Sutra Navigation: Jambudwippragnapati ( જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107704
Scripture Name( English ): Jambudwippragnapati Translated Scripture Name : જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

वक्षस्कार ३ भरतचक्री

 Translated Chapter :

વક્ષસ્કાર ૩ ભરતચક્રી
Section : Translated Section :
Sutra Number : 104 Category : Upang-07
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तए णं से दिव्वे चक्करयणे गंगाए देवीए अट्ठाहियाए महामहिमाए निव्वत्ताए समाणीए आउहघर- सालाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता अंतलिक्खपडिवण्णे जक्खसहस्ससंपरिवुडे दिव्वतुडिय सद्दसन्निनादेणं पूरेंते चेव अंबरतलं गंगाए महानईए पच्चत्थिमिल्लेणं कूलेणं दाहिणदिसिं खंडप्पवाय गुहाभिमुहे पयाए यावि होत्था। तते णं से भरहे राया तं दिव्वं चक्करयणं गंगाए महानईए पच्चत्थिमिल्लेणं कूलेणं दाहिणदिसिं खंडप्पवायगुहाभिमुहं पयातं चावि पासइ, पासित्ता हट्ठतुट्ठ-चित्तमानंदिए जाव जेणेव खंडप्पवायगुहा तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता सव्वा कय-मालकवत्तव्वया नेयव्वा, नवरि–नट्ट-मालगे देवे, पीतिदाणं से आलंकारियभंडं कडगाणि य, सेसं सव्वं तहेव जाव अट्ठाहिया महामहिमा। तए णं से भरहे राया नट्टमालगस्स देवस्स अट्ठाहियाए महामहिमाए निव्वत्ताए समाणीए सुसेणं सेनावइं सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी– गच्छाहि णं भो देवानुप्पिया! गंगाए महानईए पुरत्थिमिल्लं निक्खुडं सगंगासागरगिरिमेरागं समविसमणिक्खुडाणि य ओयवेहिं, ओयवेत्ता अग्गाइं वराइं रयणाइं पडिच्छाहि, पडिच्छित्ता ममेयमाणत्तियं पच्चप्पिणाहि जाव सिंधुगमो नेयव्वो जाव तओ महाणइमुत्तरित्तु गंगं अप्पडिहयसासणे य सेनावई गंगाए महानईए पुरत्थिमिल्लं निक्खडं सगंगासागरगिरिमेरागं समविसमणिक्खुडाणि य ओयवेइ, ओयवेत्ता अग्गाणि वराणि रयणाणि पडिच्छइ, पडिच्छित्ता जेणेव गंगा महानई तेणेव उवा गच्छइ, उवागच्छित्ता दोच्चं पि सखंधावारबले गंगामहानइं विमलजलतुंगवीइं नावाभूएणं चम्मरयणेणं उत्तरइ, उत्तरित्ता जेणेव भरहस्स रन्नो विजय-खंधावारनिवेसे जेणेव बाहिरिया उवट्ठाणसाला तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता आभिसेक्काओ हत्थिरयणाओ पच्चोरुहइ, पच्चोरुहित्ता अग्गाइं वराइं रयणाइं गहाय जेणेव भरहे राया तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता करयलपरिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु भरहं रायं जएणं विजएणं वद्धावेइ, वद्धावेत्ता अग्गाइं वराइं रयणाइं उवनेइ। तए णं से भरहे राया सुसेणस्स सेनावइस्स अग्गाइं वराइं रयणाइं पडिच्छइ, पडिच्छित्ता सुसेणं सेनावइं सक्कारेइ सम्मानेइ, सक्कारेत्ता सम्मानेत्ता पडिविसज्जेइ। तए णं से सुसेने सेनावई भरहस्स रन्नो अंतियाओ पडिनिक्खमति, पडिनिक्खमित्ता जेणेव सए आवासे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता मज्जनघरमणुपविसति अनुपवसित्ता ण्हाए, सेसंपि तहेव जाव विहरइ। तए णं से भरहे राया अन्नया कयाइ सुसेणं सेनावइरयणं सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–गच्छण्णं भो देवानुप्पिया! खंडगप्पवायगुहाए उत्तरिल्लस्स दुवारस्स कवाडे विहाडेहि, विहाडेत्ता मम एयमाणत्तियं पच्चप्पिणाहि। तए णं से सुसेने सेनावई जहा तिमिसगुहाए तहा भाणियव्वं जाव दंडरयणं गहाय सत्तट्ठपयाइं पच्चोसक्कइ, पच्चोसक्कित्ता खंडप्पवायगुहाए उत्तरिल्लस्स दुवारस्स कवाडे दंडरयणेणं महया-महया सद्देणं तिक्खुत्तो आउडेइ। तए णं खंडप्पवायगुहाए उत्तरिल्लस्स दुवारस्स कवाडा सुसेणसेनावइणा दंडरयणेणं महया-महया सद्देणं तिक्खुत्तो आउडिया समाणा महया-महया सद्देणं कोंचारवं करेमाणा सरसरस्स सगाइं-सगाइं ठाणाइं पच्चोसक्कित्था। तए णं से सुसेने सेनावई खंडप्पवाहगुहाए उत्तरिल्लस्स दुवारस्स कवाडे विहाडेइ, विहाडेत्ता जेणेव भरहे राया तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता भरहं रायं करयलपरिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु जएणं विजएणं वद्धावेइ, वद्धावेत्ता एवं वयासी– विहाडिया णं देवानुप्पिया! खंडप्पवायगुहाए उत्तरिल्लस्स दुवारस्स कवाडा, एयण्णं देवानुप्पियाणं पियं निवदेमो, पियं भे भवउ, सेसं तहेव जाव भरहो उत्तरिल्लेणं दुवारेणं अईइ ससिव्व मेहंधकारनिवहं। तए णं से भरहे राया छत्तलं दुवालसंसियं अट्ठकण्णियं अहिगरणिसंठियं अट्ठसोवण्णियं कागनिरयणं परामुसइ। तए णं तं चउरंगुलप्पमाणमित्तं अट्ठसुवण्णं च विसहरणं अउलं चउरंससंठाणसंठियं समतलं, माणुम्माणजोगा जतो लोगे चरंति सव्वजणपन्नवगा, नवि चंदो नवि तत्थ सूरो नवि अग्गी नवि तत्थ मणिणो तिमिरं नासेंति अंधकारे, जत्थ तकं दिव्वप्पभावजुत्तं दुवालसजोयणाइं तस्स लेसाओ विवड्ढंति तिमिरणिगरपडिसेहियाओ, रत्तिं च सव्वकालं खंधावारे करेइ आलोयं दिवसभूयं जस्स पभावेण चक्कवट्टी, खंडप्पवायगुहमतीति सेन्नसहिए रायपवरे कागणिं गहाय खंडप्पवायगुहाए पच्चत्थिमिल्ल-पुरत्थिमिल्लेसु कडएसुं जोयणंतरियाइं पंचधनुसयायामविक्खंभाइं जोयणुज्जोय कराइं चक्कणेमीसंठियाइं चंदमंडलपडिनिकासाइं एगूणपन्नं मंडलाइं आलिहमाणे-आलिहमाणे अनुप्पविसइ। तए णं सा खंडप्पवायगुहा भरहेणं रन्ना तेहिं जोयणंतरिएहिं पंचधनुसयायामविक्खंभेहिं जोयणुज्जोयकरेहिं एगूनपन्नाए मंडलेहिं आलिहिज्जमाणेहिं-आलिहिज्जमाणेहिं खिप्पामेव आलोगभूया उज्जोयभूया दिवसभूया जाया यावि होत्था। तीसे णं खंडगप्पवायगुहाए बहुमज्झदेसभाए एत्थ णं उम्मुग्ग-निमुग्गजलाओ नामं दुवे महा-नईओ पन्नत्ताओ, जाओ णं खंडप्पवायगुहाए पच्चत्थिमिल्लाओ कडगाओ पवूढाओ समाणीओ पुरत्थिमेणं गंगं महाणइं समप्पेंति, सेसं तहेव नवरिं –पच्चत्थिमिल्लेणं कूलेणं गंगाए संकमवत्तव्वया तहेव। तए णं तीसे खंडगप्पवायगुहाए दाहिणिल्लस्स दुवारस्स कवाडा सयमेव महया-महया कोंचारवं करेमाणा-करेमाणा सरसरस्स सगाइं-सगाइं ठाणाइं पच्चोसक्कित्था। तए णं से भरहे राया चक्करयणदेसियमग्गे अनेगरायवरसहस्साणुयायमग्गे महयाउक्किट्ठि-सीहनायबोलकलकलरवेणं पक्खुभियमहासमुद्दरवभूयंपिव करेमाणे-करेमाणे खंडगप्पवायगुहाओ दक्खिणिल्लेणं दारेणं नीनेइ ससिव्व मेहंधकारनिवहाओ।
Sutra Meaning : ત્યારપછી તે દિવ્ય ચક્રરત્ન ગંગાદેવીને આશ્રીને અષ્ટાહ્નિકા મહા – મહોત્સવથી નિવૃત્ત થતા આયુધ ગૃહશાળાથી નીકળ્યુ, નીકળીને યાવત્‌ ગંગા મહાનદીના પશ્ચિમ કિનારાથી દક્ષિણ દિશામાં ખંડપ્રપાત ગુફાભિમુખ જવા પ્રવૃત્ત થયું. પછી તે ભરત રાજા યાવત્‌ જ્યાં ખંડપ્રપાત ગુફા છે ત્યાં આવે છે, આવીને બધુ વક્તવ્યતા કૃતમાલક દેવ સમાન જાણવી. વિશેષ એ કે નૃત્યવાદક દેવે પ્રીતિદાન રૂપે આલંકારિક ભાંડ અને કટક આપ્યા. બાકી બધું પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ અષ્ટાહ્નિકા મહામહિમા કર્યો. ત્યારપછી તે ભરત રાજા નૃત્યમાલક દેવ સંબંધી અષ્ટાહ્નિકા મહોત્સવ પૂર્ણ થતા સુષેણ સેનાપતિને બોલાવે છે, બોલાવીને યાવત્‌ સિંધુના આલાવા સમાન જાણવું. યાવત્‌ ગંગા મહાનદીના પૂર્વીય નિષ્કુટ જે ગંગા સહિત સમુદ્ર અને પર્વતની મર્યાદામાં સમ – વિષમ નિષ્કુટો છે, તેને જીતે છે. જીતીને પ્રધાન શ્રેષ્ઠ રત્નોને સ્વીકારે છે. પછી જ્યાં ગંગા મહાનદી છે, ત્યાં જાય છે. જઈને બીજી વખત પણ સ્કંધાવાર સૈન્ય સહિત ગંગા મહાનદી, જે નિર્મળ જળના ઊંચા તરંગો યુક્ત હતી, તેને નાવરૂપ ચર્મરત્નથી પાર કરે છે. કરીને જ્યાં ભરત રાજાનો વિજય સ્કંધાવાર નિવેશ છે, જ્યાં બાહ્ય ઉપસ્થાનશાળા છે, ત્યાં આવે છે, આવીને આભિષેક્ય હસ્તિરત્નથી નીચે ઊતરે છે. ઊતરીને પ્રધાન શ્રેષ્ઠ રત્નો લઈને જ્યાં ભરતરાજા છે, ત્યાં આવે છે, આવીને બે હાથ જોડી યાવત્‌ અંજલિ કરી ભરતરાજાને જય – વિજય વડે વધાવે છે, વધાવીને તે પ્રધાન શ્રેષ્ઠ રત્નો અર્પણ કરે છે. ત્યારપછી તે ભરત રાજા સુષેણ સેનાપતિ પાસેથી પ્રધાન શ્રેષ્ઠ રત્નોને સ્વીકારે છે, સ્વીકારીને સુષેણ સેનાપતિનો સત્કાર – સન્માન કરે છે, કરીને તેને વિદાય આપે છે. ત્યારપછી સુષેણ સેનાપતિ પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ વિચરે છે. ત્યારે તે ભરત રાજા અન્ય કોઈ દિવસે સુષેણ સેનાપતિ રત્નને બોલાવે છે, બોલાવીને આમ કહ્યું – ઓ દેવાનુપ્રિય! તું જા, ખંડપ્રપાત ગુફાના ઉત્તર દ્વારના કમાડો ઉઘાડ, ઉઘાડીને, જેમ તમિસ્રાગુફામાં કહ્યું, તે બધું અહીં કહેવું યાવત્‌ આપને પ્રિય થાઓ. બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ ભરત ઉત્તર દ્વારેથી નીકળ્યો. જેમ મેઘાંધકારથી ચંદ્ર નીકળે, તેમ પૂર્વવત્‌ પ્રવેશતો મંડલોનું આલેખન કરે છે. તે ખંડપ્રપાત ગુફાના બહુમધ્ય દેશભાગમાં યાવત્‌ ઉન્મગ્ન – નિમગ્નજલા નામે બે મહાનદીઓ પૂર્વવત્‌ છે. વિશેષ એ કે પશ્ચિમી કટકથી નીકળતી એવી પૂર્વમાં ગંગા મહાનદીને મળે છે. બાકી પૂર્વવત્‌. પરંતુ પશ્ચિમી કુલથી ગંગામાં સંક્રમ કહેવો. ત્યારપછી ખંડપ્રપાત ગુફાના દક્ષિણ દ્વારના કમાડો સ્વયં મોટા – મોટા ક્રૌંચારવ કરતા – કરતા સરસર થઈને પોતાના સ્થાનેથી ખસી ગયા. ત્યારપછી તે ભરત રાજા ચક્રરત્ન દર્શિત માર્ગે યાવત્‌ ખંડપ્રપાત ગુફાથી દક્ષિણ દ્વારેથી મેઘાંધકારથી નીકળતા ચંદ્રની જેમ નીકળ્યો.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tae nam se divve chakkarayane gamgae devie atthahiyae mahamahimae nivvattae samanie auhaghara- salao padinikkhamai, padinikkhamitta amtalikkhapadivanne jakkhasahassasamparivude divvatudiya saddasanninadenam puremte cheva ambaratalam gamgae mahanaie pachchatthimillenam kulenam dahinadisim khamdappavaya guhabhimuhe payae yavi hottha. Tate nam se bharahe raya tam divvam chakkarayanam gamgae mahanaie pachchatthimillenam kulenam dahinadisim khamdappavayaguhabhimuham payatam chavi pasai, pasitta hatthatuttha-chittamanamdie java jeneva khamdappavayaguha teneva uvagachchhai, uvagachchhitta savva kaya-malakavattavvaya neyavva, navari–natta-malage deve, pitidanam se alamkariyabhamdam kadagani ya, sesam savvam taheva java atthahiya mahamahima. Tae nam se bharahe raya nattamalagassa devassa atthahiyae mahamahimae nivvattae samanie susenam senavaim saddavei, saddavetta evam vayasi– gachchhahi nam bho devanuppiya! Gamgae mahanaie puratthimillam nikkhudam sagamgasagaragirimeragam samavisamanikkhudani ya oyavehim, oyavetta aggaim varaim rayanaim padichchhahi, padichchhitta mameyamanattiyam pachchappinahi java simdhugamo neyavvo java tao mahanaimuttarittu gamgam appadihayasasane ya senavai gamgae mahanaie puratthimillam nikkhadam sagamgasagaragirimeragam samavisamanikkhudani ya oyavei, oyavetta aggani varani rayanani padichchhai, padichchhitta jeneva gamga mahanai teneva uva gachchhai, uvagachchhitta dochcham pi sakhamdhavarabale gamgamahanaim vimalajalatumgaviim navabhuenam chammarayanenam uttarai, uttaritta jeneva bharahassa ranno vijaya-khamdhavaranivese jeneva bahiriya uvatthanasala teneva uvagachchhai, uvagachchhitta abhisekkao hatthirayanao pachchoruhai, pachchoruhitta aggaim varaim rayanaim gahaya jeneva bharahe raya teneva uvagachchhai, uvagachchhitta karayalapariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu bharaham rayam jaenam vijaenam vaddhavei, vaddhavetta aggaim varaim rayanaim uvanei. Tae nam se bharahe raya susenassa senavaissa aggaim varaim rayanaim padichchhai, padichchhitta susenam senavaim sakkarei sammanei, sakkaretta sammanetta padivisajjei. Tae nam se susene senavai bharahassa ranno amtiyao padinikkhamati, padinikkhamitta jeneva sae avase teneva uvagachchhai, uvagachchhitta majjanagharamanupavisati anupavasitta nhae, sesampi taheva java viharai. Tae nam se bharahe raya annaya kayai susenam senavairayanam saddavei, saddavetta evam vayasi–gachchhannam bho devanuppiya! Khamdagappavayaguhae uttarillassa duvarassa kavade vihadehi, vihadetta mama eyamanattiyam pachchappinahi. Tae nam se susene senavai jaha timisaguhae taha bhaniyavvam java damdarayanam gahaya sattatthapayaim pachchosakkai, pachchosakkitta khamdappavayaguhae uttarillassa duvarassa kavade damdarayanenam mahaya-mahaya saddenam tikkhutto audei. Tae nam khamdappavayaguhae uttarillassa duvarassa kavada susenasenavaina damdarayanenam mahaya-mahaya saddenam tikkhutto audiya samana mahaya-mahaya saddenam komcharavam karemana sarasarassa sagaim-sagaim thanaim pachchosakkittha. Tae nam se susene senavai khamdappavahaguhae uttarillassa duvarassa kavade vihadei, vihadetta jeneva bharahe raya teneva uvagachchhai, uvagachchhitta bharaham rayam karayalapariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu jaenam vijaenam vaddhavei, vaddhavetta evam vayasi– Vihadiya nam devanuppiya! Khamdappavayaguhae uttarillassa duvarassa kavada, eyannam devanuppiyanam piyam nivademo, piyam bhe bhavau, sesam taheva java bharaho uttarillenam duvarenam aii sasivva mehamdhakaranivaham. Tae nam se bharahe raya chhattalam duvalasamsiyam atthakanniyam ahigaranisamthiyam atthasovanniyam kaganirayanam paramusai. Tae nam tam chauramgulappamanamittam atthasuvannam cha visaharanam aulam chauramsasamthanasamthiyam samatalam, manummanajoga jato loge charamti savvajanapannavaga, navi chamdo navi tattha suro navi aggi navi tattha manino timiram nasemti amdhakare, jattha takam divvappabhavajuttam duvalasajoyanaim tassa lesao vivaddhamti timiranigarapadisehiyao, rattim cha savvakalam khamdhavare karei aloyam divasabhuyam jassa pabhavena chakkavatti, khamdappavayaguhamatiti sennasahie rayapavare kaganim gahaya khamdappavayaguhae pachchatthimilla-puratthimillesu kadaesum joyanamtariyaim pamchadhanusayayamavikkhambhaim joyanujjoya karaim chakkanemisamthiyaim chamdamamdalapadinikasaim egunapannam mamdalaim alihamane-alihamane anuppavisai. Tae nam sa khamdappavayaguha bharahenam ranna tehim joyanamtariehim pamchadhanusayayamavikkhambhehim joyanujjoyakarehim egunapannae mamdalehim alihijjamanehim-alihijjamanehim khippameva alogabhuya ujjoyabhuya divasabhuya jaya yavi hottha. Tise nam khamdagappavayaguhae bahumajjhadesabhae ettha nam ummugga-nimuggajalao namam duve maha-naio pannattao, jao nam khamdappavayaguhae pachchatthimillao kadagao pavudhao samanio puratthimenam gamgam mahanaim samappemti, sesam taheva navarim –pachchatthimillenam kulenam gamgae samkamavattavvaya taheva. Tae nam tise khamdagappavayaguhae dahinillassa duvarassa kavada sayameva mahaya-mahaya komcharavam karemana-karemana sarasarassa sagaim-sagaim thanaim pachchosakkittha. Tae nam se bharahe raya chakkarayanadesiyamagge anegarayavarasahassanuyayamagge mahayaukkitthi-sihanayabolakalakalaravenam pakkhubhiyamahasamuddaravabhuyampiva karemane-karemane khamdagappavayaguhao dakkhinillenam darenam ninei sasivva mehamdhakaranivahao.
Sutra Meaning Transliteration : Tyarapachhi te divya chakraratna gamgadevine ashrine ashtahnika maha – mahotsavathi nivritta thata ayudha grihashalathi nikalyu, nikaline yavat gamga mahanadina pashchima kinarathi dakshina dishamam khamdaprapata guphabhimukha java pravritta thayum. Pachhi te bharata raja yavat jyam khamdaprapata gupha chhe tyam ave chhe, avine badhu vaktavyata kritamalaka deva samana janavi. Vishesha e ke nrityavadaka deve pritidana rupe alamkarika bhamda ane kataka apya. Baki badhum purvavat yavat ashtahnika mahamahima karyo. Tyarapachhi te bharata raja nrityamalaka deva sambamdhi ashtahnika mahotsava purna thata sushena senapatine bolave chhe, bolavine yavat simdhuna alava samana janavum. Yavat gamga mahanadina purviya nishkuta je gamga sahita samudra ane parvatani maryadamam sama – vishama nishkuto chhe, tene jite chhe. Jitine pradhana shreshtha ratnone svikare chhe. Pachhi jyam gamga mahanadi chhe, tyam jaya chhe. Jaine biji vakhata pana skamdhavara sainya sahita gamga mahanadi, je nirmala jalana umcha taramgo yukta hati, tene navarupa charmaratnathi para kare chhe. Karine jyam bharata rajano vijaya skamdhavara nivesha chhe, jyam bahya upasthanashala chhe, tyam ave chhe, avine abhishekya hastiratnathi niche utare chhe. Utarine pradhana shreshtha ratno laine jyam bharataraja chhe, tyam ave chhe, avine be hatha jodi yavat amjali kari bharatarajane jaya – vijaya vade vadhave chhe, vadhavine te pradhana shreshtha ratno arpana kare chhe. Tyarapachhi te bharata raja sushena senapati pasethi pradhana shreshtha ratnone svikare chhe, svikarine sushena senapatino satkara – sanmana kare chhe, karine tene vidaya ape chhe. Tyarapachhi sushena senapati purvavat yavat vichare chhe. Tyare te bharata raja anya koi divase sushena senapati ratnane bolave chhe, bolavine ama kahyum – o devanupriya! Tum ja, khamdaprapata guphana uttara dvarana kamado ughada, ughadine, jema tamisraguphamam kahyum, te badhum ahim kahevum yavat apane priya thao. Baki purvavat yavat bharata uttara dvarethi nikalyo. Jema meghamdhakarathi chamdra nikale, tema purvavat praveshato mamdalonum alekhana kare chhe. Te khamdaprapata guphana bahumadhya deshabhagamam yavat unmagna – nimagnajala name be mahanadio purvavat chhe. Vishesha e ke pashchimi katakathi nikalati evi purvamam gamga mahanadine male chhe. Baki purvavat. Paramtu pashchimi kulathi gamgamam samkrama kahevo. Tyarapachhi khamdaprapata guphana dakshina dvarana kamado svayam mota – mota kraumcharava karata – karata sarasara thaine potana sthanethi khasi gaya. Tyarapachhi te bharata raja chakraratna darshita marge yavat khamdaprapata guphathi dakshina dvarethi meghamdhakarathi nikalata chamdrani jema nikalyo.