Sutra Navigation: Jivajivabhigam ( જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106093
Scripture Name( English ): Jivajivabhigam Translated Scripture Name : જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

चतुर्विध जीव प्रतिपत्ति

 Translated Chapter :

ચતુર્વિધ જીવ પ્રતિપત્તિ
Section : चंद्र सूर्य अने तेना द्वीप Translated Section : ચંદ્ર સૂર્ય અને તેના દ્વીપ
Sutra Number : 293 Category : Upang-03
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] खीरोदण्णं समुद्दं घयवरे नामं दीवे वट्टे वलयागारसंठाणसंठिते सव्वतो समंता संपरिक्खित्ताणं चिट्ठति जाव– से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–घयवरे दीवे? घयवरे दीवे? गोयमा! घयवरे णं दीवे तत्थतत्थ देसे तहिंतहिं बहुईओ खुड्डाखुड्डियाओ जाव विहरंति, नवरं–घयोदगपडिहत्थाओ पव्वतादो सव्वकनगमया, कनगकनगप्पभा यत्थ दो देवा महिड्ढिया जाव पलिओवमट्ठितीया परिवसंति। से तेणट्ठेणं। जोतिसं संखेज्जं। घयवरण्णं दीवं घयोदे नामं समुद्दे वट्टे वलयागारसंठाणसंठिते सव्वतो समंता संपरिक्खित्ताणं चिट्ठति जाव– से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–घयोदे समुद्दे? घयोदे समुद्दे? गोयमा! घयोदस्स णं समुद्दस्स उदए से जहानामए–सारइयस्स गोधयवरस्स मंडे सुकढिते उद्दाण? सव्ववीसंदिते विस्संते सल्लइ-कण्णियारपुप्फवण्णाभे वण्णेणं उववेते गंधेणं उववेते रसेणं उववेते फासेणं उववेते, आसादणिज्जे वीसादणिज्जे दीवणिज्जे दप्पणिज्जे मयणिज्जे विंहणिज्जे सव्विंदियगात पल्हायणिज्जे, भवेता-रूवे सिया? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, घयोदस्स णं समुद्दस्स उदए एत्तो इट्ठतराए चेव जाव मनामतराए चेव आसादे णं पन्नत्ते। कंतसुकंता यत्थ दो देवा महिड्ढिया जाव पलिओवमट्ठितीया परिवसंति। से तेणट्ठेणं। चंदादी तधेव। घयोदण्णं समुद्दं खोदवरे नामं दीवे वट्टे वलयागारसंठाणसंठिते सव्वतो समंता संपरिक्खित्ताणं चिट्ठति जाव– से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–खोदवरे दीवे? खोदवरे दीवे? गोयमा! खोदवरे णं दीवे तत्थतत्थ देसे तहिंतहिं बहुईओ खुड्डाखुड्डियाओ वावीओ जाव विहरंति, नवरं–खोदोदगपडिहत्थाओ पव्वतगादी सव्ववेरुलियामया। सुप्पभमहप्पभा यत्थ दो देवा महिड्ढिया जाव पलिओवमट्ठितीया परिवसंति। से तेणट्ठेणं। चंदादी संखेज्जा। खोदवरण्णं दीवं खोदोदे नामं समुद्दे वट्टे वलयागारसंठाणसंठिते सव्वतो समंता संपरिक्खित्ताणं चिट्ठति जाव– से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–खोदोदे समुद्दे? खोदोदे समुद्दे? गोयमा! खोदोदस्स णं समुद्दस्स उदए से जहानामए–उच्छूणं जच्चाणं वरपुंडगाणं हरिताभाणं भेरुंडुच्छूण वा कालपोराणं हरिताल-पिंजराणं अवणीतमूलाणं तिभागणिव्वादितवाडाणं गंठिपरिसोधिताणं खोदरसे होज्ज वत्थपरिपूते चाउज्जातगसुवासिते अधियपत्थे लहुए वण्णेणं उववेते गंधेणं उववेते रसेणं उववेते फासेणं उववेते आसादणिज्जे वीसादणिज्जे दीवणिज्जे दप्पणिज्जे मयणिज्जे बिंहणिज्जे सव्विंदियागात-पल्हायणिज्जे, भवेतारूवे सिया? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे, खोदोदस्स णं समुद्दस्स उदए एत्तो इट्ठतराए चेव जाव मनामतराए चेव आसादे णं पन्नत्ते पुण्ण-पुण्णप्पभा यत्थ दो देवा महिड्ढिया जाव पलिओवमट्ठितीया परिवसंति। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चति–खोदोदे समुद्दे, खोदोदे समुद्दे। चंदादीण जधा पुक्खरोदस्स।
Sutra Meaning : ઘૃતવર નામક દ્વીપ ગોળ – વલયાકાર સંસ્થાને રહેલ યાવત્‌ ક્ષીરોદ સમુદ્રને ચારે બાજુથી ઘેરીને રહેલ છે. તે સમચક્રવાલ સંસ્થિત છે, વિષમચક્રવાલ નથી. વિસ્તાર અને પરિધિ સંખ્યાત લાખ યોજન છે. તેના પ્રદેશોની સ્પર્શના જીવોત્પત્તિ આદિ પૂર્વવત કહેવું. ગૌતમ ! ઘૃતવર દ્વીપમાં ત્યાં – ત્યાં ઘણી જ નાની – નાની વાવડી યાવત્‌ ઘૃતોદકથી પરિપૂર્ણ છે. ઉત્પાત પર્વત યાવત્‌ ખડકો છે. તે બધા સુવર્ણના, સ્વચ્છ યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. કનક અને કનકપ્રભ આ બે દેવો છે. ચંદ્રાદિ સંખ્યાતા છે. ઘૃતોદ નામક સમુદ્ર વૃત્ત – વલયાકાર સંસ્થાને રહેલ છે યાવત્‌ ઘૃતવરદ્વીપને ઘેરીને રહેલ છે. સમચક્રવાલ સંસ્થિત છે ઇત્યાદિ પૂર્વવત્‌. દ્વાર – પ્રદેશ – જીવોત્પત્તિ કહેવા. નામનો અર્થ – હે ગૌતમ ! ઘૃતોદ સમુદ્રનું જળ, જેમ કોઈ ગોઘૃતના સાર જેવું શ્રેષ્ઠ છે. આ ગોઘૃતમંડ ફૂલેલા સલ્લકી, કણેરના ફૂલ, સરસવના ફૂલ, કોરંટની માળાની માફક પીળા વર્ણના છે. સ્નિગ્ધતા ગુણયુક્ત, અગ્નિસંયોગથી ચમકવાળું, નિરુપહત અને વિશિષ્ટ સુંદરતા યુક્ત, સારી રીતે જમાવેલ દહીંને મથિત કરી પ્રાપ્ત માખણને ત્યારે જ તપાવતા, સારી રીતે ઉકાળ્યા પછી, બીજે ન લઈ જઈ, તે સ્થાને જ તત્કાળ ગાળીને કચરો આદિ ઉપશાંત થતા તેના ઉપર જે થર જામે, તે જેમ અધિક સુગંધથી સુગંધિત, મનોહર, મધુર પરિણામી અને દર્શનીય હોય. તે પથ્યરૂપ, નિર્મળ અને સુખોપભોગ્ય હોય છે. આવા શરત્‌કાલીન ગોઘૃતવરમંડ સમાન તે ઘૃતોદનું પાણી હોય છે શું ? ગૌતમ! તે ઘૃતોદનું પાણી આનાથી પણ અધિક ઇષ્ટતર યાવત્‌ આસ્વાદ્ય હોય છે. ત્યાં કાંત અને સુકાંત નામક બે મહર્દ્ધિક દેવ રહે છે. બાકી પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ ત્યાં સંખ્યા તારાગણ કોડાકોડી છે. ક્ષોદવર નામક દ્વીપ વૃત્ત – વલયાકાર અને ઘૃતોદ સમુદ્રને વીંટીને રહેલ છે. શેષ કથન પૂર્વવત્‌ યાવત્‌ ક્ષોદવર – દ્વીપમાં તે – તે દેશમાં, ત્યાં – ત્યાં નાની વાવડીઓ છે યાવત્‌ ક્ષોદોદકથી પ્રતિપૂર્ણ છે. ત્યાં ઉપપાત પર્વતાદિ છે, જે સર્વ વૈડૂર્ય રત્નમય યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. ત્યાં સુપ્રભ અને મહાપ્રભ નામે બે મહર્દ્ધિક દેવ રહે છે. તેથી ક્ષોદવર કહે છે. સર્વે જ્યોતિષ્ક પૂર્વવત્‌ કહેવા. ક્ષોદોદ નામક સમુદ્ર વૃત્ત – વલયાકાર, ક્ષોદવરદ્વીપને ઘેરીને રહેલ છે. યાવત્‌ સંખ્યાત લાખ યોજન પરિધિથી છે. યાવત્‌ તેના નામનો અર્થ આ પ્રમાણે – ગૌતમ ! ક્ષોદોદ સમુદ્રનું જળ જાતિવંત શ્રેષ્ઠ ઇક્ષુરસથી અધિક ઇષ્ટ યાવત્‌ આસ્વાદ્ય છે. તે ઇક્ષુરસ સ્વાદિષ્ટ, પુષ્ટિદાયક, ગાઢ, પ્રશસ્ત, વિશ્રાંત(શ્રમને દૂર કરે તેવો)છે, વળી સ્નિગ્ધ, સુકુમાલ ભૂમિભાગમાં કુશળ ખેડૂત દ્વારા લાકડાના વિશિષ્ટ હળથી ખેડેલી, ફળદ્રુપ, ચીકણી ભૂમિમાં વાવેલી, કુશળ પુરુષ દ્વારા સંરક્ષણ પામેલી, તૃણ અને ઘાસ આદિથી રહિત ભૂમિમાં વૃદ્ધિ પામેલી, વિશેષરૂપે પરિપક્વ થયેલી, મધુર રસથી યુક્ત, જંતુઓના ઉપદ્રવથી રહિત, તેના ઉપર નીચેના મૂળ કાઢીને,બળવાન બળદો દ્વારા યંત્રમાં પીલીને રસ કાઢેલ હોય, તે રસ કપડાથી ગાળેલ હોય, ચાતુર્જાતક સુવાસિત દ્રવ્યો યુક્ત હોય, તે પથ્ય્કારી, પચવામાં હલકો અને શુભ વર્ણાદિ યુક્ત હોય. હે ભગવાન ! શું આવું ક્ષોદોદસમુદ્રનું જળ છે ? ના, તે અર્થ સમર્થ નથી. ક્ષોદરસ સમુદ્રનું જળ આનાથી ઇષ્ટતરક યાવત્‌ આસ્વાદ્ય છે. ત્યાં પૂર્ણભદ્ર અને માણિભદ્ર આ બે દેવો યાવત્‌ વસે છે. બાકી પૂર્વવત્‌. ત્યાં સંખ્યાત સૂર્ય, ચંદ્ર જ્યોતિષ્ક છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] khirodannam samuddam ghayavare namam dive vatte valayagarasamthanasamthite savvato samamta samparikkhittanam chitthati java– Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–ghayavare dive? Ghayavare dive? Goyama! Ghayavare nam dive tatthatattha dese tahimtahim bahuio khuddakhuddiyao java viharamti, navaram–ghayodagapadihatthao pavvatado savvakanagamaya, kanagakanagappabha yattha do deva mahiddhiya java paliovamatthitiya parivasamti. Se tenatthenam. Jotisam samkhejjam. Ghayavarannam divam ghayode namam samudde vatte valayagarasamthanasamthite savvato samamta samparikkhittanam chitthati java– Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–ghayode samudde? Ghayode samudde? Goyama! Ghayodassa nam samuddassa udae se jahanamae–saraiyassa godhayavarassa mamde sukadhite uddana? Savvavisamdite vissamte sallai-kanniyarapupphavannabhe vannenam uvavete gamdhenam uvavete rasenam uvavete phasenam uvavete, asadanijje visadanijje divanijje dappanijje mayanijje vimhanijje savvimdiyagata palhayanijje, bhaveta-ruve siya? Goyama! No inatthe samatthe, ghayodassa nam samuddassa udae etto itthatarae cheva java manamatarae cheva asade nam pannatte. Kamtasukamta yattha do deva mahiddhiya java paliovamatthitiya parivasamti. Se tenatthenam. Chamdadi tadheva. Ghayodannam samuddam khodavare namam dive vatte valayagarasamthanasamthite savvato samamta samparikkhittanam chitthati java– Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–khodavare dive? Khodavare dive? Goyama! Khodavare nam dive tatthatattha dese tahimtahim bahuio khuddakhuddiyao vavio java viharamti, navaram–khododagapadihatthao pavvatagadi savvaveruliyamaya. Suppabhamahappabha yattha do deva mahiddhiya java paliovamatthitiya parivasamti. Se tenatthenam. Chamdadi samkhejja. Khodavarannam divam khodode namam samudde vatte valayagarasamthanasamthite savvato samamta samparikkhittanam chitthati java– Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–khodode samudde? Khodode samudde? Goyama! Khododassa nam samuddassa udae se jahanamae–uchchhunam jachchanam varapumdaganam haritabhanam bherumduchchhuna va kalaporanam haritala-pimjaranam avanitamulanam tibhaganivvaditavadanam gamthiparisodhitanam khodarase hojja vatthaparipute chaujjatagasuvasite adhiyapatthe lahue vannenam uvavete gamdhenam uvavete rasenam uvavete phasenam uvavete asadanijje visadanijje divanijje dappanijje mayanijje bimhanijje savvimdiyagata-palhayanijje, bhavetaruve siya? Goyama! No inatthe samatthe, khododassa nam samuddassa udae etto itthatarae cheva java manamatarae cheva asade nam pannatte punna-punnappabha yattha do deva mahiddhiya java paliovamatthitiya parivasamti. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchati–khodode samudde, khodode samudde. Chamdadina jadha pukkharodassa.
Sutra Meaning Transliteration : Ghritavara namaka dvipa gola – valayakara samsthane rahela yavat kshiroda samudrane chare bajuthi gherine rahela chhe. Te samachakravala samsthita chhe, vishamachakravala nathi. Vistara ane paridhi samkhyata lakha yojana chhe. Tena pradeshoni sparshana jivotpatti adi purvavata kahevum. Gautama ! Ghritavara dvipamam tyam – tyam ghani ja nani – nani vavadi yavat ghritodakathi paripurna chhe. Utpata parvata yavat khadako chhe. Te badha suvarnana, svachchha yavat pratirupa chhe. Kanaka ane kanakaprabha a be devo chhe. Chamdradi samkhyata chhe. Ghritoda namaka samudra vritta – valayakara samsthane rahela chhe yavat ghritavaradvipane gherine rahela chhe. Samachakravala samsthita chhe ityadi purvavat. Dvara – pradesha – jivotpatti kaheva. Namano artha – he gautama ! Ghritoda samudranum jala, jema koi goghritana sara jevum shreshtha chhe. A goghritamamda phulela sallaki, kanerana phula, sarasavana phula, koramtani malani maphaka pila varnana chhe. Snigdhata gunayukta, agnisamyogathi chamakavalum, nirupahata ane vishishta sumdarata yukta, sari rite jamavela dahimne mathita kari prapta makhanane tyare ja tapavata, sari rite ukalya pachhi, bije na lai jai, te sthane ja tatkala galine kacharo adi upashamta thata tena upara je thara jame, te jema adhika sugamdhathi sugamdhita, manohara, madhura parinami ane darshaniya hoya. Te pathyarupa, nirmala ane sukhopabhogya hoya chhe. Ava sharatkalina goghritavaramamda samana te ghritodanum pani hoya chhe shum\? Gautama! Te ghritodanum pani anathi pana adhika ishtatara yavat asvadya hoya chhe. Tyam kamta ane sukamta namaka be maharddhika deva rahe chhe. Baki purvavat yavat tyam samkhya taragana kodakodi chhe. Kshodavara namaka dvipa vritta – valayakara ane ghritoda samudrane vimtine rahela chhe. Shesha kathana purvavat yavat kshodavara – dvipamam te – te deshamam, tyam – tyam nani vavadio chhe yavat kshododakathi pratipurna chhe. Tyam upapata parvatadi chhe, je sarva vaidurya ratnamaya yavat pratirupa chhe. Tyam suprabha ane mahaprabha name be maharddhika deva rahe chhe. Tethi kshodavara kahe chhe. Sarve jyotishka purvavat kaheva. Kshododa namaka samudra vritta – valayakara, kshodavaradvipane gherine rahela chhe. Yavat samkhyata lakha yojana paridhithi chhe. Yavat tena namano artha a pramane – Gautama ! Kshododa samudranum jala jativamta shreshtha ikshurasathi adhika ishta yavat asvadya chhe. Te ikshurasa svadishta, pushtidayaka, gadha, prashasta, vishramta(shramane dura kare tevo)chhe, vali snigdha, sukumala bhumibhagamam kushala kheduta dvara lakadana vishishta halathi khedeli, phaladrupa, chikani bhumimam vaveli, kushala purusha dvara samrakshana pameli, trina ane ghasa adithi rahita bhumimam vriddhi pameli, vishesharupe paripakva thayeli, madhura rasathi yukta, jamtuona upadravathi rahita, tena upara nichena mula kadhine,balavana balado dvara yamtramam piline rasa kadhela hoya, te rasa kapadathi galela hoya, chaturjataka suvasita dravyo yukta hoya, te pathykari, pachavamam halako ane shubha varnadi yukta hoya. He bhagavana ! Shum avum kshododasamudranum jala chhe\? Na, te artha samartha nathi. Kshodarasa samudranum jala anathi ishtataraka yavat asvadya chhe. Tyam purnabhadra ane manibhadra a be devo yavat vase chhe. Baki purvavat. Tyam samkhyata surya, chamdra jyotishka chhe.