Sutra Navigation: Jambudwippragnapati ( જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1107743 | ||
| Scripture Name( English ): | Jambudwippragnapati | Translated Scripture Name : | જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
वक्षस्कार ४ क्षुद्र हिमवंत |
Translated Chapter : |
વક્ષસ્કાર ૪ ક્ષુદ્ર હિમવંત |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 143 | Category : | Upang-07 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] कहि णं भंते! उत्तरकुराए जमगा नामं दुवे पव्वया पन्नत्ता? गोयमा! निलवंतस्स वासहरपव्वयस्स दक्खिणि-ल्लाओ चरिमंताओ अट्ठजोयणसए चोत्तीसे चत्तारि य सत्तभाए जोयणस्स अबाहाए, सीयाए महानईए पुरत्थिम-पच्चत्थिमेणं उभओ कूले, एत्थ णं जमगा नामं दुवे पव्वया पन्नत्ता– जोयणसहस्सं उड्ढं उच्चत्तेणं अड्ढाइज्जाइं जोयणसयाइं उव्वेहेणं मूले एगं जोयणसहस्सं आयामविक्खंभेणं, मज्झे अद्धट्ठमाणि जोयणसयाइं आयामविक्खंभेणं, उवरिं पंच जोयणसयाइं आयामविक्खंभेणं मूले तिन्नि जोयणसहस्साइं एगं च बावट्ठं जोयणसयं किंचिविसेसाहियं परि-क्खेवेणं, मज्झे दो जोयणसहस्साइं, तिन्नि य बावत्तरे जोयणसए किंचिविसेसाहिए परिक्खेवेणं, उवरि एगं जोयणसहस्सं पंच य एकासीए जोयणसए किंचिविसेसाहिए परिक्खेवेणं, मूले विच्छिण्णा मज्झे संखित्ता उप्पिं तनुया गोपुच्छसंठाणसंठिया सव्वकनगामया अच्छा सण्हा, पत्तेयं-पत्तेयं पउमवर-वेइयापरिक्खित्ता पत्तेयं-पत्तेयं वनसंडपरिक्खित्ता। ताओ णं पउमवरवेइयाओ दो गाउयाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, पंच धनुसयाइं विक्खंभेणं, वेइयावनसंड-वण्णओ भाणियव्वो। तेसि णं जमगपव्वयाणं उप्पिं बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे पन्नत्ते जाव– तस्स णं बहुसमरमणिज्जस्स भूमिभागस्स बहुमज्झदेसभाए, एत्थ णं दुवे पासायवडेंसगा पन्नत्ता। ते णं पासायवडेंसगा बावट्ठिं जोयणाइं अद्धजोयणं च उड्ढं उच्चत्तेणं, एक्कतीसं जोयणाइं कोसं च आयामविक्खंभेणं, पासायवण्णओ भाणियव्वो, सीहासना सपरिवारा जाव एत्थ णं जमगाणं देवाणं सोलसण्हं आयरक्खदेवसाहस्सीणं सोलस भद्दासणसाहस्सीओ पन्नत्ताओ। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–जमगा पव्वया? जमगा पव्वया? गोयमा! जमगपव्वएसु णं तत्थ-तत्थ देसे तहिं -तहिं खुड्डाखुड्डियासु वावीसु जाव बिलपंतियासु बहवे उप्पलाइं जाव जमगवण्णाभाइं। जमगा य एत्थ दुवे देवा महिड्ढीया। ते णं तत्थ चउण्हं सामानियसाहस्सीणं जाव भुंजमाणा विहरंति। से तेणट्ठेणं गोयमा! वं वुच्चइ–जमगपव्वया-जमगपव्वया। अदुत्तरं च णं सासए नामधेज्जे जाव जमगपव्वया-जमगपव्वया। कहि णं भंते! जमगाणं देवाणं जमगाओ रायहानीओ पन्नत्ताओ? गोयमा! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरेणं अन्नंमि जंबुद्दीवे दीवे बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता, एत्थ णं जमगाणं देवाणं जमगाओ रायहानीओ पन्नत्ताओ–बारस जोयणसहस्साइं आयामविक्खंभेणं, सत्तत्तीसं जोयणसहस्साइं नव य अडयाले जोयणसए किंचिविसेसाहिए परिक्खेवेणं, पत्तेयं-पत्तेयं पागार-परिक्खित्ता। ते णं पागारा सत्तत्तीसं जोयणाइं अद्धजोयणं च उड्ढं उच्चत्तेणं, मूले अद्धतेरस जोयणाइं विक्खंभेणं, मज्झे छस्सकोसाइं जोयणाइं विक्खंभेणं, उवरिं तिन्नि सअद्धकोसाइं जोयणाइं विक्खंभेणं, मूले विच्छिण्णा, मज्झे संखित्ता, उप्पिं तनुया, बाहिं वट्टा, अंतो चउरंसा, सव्वरयणामया अच्छा। ते णं पागारा नानामणिपंचवण्णेहिं कविसीसएहिं उवसोहिया, तं जहा –किण्हेहिं जाव सुक्किलेहिं। ते णं कविसीसगा अद्धकोसं आयामेणं, देसूणं अद्धोसं उड्ढं उच्चत्तेणं, पंच धनुसयाइं बाहल्लेणं, सव्वमणिमया अच्छा। जमगाणं रायहानीणं एगमेगाए बाहाए पणवीसं-पणवीसं दारसयं पण्णत्तं। ते णं दारा बावट्ठिं जोयणाइं अद्धजोयणं च उड्ढं उच्चत्तेणं, एक्कतीसं जोयणाइं कोसं च विक्खंभेणं, तावइयं चेव पवेसेणं, सेया वरकनगथूभियागा एवं रायप्पसेणइज्ज-विमानवत्तव्वयाए दारवण्णओ जाव अट्ठट्ठ-मंगलगाइं। जमयाणं रायहानीणं चउद्दिसिं पंच-पंच जोयणसए अबाहाए चत्तारि वनसंडा पन्नत्ता, तं जहा–असोगवने सत्तिवण्णवने चंपगवने चूयवणे। ते णं वनसंडा साइरेगाइं बारसजोयणसहस्साइं आयामेणं, पंच जोयणसयाइं विक्खंभेणं, पत्तेयं-पत्तेयं पागारपरिक्खित्ता किण्हा वनसंडवण्णओ, भूमीओ पासायवडेंसगा य भाणियव्वा। जमगाणं रायहानीणं अंतो बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे पन्नत्ते, वण्णगो। तेसि णं बहुसमरमणिज्जाणं भूमिभागाणं बहुमज्झदेसभाए, एत्थ णं दुवे उवयारियालयणा पन्नत्ता–बारस जोयणसयाइं आयामविक्खंभेणं, तिन्नि जोयणसहस्साइं सत्त य पंचणउए जोयणसए परिक्खेवेणं, अद्धकोसं च बाहल्लेणं, सव्वजंबूनयामया अच्छा, पत्तेयं-पत्तेयं पउमवरवेइया-परिक्खित्ता, पत्तेयं-पत्तेयं वनसंडवण्णओ भाणियव्वो, तिसोवानपडिरूवगा तोरणा चउद्दिसिं भूमिभागो य भाणियव्वो। तस्स णं बहुमज्झदेसभाए, एत्थ णं एगे पासायवडेंसए पन्नत्ते- बावट्ठिं जोयणाइं अद्धजोयणं च उड्ढं उच्चत्तेणं, एक्कतीसं जोयणाइं कोसं च आयामविक्खंभेणं, वण्णओ, उल्लोया भूमिभागा सीहासना सपरिवारा। एवं पासायपंतीओ–एक्कतीसं जोयणाइं कोसं च उड्ढं उच्चत्तेणं, साइरेगाइं अद्धसोलस-जोयणाइं आयामविक्खंभेणं। बिइयपासायपंती– ते णं पासायवडेंसया साइरेगाइं अद्धसोलस-जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, साइरेगाइं अद्धट्ठमाइं जोयणाइं आयामविक्खंभेणं। तइयपासायपंती–ते णं पासायवडेंसया साइरेगाइं अद्धट्ठमाइं जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, साइरेगाइं अद्धट्ठजोयणाइं आयामविक्खंभेणं, वण्णओ, सीहासना सपरिवारा। तेसि णं मूलपासायवडेंसयाणं उत्तरपुरत्थिमे दिसीभाए, एत्थ णं जमगाणं देवाणं सभाओ सुहम्माओ पन्नत्ताओ–अद्धतेरस जोयणाइं आयामेणं, छस्सकोसाइं जोयणाइं विक्खंभेणं, नव जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, अनेगखंभसयसन्निविट्ठा, सभावण्णओ। तासि णं सभाणं सुहम्माणं तिदिसिं तओ दारा पन्नत्ता। ते णं दारा दो जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, जोयणं विक्खंभेणं, तावइयं चेव पवेसेणं, सेया, वण्णओ जाव वणमाला। तेसि णं दाराणं पुरओ पत्तेयं-पत्तेयं तओ मुहमंडवा पन्नत्ता। ते णं मुहमंडवा अद्धतेरसजोयणाइं आयामेणं, छस्स कोसाइं जोयणाइं विक्खंभेणं, साइरेगाइं दो जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं जाव दारा भूमिभागा य। पेच्छाघरमंडवाणं तं चेव पमाणं भूमिभागो मणिपेढियाओ। ताओ णं मणिपेढियाओ जोयणं आयामविक्खंभेणं, अद्धजोयणं बाहल्लेणं, सव्वमणिमईओ सीहासना भाणियव्वा। तेसि णं पेच्छाघरमंडवाणं पुरओ मणिपेढियाओ पन्नत्ताओ। ताओ णं मणिपेढियाओ दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, जोयणं बाहल्लेणं, सव्वमणिमईओ। तासि णं उप्पिं पत्तेयं-पत्तेयं थूभा पन्नत्ता। ते णं थूभा दो जोयणाइ उड्ढं उच्चत्तेणं, दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, सेया संखतलविमल णिम्मल दधिघण गोखीर फेण रययणिगरप्पगासा जाव अट्ठट्ठमंगलया। तेसि णं थूभाणं चउद्दिसिं चत्तारि मणिपेढियाओ पन्नत्ताओ। ताओ णं मणिपेढियाओ जोयणं आयामविक्खंभेणं, अद्धजोयणं बाहल्लेणं, जिनपडिमाओ वत्तव्वाओ। चेइयरुक्खाणं मणिपेढियाओ दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, जोयणं बाहल्लेणं, चेइयरुक्खवण्णओ। तेसि णं चेइयरुक्खाणं पुरओ तओ मणिपेढियाओ पन्नत्ताओ। ताओ णं मणिपेढियाओ जोयणं आयामविक्खंभेणं, अद्धजोयणं बाहल्लेणं। तासि णं उप्पिं पत्तेयं-पत्तेयं महिंदज्झया पन्नत्ता। ते णं अद्धट्ठमाइं जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, अद्धकोसं उव्वेहेणं, अद्धकोसं बाहल्लेणं, वइरामय वट्टलट्ठसंठिय सुसिलिट्ठ परिघट्ठमट्ठसुपतिट्ठा वण्णओ। वेइगा वनसंड तिसोवान तोरणा य भाणियव्वा। तासि णं सभाणं सुहम्माणं छच्च मणोगुलियासाहस्सीओ पन्नत्ताओ, तं जहा–पुरत्थिमेणं दो साहस्सीओ पन्नत्ताओ, पच्चत्थिमेणं दो साहस्सीओ दाहिणेणं एगा साहस्सी, उत्तरेणं एगा जाव दामा चिट्ठंति। एवं गोमानसियाओ, नवरं–धवघडियाओ। तासि णं सुधम्माणं सभाणं अंतो बहुसमरमणिज्जे भूमिभागे पन्नत्ते। मणिपेढिया दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, जोयणं बाहल्लेणं। तासि णं मणिपेढियाणं उप्पिं माणवए चेइयखंभे महिंदज्झयप्पमाणे। उवरिं छक्कोसे ओगाहित्ता हेट्ठा छक्कोसे वज्जित्ता जिणसकहाओ पन्नत्ताओ। मानवगस्स पुव्वेणं सीहासना सपरिवारा, पच्चत्थिमेणं सयणिज्जा, वण्णओ। सयणिज्जाणं उत्तरपुरत्थिमे दिसिभाए खुड्डगमहिंदज्झया मणिपेढियाविहूणा महिंदज्झय-प्पमाणा। तेसिं अवरेणं चोप्पाला पहरणकोसा। तत्थ णं बहवे फलिहरयणपामोक्खा जाव चिट्ठंति। सुहम्माणं उप्पिं अट्ठट्ठमंगलगा। तासि णं उत्तरपुरत्थिमेणं सिद्धायतणा। एसेव जिनघरा नवि गमो, नवरं–इमं नाणत्तं–एतेसि णं बहुमज्झदेसभाए पत्तेयं-पत्तेयं मणिपेढियाओ दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, जोयणं बाहल्लेणं। तासिं उप्पिं पत्तेयं-पत्तेयं देवच्छंदया पन्नत्ता–दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं, साइरेगाइं दो जोयणाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, सव्वरयणामया। जिनपडिमा, वण्णओ जाव धूवकडुच्छुगा। एवं चेव अवसेसानवि सभाणं जाव उववायसभाए सयणिज्जं हरओ य अभिसेयसभाए बहू आभिसेक्के भंडे, अलंकारियसभाए बहू अलंकारियभंडे चिट्ठइ, ववसायसभासु पोत्थयरयणा, नंदा पुक्खरिणीओ, बलिपेढा दो जोयणाइं आयामविक्खंभेणं जोयणं बाहल्लेणं जाव– | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૧૪૩. ભગવન્ ! ઉત્તરકુરુમાં યમક નામે બંને પર્વતો ક્યાં કહેલ છે ? ગૌતમ ! નીલવંત વર્ષધર પર્વતના દક્ષિણી ચરમાંતથી – ૮૩૪ – ૪/૭ યોજનના અંતરે સીતા મહાનદીના બંને કૂલે અહીં યમક નામે બે પર્વતો કહેલા છે. તે ૧૦૦૦ યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા, ૨૫૦ યોજન ભૂમિમાં, લંબાઈ – પહોળાઈથી મૂલમાં ૧૦૦૦ યોજન, મધ્યમાં૭૫૦ યોજન અને ઉપર ૫૦૦ – યોજન છે. તેની પરિધિ – મૂળમાંસાધિક ૩૧૬૨ યોજન, મધ્યમાં – સાધિક ૨૩૭૨ યોજન, ઉપર સાધિક ૧૫૮૧ યોજન છે. મૂળમાં વિસ્તીર્ણ, મધ્યે સંક્ષિપ્ત, ઉપર પાતળા, યમક સંસ્થાન સંસ્થિત, સર્વે કનકમય, સ્વચ્છ, શ્લક્ષ્ણ તથા પ્રત્યેક – પ્રત્યેક પદ્મવર વેદિકાથી પરિવૃત્ત અને વનખંડથી પરિવૃત્ત છે. તે પદ્મવર વેદિકા બે ગાઉ ઉર્ધ્વ ઉચ્ચત્વથી, ૫૦૦ ધનુષ વિસ્તારથી છે. વેદિકા અને વનખંડનું વર્ણન કહેવું. તે યમક પર્વતોની ઉપર બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગ કહેલ છે, યાવત્ તે બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગના બહુમધ્ય દેશભાગમાં અહીં બે પ્રાસાદાવતંસકો કહેલ છે. તે પ્રાસાદાવતંસકો ૬૨|| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા, ૩૧| યોજન લંબાઈ – પહોળાઈથી છે, પ્રાસાદ વર્ણન સપરિવાર સિંહાસન સુધી કહેવું. યાવત્ અહીં યમકદેવના ૧૬,૦૦૦ આત્મરક્ષક દેવોના ૧૬,૦૦૦ ભદ્રાસન કહેલા છે. * ભગવન્ ! યમક પર્વત એવું નામ કેમ છે ? ગૌતમ ! યમક પર્વતમાં તે – તે દેશમાં ત્યાં – ત્યાં ઘણા ક્ષુદ્રા – ક્ષુદ્રિકામાં, વાવોમાં યાવત્ બિલપંક્તિઓમાં ઘણા ઉત્પલો યાવત્ યમક વર્ણની આભાવાળા છે, યમક નામે બે મહર્દ્ધિક દેવો છે. તેઓ ત્યાં ૪૦૦૦ સામાનિકોનું યાવત્ ભોગવતા વિચરે છે. તે કારણે હે ગૌતમ! તેને યમક પર્વતો કહે છે. અથવા આ શાશ્વત નામ યાવત્ યમકપર્વત છે. ભગવન્ ! યમક દેવોની યમિકા રાજધાની ક્યાં કહી છે ? ગૌતમ ! જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની ઉત્તરે, બીજા જંબૂદ્વીપમાં ૧૨,૦૦૦ યોજન જઈને અહીં યમકદેવોની યમિકા રાજધાની છે. તે ૧૨,૦૦૦ યોજન લાંબી – પહોળી, ૩૭,૯૪૮ યોજનથી કંઈક વિશેષ પરિધિથી છે. પ્રત્યેક રાજધાની પ્રાકારથી પરિવૃત્ત છે. તે પ્રાકારો ૩૭|| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા, મૂળમાં ૧૨|| યોજન વિસ્તૃત, મધ્યમાં ૬| યોજન, ઉપર ૩ – યોજન અર્ધકોશ વિસ્તૃત છે. મૂલમાં વિસ્તૃત, મધ્યે સંક્ષિપ્ત, ઉપર પાતળા, બહારથી વૃત્ત, અંદરથી ચતુરસ્ર, સર્વરત્નમય અને સ્વચ્છ છે. તે પ્રાકારો વિવિધ મણિના પંચવર્ણી કપિશીર્ષકોથી ઉપશોભિત છે. તે આ રીતે – કૃષ્ણ યાવત્ શુક્લ. તે કપિ – શીર્ષકો અર્ધકોશ લાંબા, દેશોન અર્ધકોશ ઉર્ધ્વ ઊંચા, ૫૦૦ ધનુષ જાડા, સર્વ મણિમય, સ્વચ્છ છે. યમિકા રાજધાનીની પ્રત્યેક બાહામાં ૧૨૫ – ૧૨૫ દ્વારો કહેલ છે. તે દ્વારો ૬૨| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા, ૩૧| યોજન પહોળા અને ૩૧| યોજન પ્રવેશમાં છે. શ્વેત સુવર્ણ સ્તૂપિકા એ પ્રમાણે રાજપ્રશ્નીય વિમાન વક્તવ્યતાનું દ્વાર વર્ણન યાવત્ આઠ – આઠ મંગલો છે. યમિકા રાજધાનીની ચારે દિશામાં ૫૦૦ – ૫૦૦ યોજનના અંતરે ચાર વનખંડો કહેલા છે. તે આ પ્રમાણે – અશોકવન, સપ્તપર્ણ વન, ચંપકવન, આમ્રવન. તે વનખંડો સાતિરેક ૧૨,૦૦૦ યોજન લાંબા, ૫૦૦ યોજન પહોળા છે. તે પ્રત્યેક પ્રાકારથી પરિવૃત્ત છે. વનખંડ, ભૂમિ, પ્રાસાદાવતંસકો પૂર્વવત્ કહેવા. યમિકા રાજધાનીમાં બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગ કહેલ છે, વર્ણન પૂર્વવત્. તે બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગના બહુમધ્ય દેશભાગમાં અહીં બે ઉપરિકાલયન કહેલ છે. તે ૧૨૦૦ યોજન લાંબા – પહોળા, ૩૭૯૫ યોજનની પરિધિવાળા, અર્ધકોશ જાડાઈથી, સર્વે જાંબૂનદમય, સ્વચ્છ છે. તે પ્રત્યેક પદ્મવરવેદિકાથી પરિવૃત્ત, તે પ્રત્યેક વનખંડનું વર્ણન પૂર્વવત્ છે. ત્રિસોપાન પ્રતિરૂપક, ચારે દિશામાં તોરણ અને ભૂમિભાગ કહેવો. તેના બહુમધ્ય દેશભાગમાં અહીં એક પ્રાસાદાવતંસક કહેલ છે. તે ૬૨| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા છે, ૩૧| યોજન લાંબા – પહોળા છે, ઉલ્લોક – ભૂમિભાગ – સપરિવાર સિંહાસનનું વર્ણન કરવું. પ્રાસાદ પંક્તિઓમાં પહેલી પંક્તિ ૩૧| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચી, સાતિરેક ૧૫|| યોજન લાંબી – પહોળી છે. બીજી પ્રાસાદ પંક્તિ તે પ્રાસાદ અવતંસકોમાં સાતિરેક ૧૫|| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચી, સાતિરેક૭|| યોજન લાંબી – પહોળી છે. તે પ્રાસાદાવતંસકોમાં ત્રીજી પ્રાસાદપંક્તિ સાતિરેક૭|| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચી, સાતિરેક ૩|| યોજન લાંબી – પહોળી છે. તેમાં સપરિવાર સિંહાસન સુધીનું વર્ણન પૂર્વવત્ છે. તે મૂલ પ્રાસાદાવતંસકના ઈશાન કોણમાં અહીં ચમકના દેવોની સુધર્માસભા કહેલી છે. તે ૧૨|| યોજન લાંબી, ૬| યોજન પહોળી, નવ યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચી, અનેકશત સ્તંભ ઉપર રહેલ છે. સભાનું વર્ણન કરવું. તે સુધર્માસભાની ત્રણ દિશામાં દ્વારો કહેલ છે. તે દ્વારો બે યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા, એક યોજન પહોળા, તેટલા જ પ્રવેશમાં છે. વર્ણમાલા સુધીનું વર્ણન પૂર્વવત્. તે દ્વારોમાં પ્રત્યેકની આગળ ત્રણ મુખમંડપો કહેલા છે. તે મુખમંડપો ૧૨|| યોજન લાંબા, ૬| યોજન પહોળા, સાતિરેક બે યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા છે, યાવત્ દ્રો, ભૂમિભાગ સુધી પૂર્વવત્ છે. પ્રેક્ષાગૃહ મંડપનું પ્રમાણ મુખમંડપવત્ છે, ભૂમિકા – મણિપીઠિકા પૂર્વવત્. તે મણિપીઠિકા એક યોજન લાંબી – પહોળી, અર્ધયોજન જાડી, સર્વ મણીમયી છે. સિંહાસન પર્યન્ત વર્ણન કરવું. પ્રેક્ષાગૃહ મંડપની આગળ જે મણિપીઠિકા છે, તે મણિપીઠિકા બે યોજન લાંબી – પહોળી, એક યોજન જાડી, સર્વે મણીમયી છે. તેની ઉપર પ્રત્યેકમાં ત્રણ સ્તૂપો છે. તે સ્તૂપો બે યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા, બે યોજન લાંબા – પહોળા, શંખતલ યાવત્ આઠ – આઠ મંગલો પૂર્વવત્. તે સ્તૂપોની ચારે દિશામાં ચાર મણિપીઠિકા કહેલી છે. તે મણિપીઠિકા એક યોજન લાંબી – પહોળી, અર્ધ યોજન જાડી છે. અહી જિનપ્રતિમાની વક્તવ્યતા કહેવી. ચૈત્યવૃક્ષોની મણિપીઠિકા બે યોજન લાંબી – પહોળી, યોજન જાડી, ચૈત્યવૃક્ષોનું વર્ણન કરવું. તે ચૈત્યવૃક્ષોની આગળ ત્રણ મણિપીઠિકાઓ કહી છે. તે મણિપીઠિકાઓ એક યોજન લાંબી – પહોળી, અર્ધયોજન જાડી છે. તેની ઉપર પ્રત્યેકમાં મહેન્દ્રધ્વજ કહેલ છે. તે૭|| યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચો, અર્ધકોશ જમીનમાં, અર્ધકોશ જાડો, વજ્રમય, વૃત્ત છે. વેદિકા, વનખંડ, ત્રિસોપાન અને તોરણોનું વર્ણન કહેવું. તે સુધર્માસભાઓમાં ૬૦૦૦ મનોગુલિકાઓ કહેલ છે. તે આ રીતે – પૂર્વમાં ૨૦૦૦, પશ્ચિમમાં ૨૦૦૦, દક્ષિણમાં ૧૦૦૦, ઉત્તરમાં ૧૦૦૦ યાવત્ માળાઓ રહેલી છે. એ પ્રમાણે ગોમાનસિકા કહેવી. વિશેષ એ કે – ધૂપ – ઘટિકાઓ કહેવી. તે સુધર્માસભામાં બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગ કહેલ છે. મણિપીઠિકા બે યોજન લાંબી – પહોળી, એક યોજન જાડી છે. તે મણિપીઠિકાની ઉપર માણવક ચૈત્યસ્તંભ છે, તે મહેન્દ્રધ્વજ પ્રમાણ છે. તેની ઉપર અને નીચે છ કોશ વર્જીને જિનદાઢા કહેલી છે. માણવકની પૂર્વે સપરિવાર સિંહાસન, પશ્ચિમમાં શયનીય, શયનીયની ઉત્તર – પૂર્વ દિશાભાગમાં લઘુ – મહેન્દ્રધ્વજ, મણિપીઠિકા રહિત મહેન્દ્રધ્વજ પ્રમાણ છે. તેની પશ્ચિમે ચોપ્ફાલ નામે પ્રહરણ કોષ છે. ત્યાં ઘણાં પરિધરત્ન આદિ યાવત્ રહેલા છે. તે સુધર્માસભાની ઉપર આઠ – આઠ મંગલો છે. તેની ઉત્તરપૂર્વમાં સિદ્ધાયતન છે, જિનગૃહસંબંધી વર્ણન પૂર્વવત્ છે. વિશેષ એ કે – આના બહુમધ્ય દેશભાગમાં પ્રત્યેક પણિપીઠિકા છે. તે બે યોજન લાંબી – પહોળી, એક યોજન જાડી છે. તેની ઉપર પ્રત્યેકમાં દેવછંદક કહેલા છે, તે બે યોજન લાંબા – પહોળા, સાતિરેક બે યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચા, સર્વ રત્નમય છે, જિનપ્રતિમા વર્ણન ધૂપકડછાં સુધી કહેવું. એ પ્રમાણે બાકીની સભાઓ યાવત્ ઉપપાત સભામાં શયનીય અને ગૃહ સુધી વર્ણન પૂર્વવત્. અભિષેક સભામાં ઘણા અભિષેક પાત્ર છે. અલંકારિક સભામાં ઘણા આલંકારિક પાત્ર છે. વ્યવસાય સભામાં પુસ્તકરત્ન છે. નંદા પુષ્કરિણી, બલિપીઠ બે યોજન લાંબા – પહોળા તથા એક યોજન જાડી છે. સૂત્ર– ૧૪૪. ઉપપાત, સંકલ્પ, અભિષેક, વિભૂષણા, વ્યવસાય, અર્ચનિકા, સુધર્માસભામાં ગમન, પરિવારણા ઋદ્ધિ. સૂત્ર– ૧૪૫. નીલવંત પર્વતથી યમક પર્વતોનું જેટલું અંતર છે, તેટલું જ યમક – દ્રહોનું અન્ય દ્રહોથી અંતર છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૧૪૩–૧૪૫ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] kahi nam bhamte! Uttarakurae jamaga namam duve pavvaya pannatta? Goyama! Nilavamtassa vasaharapavvayassa dakkhini-llao charimamtao atthajoyanasae chottise chattari ya sattabhae joyanassa abahae, siyae mahanaie puratthima-pachchatthimenam ubhao kule, ettha nam jamaga namam duve pavvaya pannatta– Joyanasahassam uddham uchchattenam addhaijjaim joyanasayaim uvvehenam mule egam joyanasahassam ayamavikkhambhenam, majjhe addhatthamani joyanasayaim ayamavikkhambhenam, uvarim pamcha joyanasayaim ayamavikkhambhenam mule tinni joyanasahassaim egam cha bavattham joyanasayam kimchivisesahiyam pari-kkhevenam, majjhe do joyanasahassaim, tinni ya bavattare joyanasae kimchivisesahie parikkhevenam, uvari egam joyanasahassam pamcha ya ekasie joyanasae kimchivisesahie parikkhevenam, mule vichchhinna majjhe samkhitta uppim tanuya gopuchchhasamthanasamthiya savvakanagamaya achchha sanha, patteyam-patteyam paumavara-veiyaparikkhitta patteyam-patteyam vanasamdaparikkhitta. Tao nam paumavaraveiyao do gauyaim uddham uchchattenam, pamcha dhanusayaim vikkhambhenam, veiyavanasamda-vannao bhaniyavvo. Tesi nam jamagapavvayanam uppim bahusamaramanijje bhumibhage pannatte java– Tassa nam bahusamaramanijjassa bhumibhagassa bahumajjhadesabhae, ettha nam duve pasayavademsaga pannatta. Te nam pasayavademsaga bavatthim joyanaim addhajoyanam cha uddham uchchattenam, ekkatisam joyanaim kosam cha ayamavikkhambhenam, pasayavannao bhaniyavvo, sihasana saparivara java ettha nam jamaganam devanam solasanham ayarakkhadevasahassinam solasa bhaddasanasahassio pannattao. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–jamaga pavvaya? Jamaga pavvaya? Goyama! Jamagapavvaesu nam tattha-tattha dese tahim -tahim khuddakhuddiyasu vavisu java bilapamtiyasu bahave uppalaim java jamagavannabhaim. Jamaga ya ettha duve deva mahiddhiya. Te nam tattha chaunham samaniyasahassinam java bhumjamana viharamti. Se tenatthenam goyama! Vam vuchchai–jamagapavvaya-jamagapavvaya. Aduttaram cha nam sasae namadhejje java jamagapavvaya-jamagapavvaya. Kahi nam bhamte! Jamaganam devanam jamagao rayahanio pannattao? Goyama! Jambuddive dive mamdarassa pavvayassa uttarenam annammi jambuddive dive barasa joyanasahassaim ogahitta, ettha nam jamaganam devanam jamagao rayahanio pannattao–barasa joyanasahassaim ayamavikkhambhenam, sattattisam joyanasahassaim nava ya adayale joyanasae kimchivisesahie parikkhevenam, patteyam-patteyam pagara-parikkhitta. Te nam pagara sattattisam joyanaim addhajoyanam cha uddham uchchattenam, mule addhaterasa joyanaim vikkhambhenam, majjhe chhassakosaim joyanaim vikkhambhenam, uvarim tinni saaddhakosaim joyanaim vikkhambhenam, mule vichchhinna, majjhe samkhitta, uppim tanuya, bahim vatta, amto chauramsa, savvarayanamaya achchha. Te nam pagara nanamanipamchavannehim kavisisaehim uvasohiya, tam jaha –kinhehim java sukkilehim. Te nam kavisisaga addhakosam ayamenam, desunam addhosam uddham uchchattenam, pamcha dhanusayaim bahallenam, savvamanimaya achchha. Jamaganam rayahaninam egamegae bahae panavisam-panavisam darasayam pannattam. Te nam dara bavatthim joyanaim addhajoyanam cha uddham uchchattenam, ekkatisam joyanaim kosam cha vikkhambhenam, tavaiyam cheva pavesenam, seya varakanagathubhiyaga evam rayappasenaijja-vimanavattavvayae daravannao java atthattha-mamgalagaim. Jamayanam rayahaninam chauddisim pamcha-pamcha joyanasae abahae chattari vanasamda pannatta, tam jaha–asogavane sattivannavane champagavane chuyavane. Te nam vanasamda sairegaim barasajoyanasahassaim ayamenam, pamcha joyanasayaim vikkhambhenam, patteyam-patteyam pagaraparikkhitta kinha vanasamdavannao, bhumio pasayavademsaga ya bhaniyavva. Jamaganam rayahaninam amto bahusamaramanijje bhumibhage pannatte, vannago. Tesi nam bahusamaramanijjanam bhumibhaganam bahumajjhadesabhae, ettha nam duve uvayariyalayana pannatta–barasa joyanasayaim ayamavikkhambhenam, tinni joyanasahassaim satta ya pamchanaue joyanasae parikkhevenam, addhakosam cha bahallenam, savvajambunayamaya achchha, patteyam-patteyam paumavaraveiya-parikkhitta, patteyam-patteyam vanasamdavannao bhaniyavvo, tisovanapadiruvaga torana chauddisim bhumibhago ya bhaniyavvo. Tassa nam bahumajjhadesabhae, ettha nam ege pasayavademsae pannatte- bavatthim joyanaim addhajoyanam cha uddham uchchattenam, ekkatisam joyanaim kosam cha ayamavikkhambhenam, vannao, ulloya bhumibhaga sihasana saparivara. Evam pasayapamtio–ekkatisam joyanaim kosam cha uddham uchchattenam, sairegaim addhasolasa-joyanaim ayamavikkhambhenam. Biiyapasayapamti– te nam pasayavademsaya sairegaim addhasolasa-joyanaim uddham uchchattenam, sairegaim addhatthamaim joyanaim ayamavikkhambhenam. Taiyapasayapamti–te nam pasayavademsaya sairegaim addhatthamaim joyanaim uddham uchchattenam, sairegaim addhatthajoyanaim ayamavikkhambhenam, vannao, sihasana saparivara. Tesi nam mulapasayavademsayanam uttarapuratthime disibhae, ettha nam jamaganam devanam sabhao suhammao pannattao–addhaterasa joyanaim ayamenam, chhassakosaim joyanaim vikkhambhenam, nava joyanaim uddham uchchattenam, anegakhambhasayasannivittha, sabhavannao. Tasi nam sabhanam suhammanam tidisim tao dara pannatta. Te nam dara do joyanaim uddham uchchattenam, joyanam vikkhambhenam, tavaiyam cheva pavesenam, seya, vannao java vanamala. Tesi nam daranam purao patteyam-patteyam tao muhamamdava pannatta. Te nam muhamamdava addhaterasajoyanaim ayamenam, chhassa kosaim joyanaim vikkhambhenam, sairegaim do joyanaim uddham uchchattenam java dara bhumibhaga ya. Pechchhagharamamdavanam tam cheva pamanam bhumibhago manipedhiyao. Tao nam manipedhiyao joyanam ayamavikkhambhenam, addhajoyanam bahallenam, savvamanimaio sihasana bhaniyavva. Tesi nam pechchhagharamamdavanam purao manipedhiyao pannattao. Tao nam manipedhiyao do joyanaim ayamavikkhambhenam, joyanam bahallenam, savvamanimaio. Tasi nam uppim patteyam-patteyam thubha pannatta. Te nam thubha do joyanai uddham uchchattenam, do joyanaim ayamavikkhambhenam, seya samkhatalavimala nimmala dadhighana gokhira phena rayayanigarappagasa java atthatthamamgalaya. Tesi nam thubhanam chauddisim chattari manipedhiyao pannattao. Tao nam manipedhiyao joyanam ayamavikkhambhenam, addhajoyanam bahallenam, jinapadimao vattavvao. Cheiyarukkhanam manipedhiyao do joyanaim ayamavikkhambhenam, joyanam bahallenam, cheiyarukkhavannao. Tesi nam cheiyarukkhanam purao tao manipedhiyao pannattao. Tao nam manipedhiyao joyanam ayamavikkhambhenam, addhajoyanam bahallenam. Tasi nam uppim patteyam-patteyam mahimdajjhaya pannatta. Te nam addhatthamaim joyanaim uddham uchchattenam, addhakosam uvvehenam, addhakosam bahallenam, vairamaya vattalatthasamthiya susilittha parighatthamatthasupatittha vannao. Veiga vanasamda tisovana torana ya bhaniyavva. Tasi nam sabhanam suhammanam chhachcha manoguliyasahassio pannattao, tam jaha–puratthimenam do sahassio pannattao, pachchatthimenam do sahassio dahinenam ega sahassi, uttarenam ega java dama chitthamti. Evam gomanasiyao, navaram–dhavaghadiyao. Tasi nam sudhammanam sabhanam amto bahusamaramanijje bhumibhage pannatte. Manipedhiya do joyanaim ayamavikkhambhenam, joyanam bahallenam. Tasi nam manipedhiyanam uppim manavae cheiyakhambhe mahimdajjhayappamane. Uvarim chhakkose ogahitta hettha chhakkose vajjitta jinasakahao pannattao. Manavagassa puvvenam sihasana saparivara, pachchatthimenam sayanijja, vannao. Sayanijjanam uttarapuratthime disibhae khuddagamahimdajjhaya manipedhiyavihuna mahimdajjhaya-ppamana. Tesim avarenam choppala paharanakosa. Tattha nam bahave phaliharayanapamokkha java chitthamti. Suhammanam uppim atthatthamamgalaga. Tasi nam uttarapuratthimenam siddhayatana. Eseva jinaghara navi gamo, navaram–imam nanattam–etesi nam bahumajjhadesabhae patteyam-patteyam manipedhiyao do joyanaim ayamavikkhambhenam, joyanam bahallenam. Tasim uppim patteyam-patteyam devachchhamdaya pannatta–do joyanaim ayamavikkhambhenam, sairegaim do joyanaim uddham uchchattenam, savvarayanamaya. Jinapadima, vannao java dhuvakaduchchhuga. Evam cheva avasesanavi sabhanam java uvavayasabhae sayanijjam harao ya abhiseyasabhae bahu abhisekke bhamde, alamkariyasabhae bahu alamkariyabhamde chitthai, vavasayasabhasu potthayarayana, namda pukkharinio, balipedha do joyanaim ayamavikkhambhenam joyanam bahallenam java– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 143. Bhagavan ! Uttarakurumam yamaka name bamne parvato kyam kahela chhe\? Gautama ! Nilavamta varshadhara parvatana dakshini charamamtathi – 834 – 4/7 yojanana amtare sita mahanadina bamne kule ahim yamaka name be parvato kahela chhe. Te 1000 yojana urdhva umcha, 250 yojana bhumimam, lambai – paholaithi mulamam 1000 yojana, madhyamam750 yojana ane upara 500 – yojana chhe. Teni paridhi – mulamamsadhika 3162 yojana, madhyamam – sadhika 2372 yojana, upara sadhika 1581 yojana chhe. Mulamam vistirna, madhye samkshipta, upara patala, yamaka samsthana samsthita, sarve kanakamaya, svachchha, shlakshna tatha pratyeka – pratyeka padmavara vedikathi parivritta ane vanakhamdathi parivritta chhe. Te padmavara vedika be gau urdhva uchchatvathi, 500 dhanusha vistarathi chhe. Vedika ane vanakhamdanum varnana kahevum. Te yamaka parvatoni upara bahusama ramaniya bhumibhaga kahela chhe, yavat te bahusama ramaniya bhumibhagana bahumadhya deshabhagamam ahim be prasadavatamsako kahela chhe. Te prasadavatamsako 62|| yojana urdhva umcha, 31| yojana lambai – paholaithi chhe, prasada varnana saparivara simhasana sudhi kahevum. Yavat ahim yamakadevana 16,000 atmarakshaka devona 16,000 bhadrasana kahela chhe. * bhagavan ! Yamaka parvata evum nama kema chhe\? Gautama ! Yamaka parvatamam te – te deshamam tyam – tyam ghana kshudra – kshudrikamam, vavomam yavat bilapamktiomam ghana utpalo yavat yamaka varnani abhavala chhe, Yamaka name be maharddhika devo chhe. Teo tyam 4000 samanikonum yavat bhogavata vichare chhe. Te karane he gautama! Tene yamaka parvato kahe chhe. Athava a shashvata nama yavat yamakaparvata chhe. Bhagavan ! Yamaka devoni yamika rajadhani kyam kahi chhe\? Gautama ! Jambudvipa dvipamam meru parvatani uttare, bija jambudvipamam 12,000 yojana jaine ahim yamakadevoni yamika rajadhani chhe. Te 12,000 yojana lambi – paholi, 37,948 yojanathi kamika vishesha paridhithi chhe. Pratyeka rajadhani prakarathi parivritta chhe. Te prakaro 37|| yojana urdhva umcha, mulamam 12|| yojana vistrita, madhyamam 6| yojana, upara 3 – yojana ardhakosha vistrita chhe. Mulamam vistrita, madhye samkshipta, upara patala, baharathi vritta, amdarathi chaturasra, sarvaratnamaya ane svachchha chhe. Te prakaro vividha manina pamchavarni kapishirshakothi upashobhita chhe. Te a rite – krishna yavat shukla. Te kapi – shirshako ardhakosha lamba, deshona ardhakosha urdhva umcha, 500 dhanusha jada, sarva manimaya, svachchha chhe. Yamika rajadhanini pratyeka bahamam 125 – 125 dvaro kahela chhe. Te dvaro 62| yojana urdhva umcha, 31| yojana pahola ane 31| yojana praveshamam chhe. Shveta suvarna stupika e pramane rajaprashniya vimana vaktavyatanum dvara varnana yavat atha – atha mamgalo chhe. Yamika rajadhanini chare dishamam 500 – 500 yojanana amtare chara vanakhamdo kahela chhe. Te a pramane – ashokavana, saptaparna vana, champakavana, amravana. Te vanakhamdo satireka 12,000 yojana lamba, 500 yojana pahola chhe. Te pratyeka prakarathi parivritta chhe. Vanakhamda, bhumi, prasadavatamsako purvavat kaheva. Yamika rajadhanimam bahusama ramaniya bhumibhaga kahela chhe, varnana purvavat. Te bahusama ramaniya bhumibhagana bahumadhya deshabhagamam ahim be uparikalayana kahela chhe. Te 1200 yojana lamba – pahola, 3795 yojanani paridhivala, ardhakosha jadaithi, sarve jambunadamaya, svachchha chhe. Te pratyeka padmavaravedikathi parivritta, te pratyeka vanakhamdanum varnana purvavat chhe. Trisopana pratirupaka, chare dishamam torana ane bhumibhaga kahevo. Tena bahumadhya deshabhagamam ahim eka prasadavatamsaka kahela chhe. Te 62| yojana urdhva umcha chhe, 31| yojana lamba – pahola chhe, ulloka – bhumibhaga – saparivara simhasananum varnana karavum. Prasada pamktiomam paheli pamkti 31| yojana urdhva umchi, satireka 15|| yojana lambi – paholi chhe. Biji prasada pamkti te prasada avatamsakomam satireka 15|| yojana urdhva umchi, satireka7|| yojana lambi – paholi chhe. Te prasadavatamsakomam triji prasadapamkti satireka7|| yojana urdhva umchi, satireka 3|| yojana lambi – paholi chhe. Temam saparivara simhasana sudhinum varnana purvavat chhe. Te mula prasadavatamsakana ishana konamam ahim chamakana devoni sudharmasabha kaheli chhe. Te 12|| yojana lambi, 6| yojana paholi, nava yojana urdhva umchi, anekashata stambha upara rahela chhe. Sabhanum varnana karavum. Te sudharmasabhani trana dishamam dvaro kahela chhe. Te dvaro be yojana urdhva umcha, eka yojana pahola, tetala ja praveshamam chhe. Varnamala sudhinum varnana purvavat. Te dvaromam pratyekani agala trana mukhamamdapo kahela chhe. Te mukhamamdapo 12|| yojana lamba, 6| yojana pahola, satireka be yojana urdhva umcha chhe, yavat dro, bhumibhaga sudhi purvavat chhe. Prekshagriha mamdapanum pramana mukhamamdapavat chhe, bhumika – manipithika purvavat. Te manipithika eka yojana lambi – paholi, ardhayojana jadi, sarva manimayi chhe. Simhasana paryanta varnana karavum. Prekshagriha mamdapani agala je manipithika chhe, te manipithika be yojana lambi – paholi, eka yojana jadi, sarve manimayi chhe. Teni upara pratyekamam trana stupo chhe. Te stupo be yojana urdhva umcha, be yojana lamba – pahola, shamkhatala yavat atha – atha mamgalo purvavat. Te stuponi chare dishamam chara manipithika kaheli chhe. Te manipithika eka yojana lambi – paholi, ardha yojana jadi chhe. Ahi jinapratimani vaktavyata kahevi. Chaityavrikshoni manipithika be yojana lambi – paholi, yojana jadi, chaityavrikshonum varnana karavum. Te chaityavrikshoni agala trana manipithikao kahi chhe. Te manipithikao eka yojana lambi – paholi, ardhayojana jadi chhe. Teni upara pratyekamam mahendradhvaja kahela chhe. Te7|| yojana urdhva umcho, ardhakosha jaminamam, ardhakosha jado, vajramaya, vritta chhe. Vedika, vanakhamda, trisopana ane toranonum varnana kahevum. Te sudharmasabhaomam 6000 manogulikao kahela chhe. Te a rite – purvamam 2000, pashchimamam 2000, dakshinamam 1000, uttaramam 1000 yavat malao raheli chhe. E pramane gomanasika kahevi. Vishesha e ke – dhupa – ghatikao kahevi. Te sudharmasabhamam bahusama ramaniya bhumibhaga kahela chhe. Manipithika be yojana lambi – paholi, eka yojana jadi chhe. Te manipithikani upara manavaka chaityastambha chhe, te mahendradhvaja pramana chhe. Teni upara ane niche chha kosha varjine jinadadha kaheli chhe. Manavakani purve saparivara simhasana, pashchimamam shayaniya, shayaniyani uttara – purva dishabhagamam laghu – mahendradhvaja, manipithika rahita mahendradhvaja pramana chhe. Teni pashchime chopphala name praharana kosha chhe. Tyam ghanam paridharatna adi yavat rahela chhe. Te sudharmasabhani upara atha – atha mamgalo chhe. Teni uttarapurvamam siddhayatana chhe, jinagrihasambamdhi varnana purvavat chhe. Vishesha e ke – ana bahumadhya deshabhagamam pratyeka panipithika chhe. Te be yojana lambi – paholi, eka yojana jadi chhe. Teni upara pratyekamam devachhamdaka kahela chhe, te be yojana lamba – pahola, satireka be yojana urdhva umcha, sarva ratnamaya chhe, jinapratima varnana dhupakadachham sudhi kahevum. E pramane bakini sabhao yavat upapata sabhamam shayaniya ane griha sudhi varnana purvavat. Abhisheka sabhamam ghana abhisheka patra chhe. Alamkarika sabhamam ghana alamkarika patra chhe. Vyavasaya sabhamam pustakaratna chhe. Namda pushkarini, balipitha be yojana lamba – pahola tatha eka yojana jadi chhe. Sutra– 144. Upapata, samkalpa, abhisheka, vibhushana, vyavasaya, archanika, sudharmasabhamam gamana, parivarana riddhi. Sutra– 145. Nilavamta parvatathi yamaka parvatonum jetalum amtara chhe, tetalum ja yamaka – drahonum anya drahothi amtara chhe. Sutra samdarbha– 143–145 | ||