Sutra Navigation: Prashnavyakaran ( પ્રશ્નવ્યાપકરણાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105407
Scripture Name( English ): Prashnavyakaran Translated Scripture Name : પ્રશ્નવ્યાપકરણાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

आस्रवद्वार श्रुतस्कंध-१

अध्ययन-१ हिंसा

 Translated Chapter :

આસ્રવદ્વાર શ્રુતસ્કંધ-૧

અધ્યયન-૧ હિંસા
Section : Translated Section :
Sutra Number : 7 Category : Ang-10
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तं च पुण करेंति केई पावा असंजया अविरया अणिहुय-परिणाम-दुप्पयोगी पाणवहं भयंकरं बहुविहं परदुक्खुप्पायणप्पसत्ता इमेहिं तसथावरेहिं जीवेहिं पडिणिविट्ठा, किं ते? पाढीण-तिमि-तिमिंगिल-अनेगज्झस-विविहजातिमंदुक्क-दुविहकच्छभ-नक्क-मगर-दुविह गाह-दिलिवेढय-मंदुय-सीमा-गार-पुलुय-सुंसुमार-बहुप्पगारा जलयरविहाणाकते य एवमादी। कुरंग-रुरु-सरभ-चमर-संबर-हुरब्भ-ससय-पसय-गोण-रोहिय-हय-गय-खर-करभ-खग्ग-वानर-गवय-विग-सियाल-कोल-मज्जार-कोलसुणक-सिरियंदलय-आवत्त-कोकंतिय-गोकण्ण-मिय -महिस-वियग्घ- छगल-दीविय- साण- तरच्छ-अच्छ- भल्ल- सद्दूल-सीह- चिल्लला-चउप्पय-विहाणाकए य एवमादी। अयगर-गोनस-वराहि-मउलि-काओदर-दब्भपुप्फ-आसालिय-महोरगा उरगविहाणाकए य एवमादी। छीरल-सरंब- सेह-सल्लग- गोधा-उंदुर- नउल-सरड- जाहग-मुगुंस- खाडहिल- वाउप्पइय-घरोलिया सिरीसिवगणे य एवमादी। कादंबक-बक-बलाका- सारस-आडासेतीय- कुलल-बंजुल- पारिप्पव-कीव- सउण- दीविय- हंस- धत्तरट्ठ- भास- कुलीकोस- कोंच- दगतुंड- ढेणियालग-सूईमुह-कविल पिंगलक्खग-कारंडग-चक्कवाग-उक्कोस- गरुल-पिंगुल- सुय-बरहिण- मयण-साल- नंदीमुह-नंदमाणग- कोरंग-भिंगारग- कोणालग-जीवंजीवक-तित्तिर-वट्टक-लावक-कपिंजलक- कवोतग-पारेवग- चिडिग-ढिंक- कुक्कुड -वेसर-मयूरग-चउरग-हरपोंडरीय-सालग-वीरल्ल-सेण-वायस-विहंगभेणासि-चास-वगुलि-चम्मट्ठिल -विततपक्खी खहयरविहाणा- कते य एवमादी। जल-थल-खग-चारिणो उ पंचिंदिए पसुगणे बिय-तिय-चउरिंदिए य विविहे जीवे, पियजीविए मरणदुक्खपडिकूले वराए हणंति बहुसंकिलिट्ठकम्मा। इमेहिं विविहेहिं कारणेहिं, किं ते? चम्म-वसा-मंस-मेय-गोणिय-जग-फिप्फिस-मत्थुलिंग-हियय-अंत-पित्त-पोप्फस-दंतट्ठा, अट्ठि-मिंज -नह-नयन-कण्ण-ण्हारुणि-नक्क-धमणि-सिंग-दाढि-पिच्छ-विस-विसाण-वालहेउं। हिंसंति य भमर-मधुकरिगणे रसेसु गिद्धा, तहेव तेइंदिए सरीरोवकरणट्ठयाए, किवणे बेइंदिए बहवे वत्थोहरपरिमंडणट्ठा, अन्नेहि य एवमाइएहिं बहूहिं कारणसतेहिं अबुहा इह हिंसंति तसे पाणे। इमे य एगिंदिए वराए तसे य अन्ने तदस्सिए चेव तनुसरीरे समारंभंति–अत्ताणे असरणे अनाहे अबंधवे कम्मनिगलबद्धे अकुसलपरिणाम-मंदबुद्धिजन-दुव्विजाणए, पुढविमए पुढविसंसिए, जलमए जल-गए, अनलानिल-तणवणस्सतिगणनिस्सिए यतम्मय-तज्जिए चेव तदाहारे तप्परिणत-वण्ण-गंध-रस-फास-बोंदिरूवे अचक्खुसे चक्खुसे य तसकाइए असंखे। थावरकाए य सुहुम-बायर-पत्तेयसरीर-नाम-साधारणे अनंते हणंति अविजाणओ य परिजाणओ य जीवे इमेहिं विविहेहिं कारणेहिं, किं ते? करिसण-पोक्खरणी-वावि-वप्पिण-कूव-सर-तलाग-चिति-वेदि-खातिय-आराम-विहार-थूभ -पागार -दार-गोउर- अट्टालग-चरिय- सेतु-संकम- पासायविकप्प- भवण-घर-सरण- लेण-आवण- चेतिय-देवकुल-चित्तसभ-पव-आयतण- आवसह- भूमिघर- मंडवाण य कए भायण-भंडोवगरणस्स विविहस्स य अट्ठाए पुढविं हिंसंतिं मंदबुद्धिया। जलं च मज्जणय-पान-भोयण-वत्थधोवण-सोयमदिएहिं। पयण पयावण जलावण विदंसणेहिं अगनिं। सुप्प वियण तालयंट पेहुण मुह करयल सागपत्त वत्थमादिएहिं अनिलं। अगार परियार भक्ख भोयण सयण आसण फलग मुसल उक्खल तत वितत आतोज्ज वहण वाहण मंडव विविह भवण तोरण विडंग देवकुल जालय अद्धचंद निज्जूह चंदसालिय बेतिय निस्सेणि दोणि चंगेरि खील मेढक सभ प्पव आवसह गंध मल्ल अनुलेवण अंबर जुय नंगल मइय कुलिय संदण सीया रहसगड जाण जोग्ग अट्टालग चरिअ दार गोपुर फलिह जंतसूलिय लउडमुसुंढि सतग्घि बहुपहरण आवरण उवक्खराण कते। अन्नेहि य एवमादिएहिं बहूहिं कारणसतेहिं हिंसंति ते तरुगणे, भणिया भणिए य एवमादी सत्ते सत्तपरिवज्जिया उवहणंति दढमूढा दारुणमती। कोहा मान माया लोभाहस्स रती अरती सोय वेदत्थजीव धम्म अत्थकामहेउं, सवसा अवसा अट्ठा अनट्ठाए य तसपाणे थावरे य हिंसंति मंदबुद्धी। सवसा हणंति, अवसा हणंति, सवसा अवसा दुहओ हणंति। अट्ठा हणंति, अनट्ठा हणंति, अट्ठा अणट्ठा दुहओ हणंति। हस्सा हणंति, वेरा हणंति, रतीए हणंतिहस्सा वेरा रतीए हणंति। कुद्धा हणंति, लुद्धा हणंति, मुद्धा हणंति, कुद्धा लुद्धा मुद्धा हणंति। अत्था हणंति, धम्मा हणंति, कामा हणंति, अत्था धम्मा कामा हणंति।
Sutra Meaning : કેટલાક પાપી, અસંયત, અવિરત, તપશ્ચર્યા અનુષ્ઠાન રહિત, અનુપશાંત પરિણામવાળા, મન – વચન – કાયાના દુષ્ટ પરિણામવાળા, ઘણા પ્રકારે બીજાને દુઃખ પહોંચાડવામાં આસક્ત, આ ત્રસ – સ્થાવર જીવો પ્રતિ દ્વેષ રાખનારા, અનેક પ્રકારે ભયંકર પ્રાણવધ – હિંસા કરે છે. તે ક્યા જીવોની હિંસા કરે છે ? પાઠીન, તિમિ, તિમિંગલાદિ અનેક પ્રકારની માછલી, વિવિધ જાતિના દેડકા, બે પ્રકારના કાચબા, બે પ્રકારે મગર, ગાહ, દિલિવેષ્ટ, મંડુક, સીમાકાર, પુલક, સુંસુમારાદિ ઘણા પ્રકારના જલચર જીવોનો ઘાત કરે છે. કુરંગ – હરણ, રુરુ, સરભ, ચમર – નીલગાય, સંબર – સાબર, ઉરભ્ર – ઘેંટા, શશક – સસલા, પસય, ગોણ – બળદ, રોહીત, ઘોડા, હાથી, ગધેડા, ઊંટ, ગેંડા, વાંદરા, રોઝ, વરુ, શિયાળ, ગીધડ, શૂકર, બિલાડી, કોલ, શૂનક, શ્રીકંદલક, આવર્ત્ત, કોકંતક, ગોકર્ણ, મૃગ, ભેંસ, વાઘ, બકરા, દ્વીપિક, શ્વાન, તરક્ષ, જરખ, રીંછ, સિંહ, કેસરીસિંહ, ચિત્તલ – ચિત્તા, ઇત્યાદિ ચતુષ્પદનો ઘાત – હિંસા કરે છે. અજગર, ગોણસ – ફેણ વગરના સર્પ, વરાહિ – દૃષ્ટિવિષ સર્પ, મુકુલિક, કાકોદર, દર્વીકર, આસાલિક, મહોરગાદિ આવા બીજા પણ સર્પોનો ઘાત કરે છે. ક્ષીરલ, સરંબ, સેહી – શેળો, શેલ્લક, ગોહ – ચંદન ઘો, ઘોયારો, ઉંદર, નકુલ, કાંચીડો, જાહક, ગીલોળી, છછુંદર, ગિલહરી, વાતોત્પતિકા, છિપકલી આદિ આવા અનેકનો ઘાત કરે. કાદંબક, હંસ, બગલો, બલાક, સારસ, આડાસેતીય, કુલલ, વંજુલ, પરિપ્લવ, પોપટ, તીતર, દીપિકા, શ્વેતહંસ, ધાર્તરાષ્ટ્ર, ભાસક, કુટીક્રોશ, ક્રૌંચ, દકતુંડક, ઢેલિયાણક, સુઘરી, કપિલ, પિંગલાક્ષ, કારંડક, ચક્રવાક, ઉક્કોસ, ગરુડ, પિંગુલ, શુક, મયુર, મેના, નંદીમુખ, નંદીમાનક, કોરંગ, ભૃંગારક, કુણાલક, ચાતક, તિત્તિર, વર્તક, લાવક, કપિંજલ, કબૂતર, પારાપત, પરેવા, ચકલી, ઢિંક, કુકડા, વેસર, મયૂર, ચકોર, હૃદપુંડરીક, કરક, ચીલ, બાજ, કાગડો, વિહગ, શ્વેત ચારસ વલ્ગુલી, ચમગાદડ, વિતતપક્ષી, સમુદ્‌ગપક્ષી ઇત્યાદિને મારે છે. જળ – સ્થળ – આકાશચારી પંચેન્દ્રિય પ્રાણી, બે – ત્રણ – ચાર ઇન્દ્રિયવાળા વિવિધ જીવ જેમને જીવિતપ્રિય છે, મરણ દુઃખપ્રતિકૂળ છે તો પણ સંક્લિષ્ટ કર્મવાળો પાપી, તે બિચારા પ્રાણીને હણે છે. અનેક કારણોથી હિંસા કરાય છે, તે કારણો ક્યા છે ? તે જણાવે છે – ચામડું, ચરબી, માંસ, મેદ, લોહી, યકૃત, ફેફસાં, મગજ, હૃદય, આંતરડા, પિત્તાશય, ફોફસ, દાંત, હાડકાં, મજ્જા, નખ, નેત્ર, કાન, સ્નાયુ, નાક, ધમની, શીંગડા, દાઢ, પીછા, વિષ, વિષાણ અને વાળ માટે હિંસા કરે છે. તથા રસાસક્ત મનુષ્ય ભ્રમર અને મધમાખીની હિંસા કરે છે. તે રીતે જ શરીરાદિ કારણે તેઇન્દ્રિય જીવોનું, વસ્ત્રો માટે અનેક બેઇન્દ્રિય જીવોનું અને બીજા પણ અનેક શત કારણોથી તે અબુધ આવા અનેક ત્રસ – પ્રાણ જીવોની હિંસા કરે છે. આ ઘણા એકેન્દ્રિય જીવોનું, જે ત્રસ કે અન્યના આશ્રયે રહેલા હોય તેના સૂક્ષ્મ શરીરનો તે હીન બુદ્ધિવાળા અજ્ઞાની જીવો સમારંભ – ઘાત કરે છે. આ પ્રાણીઓ અત્રાણ, અશરણ, અનાથ, અબાંધવ, કર્મબેડીથી બદ્ધ હોય છે. અકુશલ પરિણામવાળા, મંદબુદ્ધિ લોકો – આ પૃથ્વીકાય તથા પૃથ્વી આશ્રિત પ્રાણીને જાણતા નથી. તે જ રીતે તેઓ, જલકાયિક – જલગત, અગ્નિ – વાયુ – વનસ્પતિ કે તેની નિશ્રાએ રહેલ જીવોને જાણતા નથી. આ પૃથ્વી આદિ આશ્રયે રહેલ જીવો, તે પૃથ્વી આદિમય હોય છે, તેનો જ આહાર કરે છે. તત્પરિણત વર્ણ – ગંધ – રસ – સ્પર્શ – શરીરરૂપ હોય છે. તેઓ આંખથી દેખાતા કે ન દેખાતા હોય, એવા અસંખ્ય ત્રસકાયિક જીવો અને અનંત સૂક્ષ્મ, બાદર, પ્રત્યેક અને સાધારણ શરીરી સ્થાવરકાયોની જાણતા – અજાણતા હિંસા કરે છે. કયા વિવિધ કારણોથી તે જીવોને હણે છે ? તે જણાવે છે – કૃષિ, પુષ્કરિણી, વાવડી, ક્યારી, કૂવા, સરોવર, તળાવ, ચિત્તિ, વેદિકા, ખાઈ, બગીચા, વિહાર, સ્તૂપ, પ્રાકાર, દ્વાર, ગોપુર, અટારી, ચરિકા, પુલ, સંક્રમ, પ્રાસાદ, વિકલ્પ, ભવન, ગૃહ, ઝૂંપડી, લયન, દુકાન, ચૈત્ય, દેવકુલ, ચિત્રસભા, પરબ, આયતન, આવસથ, ભૂમિગૃહ, મંડપ આદિ માટે તથા ભાજન, ભાંડ, ઉપકરણ આદિને માટે તે મંદબુદ્ધિકો પૃથ્વીકાયની હિંસા કરે છે. સ્નાન, પાન, ભોજન, વસ્ત્ર ધોવા, શૌચાદિ માટે અપ્‌કાય જીવોની હિંસા કરે છે. પચન – પાચન, સળગાવવું, પ્રકાશ કરવો તે માટે અગ્નિકાય જીવોની હિંસા કરે છે. સૂર્પ, વીંઝણો, તાલવૃંત, મયુરપંખ, હથેળી, મુખ, શાકપત્ર, વસ્ત્રાદિથી વાયુકાયના જીવોની હિંસા કરે છે. ઘર, પરિવાર, ભક્ષ્ય, ભોજન, શયન, આસન, ફલક, મુસલ, ઓખલી, તત – વિતત – આતોદ્ય, વહન – વાહન, મંડપ, વિવિધ ભવન, તોરણ, વિડંબ, દેવકુલ, જાલક, અર્દ્ધચંદ્ર, નિર્યૂહક, ચંદ્રશાળા, અટારી, વેદી, નિઃસરણી, ચંગેરી, ખૂંટી, સ્તંભ, સભાગાર, પરબ, આવસથ, મઠ, ગંધ, માલા, વિલેપન, વસ્ત્ર, યુગ, હળ, મતિક, કુલિક, સ્યંદન, શિબિકા, રથ, શકટ, યાન, યુગ્ય, ચરિકા, અટ્ટાલિકા, પરિઘ, ફાટક, આગળીયો, અરહટ, શૂબી, લાકડી, મુસુંઢી, શતઘ્ની, ઘણા પ્રહરણ, આવરણ, ઉપકરણ બીજા આવા અનેકશત કારણોથી વનસ્પતિકાયના જીવોની હિંસા કરે છે. જે શક્તિમાન કે શક્તિહીન છે, તે દૃઢમૂઢ, દારુણ મતિવાળા જીવો સત્વહીન એવા પૃથ્વીકાય આદિ જીવોની હિંસા કરે છે. તે મંદબુદ્ધિ, ક્રોધ – માન – માયા – લોભ – હાસ્ય – રતિ – અરતિ – શોક – વેદનાં અનુષ્ઠાનના અર્થી, જીવન માટે, કામ માટે – અર્થ માટે – ધર્મ માટે માટે; સ્વવશ કે પરવશ થઈને પ્રયોજનથી કે પ્રયોજન વિના ત્રસ, સ્થાવરની હિંસા કરે છે. આવી હિંસા કરનાર મંદબુદ્ધિ છે. તેઓ સ્વવશ, પરવશ કે બંને રીતે હણે છે. પ્રયોજનથી, પ્રયોજન વિના કે બંને રીતે હણે છે. હાસ્ય, વૈર, રતિ કે ત્રણે કારણે હણે છે. ક્રોધ – લુબ્ધ – મુગ્ધ થઈ કે ત્રણે કારણે હણે છે. અર્થ – ધર્મ – કામથી કે આ ત્રણે કારણે હણે છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tam cha puna karemti kei pava asamjaya aviraya anihuya-parinama-duppayogi panavaham bhayamkaram bahuviham paradukkhuppayanappasatta imehim tasathavarehim jivehim padinivittha, kim te? Padhina-timi-timimgila-anegajjhasa-vivihajatimamdukka-duvihakachchhabha-nakka-magara-duviha gaha-dilivedhaya-mamduya-sima-gara-puluya-sumsumara-bahuppagara jalayaravihanakate ya evamadi. Kuramga-ruru-sarabha-chamara-sambara-hurabbha-sasaya-pasaya-gona-rohiya-haya-gaya-khara-karabha-khagga-vanara-gavaya-viga-siyala-kola-majjara-kolasunaka-siriyamdalaya-avatta-kokamtiya-gokanna-miya -mahisa-viyaggha- chhagala-diviya- sana- tarachchha-achchha- bhalla- saddula-siha- chillala-chauppaya-vihanakae ya evamadi. Ayagara-gonasa-varahi-mauli-kaodara-dabbhapuppha-asaliya-mahoraga uragavihanakae ya evamadi. Chhirala-saramba- seha-sallaga- godha-umdura- naula-sarada- jahaga-mugumsa- khadahila- vauppaiya-gharoliya sirisivagane ya evamadi. Kadambaka-baka-balaka- sarasa-adasetiya- kulala-bamjula- parippava-kiva- sauna- diviya- hamsa- dhattarattha- bhasa- kulikosa- komcha- dagatumda- dheniyalaga-suimuha-kavila pimgalakkhaga-karamdaga-chakkavaga-ukkosa- garula-pimgula- suya-barahina- mayana-sala- namdimuha-namdamanaga- koramga-bhimgaraga- konalaga-jivamjivaka-tittira-vattaka-lavaka-kapimjalaka- kavotaga-parevaga- chidiga-dhimka- kukkuda -vesara-mayuraga-chauraga-harapomdariya-salaga-viralla-sena-vayasa-vihamgabhenasi-chasa-vaguli-chammatthila -vitatapakkhi khahayaravihana- kate ya evamadi. Jala-thala-khaga-charino u pamchimdie pasugane biya-tiya-chaurimdie ya vivihe jive, piyajivie maranadukkhapadikule varae hanamti bahusamkilitthakamma. Imehim vivihehim karanehim, kim te? Chamma-vasa-mamsa-meya-goniya-jaga-phipphisa-matthulimga-hiyaya-amta-pitta-popphasa-damtattha, atthi-mimja -naha-nayana-kanna-nharuni-nakka-dhamani-simga-dadhi-pichchha-visa-visana-valaheum. Himsamti ya bhamara-madhukarigane rasesu giddha, taheva teimdie sarirovakaranatthayae, kivane beimdie bahave vatthoharaparimamdanattha, annehi ya evamaiehim bahuhim karanasatehim abuha iha himsamti tase pane. Ime ya egimdie varae tase ya anne tadassie cheva tanusarire samarambhamti–attane asarane anahe abamdhave kammanigalabaddhe akusalaparinama-mamdabuddhijana-duvvijanae, pudhavimae pudhavisamsie, jalamae jala-gae, analanila-tanavanassatigananissie yatammaya-tajjie cheva tadahare tapparinata-vanna-gamdha-rasa-phasa-bomdiruve achakkhuse chakkhuse ya tasakaie asamkhe. Thavarakae ya suhuma-bayara-patteyasarira-nama-sadharane anamte hanamti avijanao ya parijanao ya jive imehim vivihehim karanehim, kim te? Karisana-pokkharani-vavi-vappina-kuva-sara-talaga-chiti-vedi-khatiya-arama-vihara-thubha -pagara -dara-goura- attalaga-chariya- setu-samkama- pasayavikappa- bhavana-ghara-sarana- lena-avana- chetiya-devakula-chittasabha-pava-ayatana- avasaha- bhumighara- mamdavana ya kae bhayana-bhamdovagaranassa vivihassa ya atthae pudhavim himsamtim mamdabuddhiya. Jalam cha majjanaya-pana-bhoyana-vatthadhovana-soyamadiehim. Payana payavana jalavana vidamsanehim aganim. Suppa viyana talayamta pehuna muha karayala sagapatta vatthamadiehim anilam. Agara pariyara bhakkha bhoyana sayana asana phalaga musala ukkhala tata vitata atojja vahana vahana mamdava viviha bhavana torana vidamga devakula jalaya addhachamda nijjuha chamdasaliya betiya nisseni doni chamgeri khila medhaka sabha ppava avasaha gamdha malla anulevana ambara juya namgala maiya kuliya samdana siya rahasagada jana jogga attalaga charia dara gopura phaliha jamtasuliya laudamusumdhi satagghi bahupaharana avarana uvakkharana kate. Annehi ya evamadiehim bahuhim karanasatehim himsamti te tarugane, bhaniya bhanie ya evamadi satte sattaparivajjiya uvahanamti dadhamudha darunamati. Koha mana maya lobhahassa rati arati soya vedatthajiva dhamma atthakamaheum, Savasa avasa attha anatthae ya tasapane thavare ya himsamti mamdabuddhi. Savasa hanamti, avasa hanamti, savasa avasa duhao hanamti. Attha hanamti, anattha hanamti, attha anattha duhao hanamti. Hassa hanamti, vera hanamti, ratie hanamtihassa vera ratie hanamti. Kuddha hanamti, luddha hanamti, muddha hanamti, kuddha luddha muddha hanamti. Attha hanamti, dhamma hanamti, kama hanamti, attha dhamma kama hanamti.
Sutra Meaning Transliteration : Ketalaka papi, asamyata, avirata, tapashcharya anushthana rahita, anupashamta parinamavala, mana – vachana – kayana dushta parinamavala, ghana prakare bijane duhkha pahomchadavamam asakta, a trasa – sthavara jivo prati dvesha rakhanara, aneka prakare bhayamkara pranavadha – himsa kare chhe. Te kya jivoni himsa kare chhe\? Pathina, timi, timimgaladi aneka prakarani machhali, vividha jatina dedaka, be prakarana kachaba, be prakare magara, gaha, diliveshta, mamduka, simakara, pulaka, sumsumaradi ghana prakarana jalachara jivono ghata kare chhe. Kuramga – harana, ruru, sarabha, chamara – nilagaya, sambara – sabara, urabhra – ghemta, shashaka – sasala, pasaya, gona – balada, rohita, ghoda, hathi, gadheda, umta, gemda, vamdara, rojha, varu, shiyala, gidhada, shukara, biladi, kola, shunaka, shrikamdalaka, avartta, kokamtaka, gokarna, mriga, bhemsa, vagha, bakara, dvipika, shvana, taraksha, jarakha, rimchha, simha, kesarisimha, chittala – chitta, ityadi chatushpadano ghata – himsa kare chhe. Ajagara, gonasa – phena vagarana sarpa, varahi – drishtivisha sarpa, mukulika, kakodara, darvikara, asalika, mahoragadi ava bija pana sarpono ghata kare chhe. Kshirala, saramba, sehi – shelo, shellaka, goha – chamdana gho, ghoyaro, umdara, nakula, kamchido, jahaka, giloli, chhachhumdara, gilahari, vatotpatika, chhipakali adi ava anekano ghata kare. Kadambaka, hamsa, bagalo, balaka, sarasa, adasetiya, kulala, vamjula, pariplava, popata, titara, dipika, shvetahamsa, dhartarashtra, bhasaka, kutikrosha, kraumcha, dakatumdaka, dheliyanaka, sughari, kapila, pimgalaksha, karamdaka, chakravaka, ukkosa, garuda, pimgula, shuka, mayura, mena, namdimukha, namdimanaka, koramga, bhrimgaraka, kunalaka, chataka, tittira, vartaka, lavaka, kapimjala, kabutara, parapata, pareva, chakali, dhimka, kukada, vesara, mayura, chakora, hridapumdarika, karaka, chila, baja, kagado, vihaga, shveta charasa valguli, chamagadada, vitatapakshi, samudgapakshi ityadine mare chhe. Jala – sthala – akashachari pamchendriya prani, be – trana – chara indriyavala vividha jiva jemane jivitapriya chhe, marana duhkhapratikula chhe to pana samklishta karmavalo papi, te bichara pranine hane chhe. Aneka karanothi himsa karaya chhe, te karano kya chhe\? Te janave chhe – Chamadum, charabi, mamsa, meda, lohi, yakrita, phephasam, magaja, hridaya, amtarada, pittashaya, phophasa, damta, hadakam, majja, nakha, netra, kana, snayu, naka, dhamani, shimgada, dadha, pichha, visha, vishana ane vala mate himsa kare chhe. Tatha rasasakta manushya bhramara ane madhamakhini himsa kare chhe. Te rite ja shariradi karane teindriya jivonum, vastro mate aneka beindriya jivonum ane bija pana aneka shata karanothi te abudha ava aneka trasa – prana jivoni himsa kare chhe. A ghana ekendriya jivonum, je trasa ke anyana ashraye rahela hoya tena sukshma sharirano te hina buddhivala ajnyani jivo samarambha – ghata kare chhe. A pranio atrana, asharana, anatha, abamdhava, karmabedithi baddha hoya chhe. Akushala parinamavala, mamdabuddhi loko – a prithvikaya tatha prithvi ashrita pranine janata nathi. Te ja rite teo, jalakayika – jalagata, agni – vayu – vanaspati ke teni nishrae rahela jivone janata nathi. A prithvi adi ashraye rahela jivo, te prithvi adimaya hoya chhe, teno ja ahara kare chhe. Tatparinata varna – gamdha – rasa – sparsha – sharirarupa hoya chhe. Teo amkhathi dekhata ke na dekhata hoya, eva asamkhya trasakayika jivo ane anamta sukshma, badara, pratyeka ane sadharana shariri sthavarakayoni janata – ajanata himsa kare chhe. Kaya vividha karanothi te jivone hane chhe\? Te janave chhe – Krishi, pushkarini, vavadi, kyari, kuva, sarovara, talava, chitti, vedika, khai, bagicha, vihara, stupa, prakara, dvara, gopura, atari, charika, pula, samkrama, prasada, vikalpa, bhavana, griha, jhumpadi, layana, dukana, chaitya, devakula, chitrasabha, paraba, ayatana, avasatha, bhumigriha, mamdapa adi mate tatha bhajana, bhamda, upakarana adine mate te mamdabuddhiko prithvikayani himsa kare chhe. Snana, pana, bhojana, vastra dhova, shauchadi mate apkaya jivoni himsa kare chhe. Pachana – pachana, salagavavum, prakasha karavo te mate agnikaya jivoni himsa kare chhe. Surpa, vimjhano, talavrimta, mayurapamkha, hatheli, mukha, shakapatra, vastradithi vayukayana jivoni himsa kare chhe. Ghara, parivara, bhakshya, bhojana, shayana, asana, phalaka, musala, okhali, tata – vitata – atodya, vahana – vahana, mamdapa, vividha bhavana, torana, vidamba, devakula, jalaka, arddhachamdra, niryuhaka, chamdrashala, atari, vedi, nihsarani, chamgeri, khumti, stambha, sabhagara, paraba, avasatha, matha, gamdha, mala, vilepana, vastra, yuga, hala, matika, kulika, syamdana, shibika, ratha, shakata, yana, yugya, charika, attalika, parigha, phataka, agaliyo, arahata, shubi, lakadi, musumdhi, shataghni, ghana praharana, avarana, upakarana bija ava anekashata karanothi vanaspatikayana jivoni himsa kare chhe. Je shaktimana ke shaktihina chhe, te dridhamudha, daruna mativala jivo satvahina eva prithvikaya adi jivoni himsa kare chhe. Te mamdabuddhi, krodha – mana – maya – lobha – hasya – rati – arati – shoka – vedanam anushthanana arthi, jivana mate, kama mate – artha mate – dharma mate mate; svavasha ke paravasha thaine prayojanathi ke prayojana vina trasa, sthavarani himsa kare chhe. Avi himsa karanara mamdabuddhi chhe. Teo svavasha, paravasha ke bamne rite hane chhe. Prayojanathi, prayojana vina ke bamne rite hane chhe. Hasya, vaira, rati ke trane karane hane chhe. Krodha – lubdha – mugdha thai ke trane karane hane chhe. Artha – dharma – kamathi ke a trane karane hane chhe.