Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1117300
Scripture Name( English ): Mahanishith Translated Scripture Name : મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-३ कुशील लक्षण

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૩ કુશીલ લક્ષણ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 600 Category : Chheda-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] (१) से भयवं सुदुक्करं पंच-मंगल-महासुयक्खंधस्स विणओवहाणं पन्नत्तं, महती य एसा नियंतणा, कहं बालेहिं कज्जइ (२) गोयमा जे णं केइ न इच्छेज्जा एयं नियंतणं, अविनओवहाणेणं चेव पंचमंगलाइ सुय-नाणमहिज्जिणे अज्झावेइ वा अज्झावयमाणस्स वा अणुन्नं वा पयाइ। (३) से णं न भवेज्जा पिय-धम्मे, न हवेज्जा दढ-धम्मे, न भवेज्जा भत्ती-जुए, हीले-ज्जा सुत्तं, हीलेज्जा अत्थं, हीलेज्जा सुत्त-त्थ-उभए हीलेज्जा गुरुं। (४) जे णं हीलेज्जा सुत्तत्थोऽभए जाव णं गुरुं, से णं आसाएज्जा अतीताऽणागय-वट्टमाणे तित्थयरे, आसाएज्जा आयरिय-उवज्झाय-साहुणो (५) जे णं आसाएज्जा सुय-नाणमरिहंत-सिद्ध-साहू, से तस्स णं सुदीहयालमणंत-संसार-सागरमाहिंडेमाणस्स तासु तासु संकुड वियडासु चुलसीइ-लक्ख-परिसंखाणासु सीओसिणमिस्स-जोणीसु तिमिसंधयारदुग्गंधाऽमेज्झचिलीणखारमुत्तोज्झ-सिंभ पडहच्छवस-जलुल-पूय दुद्दिण-चिलिच्चिल-रुहिर-चिक्खल्ल-दुद्दंसण-जंबाल-पंक-वीभच्छघोर-गब्भवासेसु कढ-कढ-कढेंत-चल-चल-चलस्स टल-टल-टलस्स रज्झंतसंपिंडियंगमंगस्स सुइरं नियंतणा। (६) जे उण एयं विहिं फासेज्जा, नो णं मणयं पि अइयरेज्जा, जहुत्त-विहाणेणं चेव पंच-मंगल-पभिइ-सुय-नाणस्स विणओवहाणं करेज्जा। (७) से णं गोयमा नो हीलेज्जा सुत्तं, नो हीलेज्जा अत्थं, नो हीलेज्जा सुत्तत्थोभए। (८) से णं नो आसाएज्जा तिकाल-भावी-तित्थकरे, नो आसाएज्जा तिलोग-सिहरवासी विहूय-रय-मले सिद्धे, नो आसाएज्जा, आयरिय-उवज्झाय साहुणो। (९) सुट्ठु-यरं चेव-भवेज्जा पिय-धम्मे, दढ-धम्मे, भत्ती-जुत्ते, एगंतेणं भवेज्जा सुत्तत्थानु-रंजियमाणस्स-सद्धा-संवेगमावन्ने। (१०) से एस णं न लभेज्जा पुणो पुणो भव-चारगे गब्भ-वासाइयं अनेगहा जंतनं ति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! આ પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ ભણવા માટે વિનયોપધાનની મોટી નિયંત્રણા કહેલી છે. બાળકો આવી મહાન નિયંત્રણા કેવી રીતે કરી શકે ? ગૌતમ ! જે કોઈ આ કહેલી નિયંત્રણાની ઇચ્છા ન કરે, સવિનયથી અને ઉપધાન કર્યા વગર આ પંચમંગલ આદિ શ્રુતજ્ઞાન ભણે કે ભણાવે અથવા ઉપધાનપૂર્વક ન ભણતા – ભણાવનારને સારો માને તેને નવકાર આપે કે તેવા સામાયિકાદિ શ્રુતજ્ઞાન ભણાવે તે પ્રિયધર્મવાળો કે દૃઢ ધર્મવાળો ન ગણાય. શ્રુતની ભક્તિવાળો ન ગણાય. તે સૂત્રની, અર્થની, સૂત્રાર્થ તદુભયની હીલના કરનારો ગણાય. ગુરુની હીલના કરનારો ગણાય. જે સૂત્ર, અર્થ, ઉભય તથા ગુરુની અવહેલના કરનારો થાય તે અતીત, અનાગત અને વર્તમાન તીર્થંકરોની આશાતના કરનારો થાય જેણે શ્રુતજ્ઞાન, અરિહંત, સિદ્ધ, સાધુની આશાતના કરી તે દીર્ઘકાળ અનંતા સંસાર સમુદ્રમાં અટવાયા કરે છે, તેવા પ્રકારની ગુપ્ત પ્રગટ, શીત – ઉષ્ણ, મિશ્ર અને અનેક ૮૪ લાખ પ્રમાણવાળી યોનિમાં વારંવાર ઉત્પન્ન થયા કરે છે. વળી ગાઢ અંધકાર, દુર્ગંધવાળા વિષ્ઠા પ્રવાહી, ખાર, પેશાબ, પિત્ત, બળખા, અશુચિ પદાર્થોથી પરિપૂર્ણ ચરબી, ઓર, પરુ, ઉબટી, મલ, રુધિરના ચીકણા કાદવવાળા, જોવા ન ગમે તેવા બિભત્સ ઘોર ગર્ભાવાસમાં પારાવાર વેદના અનુભવવી પડે છે. યાવત્‌ લાંબા કાળ સુધી નિયંત્રણા, વેદના ગર્ભાવાસમાં ભોગવવી પડે છે. જેઓ શાસ્ત્રાદિમાં કહેલી વિધિથી આ સૂત્રાદિ ભણે છે, થોડા પણ અતિચાર લગાડતા નથી, યથોક્ત વિધાને જ પંચમંગલ આદિ શ્રુતજ્ઞાનનું વિનયોપધાન કરે છે તે હે ગૌતમ ! તે સૂત્રની હીલના કરતો નથી. અર્થની આશાતના કરતો નથી. સૂત્રાર્થ ઉભયની હીલના કરતો નથી. ત્રણેય કાળમાં થનારા તીર્થંકરની આશાતના કરતો નથી. ત્રિલોકની ચોટીએ વાસ કરનારા કર્મરજ રૂપ મેલને જેમણે દૂર કરેલ છે, એવા સિદ્ધોની જેઓ આશાતના કરતા નથી. આચાર્ય – ઉપાધ્યાય – સાધુની આશાતના કરતા નથી. અતિ પ્રિયધર્મ વાળા, દૃઢ ધર્મવાળા તેમજ એકાંત ભક્તિવાળા થાય છે. સૂત્રાર્થમાં અતિ રંજિત માનસવાળો તે શ્રદ્ધા અને સંવેગને પામનારો થાય છે. એવો પુણ્યશાળી આત્મા આ ભવરૂપી કેદખાનામાં વારંવાર ગર્ભવાસાદિ નિયંત્રણાના દુઃખો ભોગવનારા થતા નથી.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] (1) se bhayavam sudukkaram pamcha-mamgala-mahasuyakkhamdhassa vinaovahanam pannattam, mahati ya esa niyamtana, kaham balehim kajjai (2) goyama je nam kei na ichchhejja eyam niyamtanam, avinaovahanenam cheva pamchamamgalai suya-nanamahijjine ajjhavei va ajjhavayamanassa va anunnam va payai. (3) se nam na bhavejja piya-dhamme, na havejja dadha-dhamme, na bhavejja bhatti-jue, hile-jja suttam, hilejja attham, hilejja sutta-ttha-ubhae hilejja gurum. (4) je nam hilejja suttatthobhae java nam gurum, se nam asaejja atitanagaya-vattamane titthayare, asaejja ayariya-uvajjhaya-sahuno (5) je nam asaejja suya-nanamarihamta-siddha-sahu, se tassa nam sudihayalamanamta-samsara-sagaramahimdemanassa tasu tasu samkuda viyadasu chulasii-lakkha-parisamkhanasu siosinamissa-jonisu timisamdhayaraduggamdhamejjhachilinakharamuttojjha-simbha padahachchhavasa-jalula-puya duddina-chilichchila-ruhira-chikkhalla-duddamsana-jambala-pamka-vibhachchhaghora-gabbhavasesu kadha-kadha-kadhemta-chala-chala-chalassa tala-tala-talassa rajjhamtasampimdiyamgamamgassa suiram niyamtana. (6) je una eyam vihim phasejja, no nam manayam pi aiyarejja, jahutta-vihanenam cheva pamcha-mamgala-pabhii-suya-nanassa vinaovahanam karejja. (7) se nam goyama no hilejja suttam, no hilejja attham, no hilejja suttatthobhae. (8) se nam no asaejja tikala-bhavi-titthakare, no asaejja tiloga-siharavasi vihuya-raya-male siddhe, no asaejja, ayariya-uvajjhaya sahuno. (9) sutthu-yaram cheva-bhavejja piya-dhamme, dadha-dhamme, bhatti-jutte, egamtenam bhavejja suttatthanu-ramjiyamanassa-saddha-samvegamavanne. (10) se esa nam na labhejja puno puno bhava-charage gabbha-vasaiyam anegaha jamtanam ti.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! A pamchamamgala mahashrutaskamdha bhanava mate vinayopadhanani moti niyamtrana kaheli chhe. Balako avi mahana niyamtrana kevi rite kari shake\? Gautama ! Je koi a kaheli niyamtranani ichchha na kare, savinayathi ane upadhana karya vagara a pamchamamgala adi shrutajnyana bhane ke bhanave athava upadhanapurvaka na bhanata – bhanavanarane saro mane tene navakara ape ke teva samayikadi shrutajnyana bhanave te priyadharmavalo ke dridha dharmavalo na ganaya. Shrutani bhaktivalo na ganaya. Te sutrani, arthani, sutrartha tadubhayani hilana karanaro ganaya. Guruni hilana karanaro ganaya. Je sutra, artha, ubhaya tatha guruni avahelana karanaro thaya te atita, anagata ane vartamana tirthamkaroni ashatana karanaro thaya Jene shrutajnyana, arihamta, siddha, sadhuni ashatana kari te dirghakala anamta samsara samudramam atavaya kare chhe, teva prakarani gupta pragata, shita – ushna, mishra ane aneka 84 lakha pramanavali yonimam varamvara utpanna thaya kare chhe. Vali gadha amdhakara, durgamdhavala vishtha pravahi, khara, peshaba, pitta, balakha, ashuchi padarthothi paripurna charabi, ora, paru, ubati, mala, rudhirana chikana kadavavala, jova na game teva bibhatsa ghora garbhavasamam paravara vedana anubhavavi pade chhe. Yavat lamba kala sudhi niyamtrana, vedana garbhavasamam bhogavavi pade chhe. Jeo shastradimam kaheli vidhithi a sutradi bhane chhe, thoda pana atichara lagadata nathi, yathokta vidhane ja pamchamamgala adi shrutajnyananum vinayopadhana kare chhe te he gautama ! Te sutrani hilana karato nathi. Arthani ashatana karato nathi. Sutrartha ubhayani hilana karato nathi. Traneya kalamam thanara tirthamkarani ashatana karato nathi. Trilokani chotie vasa karanara karmaraja rupa melane jemane dura karela chhe, eva siddhoni jeo ashatana karata nathi. Acharya – upadhyaya – sadhuni ashatana karata nathi. Ati priyadharma vala, dridha dharmavala temaja ekamta bhaktivala thaya chhe. Sutrarthamam ati ramjita manasavalo te shraddha ane samvegane pamanaro thaya chhe. Evo punyashali atma a bhavarupi kedakhanamam varamvara garbhavasadi niyamtranana duhkho bhogavanara thata nathi.