Sutra Navigation: Jambudwippragnapati ( જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1107771 | ||
| Scripture Name( English ): | Jambudwippragnapati | Translated Scripture Name : | જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
वक्षस्कार ४ क्षुद्र हिमवंत |
Translated Chapter : |
વક્ષસ્કાર ૪ ક્ષુદ્ર હિમવંત |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 171 | Category : | Upang-07 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] कहि णं भंते! जंबुद्दीवे दीवे महाविदेहे वासे सुकच्छे नामं विजए पन्नत्ते? गोयमा! सीयाए महानईए उत्तरेणं, निलवंतस्स वासहरपव्वयस्स दाहिणेणं, गाहावईए महानईए पच्चत्थिमेणं, चित्तकूडस्स वक्खारपव्वयस्स पुरत्थिमेणं, एत्थ णं जंबुद्दीवे दीवे महाविदेहे वासे सुकच्छे नामं विजए पन्नत्ते–उत्तरदाहिणायए जहेव कच्छे विजए तहेव सुकच्छे विजए, नवरं–खेमपुरा रायहानी, सुकच्छे राया समुप्पज्जइ, तहेव सव्वं। कहि णं भंते! जंबुद्दीवे दीवे महाविदेहे वासे गाहावइकुंडे नामं कुंडे पन्नत्ते? गोयमा! सुकच्छस्स विजयस्स पुरत्थिमेणं, महाकच्छस्स विजयस्स पच्चत्थिमेणं, निलवंतस्स वासहर-पव्वयस्स दाहिणिल्ले नितंबे, एत्थ णं जंबुद्दीवे दीवे महाविदेहे वासे गाहावइकुंडे नामं कुंडे पन्नत्ते, जहेव रोहियंसा कुंडे तहेव जाव गाहावइदीवे भवने। तस्स णं गाहावइस्स कुंडस्स दाहिणिल्लेणं तोरणेणं गाहावई महानई पवूढा समाणी सुकच्छ-महाकच्छविजए दुहा विभयमाणी-विभयमाणी अट्ठावीसाए सलिलासहस्सेहिं समग्गा दाहिणेणं सीयं महाणइं समप्पेइ। गाहावई णं महानई पवहे य मुहे य सव्वत्थ समा पणवीसं जोयणसयं विक्खंभेणं, अड्ढाइज्जाइं जोयणाइं उव्वेहेणं, उभओ पासिं दोहिं पउमवरवेइयाहिं दोहि य वनसंडेहिं संपरिक्खित्ता, दुण्हवि वण्णओ। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे महाकच्छे नामं विजए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स वासहरपव्वयस्स दाहिणेणं, सीयाए महानईए उत्तरेणं, पम्हकूडस्स वक्खारपव्वयस्स पच्चत्थिमेणं, गाहावईए महानईए पुरत्थिमेणं, एत्थ णं महाविदेहे वासे महाकच्छे नामं विजए पन्नत्ते, सेसं जहा कच्छस्स विजयस्स जाव महाकच्छे इत्थ देवे महिड्ढीए, अट्ठो य भाणियव्वो। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे पम्हकूडे नामं वक्खारपव्वए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स दक्खिणेणं सीयाए महानईए उत्तरेणं महाकच्छस्स पुरत्थिमेणं, कच्छगावईए पच्चत्थिमेणं, एत्थ णं महाविदेहे वासे पम्हकूडे नामं वक्खारपव्वए पन्नत्ते–उत्तरदाहिणायए पाईणपडीणविच्छिण्णे, सेसं जहा चित्तकूडस्स जाव आसयंति। पम्हकूडे चत्तारि कूडा पन्नत्ता, तं जहा–सिद्धाययनकूडे पम्हकूडे महाकच्छकूडे कच्छगावईकूडे एवं जाव अट्ठो। पम्हकूडे इत्थ देवे महिड्ढीए पलिओवमट्ठिईए परिवसइ। से तेणट्ठेणं। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे कच्छगावती नामं विजए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स दाहिणेणं, सीयाए महानईए उत्तरेणं, दहावतीए महानईए पच्चत्थिमेणं, पम्हकूडस्स पुरत्थिमेणं, एत्थ णं महाविदेहे वासे कच्छगावती नामं विजए पन्नत्ते–उत्तरदाहिणायए पाईणपडीणविच्छिण्णे, सेसं जहा कच्छस्स विजयस्स जाव कच्छगावई य इत्थ देवे। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे दहावई कुंडे नामं कुंडे पन्नत्ते? गोयमा! आवत्तस्स विजयस्स पच्चत्थिमेणं कच्छगावईए विजयस्स पुरत्थिमेणं, निलवंतस्स दाहिणिल्ले नितंबे, एत्थ णं महाविदेहे वासे दहावईकुंडे नामं कुंडे पन्नत्ते, सेसं जहा गाहावईकुंडस्स जाव अट्ठो। तस्स णं दहावईकुंडस्स दाहिणेणं तोरणेणं दहावई महानई पवूढा समाणी कच्छगावई-आवत्ते विजए दुहा विभयमाणी-विभयमाणी दाहिणेणं सीयं महाणइं समप्पेइ, सेसं जहा गाहावईए। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे आवत्ते नामं विजए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स वासहरपव्वयस्स दाहिणेणं, सीयाए महानईए उत्तरेणं, नलिनकूडस्स वक्खारपव्वयस्स पच्चत्थिमेणं, दहावतीए महानईए पुरत्थिमेणं, एत्थ णं महाविदेहे वासे आवत्ते नामं विजए पन्नत्ते, सेसं जहा कच्छस्स विजयस्स। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे नलिनकूडे नामं वक्खारपव्वए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स दाहिणेणं, सीयाए उत्तरेणं, मंगलावइस्स विजयस्स पच्चत्थिमेणं, आवत्तस्स विजयस्स पुरत्थिमेणं, एत्थ णं महाविदेहे वासे नलिनकूडे नामं वक्खारपव्वए पन्नत्ते–उत्तरदाहिणायए पाईण-पडीणविच्छिण्णे, सेसं जहा चित्तकूडस्स जाव आसयंति। नलिनकूडे णं भंते! कति कूडा पन्नत्ता? गोयमा! चत्तारि कूडा पन्नत्ता, तं जहा–सिद्धायतनकूडे नलिनकूडे आवत्तकूडे मंगलावत्तकूडे। एए कूडा पंचसइया, रायहानीओ उत्तरेणं। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे मंगलावत्ते नामं विजए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स दक्खिणेणं, सीयाए उत्तरेणं, नलिनकूडस्स पुरत्थिमेणं, पंकावईए पच्चत्थिमेणं, एत्थ णं मंगलावत्ते नामं विजए पन्नत्ते। जहा कच्छविजए तहा एसो वि भाणियव्वो जाव मंगलावत्ते य इत्थ देवे परिवसइ। से एएणट्ठेणं। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे पंकावईकुंडे नामं कुंडे पन्नत्ते? गोयमा! मंगलावत्तस्स पुरत्थिमेणं, पुक्खलवि-जयस्स पच्चत्थिमेणं, निलवंतस्स दाहिणे नितंबे, एत्थ णं पंकावइकुंडे नामं कुंडे पन्नत्ते, तं चेव गाहावइकुंडप्पमाणं। तस्स णं पंकावइकुंडस्स दाहिणिल्लेणं तोरणेणं पंकावती महानदी पवूढा समाणी मंगलावत्त-पुक्खलविजए दुहा विभयमाणी-विभयमाणी अवसेसं तं चेव गाहावईए। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे पुक्खले नामं विजए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स दाहिणेणं, सीयाए उत्तरेणं, पंकावईए पुरत्थिमेणं, एगसेलस्स वक्खारपव्वयस्स पच्चत्थिमेणं, एत्थ णं पुक्खले नामं विजए पन्नत्ते। जहा कच्छविजए तहा भाणियव्वं जाव पुक्खले य इत्थ देवे महिड्ढीए पलिओवम ट्ठिईए परिवसइ। से एएणट्ठेणं। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे एगसेले नामं वक्खारपव्वए पन्नत्ते? गोयमा! पुक्खलचक्कवट्टि-विजयस्स पुरत्थिमेणं, पोक्खलावतीचक्कवट्टिविजयस्स पच्चत्थिमेणं, निलवंतस्स दक्खिणेणं, सीयाए उत्तरेणं, एत्थ णं एगसेले नामं वक्खारप-व्वए पन्नत्ते, चित्तकूडगमेणं नेयव्वो जाव देवा आसयंति। चत्तारि कूडा, तं जहा–सिद्धाययनकूडे एगसेलकूडे पुक्खलकूडे पुक्खलावईकूडे। कूडाणं तं चेव पंचसइयं परिमाणं जाव एगसेले य देवे महिड्ढीए। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे पुक्खलावई नामं चक्कवट्टिविजए पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स दक्खिणेणं, सीयाए उत्तरेणं, उत्तरिल्लस्स सीयामुहवणस्स पच्चत्थिमेणं, एगसेलस्स वक्खार-पव्वयस्स पुरत्थिमेणं, एत्थ णं महाविदेहे वासे पुक्खलावई नामं विजए पन्नत्ते–उत्तरदाहिणायए, एवं जहा कच्छविजयस्स जाव पुक्खलावई य इत्थ देवे परिवसइ। से एएणट्ठेणं। कहि णं भंते! महाविदेहे वासे सीयाए महानईए उत्तरिल्ले सीयामुहवने नामं वने पन्नत्ते? गोयमा! निलवंतस्स दक्खिणेणं, सीयाए उत्तरेणं, पुरत्थिमलवणसमुद्दस्स पच्चत्थिमेणं, पुक्खलावइ-चक्कवट्टिविजयस्स पुरत्थिमेणं, एत्थ णं सीयामुहवने नामं वने पन्नत्ते–उत्तरदाहिणायए पाईणपडीणविच्छिन्नेसोलसजोयणसहस्साइं पंच य बाणउए जोयणसए दोन्नि य एगूनवीसइभाए जोयणस्स आयामेणं, सीयामहानइंतेणं दो जोयणसहस्साइं नव य बावीसे जोयणसए विक्खंभेणं, तयनंतरं च णं मायाए-मायाए परिहायमाणे-परिहायमाणे निलवंतवासहरपव्वयंतेणं एगं एगूनवीसइ-भागं जोयणस्स विक्खंभेणं, से णं एगाए पउ-मवरवेइयाए एगेण य वनसंडेणं संपरिक्खित्तं, वण्णओ सीयामुहवणस्स जाव देवा आसयंति। एवं उत्तरिल्लं पासं समत्तं। विजया भणिया। रायहानीओ इमाओ– | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૧૭૧. ભગવન્ ! જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સુકચ્છ નામક વિજય ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! સીતોદા મહાનદીની ઉત્તરે, નીલવંત વર્ષધર પર્વતની દક્ષિણે, ગાથાપતિ મહાનદીની પશ્ચિમે, ચિત્રકૂટ વક્ષસ્કાર પર્વતની પૂર્વે અહીં જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સુકચ્છ નામે વિજય કહેલ છે. તે ઉત્તર – દક્ષિણ લાંબી, કચ્છ વિજયની જેમ સુકચ્છ વિજય કહેવી. વિશેષ એ કે ક્ષેમપુરા રાજધાની, સુકચ્છ નામે રાજા થશે. ભગવન્ ! જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ગાથાપતિકુંડ ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! સુકચ્છ વિજયની પૂર્વે, મહાકચ્છ વિજયની પશ્ચિમે, નીલવંત વર્ષધર પર્વતના દક્ષિણી નિતંબે, અહીં જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ગાથાપતિ કુંડ કહેલ છે. જેમ રોહીતાંશકુંડ કહ્યો તેમજ યાવત્ ગાથાપતિ દ્વીપમાં ભવન, તે ગાથાપતિકુંડના દક્ષિણ દ્વારથી ગાથાપતિ નદી નીકળીને સુકચ્છ અને મહાકચ્છ વિજયને બે ભાગમાં વિભક્ત કરતી – કરતી ૨૮૦૦૦ નદીઓ સહિત દક્ષિણમાં સીતા મહાનદીમાં પ્રવેશે છે. ગાથાપતિ મહાનદી પ્રવાહે અને મુખમાં સર્વત્ર સમાન છે. તે ૧૨૫ યોજન પહોળી, અઢી યોજન ઊંડી, બંને પાર્શ્વમાં બે પદ્મવર વેદિકા, બે વનખંડોથી યાવત્ બંનેનું વર્ણન કરવું. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં મહાકચ્છ નામે વિજય ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! નીલવંત વર્ષધર પર્વતની દક્ષિણે, સીતા મહાનદીની ઉત્તરે, પક્ષ્મકૂટ વક્ષસ્કાર પર્વતની પશ્ચિમે, ગાથાપતિ મહાનદીની પૂર્વે અહીં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં મહાકચ્છ નામે વિજય કહેલ છે. બાકી કચ્છવિજયમાં કહ્યા મુજબ યાવત્ મહાકચ્છમાં કહેવું. અહીં મહાકચ્છ મહર્દ્ધિક દેવ અને અર્થ કહેવો. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પક્ષ્મકૂટ વક્ષસ્કાર પર્વત ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! નીલવંતની દક્ષિણે, સીતા મહાનદીની ઉત્તરે, મહાકચ્છની પૂર્વે, કચ્છાવતીની પશ્ચિમે અહીં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પક્ષ્મકૂટ નામે વક્ષસ્કાર કહેલ છે. તે ઉત્તર – દક્ષિણ લાંબો, પૂર્વ – પશ્ચિમ પહોળો છે. બાકી ચિત્રકૂટની જેમ જાણવું યાવત્ દેવ – દેવીઓ ત્યાં બેસે છે. પક્ષ્મકૂટમાં ચાર કૂટો કહેલા છે, સિદ્ધાયતન કૂટ, પક્ષ્મ કૂટ, મહાપક્ષ્મ કૂટ, કચ્છાવતી કૂટ. એ પ્રમાણે યાવત્ પૂર્વવત તેનું વર્ણન કરવું. અહીં પક્ષ્મકૂટ નામે મહર્દ્ધિક યાવત્ પલ્યોપમ સ્થિતિક દેવ વસે છે. તેથી તેને પક્ષ્મકૂટ કહે છે. આ કૂટ શાશ્વત છે, નિત્ય છે. યાવત અવસ્થિત છે. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં કચ્છગાવતી નામે વિજય ક્યાં કહી છે ? ગૌતમ ! નીલવંતની દક્ષિણે, સીતા મહાનદીની ઉત્તરે, દ્રહાવતી મહાનદીની પશ્ચિમે, પક્ષ્મકૂટની પૂર્વે અહીં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં કચ્છગાવતી નામે વિજય કહી છે. તે ઉત્તર – દક્ષિણ લાંબી, પૂર્વ – પશ્ચિમ પહોળી છે. બાકી કચ્છ વિજય મુજબ જાણવું યાવત્ કચ્છગાવતી નામે અહીં દેવ છે. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં દ્રહાવતી કુંડ નામે કુંડ ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! આવર્ત્ત વિજયની પશ્ચિમે, કચ્છ – ગાવતી વિજયની પૂર્વે, નીલવંતના દક્ષિણી નિતંબે, અહીં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં દ્રહાવતી નામે કુંડ કહેલ છે. બાકી ગાથાપતિ કુંડવત્ યાવત્ અર્થ જાણવું. તે દ્રહાવતી કુંડના દક્ષિણદ્વારથી દ્રહાવતી મહાનદી નીકળતી કચ્છાવતી અને આવર્ત્ત વિજયને બે ભાગમાં વિભક્ત કરતી – કરતી દક્ષિણમાં સીતા મહાનદીમાં પ્રવેશે છે, બાકી ગાહાવતિ મુજબ જાણવું. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં આવર્ત્ત નામે વિજય ક્યાં કહી છે ? ગૌતમ ! નીલવંત વર્ષધર પર્વતની દક્ષિણે, સીતા મહાનદીની ઉત્તરે, નલિનકૂટ વક્ષસ્કાર પર્વતની પશ્ચિમે, દ્રહાવતી મહાનદીની પૂર્વે, અહીં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં આવર્ત્ત નામે વિજય કહેલ છે. બાકી કચ્છ વિજયવત્ જાણવું. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં નલિનકૂટ વક્ષસ્કાર પર્વત ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! નીલવંતની દક્ષિણે, સીતાની ઉત્તરે, મંગલાવતી વિજયની પશ્ચિમે, આવર્ત્તવિજયની પૂર્વે અહીં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં નલિનકૂટ નામે વક્ષસ્કાર પર્વત કહેલ છે. તે ઉત્તર – દક્ષિણ લાંબો, પૂર્વ – પશ્ચિમ પહોળો છે. બાકી ચિત્રકૂટની જેમ યાવત્ બેસે છે, સુધી કહેવું. ભગવન્ ! નલિનકૂટ વક્ષસ્કાર પર્વત ઉપર કેટલા કૂટો કહેલા છે ? ગૌતમ ! ચાર કૂટો કહેલા છે, તે આ રીતે – સિદ્ધાયતન કૂટ, નલિન કૂટ, આવર્ત્ત કૂટ, મંગલાવર્ત્ત કૂટ. આ કૂટો ૫૦૦ યોજન ઊંચા છે, રાજધાનીઓ ઉત્તરમાં છે. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં મંગલાવર્ત્ત નામે વિજય ક્યાં કહી છે ? ગૌતમ ! નીલવંતની દક્ષિણે, સીતાની ઉત્તરે, નલિનકૂટની પૂર્વે, પંકાવતીની પશ્ચિમે અહીં મંગલાવર્ત નામે વિજય કહેલ છે. કચ્છ વિજયવત્ આ વિજયનું વર્ણન કરવું. યાવત્ મંગલાવર્ત નામે દેવ અહીં વસે છે, તેથી તેને મંગલાવર્ત વિજય કહે છે. અથવા આ નામ શાશ્વત યાવત અવસ્થિત છે. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પંકાવતીકુંડ નામે કુંડ ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! મંગલાવર્તની પૂર્વે, પુષ્કલ વિજયની પશ્ચિમે, નીલવંતના દક્ષિણી નિતંબે અહીં પંકાવતી યાવત્ કુંડ કહેલ છે. તે ગાહાવતિકુંડના પ્રમાણવત જાણવું યાવત્ મંગલાવર્ત અને પુષ્કલાવર્ત વિજયને બે ભાગમાં વિભક્ત કરતી – કરતી પંકાવતી નદી આગળ વધે છે. બાકી વર્ણન પૂર્વવત્ ગાથાપતિકુંડ મુજબ જાણવું. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પુષ્કલાવર્ત્ત નામે વિજય ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! નીલવંતની દક્ષિણે, સીતાની ઉત્તરે, પંકાવતીની પૂર્વે એક શૈલ વક્ષસ્કાર પર્વતની પશ્ચિમે અહીં પુષ્કલાવર્ત નામે વિજય કહેલ છે. કચ્છવિજયની માફક તે કહેવી યાવત્ પુષ્કલ નામે મહર્દ્ધિક યાવત્ પલ્યોપમ સ્થિતિક દેવ અહીં વસે છે. તેથી તેનું પુષ્કલાવર્ત નામ છે. અથવા આ નામ શાશ્વત છે. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં એકશૈલ નામક વક્ષસ્કાર પર્વત ક્યાં કહેલ છે? ગૌતમ ! પુષ્કલાવર્ત ચક્રવર્તી વિજયની પૂર્વે, પુષ્કલાવતી ચક્રવર્તી વિજયની પશ્ચિમે, નીલવંતની દક્ષિણે, સીતાની ઉત્તરે, અહીં એકશૈલ નામે વક્ષસ્કાર પર્વત કહેલ છે. ચિત્રકૂટ સમાન જાણવું યાવત્ દેવો ત્યાં બેસે છે૦ ચાર કૂટો છે, તે આ રીતે – સિદ્ધાયતનકૂટ, એકશૈલ કૂટ, પુષ્કલાવર્ત કૂટ, પુષ્કલાવતી કૂટ. કૂટો પૂર્વવત્ ૫૦૦ યોજન ઊંચા છે યાવત્ ત્યાં એકશૈલ નામે મહર્દ્ધિક દેવ છે. તેથી તેનું એકશૈલ નામ છે. અથવા આ નામ શાશ્વત છે. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પુષ્કલાવતી નામે ચક્રવર્તી વિજય ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! નીલવંતની દક્ષિણે, સીતાની ઉત્તરે, ઉત્તરીય સીતામુખવનની પશ્ચિમે, એકશૈલ વક્ષસ્કાર પર્વતની પૂર્વે, અહીં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં પુષ્કલાવતી નામે વિજય કહેલી છે. તે ઉત્તર – દક્ષિણ લાંબી છે, એ પ્રમાણે કચ્છવિજયવત્ કહેવું યાવત્ પુષ્કલાવતી દેવ અહીં વસે છે. તેથી તેનું પુષ્કલાવતી નામ છે. અથવા આ નામ શાશ્વત છે. ભગવન્ ! મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સીતા મહાનદીનું ઉત્તરનું સીતામુખ વન નામે વન કહે છે ? ગૌતમ ! નીલવંતની દક્ષિણે, સીતાની ઉત્તરે, પૂર્વી લવણસમુદ્રની પશ્ચિમે, પુષ્કલાવતી ચક્રવર્તી વિજયની પૂર્વે, અહીં સીતામુખ વન નામે વન કહેલ છે. તે ઉત્તર – દક્ષિણ લાંબુ, પૂર્વ – પશ્ચિમ પહોળું, ૧૬,૫૯૨ – ૨/૧૯ યોજન લાંબુ, સીતા મહાનદીની પાસે ૨૯૨૨ યોજન પહોળું છે. ત્યારપછી માત્રાથી ઘટતા – ઘટતા નીલવંત વર્ષધર પર્વતની પાસે ૧/૧૯ યોજન પહોળું છે. તે એક પદ્મવર વેદિકા અને એક વનખંડથી પરિવરેલ છે, વર્ણન પૂર્વવત્. સીતામુખવન યાવત્ દેવો બેસે છે. એ પ્રમાણે ઉત્તરનું પાર્શ્વ સમાપ્ત થયું. વિજય વર્ણન કહ્યું. વિજયોની રાજધાનીઓ આ પ્રમાણે છે – સૂત્ર– ૧૭૨. ક્ષેમા, ક્ષેમપુરા, અરિષ્ટા, અરિષ્ટપુરા, ખડ્ગી, મંજૂષા, ઔષધિ અને પુંડરીકિણી. સૂત્ર– ૧૭૩. ૧૬ – વિદ્યાધર શ્રેણી, ૧૬ – આભિયોગ્ય શ્રેણી, બધી ઇશાનેન્દ્રની છે. બધી વિજયોનું વક્તવ્યતા કચ્છ વિજય સમાન યાવત્ અર્થ છે. સદૃશ નામક રાજા છે. વિજયમાં ૧૬ – વક્ષસ્કાર પર્વતોની વક્તવ્યતા ચિત્રકૂટવત્ છે. યાવત્ ચાર – ચાર કૂટો, બાર નદીઓની વક્તવ્યતા ગાથાપતિ નદી સમાન છે, યાવત્ બંને પડખે બે પદ્મવરવેદિકા અને વનખંડ છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૧૭૧–૧૭૩ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] kahi nam bhamte! Jambuddive dive mahavidehe vase sukachchhe namam vijae pannatte? Goyama! Siyae mahanaie uttarenam, nilavamtassa vasaharapavvayassa dahinenam, gahavaie mahanaie pachchatthimenam, chittakudassa vakkharapavvayassa puratthimenam, ettha nam jambuddive dive mahavidehe vase sukachchhe namam vijae pannatte–uttaradahinayae jaheva kachchhe vijae taheva sukachchhe vijae, navaram–khemapura rayahani, sukachchhe raya samuppajjai, taheva savvam. Kahi nam bhamte! Jambuddive dive mahavidehe vase gahavaikumde namam kumde pannatte? Goyama! Sukachchhassa vijayassa puratthimenam, mahakachchhassa vijayassa pachchatthimenam, nilavamtassa vasahara-pavvayassa dahinille nitambe, ettha nam jambuddive dive mahavidehe vase gahavaikumde namam kumde pannatte, jaheva rohiyamsa kumde taheva java gahavaidive bhavane. Tassa nam gahavaissa kumdassa dahinillenam toranenam gahavai mahanai pavudha samani sukachchha-mahakachchhavijae duha vibhayamani-vibhayamani atthavisae salilasahassehim samagga dahinenam siyam mahanaim samappei. Gahavai nam mahanai pavahe ya muhe ya savvattha sama panavisam joyanasayam vikkhambhenam, addhaijjaim joyanaim uvvehenam, ubhao pasim dohim paumavaraveiyahim dohi ya vanasamdehim samparikkhitta, dunhavi vannao. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase mahakachchhe namam vijae pannatte? Goyama! Nilavamtassa vasaharapavvayassa dahinenam, siyae mahanaie uttarenam, pamhakudassa vakkharapavvayassa pachchatthimenam, gahavaie mahanaie puratthimenam, ettha nam mahavidehe vase mahakachchhe namam vijae pannatte, sesam jaha kachchhassa vijayassa java mahakachchhe ittha deve mahiddhie, attho ya bhaniyavvo. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase pamhakude namam vakkharapavvae pannatte? Goyama! Nilavamtassa dakkhinenam siyae mahanaie uttarenam mahakachchhassa puratthimenam, kachchhagavaie pachchatthimenam, ettha nam mahavidehe vase pamhakude namam vakkharapavvae pannatte–uttaradahinayae painapadinavichchhinne, sesam jaha chittakudassa java asayamti. Pamhakude chattari kuda pannatta, tam jaha–siddhayayanakude pamhakude mahakachchhakude kachchhagavaikude evam java attho. Pamhakude ittha deve mahiddhie paliovamatthiie parivasai. Se tenatthenam. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase kachchhagavati namam vijae pannatte? Goyama! Nilavamtassa dahinenam, siyae mahanaie uttarenam, dahavatie mahanaie pachchatthimenam, pamhakudassa puratthimenam, ettha nam mahavidehe vase kachchhagavati namam vijae pannatte–uttaradahinayae painapadinavichchhinne, sesam jaha kachchhassa vijayassa java kachchhagavai ya ittha deve. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase dahavai kumde namam kumde pannatte? Goyama! Avattassa vijayassa pachchatthimenam kachchhagavaie vijayassa puratthimenam, nilavamtassa dahinille nitambe, ettha nam mahavidehe vase dahavaikumde namam kumde pannatte, sesam jaha gahavaikumdassa java attho. Tassa nam dahavaikumdassa dahinenam toranenam dahavai mahanai pavudha samani kachchhagavai-avatte vijae duha vibhayamani-vibhayamani dahinenam siyam mahanaim samappei, sesam jaha gahavaie. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase avatte namam vijae pannatte? Goyama! Nilavamtassa vasaharapavvayassa dahinenam, siyae mahanaie uttarenam, nalinakudassa vakkharapavvayassa pachchatthimenam, dahavatie mahanaie puratthimenam, ettha nam mahavidehe vase avatte namam vijae pannatte, sesam jaha kachchhassa vijayassa. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase nalinakude namam vakkharapavvae pannatte? Goyama! Nilavamtassa dahinenam, siyae uttarenam, mamgalavaissa vijayassa pachchatthimenam, avattassa vijayassa puratthimenam, ettha nam mahavidehe vase nalinakude namam vakkharapavvae pannatte–uttaradahinayae paina-padinavichchhinne, sesam jaha chittakudassa java asayamti. Nalinakude nam bhamte! Kati kuda pannatta? Goyama! Chattari kuda pannatta, tam jaha–siddhayatanakude nalinakude avattakude mamgalavattakude. Ee kuda pamchasaiya, rayahanio uttarenam. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase mamgalavatte namam vijae pannatte? Goyama! Nilavamtassa dakkhinenam, siyae uttarenam, nalinakudassa puratthimenam, pamkavaie pachchatthimenam, ettha nam mamgalavatte namam vijae pannatte. Jaha kachchhavijae taha eso vi bhaniyavvo java mamgalavatte ya ittha deve parivasai. Se eenatthenam. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase pamkavaikumde namam kumde pannatte? Goyama! Mamgalavattassa puratthimenam, pukkhalavi-jayassa pachchatthimenam, nilavamtassa dahine nitambe, ettha nam pamkavaikumde namam kumde pannatte, tam cheva gahavaikumdappamanam. Tassa nam pamkavaikumdassa dahinillenam toranenam pamkavati mahanadi pavudha samani mamgalavatta-pukkhalavijae duha vibhayamani-vibhayamani avasesam tam cheva gahavaie. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase pukkhale namam vijae pannatte? Goyama! Nilavamtassa dahinenam, siyae uttarenam, pamkavaie puratthimenam, egaselassa vakkharapavvayassa pachchatthimenam, ettha nam pukkhale namam vijae pannatte. Jaha kachchhavijae taha bhaniyavvam java pukkhale ya ittha deve mahiddhie paliovama tthiie parivasai. Se eenatthenam. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase egasele namam vakkharapavvae pannatte? Goyama! Pukkhalachakkavatti-vijayassa puratthimenam, pokkhalavatichakkavattivijayassa pachchatthimenam, nilavamtassa dakkhinenam, siyae uttarenam, ettha nam egasele namam vakkharapa-vvae pannatte, chittakudagamenam neyavvo java deva asayamti. Chattari kuda, tam jaha–siddhayayanakude egaselakude pukkhalakude pukkhalavaikude. Kudanam tam cheva pamchasaiyam parimanam java egasele ya deve mahiddhie. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase pukkhalavai namam chakkavattivijae pannatte? Goyama! Nilavamtassa dakkhinenam, siyae uttarenam, uttarillassa siyamuhavanassa pachchatthimenam, egaselassa vakkhara-pavvayassa puratthimenam, ettha nam mahavidehe vase pukkhalavai namam vijae pannatte–uttaradahinayae, evam jaha kachchhavijayassa java pukkhalavai ya ittha deve parivasai. Se eenatthenam. Kahi nam bhamte! Mahavidehe vase siyae mahanaie uttarille siyamuhavane namam vane pannatte? Goyama! Nilavamtassa dakkhinenam, siyae uttarenam, puratthimalavanasamuddassa pachchatthimenam, pukkhalavai-chakkavattivijayassa puratthimenam, ettha nam siyamuhavane namam vane pannatte–uttaradahinayae painapadinavichchhinnesolasajoyanasahassaim pamcha ya banaue joyanasae donni ya egunavisaibhae joyanassa ayamenam, siyamahanaimtenam do joyanasahassaim nava ya bavise joyanasae vikkhambhenam, tayanamtaram cha nam mayae-mayae parihayamane-parihayamane nilavamtavasaharapavvayamtenam egam egunavisai-bhagam joyanassa vikkhambhenam, se nam egae pau-mavaraveiyae egena ya vanasamdenam samparikkhittam, vannao siyamuhavanassa java deva asayamti. Evam uttarillam pasam samattam. Vijaya bhaniya. Rayahanio imao– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 171. Bhagavan ! Jambudvipa dvipamam mahavideha kshetramam sukachchha namaka vijaya kyam kahela chhe\? Gautama ! Sitoda mahanadini uttare, nilavamta varshadhara parvatani dakshine, gathapati mahanadini pashchime, chitrakuta vakshaskara parvatani purve ahim jambudvipa dvipamam mahavideha kshetramam sukachchha name vijaya kahela chhe. Te uttara – dakshina lambi, kachchha vijayani jema sukachchha vijaya kahevi. Vishesha e ke kshemapura rajadhani, sukachchha name raja thashe. Bhagavan ! Jambudvipa dvipamam mahavideha kshetramam gathapatikumda kyam kahela chhe\? Gautama ! Sukachchha vijayani purve, mahakachchha vijayani pashchime, nilavamta varshadhara parvatana dakshini nitambe, ahim jambudvipa dvipamam mahavideha kshetramam gathapati kumda kahela chhe. Jema rohitamshakumda kahyo temaja yavat gathapati dvipamam bhavana, te gathapatikumdana dakshina dvarathi gathapati nadi nikaline sukachchha ane mahakachchha vijayane be bhagamam vibhakta karati – karati 28000 nadio sahita dakshinamam sita mahanadimam praveshe chhe. Gathapati mahanadi pravahe ane mukhamam sarvatra samana chhe. Te 125 yojana paholi, adhi yojana umdi, bamne parshvamam be padmavara vedika, be vanakhamdothi yavat bamnenum varnana karavum. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam mahakachchha name vijaya kyam kahela chhe\? Gautama ! Nilavamta varshadhara parvatani dakshine, sita mahanadini uttare, pakshmakuta vakshaskara parvatani pashchime, gathapati mahanadini purve ahim mahavideha kshetramam mahakachchha name vijaya kahela chhe. Baki kachchhavijayamam kahya mujaba yavat mahakachchhamam kahevum. Ahim mahakachchha maharddhika deva ane artha kahevo. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam pakshmakuta vakshaskara parvata kyam kahela chhe\? Gautama ! Nilavamtani dakshine, sita mahanadini uttare, mahakachchhani purve, kachchhavatini pashchime ahim mahavideha kshetramam pakshmakuta name vakshaskara kahela chhe. Te uttara – dakshina lambo, purva – pashchima paholo chhe. Baki chitrakutani jema janavum yavat deva – devio tyam bese chhe. Pakshmakutamam chara kuto kahela chhe, siddhayatana kuta, pakshma kuta, mahapakshma kuta, kachchhavati kuta. E pramane yavat purvavata tenum varnana karavum. Ahim pakshmakuta name maharddhika yavat palyopama sthitika deva vase chhe. Tethi tene pakshmakuta kahe chhe. A kuta shashvata chhe, nitya chhe. Yavata avasthita chhe. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam kachchhagavati name vijaya kyam kahi chhe\? Gautama ! Nilavamtani dakshine, sita mahanadini uttare, drahavati mahanadini pashchime, pakshmakutani purve ahim mahavideha kshetramam kachchhagavati name vijaya kahi chhe. Te uttara – dakshina lambi, purva – pashchima paholi chhe. Baki kachchha vijaya mujaba janavum yavat kachchhagavati name ahim deva chhe. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam drahavati kumda name kumda kyam kahela chhe\? Gautama ! Avartta vijayani pashchime, kachchha – gavati vijayani purve, nilavamtana dakshini nitambe, ahim mahavideha kshetramam drahavati name kumda kahela chhe. Baki gathapati kumdavat yavat artha janavum. Te drahavati kumdana dakshinadvarathi drahavati mahanadi nikalati kachchhavati ane avartta vijayane be bhagamam vibhakta karati – karati dakshinamam sita mahanadimam praveshe chhe, baki gahavati mujaba janavum. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam avartta name vijaya kyam kahi chhe\? Gautama ! Nilavamta varshadhara parvatani dakshine, sita mahanadini uttare, nalinakuta vakshaskara parvatani pashchime, drahavati mahanadini purve, ahim mahavideha kshetramam avartta name vijaya kahela chhe. Baki kachchha vijayavat janavum. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam nalinakuta vakshaskara parvata kyam kahela chhe\? Gautama ! Nilavamtani dakshine, sitani uttare, mamgalavati vijayani pashchime, avarttavijayani purve ahim mahavideha kshetramam nalinakuta name vakshaskara parvata kahela chhe. Te uttara – dakshina lambo, purva – pashchima paholo chhe. Baki chitrakutani jema yavat bese chhe, sudhi kahevum. Bhagavan ! Nalinakuta vakshaskara parvata upara ketala kuto kahela chhe\? Gautama ! Chara kuto kahela chhe, te a rite – siddhayatana kuta, nalina kuta, avartta kuta, mamgalavartta kuta. A kuto 500 yojana umcha chhe, rajadhanio uttaramam chhe. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam mamgalavartta name vijaya kyam kahi chhe\? Gautama ! Nilavamtani dakshine, sitani uttare, nalinakutani purve, pamkavatini pashchime ahim mamgalavarta name vijaya kahela chhe. Kachchha vijayavat a vijayanum varnana karavum. Yavat mamgalavarta name deva ahim vase chhe, tethi tene mamgalavarta vijaya kahe chhe. Athava a nama shashvata yavata avasthita chhe. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam pamkavatikumda name kumda kyam kahela chhe\? Gautama ! Mamgalavartani purve, pushkala vijayani pashchime, nilavamtana dakshini nitambe ahim pamkavati yavat kumda kahela chhe. Te gahavatikumdana pramanavata janavum yavat mamgalavarta ane pushkalavarta vijayane be bhagamam vibhakta karati – karati pamkavati nadi agala vadhe chhe. Baki varnana purvavat gathapatikumda mujaba janavum. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam pushkalavartta name vijaya kyam kahela chhe\? Gautama ! Nilavamtani dakshine, sitani uttare, pamkavatini purve eka shaila vakshaskara parvatani pashchime ahim pushkalavarta name vijaya kahela chhe. Kachchhavijayani maphaka te kahevi yavat pushkala name maharddhika yavat palyopama sthitika deva ahim vase chhe. Tethi tenum pushkalavarta nama chhe. Athava a nama shashvata chhe. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam ekashaila namaka vakshaskara parvata kyam kahela chhe? Gautama ! Pushkalavarta chakravarti vijayani purve, pushkalavati chakravarti vijayani pashchime, nilavamtani dakshine, sitani uttare, ahim ekashaila name vakshaskara parvata kahela chhe. Chitrakuta samana janavum yavat devo tyam bese chhe0 chara kuto chhe, te a rite – siddhayatanakuta, ekashaila kuta, pushkalavarta kuta, pushkalavati kuta. Kuto purvavat 500 yojana umcha chhe yavat tyam ekashaila name maharddhika deva chhe. Tethi tenum ekashaila nama chhe. Athava a nama shashvata chhe. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam pushkalavati name chakravarti vijaya kyam kahela chhe\? Gautama ! Nilavamtani dakshine, sitani uttare, uttariya sitamukhavanani pashchime, ekashaila vakshaskara parvatani purve, ahim mahavideha kshetramam pushkalavati name vijaya kaheli chhe. Te uttara – dakshina lambi chhe, e pramane kachchhavijayavat kahevum yavat pushkalavati deva ahim vase chhe. Tethi tenum pushkalavati nama chhe. Athava a nama shashvata chhe. Bhagavan ! Mahavideha kshetramam sita mahanadinum uttaranum sitamukha vana name vana kahe chhe\? Gautama ! Nilavamtani dakshine, sitani uttare, purvi lavanasamudrani pashchime, pushkalavati chakravarti vijayani purve, ahim sitamukha vana name vana kahela chhe. Te uttara – dakshina lambu, purva – pashchima paholum, 16,592 – 2/19 yojana lambu, sita mahanadini pase 2922 yojana paholum chhe. Tyarapachhi matrathi ghatata – ghatata nilavamta varshadhara parvatani pase 1/19 yojana paholum chhe. Te eka padmavara vedika ane eka vanakhamdathi parivarela chhe, varnana purvavat. Sitamukhavana yavat devo bese chhe. E pramane uttaranum parshva samapta thayum. Vijaya varnana kahyum. Vijayoni rajadhanio a pramane chhe – Sutra– 172. Kshema, kshemapura, arishta, arishtapura, khadgi, mamjusha, aushadhi ane pumdarikini. Sutra– 173. 16 – vidyadhara shreni, 16 – abhiyogya shreni, badhi ishanendrani chhe. Badhi vijayonum vaktavyata kachchha vijaya samana yavat artha chhe. Sadrisha namaka raja chhe. Vijayamam 16 – vakshaskara parvatoni vaktavyata chitrakutavat chhe. Yavat chara – chara kuto, bara nadioni vaktavyata gathapati nadi samana chhe, yavat bamne padakhe be padmavaravedika ane vanakhamda chhe. Sutra samdarbha– 171–173 | ||