Sutra Navigation: Sutrakrutang ( સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1101703 | ||
| Scripture Name( English ): | Sutrakrutang | Translated Scripture Name : | સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
श्रुतस्कंध-२ अध्ययन-४ प्रत्याख्यान |
Translated Chapter : |
શ્રુતસ્કંધ-૨ અધ્યયન-૪ પ્રત્યાખ્યાન |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 703 | Category : | Ang-02 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] आचार्य आह–तत्थ खलु भगवया दुवे दिट्ठंता पण्णत्ता, तं जहा–सण्णिदिट्ठंते य असण्णिदिट्ठंते य। से किं तं सण्णिदिट्ठंते? सण्णिदिट्ठंते– जे इमे सण्णिपंचिंदिया पज्जत्तगा।एतेसि णं छज्जीवणिकाए पडुच्च, पइण्णं कुज्जा? से एगइओ पुढविकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। तस्स णं एवं भवइ–एवं खलु अहं पुढविकाएणं किच्चं करेमि वि कारवेमि वि। नो चेव णं से एवं भवइ–इमेन वा इमेन वा। से ‘य तेणं’ पुढविकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। से य तओ पुढविकायाओ असंजय-अविरय-अप्पडिहयपच्चक्खाय-पावकम्मे यावि भवइ। से एगइओ आउकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। तस्स णं एवं भवइ–एवं खलु अहं आउकाएणं किच्चं करेमि वि कारवेमि वि। नो चेव णं से एवं भवइ–इमेन वा इमेन वा। से य तेणं आउकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। से य तओ आउकायाओ असंजय-अविरय-अप्पडिहयपच्चक्खाय-पावकम्मे यावि भवइ। से एगइओ तेउकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। तस्स णं एवं भवइ–एवं खलु अहं तेउकाएणं किच्चं करेमि वि कारवेमि वि। नो चेव णं से एवं भवइ–इमेन वा इमेन वा। से य तेणं तेउकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। से य तओ तेउ-कायाओ असंजय-अविरय-अप्पडिहयपच्चक्खाय-पावकम्मे यावि भवइ। से एगइओ वाउकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। तस्स णं एवं भवइ–एवं खलु अहं वाउकाएणं किच्चं करेमि वि कारवेमि वि। नो चेव णं से एवं भवइ–इमेन वा इमेन वा। से य तेणं वाउकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। से य तओ वाउकायाओ असंजय-अविरय-अप्पडिहयपच्चक्खाय-पावकम्मे यावि भवइ। से एगइओ वणस्सइकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। तस्स णं एवं भवइ–एवं खलु अहं वणस्सइकाएणं किच्चं करेमि वि कारवेमि वि। नो चेव णं से एवं भवइ–इमेन वा इमेन वा। से य तेणं वणस्सइकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। से य तओ वणस्सइकायाओ असंजय-अविरय-अप्पडिहय-पच्चक्खाय-पावकम्मे यावि भवइ। से एगइओ तसकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। तस्स णं एवं भवइ–एवं खलु अहं तसकाएणं किच्चं करेमि वि कारवेमि वि। नो चेव णं से एवं भवइ–इमेन वा इमेन वा। से य तेणं तसकाएणं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। से य तओ तस-कायाओ असंजय-अविरय-अप्पडिहयपच्चक्खाय-पावकम्मे यावि भवइ। से एगइओ छज्जीवणिकाएहिं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। तस्स णं एव भवइ–एवं खलु छज्जीवणिकाएहिं किच्चं करेमि वि कारवेमि वि। नो चेव णं से एवं भवइ–इमेहिं वा इमेहिं वा। से य तेहिं छहिं जीवणिकाएहिं किच्चं करेइ वि कारवेइ वि। से य तेहिं छहिं जीवणिकाएहिं असंजय-अविरय-अप्पडिहय-पच्चक्खाय-पावकम्मे, तं जहा– ‘पाणाइवाए जाव मिच्छादंसण-सल्ले’। एस खलु भगवया अक्खाए अस्संजए अविरए अप्पडिहयपच्चक्खाय-पावकम्मे सुविणमवि ‘न पस्सइ’ पावे य से कम्मे कज्जइ। –से तं सण्णिदिट्ठंते। से किं तं असण्णिदिट्ठंते? असण्णिदिट्ठंते–जे इमे असण्णिणो पाणा, तं जहा–पुढविकाइया आउकाइया तेउकाइया वाउकाइया वणस्सइकाइया छट्ठा वेगइया तसा पाणा। जेसिं नो तक्का इ वा पण्णा इ वा मणे इ वा वई इ वा सयं वा करणाए, अन्नेहिं वा कारवेत्तए, करेंतं वा समणुजाणित्तए, ते वि णं बाला सव्वेसिं पाणाणं सव्वेसिं भूयाणं सव्वेसिं जीवाणं सव्वेसिं सत्ताणं दिया वा राओ वा सुत्ता वा जागरमाणा अमित्तभूया मिच्छासंठिया निच्चं पसढ-विओवाय-चित्तदंडा, तं जहा– ‘पाणाइवाए जाव मिच्छादंसणसल्ले’। इच्चेवं जाणे नो चेव मणो नो चेव वई पाणाणं भूयाणं जीवाणं सत्ताणं दुक्खणयाए सोयणयाए जूरणयाए तिप्पणयाए पिट्ट-णयाए परितप्पणयाए, ते दुक्खण-सोयन जुरण-तिप्पण-पिट्टण-परितप्पण-वह-बंध-परिकिलेसाओ अप्पडिविरया भवंति। इति खलु ते असण्णिणो वि संता अहोणिसं पाणाइवाए उवक्खाइज्जंति जाव अहोणिसं मिच्छा-दंसणसल्ले उवक्खाइज्जंति। सव्वजोणिया वि खलु सत्ता–सण्णिणो हुच्चा असण्णिणो होंति, असण्णिणो हुच्चा सण्णिणो होंति, होच्चा सण्णी अदुवा असण्णी। तत्थ से अविविचित्ता अविधूणित्ता असंमुच्छित्ता अणणुतावित्ता असण्णिकायाओ वा सण्णिकायं संकमंति, सण्णि कायाओ वा असण्णिकायं संकमंति, सण्णिकायाओ वा सण्णिकायं संकमंति, असण्णिकायाओ वा असण्णिकायं संकमंति। जे एए सण्णी वा असण्णी वा सव्वे ते मिच्छायारा निच्चं पसढ-विओवाय-चित्तदंडा, तं जहा– ‘पाणाइवाए जाव मिच्छादंसणसल्ले’। एवं खलु भगवया अक्खाए असंजए अविरए अप्पडिहय-पच्चक्खाय-पावकम्मे सकिरिए असंबुडे एगंतदंडे एगंत-बाले एगंतसुत्ते। से बाले अवियारमण-वयण-काय-वक्के सुविणमवि न पासइ, पावे य से कम्मे कज्जइ। | ||
| Sutra Meaning : | આચાર્ય કહે છે – અહીં ભગવંતે બે દૃષ્ટાંતો કહ્યા છે. સંજ્ઞી દૃષ્ટાંત અને અસંજ્ઞી દૃષ્ટાંત. સંજ્ઞી દૃષ્ટાંત આ પ્રમાણે – જે આ સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તક જીવ છે, કોઈ પુરુષ તેમાંથી – પૃથ્વીકાયથી ત્રસકાય પર્યન્તના છ જીવનિકાયમાંથી પૃથ્વી – કાય દ્વારા પોતાનું કાર્ય કરે છે કે કરાવે છે, ત્યારે તેને એમ થાય છે કે હું પૃથ્વીકાયથી કાર્ય કરું છું અને કરાવું છું. તેને ત્યારે એમ થતું નથી કે તે આ કે તે પૃથ્વીકાયથી કાર્ય કરે – કરાવે છે. તેથી તે પુરુષ પૃથ્વીકાયનો અસંયત – અવિરત – અપ્રતિહત પ્રત્યાખ્યાન પાપકર્મા થાય છે. આ પ્રમાણે ત્રસકાય પર્યન્ત કહેવું જોઈએ. જો કોઈ પુરુષ છ કાયના જીવોથી કાર્ય કરે – કરાવે છે, તેને એમ થાય છે કે હું છ જીવનિકાયથી કાર્ય કરું – કરાવું છું, પણ તેને એમ નથી થતું કે આ તે જીવોથી કાર્ય કરે – કરાવે છે. કેમ કે તે છ એ જીવકાયથી કાર્ય કરે – કરાવે છે. તેથી તે છ જીવનિકાયનો અસંયત, અવિરત, અપ્રતિહત પચ્ચક્ખાય પાપકર્મા છે અને પ્રાણાતિપાત યાવત્ મિથ્યાદર્શન શલ્ય પાપોને સેવે છે. આ રીતે ભગવંતે અસંયત, અવિરત, પાપકર્મોનો નાશ અને પ્રત્યાખ્યાન ન કરનાર કહ્યો. સ્વપ્ને પણ ન જાણતો પાપકર્મો કરે છે – સંજ્ઞીદૃષ્ટાંત. હવે અસંજ્ઞીનું દૃષ્ટાંત કહે છે – પૃથ્વીકાયિક યાવત્ વનસ્પતિકાયિક અને ત્રસસંજ્ઞક અમનસ્ક જીવ છે તે અસંજ્ઞી છે. તેઓમાં તર્ક – સંજ્ઞા – પ્રજ્ઞા – મન કે વાણી કંઈ નથી. તેઓ સ્વયં કરતા નથી, બીજા પાસે કંઈ કરાવતા નથી કે કરનારને અનુમોદતા નથી. તો પણ તે અજ્ઞાની સર્વ જીવો યાવત્ સર્વે સત્ત્વોના દિન – રાત, સૂતા – જાગતા શત્રુ બની રહે છે, મિથ્યાત્વ સ્થિત રહે છે. નિત્ય પ્રશઠ – વ્યતિપાત ચિત્તદંડ થઈ પ્રાણાતિપાતથી મિથ્યાદર્શન શલ્યના પાપોમાં પ્રવૃત્ત રહે છે. આ રીતે તેમને મન નથી, વચન નથી તો પણ તે સર્વે પ્રાણી યાવત્ સત્ત્વોને દુઃખ – શોક – વિલાપ – પિટ્ટણ અને પરિતાપ આપીને તેઓ દુઃખ – શોક યાવત્ પરિતાપ, વધ, બંધન, પરિક્લેશથી અવિરત હોય છે. આ કારણથી તેઓ અસંજ્ઞી હોવા છતાં રાત – દિન પ્રાણાતિપાત યાવત્ પરિગ્રહ તેમજ મિથ્યાદર્શન સુધીના પાપોમાં રત રહે છે. સર્વે યોનિઓના પ્રાણી સંજ્ઞી થઈને અસંજ્ઞી અને અસંજ્ઞી થઈને સંજ્ઞી થાય છે. તે સંજ્ઞી કે અસંજ્ઞી બનીને અહીં પાપકર્મોને પોતાનાથી અલગ ન કરીને, ન ખંખેરીને, ન છેદીને, તેનો પશ્ચાત્તાપ ન કરીને તે અસંજ્ઞીકાયથી સંજ્ઞીકાયમાં કે સંજ્ઞીકાયથી અસંજ્ઞીકાયમાં કે સંજ્ઞીકાયથી સંજ્ઞીકાયમાં કે અસંજ્ઞીકાયથી અસંજ્ઞીકાયમાં સંક્રમે છે. જે આ સંજ્ઞી કે અસંજ્ઞી છે તે બધાં મિથ્યાચારી, સદૈવ શઠતાપૂર્વક હિંસાત્મક ચિત્તવાળા થઈને પ્રાણાતિપાતથી મિથ્યાદર્શનશલ્ય સુધીના પાપોનું સેવન કરે છે. આ કારણથી ભગવંતે તેમને અસંયત, અવિરત, અપ્રત્યાખ્યાન પાપકર્મી, સક્રિય, અસંવૃત્ત, એકાંત દંડવાળા, એકાંત બાળ, એકાંત સુપ્ત કહ્યા છે. તે અજ્ઞાની જીવ ભલે મન – વચન – કાયાનો પ્રયોગ વિચારપૂર્વક કરતા નથી તથા (હિંસાનું) સ્વપ્ન પણ જોતા નથી, તો પણ પાપકર્મ કરે છે. | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] acharya aha–tattha khalu bhagavaya duve ditthamta pannatta, tam jaha–sanniditthamte ya asanniditthamte ya. Se kim tam sanniditthamte? Sanniditthamte– je ime sannipamchimdiya pajjattagA.Etesi nam chhajjivanikae paduchcha, painnam kujja? Se egaio pudhavikaenam kichcham karei vi karavei vi. Tassa nam evam bhavai–evam khalu aham pudhavikaenam kichcham karemi vi karavemi vi. No cheva nam se evam bhavai–imena va imena va. Se ‘ya tenam’ pudhavikaenam kichcham karei vi karavei vi. Se ya tao pudhavikayao asamjaya-aviraya-appadihayapachchakkhaya-pavakamme yavi bhavai. Se egaio aukaenam kichcham karei vi karavei vi. Tassa nam evam bhavai–evam khalu aham aukaenam kichcham karemi vi karavemi vi. No cheva nam se evam bhavai–imena va imena va. Se ya tenam aukaenam kichcham karei vi karavei vi. Se ya tao aukayao asamjaya-aviraya-appadihayapachchakkhaya-pavakamme yavi bhavai. Se egaio teukaenam kichcham karei vi karavei vi. Tassa nam evam bhavai–evam khalu aham teukaenam kichcham karemi vi karavemi vi. No cheva nam se evam bhavai–imena va imena va. Se ya tenam teukaenam kichcham karei vi karavei vi. Se ya tao teu-kayao asamjaya-aviraya-appadihayapachchakkhaya-pavakamme yavi bhavai. Se egaio vaukaenam kichcham karei vi karavei vi. Tassa nam evam bhavai–evam khalu aham vaukaenam kichcham karemi vi karavemi vi. No cheva nam se evam bhavai–imena va imena va. Se ya tenam vaukaenam kichcham karei vi karavei vi. Se ya tao vaukayao asamjaya-aviraya-appadihayapachchakkhaya-pavakamme yavi bhavai. Se egaio vanassaikaenam kichcham karei vi karavei vi. Tassa nam evam bhavai–evam khalu aham vanassaikaenam kichcham karemi vi karavemi vi. No cheva nam se evam bhavai–imena va imena va. Se ya tenam vanassaikaenam kichcham karei vi karavei vi. Se ya tao vanassaikayao asamjaya-aviraya-appadihaya-pachchakkhaya-pavakamme yavi bhavai. Se egaio tasakaenam kichcham karei vi karavei vi. Tassa nam evam bhavai–evam khalu aham tasakaenam kichcham karemi vi karavemi vi. No cheva nam se evam bhavai–imena va imena va. Se ya tenam tasakaenam kichcham karei vi karavei vi. Se ya tao tasa-kayao asamjaya-aviraya-appadihayapachchakkhaya-pavakamme yavi bhavai. Se egaio chhajjivanikaehim kichcham karei vi karavei vi. Tassa nam eva bhavai–evam khalu chhajjivanikaehim kichcham karemi vi karavemi vi. No cheva nam se evam bhavai–imehim va imehim va. Se ya tehim chhahim jivanikaehim kichcham karei vi karavei vi. Se ya tehim chhahim jivanikaehim asamjaya-aviraya-appadihaya-pachchakkhaya-pavakamme, tam jaha– ‘panaivae java michchhadamsana-salle’. Esa khalu bhagavaya akkhae assamjae avirae appadihayapachchakkhaya-pavakamme suvinamavi ‘na passai’ pave ya se kamme kajjai. –se tam sanniditthamte. Se kim tam asanniditthamte? Asanniditthamte–je ime asannino pana, tam jaha–pudhavikaiya aukaiya teukaiya vaukaiya vanassaikaiya chhattha vegaiya tasa pana. Jesim no takka i va panna i va mane i va vai i va sayam va karanae, annehim va karavettae, karemtam va samanujanittae, te vi nam bala savvesim pananam savvesim bhuyanam savvesim jivanam savvesim sattanam diya va rao va sutta va jagaramana amittabhuya michchhasamthiya nichcham pasadha-viovaya-chittadamda, tam jaha– ‘panaivae java michchhadamsanasalle’. Ichchevam jane no cheva mano no cheva vai pananam bhuyanam jivanam sattanam dukkhanayae soyanayae juranayae tippanayae pitta-nayae paritappanayae, te dukkhana-soyana jurana-tippana-pittana-paritappana-vaha-bamdha-parikilesao appadiviraya bhavamti. Iti khalu te asannino vi samta ahonisam panaivae uvakkhaijjamti java ahonisam michchha-damsanasalle uvakkhaijjamti. Savvajoniya vi khalu satta–sannino huchcha asannino homti, asannino huchcha sannino homti, hochcha sanni aduva asanni. Tattha se avivichitta avidhunitta asammuchchhitta ananutavitta asannikayao va sannikayam samkamamti, sanni kayao va asannikayam samkamamti, sannikayao va sannikayam samkamamti, asannikayao va asannikayam samkamamti. Je ee sanni va asanni va savve te michchhayara nichcham pasadha-viovaya-chittadamda, tam jaha– ‘panaivae java michchhadamsanasalle’. Evam khalu bhagavaya akkhae asamjae avirae appadihaya-pachchakkhaya-pavakamme sakirie asambude egamtadamde egamta-bale egamtasutte. Se bale aviyaramana-vayana-kaya-vakke suvinamavi na pasai, pave ya se kamme kajjai. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Acharya kahe chhe – ahim bhagavamte be drishtamto kahya chhe. Samjnyi drishtamta ane asamjnyi drishtamta. Samjnyi drishtamta a pramane – je a samjnyi pamchendriya paryaptaka jiva chhe, koi purusha temamthi – prithvikayathi trasakaya paryantana chha jivanikayamamthi prithvi – kaya dvara potanum karya kare chhe ke karave chhe, tyare tene ema thaya chhe ke hum prithvikayathi karya karum chhum ane karavum chhum. Tene tyare ema thatum nathi ke te a ke te prithvikayathi karya kare – karave chhe. Tethi te purusha prithvikayano asamyata – avirata – apratihata pratyakhyana papakarma thaya chhe. A pramane trasakaya paryanta kahevum joie. Jo koi purusha chha kayana jivothi karya kare – karave chhe, tene ema thaya chhe ke hum chha jivanikayathi karya karum – karavum chhum, pana tene ema nathi thatum ke a te jivothi karya kare – karave chhe. Kema ke te chha e jivakayathi karya kare – karave chhe. Tethi te chha jivanikayano asamyata, avirata, apratihata pachchakkhaya papakarma chhe ane pranatipata yavat mithyadarshana shalya papone seve chhe. A rite bhagavamte asamyata, avirata, papakarmono nasha ane pratyakhyana na karanara kahyo. Svapne pana na janato papakarmo kare chhe – samjnyidrishtamta. Have asamjnyinum drishtamta kahe chhe – prithvikayika yavat vanaspatikayika ane trasasamjnyaka amanaska jiva chhe te asamjnyi chhe. Teomam tarka – samjnya – prajnya – mana ke vani kami nathi. Teo svayam karata nathi, bija pase kami karavata nathi ke karanarane anumodata nathi. To pana te ajnyani sarva jivo yavat sarve sattvona dina – rata, suta – jagata shatru bani rahe chhe, mithyatva sthita rahe chhe. Nitya prashatha – vyatipata chittadamda thai pranatipatathi mithyadarshana shalyana papomam pravritta rahe chhe. A rite temane mana nathi, vachana nathi to pana te sarve prani yavat sattvone duhkha – shoka – vilapa – pittana ane paritapa apine teo duhkha – shoka yavat paritapa, vadha, bamdhana, parikleshathi avirata hoya chhe. A karanathi teo asamjnyi hova chhatam rata – dina pranatipata yavat parigraha temaja mithyadarshana sudhina papomam rata rahe chhe. Sarve yoniona prani samjnyi thaine asamjnyi ane asamjnyi thaine samjnyi thaya chhe. Te samjnyi ke asamjnyi banine ahim papakarmone potanathi alaga na karine, na khamkherine, na chhedine, teno pashchattapa na karine te asamjnyikayathi samjnyikayamam ke samjnyikayathi asamjnyikayamam ke samjnyikayathi samjnyikayamam ke asamjnyikayathi asamjnyikayamam samkrame chhe. Je a samjnyi ke asamjnyi chhe te badham mithyachari, sadaiva shathatapurvaka himsatmaka chittavala thaine pranatipatathi mithyadarshanashalya sudhina paponum sevana kare chhe. A karanathi bhagavamte temane asamyata, avirata, apratyakhyana papakarmi, sakriya, asamvritta, ekamta damdavala, ekamta bala, ekamta supta kahya chhe. Te ajnyani jiva bhale mana – vachana – kayano prayoga vicharapurvaka karata nathi tatha (himsanum) svapna pana jota nathi, to pana papakarma kare chhe. | ||