Sutra Navigation: Sutrakrutang ( સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1101644
Scripture Name( English ): Sutrakrutang Translated Scripture Name : સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-२

अध्ययन-१ पुंडरीक

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૨

અધ્યયન-૧ પુંડરીક
Section : Translated Section :
Sutra Number : 644 Category : Ang-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] अहावरे चउत्थे पुरिसजाते नियतिवाइए त्ति आहिज्जइ–इह खलु पाईणं वा पडीणं वा उदीणं वा दाहिणं वा संतेगइया मणुस्सा भवंति अनुपुव्वेणं लोगं उववण्णा, तं जहा– आरिया वेगे अनारिया वेगे, उच्चागोया वेगे नियागोया वेगे, कायमंता वेगे हस्समंता वेगे, सुवण्णा वेगे दुवण्णा वेगे, सुरूवा वेगे दुरूवा वेगे। तेसिं च णं मणुयाणं एगे राया भवति–महाहिमवंत-मलय-मंदर-महिंदसारे जाव पसंतडिंबडमरं रज्जं पसाहेमाणे विहरति। तस्स णं रण्णो परिसा भवति– उग्गा उग्गपुत्ता, भोगा भोगपुत्ता, इक्खागा इक्खागपुत्ता, नागा नागपुत्ता, कोरव्वा कोरव्वपुत्ता, भट्टा भट्टपुत्ता, माहणा माहणपुत्ता, लेच्छई लेच्छइपुत्ता, पसत्थारो पसत्थपुत्ता, सेणावई सेणावइपुत्ता। तेसिं च णं एगइए सड्ढी भवति। कामं तं समणा वा माहणा वा संपहारिंसु गमणाए। तत्थ अन्नतरेणं धम्मेणं पण्णत्तारो, वयं इमेणं धम्मेणं पण्णवइस्सामो। से एवमायाणह भयंतारो! जहा मे एस धम्मे सुयक्खाते सुपन्नत्ते भवति। इह खलु दुवे पुरिसा भवंति–एगे पुरिसे किरियमाइक्खइ, एगे पुरिसे नोकिरियमाइक्खइ। जे य पुरिसे किरियमाइक्खइ, जे य पुरिसे णोकिरियमाइक्खइ, दो वि ते पुरिसा तुल्ला एगट्ठा कारणमावण्णा। बाले पुन एवं विप्पडिवेदेति कारणमावण्णे। अहमंसि दुक्खामि वा सोयामि वा ‘जूरामि वा तिप्पामि वा पीडामि वा परितप्पामि वा’, अहमेयमकासि। परो वा जं दुक्खइ वा सोयइ वा जूरइ वा तिप्पइ वा पीडइ वा परितप्पइ वा, परो एयम-कासि। एवं से बाले सकारणं वा परकारणं वा एवं विप्पडिवेदेति कारणमावण्णे। मेहावी पुन एवं विप्पडिवेदेति कारणमावण्णे। अहमंसि दुक्खामि वा सोयामि वा जूरामि वा तिप्पामि वा पीडामि वा परितप्पामि वा, नो अहं एयमकासि। परो वा जं दुक्खइ वा सोयइ वा जूरइ वा तिप्पइ वा पीडइ वा परितप्पइ वा, नो परो एयमकासि। एवं से मेहावी सकारणं वा परकारणं वा एवं विप्पडिवेदेति कारणमावण्णे। [सूत्र] से बेमि–पाईणं वा पडीणं वा उदीणं वा दाहिणं वा जे तसथावरा पाणा ते एवं संघायमागच्छंति, ते एवं विप्परियायमावज्जंति, ते एवं विवेगमागच्छंति, ते एवं विहाणमागच्छंति, ते एवं संगइयंति उवेहाए। ते नो एयं विप्पडिवेदेंति, तं जहा–किरिया इ वा अकिरिया इ वा सुकडे इ वा दुक्कडे इ वा कल्लाणे इ वा पावए इ वा साहू इ वा असाहू इ वा सिद्धी इ वा असिद्धी इ वा निरए इ वा अनिरए इ वा। एवं ते विरूवरूवेहिं कम्मसमारंभेहिं विरूव-रूवाइं कामभोगाइं समारंभंति भोयणाए। एवं ते अनारिया विप्पडिवण्णा [मामगं धम्मं पण्णवेंति?] । तं सद्दहमाणा तं पत्तियमाणा तं रोएमाणा साधु सुय-क्खाते समणेति! वा माहणेति! वा। कामं खलु आउसो! तुमं पूययामो, तं जहा–असणेन वा पाणेन वा खाइमेन वा साइमेन वा वत्थेन वा पडिग्गहेन वा कंबलेन वा पायपुंछणेन वा। तत्थेगे पूयणाए समाउट्टिंसु, तत्थेगे पूयणाए णिकाइंसु। पुव्वामेव तेसिं णायं भवइ– समणा भविस्सामो अणगारा अकिंचणा अपुत्ता अपसू परदत्तभोइणो भिक्खुणो, पावं कम्मं नो करिस्सामो समुट्ठाए। ते अप्पणा अप्पडिविरिया भवंति। सय माइयंति, अन्ने वि आइयावेंति, अन्नं पि आइयंतं समणुजाणंति। एवामेव ते इत्थि-कामभोगेहिं मुच्छिया गिद्धा गढिया अज्झोववण्णा लुद्धा रागदोसवसट्टा। ते नो अप्पाणं समुच्छेदेंति नो परं समुच्छेदेंति, नो अन्नाइं पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं समुच्छेदेंति। पहीणा पुव्वसंजोगा आरियं मग्गं असंपत्ता– इति ते नो हव्वाए नो पाराए, अंतरा कामभोगेसु विसण्णा। चउत्थे पुरिसजाते णियतिवाइए त्ति आहिए। इच्चेते चत्तारि पुरिसजाया नानापण्णा नानाछंदा ‘नानासीला नानादिट्ठी’ नानारुई नानारंभा नानाअज्झवसाणसंजुत्ता ‘पहीणा पुव्वसंजोगा’ आरियं मग्गं असंपत्ता इति ते नो हव्वाए नो पाराए, अंतरा कामभोगेसु विसण्णा।
Sutra Meaning : હવે નિયતિવાદી નામના ચોથા પુરુષનું વર્ણન કરે છે. આ લોકમાં પૂર્વાદિ દિશામાં મનુષ્યો ઉત્પન્ન થાય છે ઇત્યાદિ પૂર્વવત્‌ જાણવું. તેમાં કોઈ એક ધર્મશ્રદ્ધાળુ હોય છે. શ્રમણ કે બ્રાહ્મણ તેની પાસે જવા નિશ્ચય કરે છે યાવત્‌ મારો આ ધર્મ સુઆખ્યાત, સુપ્રજ્ઞપ્ત છે. આ લોકમાં બે પ્રકારના પુરુષો હોય છે – એક ક્રિયાનું કથન કરે છે, બીજો ક્રિયાનું કથન કરતો નથી. યાવત તે બંને પુરુષો એક જ અર્થવાળા, એક જ કારણને પ્રાપ્ત તુલ્ય છે. બંને અજ્ઞાની છે. નિયતીવાદી પોતાના સિદ્ધાંતને સ્પષ્ટ કરતા કહે છે કે – સુખ દુઃખના કારણભૂત કાલાદિને માનતા એમ સમજે છે કે – હું જે કંઈ દુઃખ, શોક, ઝૂરાપો, તપ્તતા, પીડા, પરિતપ્તતા પામી રહ્યો છું, તે મારા જ કર્મનું ફળ છે, બીજા જે દુઃખ, શોક આદિ પામી રહ્યા છે, તે તેના કર્મ છે. આ પ્રમાણે તે અજ્ઞાની સ્વનિમિત્ત તથા પરનિમિત્ત – કારણ કર્મફળ સમજે છે. પરંતુ એકમાત્ર નિયતિને જ કારણ માનનારા મેઘાવી એવું જ માને છે – કહે છે કે હું જે કાંઈ દુઃખ – શોક – ઝુરાપો – સંતપ્તતા – પીડા કે પરિતપ્તતા પામું છું તે મારા કરેલા કર્મ નથી. બીજા પુરુષ પણ જે દુઃખ – શોક આદિ પામે છે, તે પણ તેના કરેલા કર્મોનું ફળ નથી. પરંતુ તે મેઘાવી માને છે કે આ બધું નિયતિકૃત છે, બીજા કોઈ કારણથી નહીં. હું નિયતિવાદી કહું છું કે પૂર્વાદિ દિશામાં રહેનાર જે ત્રસ સ્થાવર પ્રાણી છે, તે બધાં નિયતિના પ્રભાવથી સંઘાયને, વિપર્યાસને, વિવેકને અને વિધાનને પામે છે એ રીતે નિયતિ જ બધાં સારા – ખરાબ કાર્યોનું કારણ છે. નિયતિવાદી ક્રિયા યાવત્‌ નરક કે નરક અતિરિક્ત ગતિને નથી માનતા. આ પ્રમાણે તે નિયતિવાદી વિવિધરૂપે કર્મસમારંભ કરતા વિવિધ કામભોગોને ભોગવતા આરંભ કરે છે. એ રીતે તે અનાર્યો વિપ્રતિપન્ન થઈ તેની શ્રદ્ધા કરતા યાવત્‌ તેઓ આ પાર કે પેલે પાર ન રહેતા વચમાં જ કામભોગોમાં ફસાઈને વિષાદ પામે છે. નિયતિવાદી નામક ચોથો પુરુષ કહ્યો. આ રીતે આ ચાર પુરુષ ભિન્ન – ભિન્ન બુદ્ધિવાળા – અભિપ્રાયવાળા – શીલવાળા – દૃષ્ટિવાળા – રુચિવાળા – આરંભવાળા – અધ્યવસાયવાળા છે. તેઓએ માતા પિતા આદિ પૂર્વસંયોગો તો છોડ્યા છે, પરંતુ મોક્ષમાર્ગને પ્રાપ્ત થયા નથી. તેથી તેઓ આ પાર કે પેલે પાર પહોંચ્યા વિના મધ્યમાં જ કામભોગોમાં આસક્ત બનીને ખેદને પામે છે – ડૂબી જાય છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ahavare chautthe purisajate niyativaie tti ahijjai–iha khalu painam va padinam va udinam va dahinam va samtegaiya manussa bhavamti anupuvvenam logam uvavanna, tam jaha– ariya vege anariya vege, uchchagoya vege niyagoya vege, kayamamta vege hassamamta vege, suvanna vege duvanna vege, suruva vege duruva vege. Tesim cha nam manuyanam ege raya bhavati–mahahimavamta-malaya-mamdara-mahimdasare java pasamtadimbadamaram rajjam pasahemane viharati. Tassa nam ranno parisa bhavati– ugga uggaputta, bhoga bhogaputta, ikkhaga ikkhagaputta, naga nagaputta, koravva koravvaputta, bhatta bhattaputta, mahana mahanaputta, lechchhai lechchhaiputta, pasattharo pasatthaputta, senavai senavaiputta. Tesim cha nam egaie saddhi bhavati. Kamam tam samana va mahana va sampaharimsu gamanae. Tattha annatarenam dhammenam pannattaro, vayam imenam dhammenam pannavaissamo. Se evamayanaha bhayamtaro! Jaha me esa dhamme suyakkhate supannatte bhavati. Iha khalu duve purisa bhavamti–ege purise kiriyamaikkhai, ege purise nokiriyamaikkhai. Je ya purise kiriyamaikkhai, je ya purise nokiriyamaikkhai, do vi te purisa tulla egattha karanamavanna. Bale puna evam vippadivedeti karanamavanne. Ahamamsi dukkhami va soyami va ‘jurami va tippami va pidami va paritappami va’, ahameyamakasi. Paro va jam dukkhai va soyai va jurai va tippai va pidai va paritappai va, paro eyama-kasi. Evam se bale sakaranam va parakaranam va evam vippadivedeti karanamavanne. Mehavi puna evam vippadivedeti karanamavanne. Ahamamsi dukkhami va soyami va jurami va tippami va pidami va paritappami va, no aham eyamakasi. Paro va jam dukkhai va soyai va jurai va tippai va pidai va paritappai va, no paro eyamakasi. Evam se mehavi sakaranam va parakaranam va evam vippadivedeti karanamavanne. [sutra] se bemi–painam va padinam va udinam va dahinam va je tasathavara pana te evam samghayamagachchhamti, te evam vippariyayamavajjamti, te evam vivegamagachchhamti, te evam vihanamagachchhamti, te evam samgaiyamti uvehae. Te no eyam vippadivedemti, tam jaha–kiriya i va akiriya i va sukade i va dukkade i va kallane i va pavae i va sahu i va asahu i va siddhi i va asiddhi i va nirae i va anirae i va. Evam te viruvaruvehim kammasamarambhehim viruva-ruvaim kamabhogaim samarambhamti bhoyanae. Evam te anariya vippadivanna [mamagam dhammam pannavemti?]. Tam saddahamana tam pattiyamana tam roemana sadhu suya-kkhate samaneti! Va mahaneti! Va. Kamam khalu auso! Tumam puyayamo, tam jaha–asanena va panena va khaimena va saimena va vatthena va padiggahena va kambalena va payapumchhanena va. Tatthege puyanae samauttimsu, tatthege puyanae nikaimsu. Puvvameva tesim nayam bhavai– samana bhavissamo anagara akimchana aputta apasu paradattabhoino bhikkhuno, pavam kammam no karissamo samutthae. Te appana appadiviriya bhavamti. Saya maiyamti, anne vi aiyavemti, annam pi aiyamtam samanujanamti. Evameva te itthi-kamabhogehim muchchhiya giddha gadhiya ajjhovavanna luddha ragadosavasatta. Te no appanam samuchchhedemti no param samuchchhedemti, no annaim panaim bhuyaim jivaim sattaim samuchchhedemti. Pahina puvvasamjoga ariyam maggam asampatta– iti te no havvae no parae, amtara kamabhogesu visanna. Chautthe purisajate niyativaie tti ahie. Ichchete chattari purisajaya nanapanna nanachhamda ‘nanasila nanaditthi’ nanarui nanarambha nanaajjhavasanasamjutta ‘pahina puvvasamjoga’ ariyam maggam asampatta iti te no havvae no parae, amtara kamabhogesu visanna.
Sutra Meaning Transliteration : Have niyativadi namana chotha purushanum varnana kare chhe. A lokamam purvadi dishamam manushyo utpanna thaya chhe ityadi purvavat janavum. Temam koi eka dharmashraddhalu hoya chhe. Shramana ke brahmana teni pase java nishchaya kare chhe yavat maro a dharma suakhyata, suprajnyapta chhe. A lokamam be prakarana purusho hoya chhe – eka kriyanum kathana kare chhe, bijo kriyanum kathana karato nathi. Yavata te bamne purusho eka ja arthavala, eka ja karanane prapta tulya chhe. Bamne ajnyani chhe. Niyativadi potana siddhamtane spashta karata kahe chhe ke – sukha duhkhana karanabhuta kaladine manata ema samaje chhe ke – hum je kami duhkha, shoka, jhurapo, taptata, pida, paritaptata pami rahyo chhum, te mara ja karmanum phala chhe, bija je duhkha, shoka adi pami rahya chhe, te tena karma chhe. A pramane te ajnyani svanimitta tatha paranimitta – karana karmaphala samaje chhe. Paramtu ekamatra niyatine ja karana mananara meghavi evum ja mane chhe – kahe chhe ke hum je kami duhkha – shoka – jhurapo – samtaptata – pida ke paritaptata pamum chhum te mara karela karma nathi. Bija purusha pana je duhkha – shoka adi pame chhe, te pana tena karela karmonum phala nathi. Paramtu te meghavi mane chhe ke a badhum niyatikrita chhe, bija koi karanathi nahim. Hum niyativadi kahum chhum ke purvadi dishamam rahenara je trasa sthavara prani chhe, te badham niyatina prabhavathi samghayane, viparyasane, vivekane ane vidhanane pame chhe e rite niyati ja badham sara – kharaba karyonum karana chhe. Niyativadi kriya yavat naraka ke naraka atirikta gatine nathi manata. A pramane te niyativadi vividharupe karmasamarambha karata vividha kamabhogone bhogavata arambha kare chhe. E rite te anaryo vipratipanna thai teni shraddha karata yavat teo a para ke pele para na raheta vachamam ja kamabhogomam phasaine vishada pame chhe. Niyativadi namaka chotho purusha kahyo. A rite a chara purusha bhinna – bhinna buddhivala – abhiprayavala – shilavala – drishtivala – ruchivala – arambhavala – adhyavasayavala chhe. Teoe mata pita adi purvasamyogo to chhodya chhe, paramtu mokshamargane prapta thaya nathi. Tethi teo a para ke pele para pahomchya vina madhyamam ja kamabhogomam asakta banine khedane pame chhe – dubi jaya chhe.