्तो उद्दाइत्ता-उद्दाइत्ता तत्थेव भुज्जो भुज्जो पच्चायाइस्सइ। तओ हत्थिणाउरे नयरे मियत्ताए पच्चायाइस्सइ। से णं तत्थ वाउरिएहिं बहिए समाणे तत्थेव हत्थिणाउरे नयरे सेट्ठिकुलंसि पुत्तत्ताए पच्चायाहिइ। बोहिं, सोहम्मे, महाविदेहे वासे सिज्झिहिइ। एवं खलु जंबू! समणेणं भगवया महावीरेणं जाव संपत्तेणं दुहविवागाणं पंचमस्स अज्झयणस्स अयमट्ठे पन्नत्ते।
Sutra Meaning : ત્યારપછી તે મહેશ્વરદત્ત પુરોહિત ઉક્ત અશુભકર્મ વડે ઘણા જ પાપકર્મોને ઉપાર્જીને ૩૦૦૦ વર્ષનું પરમ આયુ પાળીને, મૃત્યુ અવસરે મૃત્યુ પામી પાંચમી નરકમાં ઉત્કૃષ્ટ ૧૭ – સાગરોપમ સ્થિતિક નરકમાં ઉત્પન્ન થયો. તે ત્યાંથી અનંતર ઉદ્વર્તીને આ જ કૌશાંબી નગરીમાં સોમદત્ત પુરોહિતની વસુદત્તા પત્નીના પુત્રપણે ઉત્પન્ન થયો છે. તે બાળકના માતાપિતાએ બાર દિવસ પૂરા થતા આ આવા સ્વરૂપનું નામ કર્યુ, જે કારણે અમારો આ બાળક સોમદત્ત પુરોહિતનો પુત્ર અને વસુદત્તાનો આત્મજ છે, તેથી અમારા આ પુત્રનું નામ બૃહસ્પતિદત્ત થાઓ. પછી તે બાળક પાંચ ધાત્રી વડે વૃદ્ધિ પામ્યો. ત્યારપછી તે બૃહસ્પતિદત્ત બાલ્યભાવથી મુક્ત થઈ, યૌવન વય પામ્યો, વિજ્ઞાન પરિણત થયો. તે ઉદાયન કુમારનો પ્રિય બાલમિત્ર થયો. કેમ કે તેઓ સાથે જન્મ્યા, સાથે વૃદ્ધિ પામ્યા, સાથે ધૂળમાં રમેલા હતા. કોઈ દિવસે શતાનીક રાજા મૃત્યુ પામ્યો. ત્યારપછી ઉદાયનકુમારે ઘણા રાજા, ઇશ્વર યાવત્‌ સાર્થવાહ આદિ સાથે પરીવરીને રુદન – ક્રંદન – વિલાપ કરતા શતાનીક રાજાનું મહાઋદ્ધિ, સત્કારના સમદયથી નીહરણ કર્યું, ઘણા લૌકીક મૃતક કાર્ય કર્યા. ત્યારપછી ઘણા રાજા, ઇશ્વર યાવત્‌ સાર્થવાહે ઉદાયન કુમારને મહાન રાજાભિષેકથી સિંચિત કર્યો. ત્યારે તે ઉદાયનકુમાર મહાન રાજા થયો. ત્યારે તે બૃહસ્પતિદત્ત, ઉદાયન રાજાનું પુરોહિતકર્મ કરતો સર્વ સ્થાનોમાં, સર્વ ભૂમિકામાં અને અંતઃપુરમાં ઇચ્છા મુજબ ગમનાગમન કરનારો થયો. ત્યારપછી તે બૃહસ્પતિ પુરોહિત ઉદાયન રાજાના અંતઃપુરમાં વેળાએ – અવેળાએ, કાળે – અકાળે, રાત્રિમાં – વિકાલમાં પ્રવેશ કરતો હતો. કોઈ દિવસે પદ્માવતી રાણી સાથે સંપ્રલગ્ન થઈને પદ્માવતી રાણી સાથે ઉદાર કામભોગ ભોગવતો વિચરવા લાગ્યો. આ તરફ ઉદાયન રાજા સ્નાન કરી યાવત્‌ વિભૂષિત થઈ પદ્માવતી દેવી પાસે આવ્યો. બૃહસ્પતિદત્ત પુરોહિતને પદ્માવતી રાણી સાથે ઉદાર કામભોગ ભોગવતો જોઈને અતિ ક્રોધિત થઈ, કપાળમાં ત્રિવલી કરી, ભૃકૂટિ ચડાવી બૃહસ્પતિદત્તને પુરુષો પાસે પકડાવી દીધો યાવત્‌ આવા પ્રકારે વધની આજ્ઞા આપી. હે ગૌતમ ! આ પ્રમાણે નિશ્ચે બૃહસ્પતિદત્ત જૂના – પુરાણા કર્મોને યાવત્‌ ભોગવે છે. ભગવન્‌ ! બૃહસ્પતિદત્ત અહીંથી મૃત્યુ પામીને ક્યાં જશે ? ક્યાં ઉત્પન્ન થશે ? ગૌતમ ! બૃહસ્પતિ પુરોહિત ૬૪ – વર્ષનું પરમ આયુ પાળીને આજે ત્રિભાગ દિવસ શેષ રહેતા શૂળી વડે ભેદાઈ મૃત્યુ અવસરે મૃત્યુ પામી, આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં ઉત્પન્ન થશે. તે જ રીતે સાતે પૃથ્વીમાં ઉત્પન્ન થવારૂપ સંસાર કહેવો. ત્યાંથી હસ્તિનાપુર નગરમાં મૃગપણે ઉત્પન્ન થશે. તે ત્યાં વાગુરિક વડે હણાઈને, ત્યાં હસ્તિનાપુર નગરમાં શ્રેષ્ઠી કુળમાં પુત્રપણે ઉત્પન્ન થઈ, બોધિ પામી, સૌધર્મ કલ્પે ઉપજી, મહાવિદેહે મોક્ષે જશે. નિક્ષેપ કહેવો.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tae nam se mahesaradatte purohie eyakamme eyappahane eyavijje eyasamayare subahum pavakammam samajjinitta tisam vasasayaim paramaum palaitta kalamase kalam kichcha pamchamae pudhavie ukkosenam sattarasasagarovamatthiie narage uvavanne. Se nam tao anamtaram uvattitta iheva kosambie nayarie somadattassa purohiyassa vasudattae bhariyae puttattae uvavanne Tae nam tassa daragassa ammapiyaro nivvattabarasahassa imam eyaruvam namadhejjam karemti–jamha nam amham ime darae somadattassa purohiyassa putte vasudattae attae, tamha nam hou amham darae bahassaidatte namenam. Tae nam se bahassaidatte darae pamchadhaipariggahie java parivaddhai. Tae nam se bahassaidatte darae ummukkabalabhave vinnaya parinayamette jovvanagamanuppatte hottha. Se nam udayanassa kumarassa piyabalavayassae yavi hottha sahajayae sahavaddhiyae saha-pamsukiliyae. Tae nam se sayanie raya annaya kayai kaladhammuna samjutte. Tae nam se udayane kumare bahuhim raisara talavara madambiya kodumbiya ibbha setthi senavai satthavahappabhiihim saddhim samparivude royamane kamdamane vilavamane sayanissa ranno mahaya iddhisakkarasamudaenam niharanam karei, karetta bahuim loiyaim mayakichchaim karei. Tae nam te bahave raisara talavara madambiya kodumbiya ibbha setthi senavai satthavahappabhitao udayanam kumaram mahaya-mahaya rayabhiseenam abhisimchamti. Tae nam se udayane kumare raya jae–mahayahimavamta mahamta malaya mamdara mahimdasare. Tae nam se bahassaidatte darae udayanassa ranno purohiyakammam karemane savvatthanesu savvabhumiyasu amteure ya dinnaviyare jae yavi hottha. Tae nam se bahassaidatte purohie udayanassa ranno amteuram velasu ya avelasu ya kalesu ya akalesu ya rao ya viale ya pavisamane annaya kayai paumavaie devie saddhim sampalagge yavi hottha. Paumavaie devie saddhim uralaim manussagaim bhogabhogaim bhumjamane viharai. Imam cha nam udayane raya nhae java vibhusie jeneva paumavai devi teneva uvagachchhai, uvagachchhitta bahassaidattam purohiyam paumavaie devie saddhim uralaim manussagaim bhogabhogaim bhumjamanam pasai, pasitta asurutte tivaliyam bhiudim nidale sahattu bahassaidattam purohiyam purisehim ginhavei, ginhavetta atthi mutthi janu kopparapahara sambhagga mahiyagattam karei, karetta avaodagabamdhanam karei, karetta eenam vihanenam bajjham anavei. Evam khalu goyama! Bahassaidatte purohie pura porananam duchchinnanam duppadikkamtanam asubhanam pavanam kadanam kammanam pavagam phalavittivisesam pachchanubhavamane viharai. Bahassaidatte nam bhamte! Purohie io kalagae samane kahim gachchhihii? Kahim uvavajjihii? Goyama! Bahassaidatte nam purohie chosatthim vasaim paramaum palaitta ajjeva tibhagavasese divase sulabhinne kae samane kala mase kalam kichcha imise rayanappabhae pudhavie ukkosasagarovamatthiiesu neraiesu neraiyattae uvavajjihii. Se nam tao anamtaram uvvattitta, evam samsaro jaha padhame java vau teu au pudhavisu anegasayasahassakhutto uddaitta-uddaitta tattheva bhujjo bhujjo pachchayaissai. Tao hatthinaure nayare miyattae pachchayaissai. Se nam tattha vauriehim bahie samane tattheva hatthinaure nayare setthikulamsi puttattae pachchayahii. Bohim, sohamme, mahavidehe vase sijjhihii. Evam khalu jambu! Samanenam bhagavaya mahavirenam java sampattenam duhavivaganam pamchamassa ajjhayanassa ayamatthe pannatte.
Sutra Meaning Transliteration : Tyarapachhi te maheshvaradatta purohita ukta ashubhakarma vade ghana ja papakarmone uparjine 3000 varshanum parama ayu paline, mrityu avasare mrityu pami pamchami narakamam utkrishta 17 – sagaropama sthitika narakamam utpanna thayo. Te tyamthi anamtara udvartine a ja kaushambi nagarimam somadatta purohitani vasudatta patnina putrapane utpanna thayo chhe. Te balakana matapitae bara divasa pura thata a ava svarupanum nama karyu, je karane amaro a balaka somadatta purohitano putra ane vasudattano atmaja chhe, tethi amara a putranum nama brihaspatidatta thao. Pachhi te balaka pamcha dhatri vade vriddhi pamyo. Tyarapachhi te brihaspatidatta balyabhavathi mukta thai, yauvana vaya pamyo, vijnyana parinata thayo. Te udayana kumarano priya balamitra thayo. Kema ke teo sathe janmya, sathe vriddhi pamya, sathe dhulamam ramela hata. Koi divase shatanika raja mrityu pamyo. Tyarapachhi udayanakumare ghana raja, ishvara yavat sarthavaha adi sathe parivarine rudana – kramdana – vilapa karata shatanika rajanum mahariddhi, satkarana samadayathi niharana karyum, ghana laukika mritaka karya karya. Tyarapachhi ghana raja, ishvara yavat sarthavahe udayana kumarane mahana rajabhishekathi simchita karyo. Tyare te udayanakumara mahana raja thayo. Tyare te brihaspatidatta, udayana rajanum purohitakarma karato sarva sthanomam, sarva bhumikamam ane amtahpuramam ichchha mujaba gamanagamana karanaro thayo. Tyarapachhi te brihaspati purohita udayana rajana amtahpuramam velae – avelae, kale – akale, ratrimam – vikalamam pravesha karato hato. Koi divase padmavati rani sathe sampralagna thaine padmavati rani sathe udara kamabhoga bhogavato vicharava lagyo. A tarapha udayana raja snana kari yavat vibhushita thai padmavati devi pase avyo. Brihaspatidatta purohitane padmavati rani sathe udara kamabhoga bhogavato joine ati krodhita thai, kapalamam trivali kari, bhrikuti chadavi brihaspatidattane purusho pase pakadavi didho yavat ava prakare vadhani ajnya api. He gautama ! A pramane nishche brihaspatidatta juna – purana karmone yavat bhogave chhe. Bhagavan ! Brihaspatidatta ahimthi mrityu pamine kyam jashe\? Kyam utpanna thashe\? Gautama ! Brihaspati purohita 64 – varshanum parama ayu paline aje tribhaga divasa shesha raheta shuli vade bhedai mrityu avasare mrityu pami, a ratnaprabha prithvimam utpanna thashe. Te ja rite sate prithvimam utpanna thavarupa samsara kahevo. Tyamthi hastinapura nagaramam mrigapane utpanna thashe. Te tyam vagurika vade hanaine, tyam hastinapura nagaramam shreshthi kulamam putrapane utpanna thai, bodhi pami, saudharma kalpe upaji, mahavidehe mokshe jashe. Nikshepa kahevo.