Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1118090 | ||
| Scripture Name( English ): | Mahanishith | Translated Scripture Name : | મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
अध्ययन-७ प्रायश्चित् सूत्रं चूलिका-१ एकांत निर्जरा |
Translated Chapter : |
અધ્યયન-૭ પ્રાયશ્ચિત્ સૂત્રં ચૂલિકા-૧ એકાંત નિર્જરા |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 1390 | Category : | Chheda-06 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] से भयवं जया णं से सीसे जहुत्त संजम किरियाए पवट्टंति तहाविहे य केई कुगुरू तेसिं दिक्खं परूवेज्जा, तया णं सीसा किं समनुट्ठेज्जा गोयमा घोर वीर तव संजमे से भयवं कहं गोयमा अन्न गच्छे पविसित्ताणं। से भयवं जया णं तस्स संतिएणं सिरिगारेणं विम्हिए समाणे अन्नगच्छेसुं पवेसमेव न लभेज्जा, तया णं किं कुव्विज्जा गोयमा सव्व-पयारेहिं णं तं तस्स संतियं सिरियारं फुसावेज्जा। से भयवं केणं पयारेणं तं तस्स संतियं सिरियारं सव्व पयारेहि णं फुसियं हवेज्जा गोयमा अक्खरेसुं से भयवं किं णामे ते अक्खरे गोयमा जहा णं अप्पडिग्गाही कालकालंतरेसुं पि अहं इमस्स सीसाणं वा सीसिणीगाणं वा। से भयवं जया णं एवंविहे अक्खरे न प्पयादी, गोयमा जया णं एवंविहे अक्खरे न प्पयादी तया णं आसन्न पावयणीणं पकहित्ताणं चउत्थादीहिं समक्कमित्ताणं अक्खरे दावेज्जा। से भयवं जया णं एएणं पयारेणं से णं कुगुरु अक्खरे न पदेज्जा, तया णं किं कुज्जा गोयमा जया णं एएणं पयारेणं से णं कुगुरू अक्खरे न पदेज्जा, तया णं संघबज्झे उवइसेज्जा। से भयवं केणं अट्ठेणं एवं वुच्चइ गोयमा सुदुप्पयहे इणमो महा मोह पासे गेहपासे, तमेव विप्पहित्ताणं अनेग सारीरग मणो समुत्थ चउ गइ संसार दुक्ख भय भीए कह कहादी मोह मिच्छत्तादीणं खओवसमेणं सम्मग्गं समोवलभित्ताणं निव्विन्न काम भोगे निरणुबंधे पुन्नमहिज्जे तं च तव संजमाणुट्ठाणेणं तस्सेव तव संजम किरियाए जाव णं गुरू सयमेव विग्घं पयरे अहा णं परेहिं कारवे कीरमाणे, वा समनुवेक्खे सपक्खेण, वा परपक्खेण, वा ताव णं तस्स महानुभागस्स साहुणो संतियं विज्जमाणमवि धम्मवीरियं पणस्से। जाव णं धम्मवीरियं पणस्से ताव णं जे पुन्नभागे आसन्न पुरक्खडे चेव सो पणस्से जइ णं नो समणलिंगं विप्प-जहे। ताहे जे एवं गुणोववेए से णं तं गच्छमुज्झिय अन्न गच्छं समुप्पयाइ। तत्थवि जाव णं संपवेसं न लभे, ताव णं कयाइ उ न अविहीए पाणे पयहेज्जा, कयाइ उ न मिच्छत्तभावं गच्छिय पर पासंडं आसएज्जा, कयाइ उ न दाराइसंगहं काऊणं अगारवासे पविसेज्जा। अहा णं से ताहे महातवस्सी भवेत्ताणं पुणो अतवस्सी होऊणं पर कम्मकरे, हवेज्जा। जाव णं एयाइं न हवंति ताव णं एगंतेणं वुड्ढिं गच्छे मिच्छत्ततमे, जाव णं मिच्छत्त तमंधी कए बहुजण निवहे दुक्खेणं समनुट्ठेज्जा। दोग्गइ निवारए सोक्ख परंपर-कारए अहिंसा लक्खणसमणधम्मे। जाव णं एयाइं भवंति ताव णं तित्थस्सेव वोच्छित्ती, जाव णं तित्थस्सेव वोच्छित्ती ताव णं सुदूर-ववहिए परमपए जाव णं सुदूर ववहिए, परमपए ताव णं अच्चंत सुदुक्खिए चेव भव्वसत्तसंघाए पुणो चउगईए संसरेज्जा। एएणं अट्ठेणं एवं वुच्चइ, गोयमा जहा णं जे णं एएणेव पयारेणं कुगुरू अक्खरे नो पएज्जा से णं संघबज्झे उवइसेज्जा। | ||
| Sutra Meaning : | ભગવન્ ! જ્યારે શિષ્યો યથોક્ત સંયમક્રિયામાં વર્તતા હોય ત્યારે કંઈક કુગુરુ તે સારા શિષ્યને દીક્ષા પ્રરૂપે, ત્યારે શિષ્યોએ શું કર્તવ્ય કરવું ઉચિત ગણાય ? ગૌતમ ! ધીર, વીર, તપનું સંયમન કરવું, ભગવન્ ! કેવી રીતે ? ગૌતમ ! અન્ય ગચ્છમાં પ્રવેશીને. ભગવન્ ! તેના સંબંધી સ્વામીપણાની ફારગતિ આપ્યા સિવાય બીજા ગચ્છમાં પ્રવેશ ન મેળવી શકે, ત્યારે શું કરવું ? ગૌતમ ! સર્વ પ્રકારે તેના સંબંધી સ્વામીપણું ભુસાઈ જવું જોઈએ. ભગવન્ ! કયા પ્રકારે તેના સંબંધી સ્વામીપણાનું સર્વ પ્રકારે સાફ થાય ? ગૌતમ! અક્ષરોમાં. ભગવન્! તે અક્ષરો કયા છે ? હે ગૌતમ ! કોઈપણ કાળાંતરે પણ હું એના શિષ્ય કે શિષ્યાણીપણે સ્વીકારીશ નહીં. ભગવન્ ! જો કદાચ તે આવા પ્રકારના અક્ષરો ન આપે તો ? ગૌતમ ! જો તે એવા અક્ષરો ન લખી આપે તો નજીકના પ્રવચનીકોને કહીને ચાર – પાંચે એકઠાં થઈ તેમના ઉપર દબાણ કરીને અક્ષરો અપાવવા. ભગવન્! એવા દબાણથી પણ તે કુગુરુ અક્ષરો ન આપે તો ? હે ગૌતમ ! તો તેને સંઘ બહાર કરવાનો ઉપદેશ આપવો. ભગવન્ ! કયા કારણે એમ કહો છો ? ગૌતમ ! આ સંસારમાં મહામોહપાશરૂપ ઘર અને કુટુંબનો ફાંસ વળગેલો છે. તેવા ફાંસાને મહામુશ્કેલીથી તોડીને અનેક શારીરિક માનસિક ઉત્પન્ન થયેલા ચારે ગતિરૂપ સંસારના દુઃખથી ભયભીત થયેલા કોઈ પ્રકારે મોહ અને મિથ્યાત્વાદિકના ક્ષયોપશમના પ્રભાવથી સન્માર્ગની પ્રાપ્તિ કરીને કામભોગથી કંટાળી, વૈરાગ્ય પામી. જેની આગળ પરંપરા વધે નહીં એવા નિરનુબંધી પુન્યને ઉપાર્જન કરે છે. તે પુણ્યોપાર્જન તપ અને સંયમથી થાય છે. તેના તપ અને સંયમની ક્રિયામાં જો ગુરુ પોતે જ વિઘ્ન કરનાર થાય કે બીજા પાસે વિઘ્ન કરાવે કે વિઘ્ન કરનારને સારો માની અનુમોદના કરે, સ્વપક્ષ કે પરપક્ષથી વિઘ્ન થતું હોય તેની ઉપેક્ષા કરે અર્થાત્ પોતાના સામર્થ્યથી ન રોકે, તો તે મહાનુભાગ એવા સાધુનું વિદ્યમાન ધર્મવીર્ય પણ નાશ પામે, જેટલામાં ધર્મવીર્ય નાશ પામે તેટલામાં નજીકમાં જેનું પુન્ય આગળ આવવાનું હતું, તે નાશ પામે છે. તથા – જો તે શ્રમણ લિંગનો ત્યાગ કરે છે. જો એવા પ્રકારે ગુણોથી યુક્ત હોય તો તે ગચ્છનો ત્યાગ કરીને અન્ય ગચ્છમાં જાય છે. ત્યાં પણ જો તે પ્રવેશ ન મેળવે તો કદાચ વળી તે અવિધિથી પ્રાણનો ત્યાગ કરે, કદાચ વળી તે મિથ્યાત્વ ભાવ પામીને બીજા પાખંડીમાં ભળી જાય, કદાચ સ્ત્રીનો સંગ્રહ કરીને ગૃહસ્થાવાસમાં પ્રવેશ કરે. આવા પ્રકારનો એક વખતનો મહાતપસ્વી તે હવે અતપસ્વી થઈને પારકાના ઘેર કામ કરનારો દાસ થાય, જ્યાં સુધીમાં આવી હલકી વ્યવસ્થા ન થાય, તેટલામાં તો એકાંત મિથ્યાત્વ અંધકાર વધવા લાગે. જેટલામાં મિથ્યાત્વથી એવા બનેલા ઘણા લોકનો સમુદાય દુર્ગતિને નિવારણ કરનાર, સુખ પરંપરાને કરાવનાર, અહિંસા લક્ષણવાળો શ્રમણ ધર્મ મહામુશ્કેલીથી કરનાર થાય છે તેટલામાં તીર્થ વિચ્છેદ થાય. એટલે પરમપદ – મોક્ષનું આંતરુ ઘણું જ વધી જાય અર્થાત્ મોક્ષ ઘણો દૂર ઠેલાય છે. મોક્ષનો માર્ગ દૂર થાય છે. એટલે અત્યંત દુઃખી એવા ભવ્યાત્માનો સમૂહ ફરી ચાર ગતિવાળા સંસારચક્રમાં અટવાશે. એ કારણે હે ગૌતમ ! એમ કહેવાય છે કે આ પ્રકારે કુગુરુ અક્ષરો ન આપે તો તેને સંઘ બહાર કાઢવાનો ઉપદેશ આપવો. | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] se bhayavam jaya nam se sise jahutta samjama kiriyae pavattamti tahavihe ya kei kuguru tesim dikkham paruvejja, taya nam sisa kim samanutthejja goyama ghora vira tava samjame se bhayavam kaham goyama anna gachchhe pavisittanam. Se bhayavam jaya nam tassa samtienam sirigarenam vimhie samane annagachchhesum pavesameva na labhejja, taya nam kim kuvvijja goyama savva-payarehim nam tam tassa samtiyam siriyaram phusavejja. Se bhayavam kenam payarenam tam tassa samtiyam siriyaram savva payarehi nam phusiyam havejja goyama akkharesum se bhayavam kim name te akkhare goyama jaha nam appadiggahi kalakalamtaresum pi aham imassa sisanam va sisiniganam va. Se bhayavam jaya nam evamvihe akkhare na ppayadi, goyama jaya nam evamvihe akkhare na ppayadi taya nam asanna pavayaninam pakahittanam chautthadihim samakkamittanam akkhare davejja. Se bhayavam jaya nam eenam payarenam se nam kuguru akkhare na padejja, taya nam kim kujja goyama jaya nam eenam payarenam se nam kuguru akkhare na padejja, taya nam samghabajjhe uvaisejja. Se bhayavam kenam atthenam evam vuchchai goyama suduppayahe inamo maha moha pase gehapase, tameva vippahittanam anega sariraga mano samuttha chau gai samsara dukkha bhaya bhie kaha kahadi moha michchhattadinam khaovasamenam sammaggam samovalabhittanam nivvinna kama bhoge niranubamdhe punnamahijje tam cha tava samjamanutthanenam tasseva tava samjama kiriyae java nam guru sayameva viggham payare aha nam parehim karave kiramane, va samanuvekkhe sapakkhena, va parapakkhena, va tava nam tassa mahanubhagassa sahuno samtiyam vijjamanamavi dhammaviriyam panasse. Java nam dhammaviriyam panasse tava nam je punnabhage asanna purakkhade cheva so panasse jai nam no samanalimgam vippa-jahe. Tahe je evam gunovavee se nam tam gachchhamujjhiya anna gachchham samuppayai. Tatthavi java nam sampavesam na labhe, tava nam kayai u na avihie pane payahejja, kayai u na michchhattabhavam gachchhiya para pasamdam asaejja, kayai u na daraisamgaham kaunam agaravase pavisejja. Aha nam se tahe mahatavassi bhavettanam puno atavassi hounam para kammakare, havejja. Java nam eyaim na havamti tava nam egamtenam vuddhim gachchhe michchhattatame, java nam michchhatta tamamdhi kae bahujana nivahe dukkhenam samanutthejja. Doggai nivarae sokkha parampara-karae ahimsa lakkhanasamanadhamme. Java nam eyaim bhavamti tava nam titthasseva vochchhitti, java nam titthasseva vochchhitti tava nam sudura-vavahie paramapae java nam sudura vavahie, paramapae tava nam achchamta sudukkhie cheva bhavvasattasamghae puno chaugaie samsarejja. Eenam atthenam evam vuchchai, goyama jaha nam je nam eeneva payarenam kuguru akkhare no paejja se nam samghabajjhe uvaisejja. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Bhagavan ! Jyare shishyo yathokta samyamakriyamam vartata hoya tyare kamika kuguru te sara shishyane diksha prarupe, tyare shishyoe shum kartavya karavum uchita ganaya\? Gautama ! Dhira, vira, tapanum samyamana karavum, Bhagavan ! Kevi rite\? Gautama ! Anya gachchhamam praveshine. Bhagavan ! Tena sambamdhi svamipanani pharagati apya sivaya bija gachchhamam pravesha na melavi shake, tyare shum karavum\? Gautama ! Sarva prakare tena sambamdhi svamipanum bhusai javum joie. Bhagavan ! Kaya prakare tena sambamdhi svamipananum sarva prakare sapha thaya\? Gautama! Aksharomam. Bhagavan! Te aksharo kaya chhe\? He gautama ! Koipana kalamtare pana hum ena shishya ke shishyanipane svikarisha nahim. Bhagavan ! Jo kadacha te ava prakarana aksharo na ape to\? Gautama ! Jo te eva aksharo na lakhi ape to najikana pravachanikone kahine chara – pamche ekatham thai temana upara dabana karine aksharo apavava. Bhagavan! Eva dabanathi pana te kuguru aksharo na ape to\? He gautama ! To tene samgha bahara karavano upadesha apavo. Bhagavan ! Kaya karane ema kaho chho\? Gautama ! A samsaramam mahamohapasharupa ghara ane kutumbano phamsa valagelo chhe. Teva phamsane mahamushkelithi todine aneka sharirika manasika utpanna thayela chare gatirupa samsarana duhkhathi bhayabhita thayela koi prakare moha ane mithyatvadikana kshayopashamana prabhavathi sanmargani prapti karine kamabhogathi kamtali, vairagya pami. Jeni agala parampara vadhe nahim eva niranubamdhi punyane uparjana kare chhe. Te punyoparjana tapa ane samyamathi thaya chhe. Tena tapa ane samyamani kriyamam jo guru pote ja vighna karanara thaya ke bija pase vighna karave ke vighna karanarane saro mani anumodana kare, svapaksha ke parapakshathi vighna thatum hoya teni upeksha kare arthat potana samarthyathi na roke, to te mahanubhaga eva sadhunum vidyamana dharmavirya pana nasha pame, jetalamam dharmavirya nasha pame tetalamam najikamam jenum punya agala avavanum hatum, te nasha pame chhe. Tatha – jo te shramana limgano tyaga kare chhe. Jo eva prakare gunothi yukta hoya to te gachchhano tyaga karine anya gachchhamam jaya chhe. Tyam pana jo te pravesha na melave to kadacha vali te avidhithi pranano tyaga kare, kadacha vali te mithyatva bhava pamine bija pakhamdimam bhali jaya, kadacha strino samgraha karine grihasthavasamam pravesha kare. Ava prakarano eka vakhatano mahatapasvi te have atapasvi thaine parakana ghera kama karanaro dasa thaya, jyam sudhimam avi halaki vyavastha na thaya, tetalamam to ekamta mithyatva amdhakara vadhava lage. Jetalamam mithyatvathi eva banela ghana lokano samudaya durgatine nivarana karanara, sukha paramparane karavanara, ahimsa lakshanavalo shramana dharma mahamushkelithi karanara thaya chhe tetalamam tirtha vichchheda thaya. Etale paramapada – mokshanum amtaru ghanum ja vadhi jaya arthat moksha ghano dura thelaya chhe. Mokshano marga dura thaya chhe. Etale atyamta duhkhi eva bhavyatmano samuha phari chara gativala samsarachakramam atavashe. E karane he gautama ! Ema kahevaya chhe ke a prakare kuguru aksharo na ape to tene samgha bahara kadhavano upadesha apavo. | ||