Sutra Navigation: Sutrakrutang ( સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1101643
Scripture Name( English ): Sutrakrutang Translated Scripture Name : સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-२

अध्ययन-१ पुंडरीक

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૨

અધ્યયન-૧ પુંડરીક
Section : Translated Section :
Sutra Number : 643 Category : Ang-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] अहावरे तच्चे पुरिसजाते ईसरकारणिए त्ति आहिज्जइ– इह खलु पाईणं वा पडीणं वा उदीणं वा दाहिणं वा संतेगइया मणुस्सा भवंति अनुपुव्वेणं लोगं उववण्णा, तं जहा–आरिया वेगे अनारिया वेगे, उच्चागोया वेगे नियागोया वेगे, कायमंता वेगे हस्समंता वेगे, सुवण्णा वेगे दुवण्णा वेगे, सुरूवा वेगे दुरूवा वेगे। तेसिं च णं मणुयाणं एगे राया भवति– महाहिमवंत-मलय-मंदर-महिंदसारे जाव पसंतडिंबडमरं रज्जं पसाहेमाणे विहरति। तस्स णं रण्णो परिसा भवति– उग्गा उग्गपुत्ता, भोगा भोगपुत्ता, इक्खागा इक्खागपुत्ता, नागा नागपुत्ता, कोरव्वा कोरव्वपुत्ता, भट्टा भट्टपुत्ता, माहणा माहणपुत्ता, लेच्छई लेच्छइपुत्ता, पसत्थारो पसत्थपुत्ता, सेणावई सेणावइपुत्ता। तेसिं च णं एगइए सड्ढी भवति। कामं तं समणा वा माहणा वा संपहारिंसु गमणाए। तत्थ अन्नतरेणं धम्मेणं पण्णत्तारो, वयं इमेणं धम्मेणं पण्णवइस्सामो। से एवमायाणह भयंतारो! जहा मे एस धम्मे सुयक्खाते सुपन्नत्ते भवति– इह खलु धम्मा पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति– से जहानामए गंडे सिया सरीरे जाए सरीरे संवुड्ढे सरीरे अभिसमण्णागए सरीरमेव अभिभूय चिट्ठइ। एवमेव धम्मा वि पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति। से जहानामए अरई सिया सरीरे जाया सरीरे संवुड्ढा सरीरे अभिसमण्णागया सरीरमेव अभिभूय चिट्ठइ। एवमेव धम्मा वि पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति। से जहानामए वम्मिए सिया पूढविजाए पुढविसंवुड्ढे पुढविअभिसमण्णागए पुढविमेव अभिभूय चिट्ठइ। एवमेव धम्मा वि पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति। से जहानामए रुक्खे सिया पुढविजाए पुढविसवुड्ढे पुढविअभिसमण्णागए पुढविमेव अभिभूय चिट्ठइ। एवमेव धम्मा वि पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति। से जहानामए पुक्खरिणी सिया पुढविजाया पुढविसंवुड्ढा पुढविअभिसमण्णागया पुढविमेव अभिभूय चिट्ठइ। एवमेव धम्मा वि पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति। से जहानामए उदगपुक्खले सया उदगजाए उदगसंवुड्ढे उदगअभिसमण्णागए उदगमेव अभिभूय चिट्ठइ। एवमेव धम्मा वि पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति। से जहानामए उदगबुब्बुए सिया उदगजाए उदगसंवुड्ढे उदगअभिसमण्णागए उदगमेव अभिभूय चिट्ठइ। एवमेव धम्मा वि पुरिसादिया पुरिसोत्तरिया पुरिसप्पनिया पुरिससंभूता पुरिसपज्जोतिता पुरिसअभिसमण्णागता पुरिसमेव अभिभूय चिट्ठंति। जं पि य इमं समणाणं निग्गंथाणं उद्दिट्ठं पणीयं विअंजियं दुवालसंगं गणिपिडगं, तं जहा–आयारो सूयगडो, ठाणं, समवाओ, वियाहपण्णत्ती, णायाधम्मकहाओ, उवासगदसाओ, अंतगडदसाओ, अणुत्तरोववाइयदसाओ, पण्हावागरणाइं, विवाग-सुयं, दिट्ठिवाओ–सव्वमेयं मिच्छा, न एतं तहियं, न एतं आहातहियं। इमं सच्चं इमं तहियं इमं आहातहियं–ते एवं सण्णं कुव्वंति, ते एवं सण्णं संठवेंति, ते एवं सण्णं सोवट्ठवयंति। तमेवं ते तज्जातियं दुक्खं नातिवट्टंति, सउणी पंजरं जहा। ते नो विप्पडिवेदेंति तं जहा–किरिया इ वा अकिरिया इ वा सुकडे इ वा दुक्कडे इ वा कल्लाणे इ वा पावए इ वा साहू इ वा असाहू इ वा सिद्धी इ वा असिद्धी इ वा निरए इ वा अनिरए इ वा। एवं ते विरूवरूवेहिं कम्मसमारंभेहिं विरूवरूवाइं कामभोगाइं समारंभंति भोयणाए। एवं ते अनारिया विप्पडिवण्णा [मामगं धम्मं पण्णवेंति?] । तं सद्दहमाणा तं पत्तियमाणा तं रोएमाणा साधु सुय-क्खाते समणेति! वा माहणेति! वा। कामं खलु आउसो! तुमं पूययामो, तं जहा–असणेन वा पाणेन वा खाइमेन वा साइमेन वा वत्थेन वा पडिग्गहेन वा कंबलेन वा पायपुंछणेन वा। तत्थेगे पूयणाए समाउट्टिंसु, तत्थेगे पूयणाए णिकाइंसु। पुव्वामेव तेसिं णायं भवइ–समणा भविस्सामो अनगारा अकिंचणा अपुत्ता अपसू परदत्तभोइणो भिक्खुणो, पावं कम्मं नो करिस्सामो समुट्ठाए। ते अप्पणा अप्पडिविरया भवंति। सयमाइयंति, अन्ने वि आइयावेंति, अन्नं पि आइयंतं समणुजाणंति। एवामेव ते इत्थि-कामभोगेहिं मुच्छिया गिद्धा गढिया अज्झोववण्णा लुद्धा रागदोसवसट्टा। ते नो अप्पाणं समुच्छेदेंति, नो परं समुच्छेदेंति, नो अन्नाइं पाणाइं भूयाइं जीवाइं सत्ताइं समुच्छेदेंति। पहीणा पुव्वसंजोगा आरियं मग्गं असंपत्ता– इति ते नो हव्वाए नो पाराए, अंतरा कामभोगेसु विसण्णा। तच्चे पुरिसजाते ईसरकारणिए त्ति आहिए।
Sutra Meaning : હવે ત્રીજો પુરુષ ઇશ્વરકારણવાદી કહેવાય છે, તેનું વર્ણન કરે છે – આ લોકમાં પૂર્વાદિ દિશામાં અનુક્રમે કેટલાય મનુષ્યો ઉત્પન્ન થાય છે. તેમાં કોઈ આર્ય હોય છે યાવત્‌ તેમાંનો કોઈ રાજા થાય છે. યાવત્‌ તેમાં કોઈ એક ધર્મશ્રદ્ધાળુ હોય છે. કોઈ શ્રમણ કે બ્રાહ્મણ તેની પાસે જવા નિશ્ચય કરે છે. યાવત્‌ મારો આ ધર્મ સુઆખ્યાત, સુપ્રજ્ઞપ્ત છે. આ જગતમાં જે ધર્મ છે તે પુરુષાદિક, પુરુષોત્તરિક, પુરુષપ્રણિત, પુરુષસંભૂત, પુરુષપ્રદ્યોતીત, પુરુષ અભિસમન્વાગત પુરુષને આધારે જ રહેલ છે. અહીં પુરુષનો અર્થ ઇશ્વર જાણવો. જેમ કોઈ પ્રાણીના શરીરમાં ગુમડા ઉત્પન્ન થાય, શરીરમાં વધે, શરીરનું અનુગામી બને, શરીરમાં જ સ્થિત થાય, તેમ ધર્મ ઇશ્વરથી જ ઉત્પન્ન થાય યાવત્‌ ઇશ્વરને આધારે ટકે છે. જેમ અરતિ શરીરથી જ ઉત્પન્ન થાય, વૃદ્ધિ પામે, અનુગામી બને, શરીરને આધારે ટકે તેમ ધર્મ પણ ઇશ્વરથી ઉત્પન્ન થાય યાવત્‌ ઇશ્વરને આધારે ટકે. જેવી રીતે કોઈ રાફડો પૃથ્વીથી ઉત્પન્ન થાય, વૃદ્ધિ પામે, અનુગામી બને, સ્થિત થાય, તેમ ધર્મ પણ ઇશ્વરથી ઉત્પન્ન થઈ યાવત્‌ ઇશ્વરને આધારે રહે છે. જેમ કોઈ વૃક્ષ પૃથ્વીથી ઉત્પન્ન થાય, વૃદ્ધિ પામે, અનુગામી બને, પૃથ્વીને આધારે સ્થિત રહે, તેમ ધર્મ પણ ઇશ્વરથી ઉત્પન્ન થાય યાવત્‌ ટકે છે. જેમ કોઈ વાવડી પૃથ્વીથી ઉત્પન્ન થઈ યાવત્‌ પૃથ્વીને આધારે રહે છે, તેમ ધર્મ પણ ઇશ્વરથી ઉત્પન્ન થઈ યાવત્‌ ઇશ્વરને આધારે ટકે છે. જેમ કોઈ પાણીની ભરતી પાણીથી ઉત્પન્ન થાય યાવત્‌ પાણીથી જ વ્યાપ્ત રહે છે, તેમ ધર્મ પણ ઇશ્વરથી ઉત્પન્ન થઈ યાવત્‌ ઇશ્વરમાં જ વ્યાપ્ત રહે છે. જેમ કોઈ પાણીનો પરપોટો પાણીથી ઉત્પન્ન થાય યાવત્‌ પાણીમાં જ વિલીન થાય, તેમ ધર્મ ઇશ્વરથી ઉત્પન્ન થાય યાવત્‌ સ્થિત રહે છે. જે આ શ્રમણ – નિર્ગ્રન્થો દ્વારા ઉદ્દિષ્ટ, પ્રણીત, પ્રગટ કરેલ દ્વાદશાંગ ગણિપિટક છે, જેમ કે – આચાર, સૂયગડ યાવત્‌ દિઠ્ઠિવાય, તે બધું મિથ્યા છે તે સત્ય નથી અને યથાતથ્ય પણ નથી. આ (ઇશ્વરવાદ) જ સત્ય, તથ્ય અને યથાતથ્ય છે. આ પ્રમાણે તેઓ આવી સંજ્ઞા રાખે છે, તેની સ્થાપના કરે છે, બીજાને કહે છે. પક્ષી જેમ પીંજરાને તોડી શકતું નથી, તેમ તેઓ ઇશ્વર – કતૃત્વવાદને સ્વીકારી ઉત્પન્ન થતા દુઃખને છોડી શકતા નથી. ઈશ્વર કર્તૃત્ત્વવાદી આ પ્રમાણે વિપરીત પ્રરુપણા કરે છે કે – તેઓ ક્રિયા યાવત્‌ નરકને સ્વીકારતા નથી. એ પ્રમાણે તેઓ વિવિધરૂપે કર્મ સમારંભ વડે અને વિવિધ કામ – ભોગોને માટે આરંભ કરે છે. તેઓ અનાર્ય છે, વિપ્રતિપન્ન છે. ઇશ્વરકતૃત્વવાદમાં શ્રદ્ધા રાખતા યાવત્‌ આ પાર કે પેલે પાર ન પહોંચતા મધ્યમાં જ કામભોગોમાં ફસાઈ દુઃખ પામે છે. આ ત્રીજો ઇશ્વરકારણિક પુરુષવાદ કહ્યો.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ahavare tachche purisajate isarakaranie tti ahijjai– iha khalu painam va padinam va udinam va dahinam va samtegaiya manussa bhavamti anupuvvenam logam uvavanna, tam jaha–ariya vege anariya vege, uchchagoya vege niyagoya vege, kayamamta vege hassamamta vege, suvanna vege duvanna vege, suruva vege duruva vege. Tesim cha nam manuyanam ege raya bhavati– mahahimavamta-malaya-mamdara-mahimdasare java pasamtadimbadamaram rajjam pasahemane viharati. Tassa nam ranno parisa bhavati– ugga uggaputta, bhoga bhogaputta, ikkhaga ikkhagaputta, naga nagaputta, koravva koravvaputta, bhatta bhattaputta, mahana mahanaputta, lechchhai lechchhaiputta, pasattharo pasatthaputta, senavai senavaiputta. Tesim cha nam egaie saddhi bhavati. Kamam tam samana va mahana va sampaharimsu gamanae. Tattha annatarenam dhammenam pannattaro, vayam imenam dhammenam pannavaissamo. Se evamayanaha bhayamtaro! Jaha me esa dhamme suyakkhate supannatte bhavati– iha khalu dhamma purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti– Se jahanamae gamde siya sarire jae sarire samvuddhe sarire abhisamannagae sarirameva abhibhuya chitthai. Evameva dhamma vi purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti. Se jahanamae arai siya sarire jaya sarire samvuddha sarire abhisamannagaya sarirameva abhibhuya chitthai. Evameva dhamma vi purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti. Se jahanamae vammie siya pudhavijae pudhavisamvuddhe pudhaviabhisamannagae pudhavimeva abhibhuya chitthai. Evameva dhamma vi purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti. Se jahanamae rukkhe siya pudhavijae pudhavisavuddhe pudhaviabhisamannagae pudhavimeva abhibhuya chitthai. Evameva dhamma vi purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti. Se jahanamae pukkharini siya pudhavijaya pudhavisamvuddha pudhaviabhisamannagaya pudhavimeva abhibhuya chitthai. Evameva dhamma vi purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti. Se jahanamae udagapukkhale saya udagajae udagasamvuddhe udagaabhisamannagae udagameva abhibhuya chitthai. Evameva dhamma vi purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti. Se jahanamae udagabubbue siya udagajae udagasamvuddhe udagaabhisamannagae udagameva abhibhuya chitthai. Evameva dhamma vi purisadiya purisottariya purisappaniya purisasambhuta purisapajjotita purisaabhisamannagata purisameva abhibhuya chitthamti. Jam pi ya imam samananam niggamthanam uddittham paniyam viamjiyam duvalasamgam ganipidagam, tam jaha–ayaro suyagado, thanam, samavao, viyahapannatti, nayadhammakahao, uvasagadasao, amtagadadasao, anuttarovavaiyadasao, panhavagaranaim, vivaga-suyam, ditthivao–savvameyam michchha, na etam tahiyam, na etam ahatahiyam. Imam sachcham imam tahiyam imam ahatahiyam–te evam sannam kuvvamti, te evam sannam samthavemti, te evam sannam sovatthavayamti. Tamevam te tajjatiyam dukkham nativattamti, sauni pamjaram jaha. Te no vippadivedemti tam jaha–kiriya i va akiriya i va sukade i va dukkade i va kallane i va pavae i va sahu i va asahu i va siddhi i va asiddhi i va nirae i va anirae i va. Evam te viruvaruvehim kammasamarambhehim viruvaruvaim kamabhogaim samarambhamti bhoyanae. Evam te anariya vippadivanna [mamagam dhammam pannavemti?]. Tam saddahamana tam pattiyamana tam roemana sadhu suya-kkhate samaneti! Va mahaneti! Va. Kamam khalu auso! Tumam puyayamo, tam jaha–asanena va panena va khaimena va saimena va vatthena va padiggahena va kambalena va payapumchhanena va. Tatthege puyanae samauttimsu, tatthege puyanae nikaimsu. Puvvameva tesim nayam bhavai–samana bhavissamo anagara akimchana aputta apasu paradattabhoino bhikkhuno, pavam kammam no karissamo samutthae. Te appana appadiviraya bhavamti. Sayamaiyamti, anne vi aiyavemti, annam pi aiyamtam samanujanamti. Evameva te itthi-kamabhogehim muchchhiya giddha gadhiya ajjhovavanna luddha ragadosavasatta. Te no appanam samuchchhedemti, no param samuchchhedemti, no annaim panaim bhuyaim jivaim sattaim samuchchhedemti. Pahina puvvasamjoga ariyam maggam asampatta– iti te no havvae no parae, amtara kamabhogesu visanna. Tachche purisajate isarakaranie tti ahie.
Sutra Meaning Transliteration : Have trijo purusha ishvarakaranavadi kahevaya chhe, tenum varnana kare chhe – a lokamam purvadi dishamam anukrame ketalaya manushyo utpanna thaya chhe. Temam koi arya hoya chhe yavat temamno koi raja thaya chhe. Yavat temam koi eka dharmashraddhalu hoya chhe. Koi shramana ke brahmana teni pase java nishchaya kare chhe. Yavat maro a dharma suakhyata, suprajnyapta chhe. A jagatamam je dharma chhe te purushadika, purushottarika, purushapranita, purushasambhuta, purushapradyotita, purusha abhisamanvagata purushane adhare ja rahela chhe. Ahim purushano artha ishvara janavo. Jema koi pranina shariramam gumada utpanna thaya, shariramam vadhe, shariranum anugami bane, shariramam ja sthita thaya, tema dharma ishvarathi ja utpanna thaya yavat ishvarane adhare take chhe. Jema arati sharirathi ja utpanna thaya, vriddhi pame, anugami bane, sharirane adhare take tema dharma pana ishvarathi utpanna thaya yavat ishvarane adhare take. Jevi rite koi raphado prithvithi utpanna thaya, vriddhi pame, anugami bane, sthita thaya, tema dharma pana ishvarathi utpanna thai yavat ishvarane adhare rahe chhe. Jema koi vriksha prithvithi utpanna thaya, vriddhi pame, anugami bane, prithvine adhare sthita rahe, tema dharma pana ishvarathi utpanna thaya yavat take chhe. Jema koi vavadi prithvithi utpanna thai yavat prithvine adhare rahe chhe, tema dharma pana ishvarathi utpanna thai yavat ishvarane adhare take chhe. Jema koi panini bharati panithi utpanna thaya yavat panithi ja vyapta rahe chhe, tema dharma pana ishvarathi utpanna thai yavat ishvaramam ja vyapta rahe chhe. Jema koi panino parapoto panithi utpanna thaya yavat panimam ja vilina thaya, tema dharma ishvarathi utpanna thaya yavat sthita rahe chhe. Je a shramana – nirgrantho dvara uddishta, pranita, pragata karela dvadashamga ganipitaka chhe, jema ke – achara, suyagada yavat diththivaya, te badhum mithya chhe te satya nathi ane yathatathya pana nathi. A (ishvaravada) ja satya, tathya ane yathatathya chhe. A pramane teo avi samjnya rakhe chhe, teni sthapana kare chhe, bijane kahe chhe. Pakshi jema pimjarane todi shakatum nathi, tema teo ishvara – katritvavadane svikari utpanna thata duhkhane chhodi shakata nathi. Ishvara kartrittvavadi a pramane viparita prarupana kare chhe ke – teo kriya yavat narakane svikarata nathi. E pramane teo vividharupe karma samarambha vade ane vividha kama – bhogone mate arambha kare chhe. Teo anarya chhe, vipratipanna chhe. Ishvarakatritvavadamam shraddha rakhata yavat a para ke pele para na pahomchata madhyamam ja kamabhogomam phasai duhkha pame chhe. A trijo ishvarakaranika purushavada kahyo.