Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1117382
Scripture Name( English ): Mahanishith Translated Scripture Name : મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-४ कुशील संसर्ग

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૪ કુશીલ સંસર્ગ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 682 Category : Chheda-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से भयवं किं ते साहुणो तस्स णं णाइल सड्ढगस्स छंदेणं कुसीले उयाहु आगम जुत्तीए गोयमा कहं सड्ढगस्स वरायस्सेरिसो सामत्थो जे णं तु सच्छंदत्ताए महानुभावाणं सुसाहूणं अवन्नवायं भासे तेणं सड्ढगेणं हरिवंस तिलय मरगयच्छ-विणो बावीसइम धम्म तित्थयर अरिट्ठनेमि नामस्स सयासे वंदन वत्तियाए गएणं आयारंगं अनंत गमपज्जवेहिं पन्नविज्जमाणं सम-वधारियं। तत्थ य छत्तीसं आयारे पन्नविज्जंति। तेसिं च णं जे केइ साहू वा साहुणी वा अन्नयरमायारमइक्कमेज्जा, से णं गारत्थीहिं उवमेयं। अहन्नहा समनुट्ठे वाऽऽयरेज्जा वा पन्नवेज्जा वा तओ णं अनंत संसारी भवेज्जा। ता गोयमा जे णं तु मुहनंतगं अहिगं परिग्गहियं, तस्स ताव पंचम महव्वयस्स भंगो। जे णं तु इत्थीए अंगोवंगाइं निज्झाइऊण नालोइयं, तेणं तु बंभचेरगुत्ती विराहिया। तव्विरा-हणेणं जहा एग देसदड्ढो पडो दड्ढो भन्नइ, तहा चउत्थ महव्वयं भग्गं। जेण य सहत्थेणुप्पाडिऊणादिण्णा भूइं पडिसाहिया, तेणं तु तइय महव्वयं भग्गं। जे ण य अणुग्गओ वि सूरिओ उग्गओ भणिओ, तस्स य बीय वयं भग्गं। जे ण उ अफासुगोदगेण अच्छीणि पहोयाणि तहा अविहीए पहथंडिल्लाणं संकमणं कयं, बीयं कायं च अक्कंतं, वासा कप्पस्स अंचलग्गेण हरियं संघट्टियं, विज्जूए फूसिओ मुहनंतगेणं अजयणाए फडफडस्स वाउक्कायमुदीरियं, ते णं तु पढम-वयं भग्गं। तब्भंगे पंचण्हं पि महव्वयाणं भंगो कओ। ता गोयमा आगमजुत्तीए एते कुसीला साहुणो। जे उ णं उत्तरगुणाणं पि भंगं न इट्ठं, किं पुन जं मूल-गुणाणं से भयवं ता एय णाएणं वियारिऊणं महव्वए घेतव्वे गोयमा इमे अट्ठे समट्ठे। से भयवं के णं अट्ठेणं गोयमा सुमणे इ वा सुसावए इ वा, न तइयं भेयंतरं, अहवा जहोवइट्ठं सुसमणत्तमनुपालिया अहा णं जहोवइट्ठं सुसावगत्तमनुपालिया, नो समणो सुसमणत्तमइयरेज्जा, नो सावए सावगत्तमइयरेज्जा। निरइयारं वयं पसंसे, तमेव य समनुट्ठे। नवरं जे समणधम्मे से णं अच्चंत घोर दुच्चरे तेणं असेस कम्मक्खयं जहन्नेणं पि अट्ठ भवब्भंतरे मोक्खो। इयरेणं तु सुद्धेणं देवगइं सुमानुसत्तं वा साय परंपरेणं मोक्खो, नवरं पुणो वि तं संजमाओ। ता जे से समणधम्मे से अवियारे सुवियारे पन्नवियारे तह त्ति मनुपालिया उवासगाणं पुन सहस्साणि विधाणे। जो जं परिवाले तस्साइयारं च न भवे, तमेव गिण्हे।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! શું તે પાંચે સાધુઓને કુશીલરૂપે નાગીલ શ્રાવકે ગણાવ્યા તે પોતાની સ્વેચ્છાથી કે આગમ – શાસ્ત્રની યુક્તિથી ? ગૌતમ ! બિચારા શ્રાવકને તેમ કહેવાનું સામર્થ્ય શું હોય ? જે કોઈ પોતાની સ્વચ્છંદ મતિથી મહાનુભવ સુસાધુના અવર્ણવાદ બોલે તે, શ્રાવક જ્યારે હરિવંશના કુલતિલક મરકત રત્ન સમાન શ્યામ કાંતિવાળા બાવીશમાં ધર્મ તીર્થંકર અરિષ્ટનેમિ નામે હતા. તેમની પાસે વંદન નિમિત્તે ગયેલા હતા. તે હકીકત આચારાંગ સૂત્રમાં અનંતગમ પર્યવના જ્ઞાતા કેવલી ભગવંતે પ્રરૂપેલી હતી. તેને યથાર્થ ધારણરૂપે હૃદયમાં અવધારણ કરેલી. ત્યાં છત્રીશ આચારોની પ્રજ્ઞાપના કરેલી છે. તે આચારોમાંથી જે કોઈ સાધુ કે સાધ્વી કોઈપણ આચારનું ઉલ્લંઘન કરે તે ગૃહસ્થ સાથે સરખામણી કરવા લાયક ગણાય. જો આગમથી વિરુદ્ધ વર્તન કરે, આચરે કે પ્રરૂપે તો અનંત સંસારી થાય. તેથી હે ગૌતમ ! જેણે એક મુખવસ્ત્રિકાનો અધિક પરિગ્રહ કર્યો તો તેના પાંચમાં મહાવ્રતનો ભંગ થયો. જેણે સ્ત્રીના અંગોપાંગ દેખ્યા, ચિંતવ્યા પછી તેને આલોચ્યા નહીં. તો તેણે બ્રહ્મચર્યનીગુપ્તિની વિરાધના કરી. તે વિરાધનાથી જેમ એક ભાગમાં બળેલા વસ્ત્રને બળેલું વસ્ત્ર કહેવાય તેમ અહીં ચોથા મહાવ્રતનો ભંગ કહેવાય. જેણે પોતાના હાથે અણ દીધેલી રાખ લઈ લીધી. તેના ત્રીજા મહાવ્રતનો ભંગ થયો. જેણે સૂર્યોદય થયા પહેલાં સૂર્યોદય થયો એમ કહ્યું તેના બીજા મહાવ્રતનો ભંગ થયો. જે સાધુએ સજીવ જળથી સંક્રમણ કર્યું, બીજકાય ચાંપ્યા, વસ્ત્રથી વનસ્પતિકાય સંઘટ્ટો થયો, વીજળીનો સ્પર્શ થયો, અજયણાથી ફડફડાટ અવાજ કરતા મુહપત્તિથી વાયુકાયની વિરાધના કરી. તે બધાને પહેલું મહાવ્રત ભાંગ્યુ. એમ તેના પાંચે મહાવ્રતનો ભંગ થયો. તેથી હે ગૌતમ ! આગમ યુક્તિથી આ સાધુઓને કુશીલ જણાવેલા છે, કારણ કે ઉત્તર ગુણોનો ભંગ પણ ઇષ્ટ નથી તો પછી મૂલગુણોનો ભંગ તો સર્વથા અનિષ્ટ જ ગણાય. હે ભગવન્‌ ! તો શું આ દૃષ્ટાંત વિચારીને જ મહાવ્રતો ગ્રહણ કરવા ? ગૌતમ! આ વાત યથાર્થ છે. ભગવન્‌ ! કયા કારણે ? ગૌતમ ! સુશ્રમણ કે સુશ્રાવક આ બે જ ભેદો કહેલા છે. ત્રીજો ભેદ કહેતો નથી. અથવા ભગવંતે શાસ્ત્રોમાં જે પ્રમાણે ઉપદેશેલ છે, તે પ્રમાણે સુશ્રમણપણાનું પાલન કરવું. તે જ પ્રમાણે સુશ્રાવકપણું યથાર્થ રીતે પાલન કરવું જોઈએ. પરંતુ શ્રમણે પોતાના શ્રમણપણામાં અતિચાર ન લાગવા દેવા જોઈએ કે શ્રાવકે શ્રાવકપણાના વ્રતોમાં અતિચાર ન લગાડવા જોઈએ. નિરતિચાર વ્રતો પ્રશંસ્ય છે. તેવા નિરતિચાર વ્રતોનું સેવન કરવુ. જે આ શ્રમણધર્મ સર્વવિરતિ સ્વરૂપ હોવાથી નિર્વિકાર છૂટછાટ વગરનો સુવિચાર અને પૂર્ણ વિચાર યુક્ત છે. જે પ્રમાણે મહાવ્રતો પાલન કરવાના શાસ્ત્રમાં જણાવેલા છે, તેમ યથાર્થ પાલન કરવા જોઈએ. જ્યારે શ્રાવક માટે તો હજારો પ્રકારના વિધાનો છે, તે વ્રત પાળે અને તેમાં અતિચાર ન લાગે તે પ્રમાણે શ્રાવકો અણુવ્રત ગ્રહણ કરે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se bhayavam kim te sahuno tassa nam naila saddhagassa chhamdenam kusile uyahu agama juttie goyama kaham saddhagassa varayasseriso samattho je nam tu sachchhamdattae mahanubhavanam susahunam avannavayam bhase tenam saddhagenam harivamsa tilaya maragayachchha-vino bavisaima dhamma titthayara aritthanemi namassa sayase vamdana vattiyae gaenam ayaramgam anamta gamapajjavehim pannavijjamanam sama-vadhariyam. Tattha ya chhattisam ayare pannavijjamti. Tesim cha nam je kei sahu va sahuni va annayaramayaramaikkamejja, se nam garatthihim uvameyam. Ahannaha samanutthe vayarejja va pannavejja va tao nam anamta samsari bhavejja. Ta goyama je nam tu muhanamtagam ahigam pariggahiyam, tassa tava pamchama mahavvayassa bhamgo. Je nam tu itthie amgovamgaim nijjhaiuna naloiyam, tenam tu bambhacheragutti virahiya. Tavvira-hanenam jaha ega desadaddho pado daddho bhannai, taha chauttha mahavvayam bhaggam. Jena ya sahatthenuppadiunadinna bhuim padisahiya, tenam tu taiya mahavvayam bhaggam. Je na ya anuggao vi surio uggao bhanio, tassa ya biya vayam bhaggam. Je na u aphasugodagena achchhini pahoyani taha avihie pahathamdillanam samkamanam kayam, biyam kayam cha akkamtam, vasa kappassa amchalaggena hariyam samghattiyam, vijjue phusio muhanamtagenam ajayanae phadaphadassa vaukkayamudiriyam, te nam tu padhama-vayam bhaggam. Tabbhamge pamchanham pi mahavvayanam bhamgo kao. Ta goyama agamajuttie ete kusila sahuno. Je u nam uttaragunanam pi bhamgam na ittham, kim puna jam mula-gunanam se bhayavam ta eya naenam viyariunam mahavvae ghetavve goyama ime atthe samatthe. Se bhayavam ke nam atthenam goyama sumane i va susavae i va, na taiyam bheyamtaram, ahava jahovaittham susamanattamanupaliya aha nam jahovaittham susavagattamanupaliya, no samano susamanattamaiyarejja, no savae savagattamaiyarejja. Niraiyaram vayam pasamse, tameva ya samanutthe. Navaram je samanadhamme se nam achchamta ghora duchchare tenam asesa kammakkhayam jahannenam pi attha bhavabbhamtare mokkho. Iyarenam tu suddhenam devagaim sumanusattam va saya paramparenam mokkho, navaram puno vi tam samjamao. Ta je se samanadhamme se aviyare suviyare pannaviyare taha tti manupaliya uvasaganam puna sahassani vidhane. Jo jam parivale tassaiyaram cha na bhave, tameva ginhe.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Shum te pamche sadhuone kushilarupe nagila shravake ganavya te potani svechchhathi ke agama – shastrani yuktithi\? Gautama ! Bichara shravakane tema kahevanum samarthya shum hoya\? Je koi potani svachchhamda matithi mahanubhava susadhuna avarnavada bole te, shravaka jyare harivamshana kulatilaka marakata ratna samana shyama kamtivala bavishamam dharma tirthamkara arishtanemi name hata. Temani pase vamdana nimitte gayela hata. Te hakikata acharamga sutramam anamtagama paryavana jnyata kevali bhagavamte prarupeli hati. Tene yathartha dharanarupe hridayamam avadharana kareli. Tyam chhatrisha acharoni prajnyapana kareli chhe. Te acharomamthi je koi sadhu ke sadhvi koipana acharanum ullamghana kare te grihastha sathe sarakhamani karava layaka ganaya. Jo agamathi viruddha vartana kare, achare ke prarupe to anamta samsari thaya. Tethi he gautama ! Jene eka mukhavastrikano adhika parigraha karyo to tena pamchamam mahavratano bhamga thayo. Jene strina amgopamga dekhya, chimtavya pachhi tene alochya nahim. To tene brahmacharyaniguptini viradhana kari. Te viradhanathi jema eka bhagamam balela vastrane balelum vastra kahevaya tema ahim chotha mahavratano bhamga kahevaya. Jene potana hathe ana didheli rakha lai lidhi. Tena trija mahavratano bhamga thayo. Jene suryodaya thaya pahelam suryodaya thayo ema kahyum tena bija mahavratano bhamga thayo. Je sadhue sajiva jalathi samkramana karyum, bijakaya champya, vastrathi vanaspatikaya samghatto thayo, vijalino sparsha thayo, ajayanathi phadaphadata avaja karata muhapattithi vayukayani viradhana kari. Te badhane pahelum mahavrata bhamgyu. Ema tena pamche mahavratano bhamga thayo. Tethi he gautama ! Agama yuktithi a sadhuone kushila janavela chhe, karana ke uttara gunono bhamga pana ishta nathi to pachhi mulagunono bhamga to sarvatha anishta ja ganaya. He bhagavan ! To shum a drishtamta vicharine ja mahavrato grahana karava\? Gautama! A vata yathartha chhe. Bhagavan ! Kaya karane\? Gautama ! Sushramana ke sushravaka a be ja bhedo kahela chhe. Trijo bheda kaheto nathi. Athava bhagavamte shastromam je pramane upadeshela chhe, te pramane sushramanapananum palana karavum. Te ja pramane sushravakapanum yathartha rite palana karavum joie. Paramtu shramane potana shramanapanamam atichara na lagava deva joie ke shravake shravakapanana vratomam atichara na lagadava joie. Niratichara vrato prashamsya chhe. Teva niratichara vratonum sevana karavu. Je a shramanadharma sarvavirati svarupa hovathi nirvikara chhutachhata vagarano suvichara ane purna vichara yukta chhe. Je pramane mahavrato palana karavana shastramam janavela chhe, tema yathartha palana karava joie. Jyare shravaka mate to hajaro prakarana vidhano chhe, te vrata pale ane temam atichara na lage te pramane shravako anuvrata grahana kare.