Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1117393
Scripture Name( English ): Mahanishith Translated Scripture Name : મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-५ नवनीतसार

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૫ નવનીતસાર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 693 Category : Chheda-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से भयवं किमेस वासेज्जा गोयमा अत्थेगे जे णं वासेज्जा, अत्थेगे जे णं नो वासेज्जा से भयवं केणं अट्ठेणं एवं वुच्चइ जहा णं गोयमा अत्थेगे जे णं वासेज्जा अत्थेगे जे णं नो वासेज्जा। गोयमा अत्थेगे जे णं आणाए ठिए अत्थेगे जे णं आणा विराहगे। जे णं आणा ठिए से णं सम्मद्दंसण नाण चरित्ताराहगे। जे णं सम्मद्दंसण नाण चरित्ताराहगे से णं गोयमा अच्चंत विऊ सुपवरकम्मुज्जए मोक्खमग्गे। जे य उ णं आणा विराहगे से णं अनंताणुबंधी कोहे, से णं अनंतानुबंधी माने, से णं अनंतानुबंधी कइयवे, से णं अनंताणुबंधी लोभे, जे णं अनंतानुबंधी कोहाइकसाय चउक्के से णं घन राग दोस मोह मिच्छत्त पुंजे। जे णं घन राग दोस मोह मिच्छत्त पुंजे, से णं अनुत्तरे घोर संसारे समुद्दे। जे णं अनुत्तर घोर संसार समुद्दे, से णं पुणो पुणो जम्मं पुणो पुणो जरा, पुणो पुणो मच्चू। जे णं पुणो पुणो जम्म जरा मरणे, से णं पुणो पुणो बहू भवंतर परावत्ते, जे णं पुणो पुणो बहू भवंतर-परावत्ते, से णं पुणो पुणो चुलसीइ जोणि लक्खमाहिंडणं। जे णं पुणो पुणो चुलसीइ जोणि लक्खमाहिंडणं से णं पुणो पुणो सुदूसहे घोर तिमिसंधयारे रुहिर चिलिच्चिल्ले वसा पूय वंत पित्त सिंभ चिक्खल्ल दुग्गंधासुइ चिलीण जंवाल केस किव्विस खरंट पडिपुन्ने अनिट्ठ उव्वियणिज्ज अइघोर चंडमहारोद्ददुक्खदारुणे गब्भ परंपरा पवेसे। जे णं पुणो पुणो दारुणे गब्भ-परंपरा पवेसे से णं दुक्खे, से णं केसे, से णं रोगायंके, से णं सोग संतावुव्वेयगे। जे णं दुक्ख केस रोगायंक सोग संतावुव्वेयगे, से णं अनिव्वुत्ती। जे णं अनिव्वुत्ती, से णं जहिट्ठ-मणोरहाणं असंपत्ती। जे णं जहिट्ठमणोरहाणं असंपत्ती, से णं ताव पंचप्पयार अंत-राय कम्मोदए। जत्थ णं पंचप्पयार अंतराय कम्मोदए तत्थ णं सव्व दुक्खाणं अग्गणीभूए पढमे ताव दारिद्दे। जे णं दारिद्दे से णं अयसब्भक्खाण अकित्ती कलंकरासीणं मेलाव-गागमे। जे णं अयसब्भक्खाण अकित्ती कलंक रासीणं मेलावगागमे, से णं सयल जण लज्जणिज्जे निंदणिज्जे गरहणिज्जे खिंसणिज्जे दुगुंछणिज्जे सव्व परिभूए जीविए। जे णं सव्व परिभूए जीविए, से णं सम्मद्दंसण नाण चारित्ताइगुणेहिं सुदूरयरेणं विप्पमुक्के चेव मनुय-जम्मे, अन्नहा वा सव्व परिभूए चेव न भवेज्जा। जे णं सम्म द्दंसण नाण चारित्ताइ गुणेहिं सुदूरयरेणं विप्पमुक्के चेव न भवे, से णं अनिरुद्धा-सवदारत्ते चेव। जे णं अनिरुद्धासवदारत्ते चेव से णं बहल थूल पावकम्माययणे। जे णं बहल थूल पाव कम्माययणे, से णं बंधे, से णं बंधी, से णं गुत्ती, से णं चारगे, से णं सव्वमकल्लाणममंगल जाले, दुव्विमोक्खे कक्खड घन बद्ध पुट्ठ निकाइए कम्म गंठि। जे णं कक्खड घन बद्ध पुट्ठ निकाइय कम्म गंठी, से णं एगिंदियत्ताए बेइंदियत्ताए, तेइंदियत्ताए, चउरिंदियत्ताए, पंचेंदियत्ताए नारय तिरिच्छ कुमाणुसेसुं अनेगविहं सारीर मानसं दुक्खमनुभवमाणे णं वेइयव्वे। एएणं अट्ठेणं गोयमा एवं वुच्चइ जहा अत्थेगे जे णं वासेज्जा, अत्थेगे जे णं नो वासेज्जा।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! શું તેમાં રહી આ ગુરુવાસ સેવે ખરો ? ગૌતમ ! હા, કોઈક સાધુ નક્કી કરે તેમાં રહી ગુરુકુળ વાસ સેવે અને કોઈ એવા પણ હોય કે જેઓ તેવા ગચ્છમાં ન વસે. ભગવન્‌ ! એમ શા કારણથી કહેવાય છે કે કોઈક વસે અને કોઈક ન વસે. ગૌતમ ! એક આત્મા આજ્ઞાનો આરાધક છે અને બીજો આજ્ઞાનો વિરાધક છે. જે ગુરુ આજ્ઞામાં રહેલો છે, તે સમ્યગ્‌ દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રનો આરાધક છે. જે સમ્યગ્‌ જ્ઞાન – દર્શન – ચારિત્રનો આરાધક છે તે હે ગૌતમ ! અતિ જાણકાર, મોક્ષમાર્ગમાં અતિ ઉદ્યમ કરનાર છે. જે ગુરુ આજ્ઞાને અનુસરતો નથી. તે આજ્ઞાની વિરાધના કરે છે તે અનંતાનુબંધી ક્રોધ – માન – માયા – લોભવાળા ચારે કષાયો યુક્ત હોય તે સજ્જડ રાગ, દ્વેષ, મોહ અને મિથ્યાત્વના પૂંજવાળા હોય છે. જેઓ ગાઢ રાગ – દ્વેષાદિ વાળા છે, તે ઉપમા ન આપી શકાય તેવા ઘોર સંસાર સમુદ્રમાં આમ – તેમ અટવાયા કરે છે. અનુત્તર ઘોર – સંસાર સમુદ્રમાં અટવાનારને ફરી જન્મ – ફરી જરા – ફરી મૃત્યુ, વળી પાછા જન્મ – વૃદ્ધાવસ્થા – મૃત્યુ કરીને પાછા ઘણા ભવોનું પરાવર્તન કરવું પડે છે. વળી તેમાં ૮૪ લાખ યોનિમાં વારંવાર ઉત્પન્ન થવું પડે છે. વળી વારંવાર અતિ દુઃસહ ઘોર ગાઢ કાળા અંધકારવાળા, રૂધિરથી ખદબદતા, ચરબી, પરુ, ઊલટી, પિત્ત, કફના કાદવવાળા, દુર્ગંધયુક્ત અશુચિ વહેતા, ગર્ભની ચારે બાજુ વીંટળાયેલા, ઓર, ફેંફસા, વિષ્ઠા, પેશાબ આદિથી ભરપૂર, અનિષ્ટ, ઉદ્વેગ કરાવનાર, અતિઘોર, ચંડ, રૌદ્ર દુઃખોથી ભયંકર એવા ગર્ભની પરંપરાઓમાં પ્રવેશ કરવો તે ખરેખર દુઃખ છે, કલેશ છે, રોગ છે, આતંક છે, શોક – સંતાપ છે અને ઉદ્વેગ કરાવનાર છે. ... તે અશાંતિ કરાવનાર છે, તેથી યથાસ્થિતિ ઇષ્ટ મનોરથોની અપ્રાપ્તિ કરાવનાર છે. તેને કારણે તેને પાંચે પ્રકારના અંતરાય કર્મનો ઉદય થાય છે. જ્યાં પાંચે પ્રકારે અંતરાય કર્મનો ઉદય થાય છે, એમાં સર્વ દુઃખના અગ્રભૂત એવું પ્રથમ દારિદ્ર ઉત્પન્ન થાય છે. દારિદ્ર હોય ત્યાં અપયશ, ખોટા આળ ચઢવા, અપકીર્તિ, કલંકાદિ અનેક દુઃખોનો ઢગલો એકઠો થાય છે. તેવા દુઃખોનો યોગ થાય ત્યારે સર્વે લોકોથી લજ્જા પમાડનાર, નિંદનીય, ગર્હણીય, અવર્ણવાદ કરાવનાર, દુર્ગંધ કરાવનાર, સર્વથી પરાભવ પમાય તેવા જીવિતવાળો થાય છે ત્યારે સમ્યગ દર્શનાદિ ગુણો તેનાથી ઘણા દૂર થાય છે, મનુષ્ય જન્મ ફોગટ જાય છે અથવા ધર્મથી સર્વથા હારી જાય છે. જેઓ સમ્યગ્‌ દર્શનાદિ ગુણોથી અતિશય મુક્ત થાય છે તે આશ્રવદ્વારોને રોકી કે બંધ કરી શકતો નથી. ઘણા મોટા પાપકર્મના નિવાસભૂત બને છે તે કર્મનો બંધક બને છે તેથી કેદખાનાના કેદી સમાન પરાધીન થાય છે. એટલે સર્વ અકલ્યાણ અમંગળની જાળમાં ફસાય છે ત્યાંથી છૂટવું અતિ મુશ્કેલ છે કેમ કે ઘણા કર્કશ, ગાઢ, બદ્ધ, સ્પૃષ્ટ, નિકાચીત સેવી કર્મની ગ્રંથિ એકદમ તોડી શકાતી નથી, તેમજ તે કારણે એકેન્દ્રિયપણામાં, બેઇન્દ્રિય – તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય પંચેન્દ્રિયપણામાં, નારકી – તિર્યંચ – કુમનુષ્યપણામાં, અનેક પ્રકારે શારીરિક, માનસિક દુઃખો અનુભવવા પડે છે. અશાતા ભોગવવી પડે છે. આ કારણે હે ગૌતમ ! એમ કહેવાય છે કે કેટલાક આત્માઓ હોય છે કે જેઓ ગીતાર્થના ગચ્છમાં રહી ગુરુકુળ વાસ સેવે છે અને કેટલાક સેવતા નથી.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se bhayavam kimesa vasejja goyama atthege je nam vasejja, atthege je nam no vasejja se bhayavam kenam atthenam evam vuchchai jaha nam goyama atthege je nam vasejja atthege je nam no vasejja. Goyama atthege je nam anae thie atthege je nam ana virahage. Je nam ana thie se nam sammaddamsana nana charittarahage. Je nam sammaddamsana nana charittarahage se nam goyama achchamta viu supavarakammujjae mokkhamagge. Je ya u nam ana virahage se nam anamtanubamdhi kohe, se nam anamtanubamdhi mane, se nam anamtanubamdhi kaiyave, se nam anamtanubamdhi lobhe, je nam anamtanubamdhi kohaikasaya chaukke se nam ghana raga dosa moha michchhatta pumje. Je nam ghana raga dosa moha michchhatta pumje, se nam anuttare ghora samsare samudde. Je nam anuttara ghora samsara samudde, se nam puno puno jammam puno puno jara, puno puno machchu. Je nam puno puno jamma jara marane, se nam puno puno bahu bhavamtara paravatte, je nam puno puno bahu bhavamtara-paravatte, se nam puno puno chulasii joni lakkhamahimdanam. Je nam puno puno chulasii joni lakkhamahimdanam se nam puno puno sudusahe ghora timisamdhayare ruhira chilichchille vasa puya vamta pitta simbha chikkhalla duggamdhasui chilina jamvala kesa kivvisa kharamta padipunne anittha uvviyanijja aighora chamdamaharoddadukkhadarune gabbha parampara pavese. Je nam puno puno darune gabbha-parampara pavese se nam dukkhe, se nam kese, se nam rogayamke, se nam soga samtavuvveyage. Je nam dukkha kesa rogayamka soga samtavuvveyage, se nam anivvutti. Je nam anivvutti, se nam jahittha-manorahanam asampatti. Je nam jahitthamanorahanam asampatti, se nam tava pamchappayara amta-raya kammodae. Jattha nam pamchappayara amtaraya kammodae tattha nam savva dukkhanam agganibhue padhame tava daridde. Je nam daridde se nam ayasabbhakkhana akitti kalamkarasinam melava-gagame. Je nam ayasabbhakkhana akitti kalamka rasinam melavagagame, se nam sayala jana lajjanijje nimdanijje garahanijje khimsanijje dugumchhanijje savva paribhue jivie. Je nam savva paribhue jivie, se nam sammaddamsana nana charittaigunehim sudurayarenam vippamukke cheva manuya-jamme, annaha va savva paribhue cheva na bhavejja. Je nam samma ddamsana nana charittai gunehim sudurayarenam vippamukke cheva na bhave, se nam aniruddha-savadaratte cheva. Je nam aniruddhasavadaratte cheva se nam bahala thula pavakammayayane. Je nam bahala thula pava kammayayane, se nam bamdhe, se nam bamdhi, se nam gutti, se nam charage, se nam savvamakallanamamamgala jale, duvvimokkhe kakkhada ghana baddha puttha nikaie kamma gamthi. Je nam kakkhada ghana baddha puttha nikaiya kamma gamthi, se nam egimdiyattae beimdiyattae, teimdiyattae, chaurimdiyattae, pamchemdiyattae naraya tirichchha kumanusesum anegaviham sarira manasam dukkhamanubhavamane nam veiyavve. Eenam atthenam goyama evam vuchchai jaha atthege je nam vasejja, atthege je nam no vasejja.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Shum temam rahi a guruvasa seve kharo\? Gautama ! Ha, koika sadhu nakki kare temam rahi gurukula vasa seve ane koi eva pana hoya ke jeo teva gachchhamam na vase. Bhagavan ! Ema sha karanathi kahevaya chhe ke koika vase ane koika na vase. Gautama ! Eka atma ajnyano aradhaka chhe ane bijo ajnyano viradhaka chhe. Je guru ajnyamam rahelo chhe, te samyag darshana, jnyana, charitrano aradhaka chhe. Je samyag jnyana – darshana – charitrano aradhaka chhe te he gautama ! Ati janakara, mokshamargamam ati udyama karanara chhe. Je guru ajnyane anusarato nathi. Te ajnyani viradhana kare chhe te anamtanubamdhi krodha – mana – maya – lobhavala chare kashayo yukta hoya te sajjada raga, dvesha, moha ane mithyatvana pumjavala hoya chhe. Jeo gadha raga – dveshadi vala chhe, te upama na api shakaya teva ghora samsara samudramam ama – tema atavaya kare chhe. Anuttara ghora – samsara samudramam atavanarane phari janma – phari jara – phari mrityu, vali pachha janma – vriddhavastha – mrityu karine pachha ghana bhavonum paravartana karavum pade chhe. Vali temam 84 lakha yonimam varamvara utpanna thavum pade chhe. Vali varamvara ati duhsaha ghora gadha kala amdhakaravala, rudhirathi khadabadata, charabi, paru, ulati, pitta, kaphana kadavavala, durgamdhayukta ashuchi vaheta, garbhani chare baju vimtalayela, ora, phemphasa, vishtha, peshaba adithi bharapura, anishta, udvega karavanara, atighora, chamda, raudra duhkhothi bhayamkara eva garbhani paramparaomam pravesha karavo te kharekhara duhkha chhe, kalesha chhe, roga chhe, atamka chhe, shoka – samtapa chhe ane udvega karavanara chhe.\... Te ashamti karavanara chhe, tethi yathasthiti ishta manorathoni aprapti karavanara chhe. Tene karane tene pamche prakarana amtaraya karmano udaya thaya chhe. Jyam pamche prakare amtaraya karmano udaya thaya chhe, emam sarva duhkhana agrabhuta evum prathama daridra utpanna thaya chhe. Daridra hoya tyam apayasha, khota ala chadhava, apakirti, kalamkadi aneka duhkhono dhagalo ekatho thaya chhe. Teva duhkhono yoga thaya tyare sarve lokothi lajja pamadanara, nimdaniya, garhaniya, avarnavada karavanara, durgamdha karavanara, sarvathi parabhava pamaya teva jivitavalo thaya chhe tyare samyaga darshanadi guno tenathi ghana dura thaya chhe, manushya janma phogata jaya chhe athava dharmathi sarvatha hari jaya chhe. Jeo samyag darshanadi gunothi atishaya mukta thaya chhe te ashravadvarone roki ke bamdha kari shakato nathi. Ghana mota papakarmana nivasabhuta bane chhe te karmano bamdhaka bane chhe tethi kedakhanana kedi samana paradhina thaya chhe. Etale sarva akalyana amamgalani jalamam phasaya chhe tyamthi chhutavum ati mushkela chhe kema ke ghana karkasha, gadha, baddha, sprishta, nikachita sevi karmani gramthi ekadama todi shakati nathi, Temaja te karane ekendriyapanamam, beindriya – teindriya, chaurindriya pamchendriyapanamam, naraki – tiryamcha – kumanushyapanamam, aneka prakare sharirika, manasika duhkho anubhavava pade chhe. Ashata bhogavavi pade chhe. A karane he gautama ! Ema kahevaya chhe ke ketalaka atmao hoya chhe ke jeo gitarthana gachchhamam rahi gurukula vasa seve chhe ane ketalaka sevata nathi.