Sutra Navigation: Prashnavyakaran ( પ્રશ્નવ્યાપકરણાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105411
Scripture Name( English ): Prashnavyakaran Translated Scripture Name : પ્રશ્નવ્યાપકરણાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

आस्रवद्वार श्रुतस्कंध-१

अध्ययन-२ मृषा

 Translated Chapter :

આસ્રવદ્વાર શ્રુતસ્કંધ-૧

અધ્યયન-૨ મૃષા
Section : Translated Section :
Sutra Number : 11 Category : Ang-10
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तं च पुण वदंति केई अलियं पावा अस्संजया अविरया कवडकुडिल कडुय चडुलभावा कुद्धा लुद्धाभया य हस्सट्ठिया य सक्खी चोरा चारभडा खंडरक्खा जियजूईकरा य गहिय-गहणा कक्कगुरुग कारगा कुलिंगी उवहिया वाणियगा य कूडतुला कूडमाणी कूडकाहावणोवजीवी पडकार कलाय कारुइज्जा वंचनपरा चारिय चडुयार नगरगुत्तिय परिचारग दुट्ठवायि सूयक अनवलभणिया य पुव्वकालियवयणदच्छा साहसिका लहुस्सगा असच्चा गारविया असच्चट्ठावणाहिचित्ता उच्चच्छंदा अनिग्गहा अनियता छंदेण मुक्कवायी भवंति अलियाहिं जे अविरया। अवरे नत्थिकवादिणो वामलोकवादी भणंति–सुण्णंति। नत्थि जीवो। न जाइ इहपरे वा लोए। न य किंचिवि फुसति पुण्णपावं। नत्थि फलं सुकय-दुक्कयाणं। पंचमहाभूतियं सरीरं भासंति ह वातजोगजुत्तं। पंच य खंधे भणंति केई। मणं च मणजीविका वदंति। वाउजीवोत्ति एवमाहंसु। सरीरं सादियं सनिधणं इह भवेएगे भवे, तस्स विप्पणासम्मि सव्वनासोत्ति– एवं जंपंति मुसावादी। तम्हा दानव्वय पोसहाणं तव संजम बंभचेर कल्लाणमाइयाणं नत्थि फलं, नवि य पाणवह अलियवयणं, न चेव चोरिक्करण परदारसेवण वा सपरिग्गह-पावकम्मकरणं पि नत्थि किंचि, न नेरइय तिरिय मणुयाण जोणी, न देवलोगो वत्थि, न य अत्थि सिद्धिगमणं, अम्मापियरो वि नत्थि, नवि अत्थि पुरिसकारो, पच्चक्खाणमवि नत्थि, नवि अत्थि कालमच्चू, अरहंता चक्कवट्टी बलदेव वासुदेवा नत्थि, नेवत्थि केइ रिसओ, धम्माधम्मफलं च नवि अत्थि किंचि बहुयं च थोवं वा। तम्हा एवं विजाणिऊण जहा सुबहु इंदियाणुकूलेसु सव्वविसएसु वट्टह। नत्थि काइ किरिया वा अकिरिया वा–एवं भणंति नत्थिकवादिणो वामलोगवादी। इमं पि बिइयं कुदंसणं असब्भाववाइणो पण्णवेंति मूढा–संभूतो अंडकाओ लोको। सयंभुणा सयं च निम्मिओ। एवं एतं अलियं, पयावइणा इस्सरेण य कयं ति केई। एवं विण्हुमयं कसिणमेव य जगं ति केई। एवमेके वदंति मोसं–एको आया अकारको वेदको य सुकयस्स दुक्कयस्स य करणाणि कारणाणि सव्वहा सव्वहिं च निच्चो य निक्किओ निग्गुणो य अनुवलेवओत्ति वि य। एवमाहंसु असब्भावं–जंपि इहं किंचि जीवलोके दीसइ सुकयं वा दुक्कयं वा एयं जदिच्छाए वा, सहावेण वावि दइ-वतप्पभावओ वावि भवति, नत्थेत्थ किंचि कयकं तत्तं। लक्खण-विहाण नियती य कारिया–एवं केइ जंपंति इड्ढिरससातगारवपरा, बहवे करणालसा परूवेंति धम्मवीमंसएणं मोसं। अवरे अहम्माओ रायदुट्ठं अब्भक्खाणं भणंति अलियं–चोरोत्ति अचोरियं करेंतं, डामरिओत्ति वि य एमेव उदासीणं, दुस्सीलोत्ति य परदारं गच्छतित्ति मइलिंति सीलकलियं, अयंपि गुरुतप्पओत्ति, अन्नेएवमेव भणंति उवहणंता, मित्तकलत्ताइं सेवंति अयंपि लुत्तधम्मो, इमो वि वीसंभघायओ पावकम्मकारी अकम्मकारी अगम्मगामी, अयं दुरप्पा बहुएसु य पातगेसु जुत्तोत्ति–एवं जपंति मच्छरी भद्दके व गुण कित्ति नेह परलोग निप्पिवासा। एवं ते अलियवयणदच्छा परदोसुप्पायणप्पसत्ता वेढेंति अक्खइय-बीएण अप्पाणं कम्म-बंधनेन मुहरी असमिक्खियप्पलावी, निक्खेवे अवहरंति परस्स अत्थंमि गढियगिद्धा, अभिजुंजंति य परं असंतएहिं, लुद्धा य करेंति कूडसक्खित्तणं, असच्चा अत्थालियं च कन्नालियं च भोमालियं च तहा गवालियं च गरुयं भणंति अहरगतिगमणं। अन्नंपि य जाति रूव कुल सील पच्चय मायाणिगुणं चवला पिसुणं परमट्ठभेदकं असंतकं विद्देसमणत्थकारकं पाव कम्ममूलं दुद्दिट्ठं दुस्सुयं अमुणियं निल्लज्जं लोकगरहणिज्जं वह बंध परिकिलेस बहुलं जरा मरण दुक्खसोयनेम्मं असुद्ध परिणाम संकिलिट्ठं भणंति अलियाहिसंधि निविट्ठा, असंतगुणुदीरका य संतगुणनासका य हिंसाभूतोवघातितं अलियसंपउत्ता वयणं सावज्ज-मकुसलं साहुगरहणिज्जं अधम्मजणणं भणंति अणभिगत पुन्नपावा। पुणो य अधिकरण किरिया पवत्तगा बहुविहं अणत्थं अवमद्दं अप्पणो परस्स य करेंति, एमेव जंपमाणा महिससूकरे य साहेंति घायगाणं, ससय पसय रोहिए य साहेंति वागुरीणं, तित्तिर वट्टक लावके य कविंजल कवोयके य साहेंति साउणीणं, ज्झस मगर कच्छभे य साहेंति मच्छियाणं, संखंके खुल्लए य साहेंति मगराणं, अयगर गोणस मंडलि दव्वीकर मउलो य साहेंति बालवीणं, गोहा-सेहा य सल्लग-सरडगे य साहेंति लुद्धगाणं, गयकुल-वानरकुले य साहेंति पासियाणं, सुक बरहिण मयणसाल कोइल हंसकुले सारसे य साहेंति पोसगाणं, वध बंध जायणं च साहेंति गोम्मियाणं, धन धन्न गवेलए य साहेंति तक्कराणं, गाम नगर पट्टणे य साहेंति चारियाणं पारघाइय पंथघातियाओ साहेंति य गंठिभेयाणं, कयं च चोरियं नगरगोत्तियाणं, लंछण निल्लंछण धमण दुहण पोसण वणण दुमन वाहणादियाइंसाहेंति बहूणि गोमियाणं, धातु मणि सिलप्पवाल रयणागरे य साहेंति आगरीणं पुप्फविहिं फलविहिं च साहेंति मालियाणं, अग्घमहुकोसए य साहेंति वणचराणं, जंताइं विसाइं मूलकम्म आहेवण आभिओगमंतो-सहिप्पओगे चोरिय परदारगमण बहुपावकम्मकरणं ओखंदे गामघातियाओ वणदहण तलाग भेयणाणि बुद्धि विसय विणासणाणि वसीकरणमादियाइं भयमरण किलेस दोसजणणाणि भाव बहुसंकिलिट्ठ मलिणाणि भूतघातोवघातियाइं सच्चाणि वि ताइं हिंसकाइं वयणाइं उदाहरंति। पुट्ठा व अपुट्ठा वा परतत्तिवावडा य असमिक्खियभासिणो उवदिसंति सहसा–उट्ठा गोणा गवया दमंतु, परिणयवया अस्सा हत्थी गवेलग-कुक्कुडा य किज्जंतु, किणावेध य, विक्केह, पयह, सयणस्स देह, पिय, घय, दासि दास भयक भाइल्लका य सिस्सा य पेसकजणो कम्मकरा किंकरा य एए, सयण परिजणो य कीस अच्छति? भारिया भे करेत्तु कम्मं, गहणाइं वनाइं खेत्त-खिलभूमि-वल्लराइं उत्तण घण संकडाइ डज्झंतु सूडिज्जंतु य, रुक्खा भिज्जंतु जंतभंडाइयस्स उवहिस्स कारणाए बहुविहस्स य अट्ठाए, उच्छू दुज्जंतु, पीलियंतु य तिला, पयावेह य इट्टकाओ घरट्ठयाए, च्छेत्ताइं कसह, कसावेह य लहुं गाम नगर खेड कब्बडे निवेसेह अडवीदेसेसु विपुलसीमे, पुप्फाणि य फलाणि य कंदमूलाइं कालपत्ताइं गेण्हह, करेह संचयं परिजणट्ठयाए, साली वीही जवा य लुच्चंतु मलिज्जंतु उप्पणिज्जंतु य, लहुं च पविसंतु य कोट्ठागारं, अप्पमहुक्कोसगा य हम्मंतु पोयसत्था, सेणा निज्जाउ जाउ डमरं, घोरा वट्टंतु य संगामा, पवहंतु य सगड-वहणाइं, उवणयणं चोलगं विवाहो जन्नो अमुगम्मि होउ दिवसेसु करणेसु मुहुत्तेसु नक्खत्तेसु तिहिम्मि य, अज्ज होउ ण्हवणं मुदितं बहुखज्जपेज्जकलियं, कोउकं विण्हावणकं संतिकम्माणि कुणह, ससि रवि गहोवराग विसमेसु सज्जण परियणस्स य नियकस्स य जीवियस्स परिरक्खणट्ठयाए पडिसीसकाइं च देह, देह य सीसोवहारे विविहोसहि-मज्ज-मंस-भक्खण्णपाण-मल्लाणुलेवण- पईवजलिउज्जलसुगंधधूवाकार- पुप्फफल- समिद्धे, पायच्छित्ते करेह, पाणाइवाय करणेण बहुविहेणं, विवरीयुप्पाय दुस्सिमिण पावसउण असोमग्गहचरिय अमंगलनिमित्त पडिघाय हेउं वित्तिच्छेयं करेह, मा देह किंचि दाणं, सुट्ठुहओ-सुट्ठुहओ सुट्ठुछिण्णो भिण्णोत्ति उवदिसंता। एवं विविहं करेंति अलियं मनेन वायाए कम्मुणा य अकुसला अणज्जा अलियाणा अलियधम्मनिरया अलियासु कहासु अभिरमंता तुट्ठा अलियं करेत्तु होंति य बहुप्पयारं।
Sutra Meaning : આ અસત્ય બોલનારા કેટલાક પાપી, અસંયત, અવિરત, કપટ કુટિલ કટુક ચટુલ ભાવવાળા, ક્રુદ્ધ, લુબ્ધ, ભયોત્પાદક, હાસ્યસ્થિત, સાક્ષી, ચોર – ગુપ્તચર, ખંડરક્ષક, જુગારમાં હારેલ, ગિરવી રાખનાર, કપટથી કોઈ વાતને વધારીને કહેનાર, કુલિંગી, ઉપધિકા, વણિક, ખોટા તોલમાપ કરનાર, નકલી સિક્કોથી આજીવિકા કરનાર, પડગાર, સોની, કારીગર, વંચન પર, દલાલ, ચાટુકાર, નગરરક્ષક, મૈથુનસેવી, ખોટો પક્ષ લેનારો, ચુગલખોર, ઉત્તમર્ણ, કરજદાર, પૂર્વકાલિક – વયણદચ્છ, સાહસિક, લઘુસ્વક, અસત્વા, ગૌરવિક, અસ્તય સ્થાપનાધિચિત્તવાળા, ઉચ્ચચ્છંદ, અનિગ્રહ, અનિયત, સ્વચ્છંદપણે ગમે તે બોલનારા તે લોકો અવિરત હોતા નથી, અસત્યવાદી હોય છે. બીજા નાસ્તિકવાદી, વામલોકવાદી કહે છે – આ જગત શૂન્ય છે, જીવ નથી, આ ભવ કે પરભવમાં જતો નથી, પુન્ય – પાપનો કંઈપણ સ્પર્શ થતો નથી. સુકૃત્‌ – દુષ્કૃતનું કંઈ ફળ નથી. આ શરીર પંચમહાભૂતિક છે. વાતયોગ યુક્ત છે,(વાયુના નિમિત્તથી તે સર્વ ક્રિયા કર છે). કોઈ પાંચ સ્કંધ કહે છે, કોઈ મનને જીવ માને છે. વાયુને જ કોઈ જીવ કહે છે. શરીર સાદિ – અને સાંત છે, આ ભવ જ એક માત્ર ભવ છે. તેનો નાશ થતા સર્વનાશ થાય છે. આવું આવું, તે મૃષાવાદીઓ કહે છે. આ કારણથી દાન – વ્રત – પૌષધ – તપ – સંયમ – બ્રહ્મચર્ય – કલ્યાણ આદિનું ફળ નથી. પ્રાણવધ અને અસત્યવચન નથી, ચોરી કરવી, પરદારા સેવન કે સપરિગ્રહ પાપકર્મ કરણ પણ નથી. નારક – તિર્યંચ – મનુષ્યયોનિ નથી, દેવલોક નથી, સિદ્ધિ ગમન નથી, માતાપિતા નથી, પુરુષકાર કે પચ્ચક્‌ખાણ નથી, કાળ કે મૃત્યુ નથી. અરિહંત – ચક્રવર્તી – બલદેવ – વાસુદેવ નથી. કોઈ ઋષિ નથી કે ધર્મ – અધર્મનું થોડું કે ઝાઝુ ફળ નથી. આ પ્રમાણે જાણીને ઇન્દ્રિયોને અનુકૂળ બધા વિષયોમાં વર્તો. કોઈ ક્રિયા કે અક્રિયા નથી, આ પ્રમાણે વામલોકવાદી – નાસ્તિકવાદીઓ કહે છે. આ બીજું કુદર્શન અસદ્‌ભાવવાદીઓ – મૂઢો કહે છે – આ લોક ઇંડામાંથી પ્રગટ થયો છે. આ લોક સ્વયં સ્વયંભૂ નિર્મિત છે. આ પ્રકારે તે મિથ્યા બોલે છે. કોઈ કહે છે. જગત પ્રજાપતિ કે ઇશ્વરે બનાવેલ છે. કોઈ કહે છે – સર્વ જગત વિષ્ણુમય છે. કોઈ માને છે કે આત્મા અકારક છે, સુકૃત – દુષ્કૃતનો વેદક છે. સર્વથા સર્વત્ર ઇન્દ્રિયો જ કારણ છે. આત્મા નિત્ય, નિષ્ક્રિય, નિર્ગુણ, નિર્લેપ છે, આવું અસદ્‌ભાવવાદી કહે છે. કોઈ – કોઈ ઋદ્ધિ – રસ – સાતા ગારવથી લિપ્ત કે તેમાં અનુરક્ત બનેલ અને ક્રિયા કરવામાં આળસુ ઘણાં વાદી ધર્મ મીમાંસા કરતા આ પ્રકારે મિથ્યા પ્રરૂપણા કરે છે – આ લોકમાં જે સુકૃત્‌ કે દુષ્કૃત દેખાય છે, આ બધું યદૃચ્છાથી, સ્વભાવથી કે દૈવતપ્રભાવથી જ થાય છે. અહીં એવું કંઈ નથી જે પુરુષાર્થથી કરાયેલ હોય, લક્ષણ અને ભેદોની કરનાર નિયતિ જ છે. એવી મિથ્યા પ્રરુપણા કરે છે. કોઈ બીજા અધર્મી રાજ્ય વિરુદ્ધ અભ્યાખ્યાન કરે છે. જેમ કે – અચોરકને ચોર કહે છે. જે ઉદાસીન છે, તેને લડાઈખોર કહે છે, સુશીલને દુઃશીલ કહે છે, આ પરસ્ત્રીગામી છે એમ કહી તેને મલિન કરે છે. ગુરુપત્ની સાથે અનુચિત સંબંધ રાખે છે, તેમ કહે છે. બીજા કહે છે – આ મિત્રપત્ની સેવે છે. આ ધર્મહીન છે, વિશ્વાસઘાતી છે, પાપકર્મકારી – અગમ્યગામી – દુષ્ટાત્મા – ઘણા પાપકર્મો કરનારા છે, આ પ્રમાણે તે ઇર્ષ્યાળુ કહે છે. ભદ્રકના ગુણો, કીર્તિ, સ્નેહ, પરલોકની પરવા ન કરનાર તે અસત્યવાદમાં કુશળ, બીજાના દોષો બતાવવામાં પ્રસક્ત રહે છે. વિના વિચાર્યા બોલનારા તે અક્ષય દુઃખના કારણભૂત અત્યંત દૃઢ કર્મબંધનોથી પોતાના આત્માને બાંધે છે. બીજાના ધનમાં આસક્ત તેઓ નિક્ષેપ(ધરોહર)ને હરી લે છે. બીજાના ધનમાં ગ્રથિત અને ગૃદ્ધ જૂઠી સાક્ષી આપે છે, બીજામાં ન રહેલા દોષોથી તેમને દૂષિત કરે છે. તે અસત્યભાષી ધન – કન્યા – ભૂમિ – ગાય નિમિત્તે અધોગતિમાં લઈ જનાર મોટું જૂઠ બોલે છે. બીજું પણ જાતિ – રૂપ – કુશલ – શીલ – વિષયક અસત્યભાષણ કરે છે. મિથ્યા ષડયંત્ર રચનામાં કુશળ, ચપળ, પૈશુન્યપૂર્ણ, પરમાર્થને નષ્ટ કરનાર, સત્ત્વહીન, વિદ્વેષ – અનર્થકારક, પાપકર્મમૂળ અને દુર્દર્શન યુક્ત, દુશ્રુત, અમુણિય, નિર્લજ્જ, લોકગર્હણીય, વધ – બંધ – પરિક્લેશ બહુલ, જરા – મરણ – દુઃખ – શોકનું કારણ અને અશુદ્ધ પરિણામોના કારણે સંક્લેશથી યુક્ત હોય છે. જેઓ મિથ્યા અભિપ્રાયમાં સંનિવિષ્ટ છે, અવિદ્યમાન ગુણના ઉદીરક, વિદ્યમાન ગુણના નાશક, હિંસા વડે પ્રાણીના ઉપઘાતિક, અસત્ય વચનોમાં જોડાયેલા, એવા તે સાવદ્ય, અકુશલ, સત્પુરુષો દ્વારા ગર્હિત, અધર્મજનક વચન બોલે છે. તેઓ પુન્ય – પાપથી અનભિજ્ઞ, વળી અધિકરણાદિ ક્રિયામાં પ્રવર્તક, ઘણા પ્રકારે પોતાનું – પરનું અનર્થ અને વિનાશ કરે છે. આ પ્રમાણે મૃષા બોલનારા, ઘાતકોને પાડા અને ભૂંડ બતાવે છે, વાગુરિકોને સસલા, મૃગ, રોહિત બતાવે છે. પક્ષીઘાતકોને તીતર, બતક, કપિંજલ અને કબૂતર બતાવે છે. મચ્છીમારને માછલી, મગર, કાચબા બતાવે છે. ઘીવરોને શંખ – અંક – કોડી બતાવે છે. મદારીને અજગર, ગોનસ, મંડલી, દર્વીકર, મુકુલી સાપ દેખાડે છે, લુબ્ધકોને ગોધો, સેહ, શલ્લકી, ગિરગિટ બતાવે છે. પાશિકોને ગજ – વાનર કુલ બતાવે છે. પોષકોને પોપટ, મોર, મેના, કોકિલા, હંસ, સારસ પક્ષી બતાવે છે. આરક્ષકોને વધ, બંધ, યાતનાના ઉપાયો દેખાડે છે. ચોરોને ધન, ધાન્ય, ગાય, બળદ બતાવે છે. જાસૂસોને ગામ, નગર, આકર, પાટણાદિ વસતી બતાવે છે. ગ્રંથિ – ભેદકોને પારઘાતિક, પંથઘાતિક બતાવે છે. નગરરક્ષકોને ચોરીનો ભેદ કહે છે. ગોપાલોને લાંછન, નિર્લાંછન, ધમણ, દુહણ, પોષણ, વણણ, દમન, વાહનાદિ દેખાડે છે. આગરીકોને ધાતુ, મણિ, શિલ, પ્રવાલ, રત્નોની ખાણ બતાવે છે. માળીને પુષ્પવિધિ, ફળવિધિ બતાવે છે. વનચરોને અર્ઘ્ય અને મધુકોશક બતાવે છે. મૃષાવાદી મારણ – મોહન – ઉચ્ચાટનાદિ માટે યંત્ર, વિષ, મૂલકર્મને તથા અક્ષેપણ – મંત્ર આદિ દ્વારા નગરમાં ક્ષોભ ઉત્પન્ન કરવો, આવર્ધન – મંત્રબળથી ધન આડી ખેંચવું, આભિયોગ – વશીકરણ આદિ મંત્ર, ઔષધિ પ્રયોગ, ચોરી, પરસ્ત્રી – ગમનાદિ ઘણા પાપકર્મકરણ, છળથી શત્રુસેનાને નષ્ટ કરવી, વનદહન, તળાવભેદન, ગ્રામઘાત, બુદ્ધિના વિનય – વિનાશ, ભય – મરણ – ક્લેશ – દ્વેષજનક, અતિ સંક્લિષ્ટ ભાવ હોવાથી મલિન, જીવના ઘાત – ઉપઘાત વચન, યથાર્થ હોવા છતાં હિંસક હોવાથી અસત્ય એવા વચન, તે મૃષાવાદી બોલે છે. બીજાને સંતાપવામાં પ્રવૃત્ત, અવિચારપૂર્વક બોલનારા, કોઈ પૂછે કે ન પૂછે, તો પણ સહસા ઉપદેશ આપે છે કે ઉંટ, બળદ, ગવયને દમો. વયઃપ્રાપ્ત ઘોડા, હાથી, બકરી, મુરઘાને ખરીદો – ખરીદાવો, વેચો, પકાવો, સ્વજનોને આપો, પેયનું પાન કરો. દાસી – દાસ – ભૃતક, ભાગીદાર, શિષ્ય, પ્રેષ્યજન, કર્મકર, કિંકર આ બધા તથા સ્વજન – પરિજન કેમ નકામા બેઠા છે, ભરણ – પોષણ યોગ્ય છે, કામ કરે. આ સઘન વન, ખેતર, ખિલભૂમિ, વલ્લર, ઊગેલા ઘાસ – તુસ; આ બધાંને બાળી નાંખો, કાપી નાંખો, ઉખેડી દો. યંત્ર, ભાંડ, ઉપધિ માટે તથા વિવિધ પ્રયોજનથી વૃક્ષો કપાવો, શેરડી તલને પીલાવો, મારા ઘર માટે ઇંટો પકાવો, ખેતર ખેડો કે ખેડાવો, જલદી ગામ – આકર – નગર – ખેડ – કર્બટ વસાવો. અટવી પ્રદેશમાં વિપુલ સીમાવાળા ગામ વસાવો. પુષ્પ – ફળ – કંદ – મૂલ જે કાલપ્રાપ્ત હોય તેને ગ્રહણ કરો, પરિજનો માટે સંચય કરો. શાલી – વ્રીહી – જવને કાપો, મસળો, સાફ કરો, જલદી કોઠારમાં નાંખો. નાના – મધ્યમ – મોટા નૌકાદળને નષ્ટ કરો, સેના પ્રયાણ કરે, યુદ્ધભૂમિમાં જાય, ઘોર યુદ્ધ કરે, ગાડી – નૌકા – વાહન ચલાવો, ઉપનયન – ચોલક – વિવાહ – યજ્ઞ એ બધું અમુક દિવસ – કરણ – મુહૂર્ત્ત – નક્ષત્ર – તિથિમાં કરો. આજે સ્નાન થાઓ, પ્રમોદ પૂર્વક વિપુલ માત્રામાં ખાદ્ય – પેય સહિત કૌતુક, વિણ્હાવણક – શાંતિકર્મ કરો. સૂર્ય – ચંદ્ર ગ્રહણ અને અશુભ સ્વપ્નફળના નિવારણ કરવા માટે સ્નાન અને શાંતિકર્મ કરો. સ્વજન, પરિજન, નિજકના જીવિતની પરીરક્ષાર્થે કૃત્રિમ – લોટ આદિથી બનેલ મસ્તકની ભેટ ચડાવો. વિવિધ ઔષધી, મદ્ય, માંસ, મિષ્ટાન્ન, અન્ન, પાન, માળા, લેપન, ઉબટન, દીપ, ધૂપ, પુષ્પ અને ફળથી પરિપૂર્ણ વિધિથી પશુના મસ્તકની બલિ આપો. વિવિધ હિંસા વડે ઉત્પાત, પ્રકૃતિવિકાર, દુઃસ્વપ્ન, અપશુકન, ક્રૂર ગ્રહપ્રકોપ, અમંગલ સૂચક અંગ સ્ફૂરણાદિના ફળને નાશ કરવા પ્રાયશ્ચિત્ત કરો, વૃત્તિચ્છેદ કરો, કોઈને દાન ન આપો, તે મર્યો તે સારું થયું, તેને કાપી નાંખ્યો તે સારું થયું, તેના ટૂકડે ટૂકડા કર્યા તે સારું થયું. કોઈ પૂછે કે ન પૂછે તો પણ આવો આદેશ કે ઉપદેશ કરે છે અથવા મન – વચન – કાયાથી મિથ્યા આચરણ કરનારા અનાર્ય, અકુશલો મિથ્યામતનું ભાષણ કરે છે. એવા મિથ્યાવાદિઓ, અલિક – મિથ્યાધર્મમાં રત, અલિક કથામાં રમણ કરતા, બહુ પ્રકારે અસત્ય સેવીને સંતુષ્ટ થાય છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tam cha puna vadamti kei aliyam pava assamjaya aviraya kavadakudila kaduya chadulabhava kuddha luddhabhaya ya hassatthiya ya sakkhi chora charabhada khamdarakkha jiyajuikara ya gahiya-gahana kakkaguruga karaga kulimgi uvahiya vaniyaga ya kudatula kudamani kudakahavanovajivi padakara kalaya karuijja vamchanapara chariya chaduyara nagaraguttiya paricharaga dutthavayi suyaka anavalabhaniya ya puvvakaliyavayanadachchha sahasika lahussaga asachcha garaviya asachchatthavanahichitta uchchachchhamda aniggaha aniyata chhamdena mukkavayi bhavamti aliyahim je aviraya. Avare natthikavadino vamalokavadi bhanamti–sunnamti. Natthi jivo. Na jai ihapare va loe. Na ya kimchivi phusati punnapavam. Natthi phalam sukaya-dukkayanam. Pamchamahabhutiyam sariram bhasamti ha vatajogajuttam. Pamcha ya khamdhe bhanamti kei. Manam cha manajivika vadamti. Vaujivotti evamahamsu. Sariram sadiyam sanidhanam iha bhaveege bhave, tassa vippanasammi savvanasotti– evam jampamti musavadi. Tamha danavvaya posahanam tava samjama bambhachera kallanamaiyanam natthi phalam, navi ya panavaha aliyavayanam, na cheva chorikkarana paradarasevana va sapariggaha-pavakammakaranam pi natthi kimchi, na neraiya tiriya manuyana joni, na devalogo vatthi, na ya atthi siddhigamanam, ammapiyaro vi natthi, navi atthi purisakaro, pachchakkhanamavi natthi, navi atthi kalamachchu, arahamta chakkavatti baladeva vasudeva natthi, nevatthi kei risao, dhammadhammaphalam cha navi atthi kimchi bahuyam cha thovam va. Tamha evam vijaniuna jaha subahu imdiyanukulesu savvavisaesu vattaha. Natthi kai kiriya va akiriya va–evam bhanamti natthikavadino vamalogavadi. Imam pi biiyam kudamsanam asabbhavavaino pannavemti mudha–sambhuto amdakao loko. Sayambhuna sayam cha nimmio. Evam etam aliyam, payavaina issarena ya kayam ti kei. Evam vinhumayam kasinameva ya jagam ti kei. Evameke vadamti mosam–eko aya akarako vedako ya sukayassa dukkayassa ya karanani karanani savvaha savvahim cha nichcho ya nikkio nigguno ya anuvalevaotti vi ya. Evamahamsu asabbhavam–jampi iham kimchi jivaloke disai sukayam va dukkayam va eyam jadichchhae va, sahavena vavi dai-vatappabhavao vavi bhavati, natthettha kimchi kayakam tattam. Lakkhana-vihana niyati ya kariya–evam kei jampamti iddhirasasatagaravapara, bahave karanalasa paruvemti dhammavimamsaenam mosam. Avare ahammao rayaduttham abbhakkhanam bhanamti aliyam–chorotti achoriyam karemtam, damariotti vi ya emeva udasinam, dussilotti ya paradaram gachchhatitti mailimti silakaliyam, ayampi gurutappaotti, anneevameva bhanamti uvahanamta, mittakalattaim sevamti ayampi luttadhammo, imo vi visambhaghayao pavakammakari akammakari agammagami, ayam durappa bahuesu ya patagesu juttotti–evam japamti machchhari bhaddake va guna kitti neha paraloga nippivasa. Evam te aliyavayanadachchha paradosuppayanappasatta vedhemti akkhaiya-biena appanam kamma-bamdhanena muhari asamikkhiyappalavi, nikkheve avaharamti parassa atthammi gadhiyagiddha, abhijumjamti ya param asamtaehim, luddha ya karemti kudasakkhittanam, asachcha atthaliyam cha kannaliyam cha bhomaliyam cha taha gavaliyam cha garuyam bhanamti aharagatigamanam. Annampi ya jati ruva kula sila pachchaya mayanigunam chavala pisunam paramatthabhedakam asamtakam viddesamanatthakarakam pava kammamulam duddittham dussuyam amuniyam nillajjam lokagarahanijjam vaha bamdha parikilesa bahulam jara marana dukkhasoyanemmam asuddha parinama samkilittham bhanamti aliyahisamdhi nivittha, asamtagunudiraka ya samtagunanasaka ya himsabhutovaghatitam aliyasampautta vayanam savajja-makusalam sahugarahanijjam adhammajananam bhanamti anabhigata punnapava. Puno ya adhikarana kiriya pavattaga bahuviham anattham avamaddam appano parassa ya karemti, emeva jampamana mahisasukare ya sahemti ghayaganam, sasaya pasaya rohie ya sahemti vagurinam, tittira vattaka lavake ya kavimjala kavoyake ya sahemti sauninam, jjhasa magara kachchhabhe ya sahemti machchhiyanam, samkhamke khullae ya sahemti magaranam, ayagara gonasa mamdali davvikara maulo ya sahemti balavinam, goha-seha ya sallaga-saradage ya sahemti luddhaganam, gayakula-vanarakule ya sahemti pasiyanam, suka barahina mayanasala koila hamsakule sarase ya sahemti posaganam, vadha bamdha jayanam cha sahemti gommiyanam, dhana dhanna gavelae ya sahemti takkaranam, gama nagara pattane ya sahemti chariyanam paraghaiya pamthaghatiyao sahemti ya gamthibheyanam, kayam cha choriyam nagaragottiyanam, lamchhana nillamchhana dhamana duhana posana vanana dumana vahanadiyaimsahemti bahuni gomiyanam, dhatu mani silappavala rayanagare ya sahemti agarinam pupphavihim phalavihim cha sahemti maliyanam, agghamahukosae ya sahemti vanacharanam, jamtaim visaim mulakamma ahevana abhiogamamto-sahippaoge choriya paradaragamana bahupavakammakaranam okhamde gamaghatiyao vanadahana talaga bheyanani buddhi visaya vinasanani vasikaranamadiyaim bhayamarana kilesa dosajananani bhava bahusamkilittha malinani bhutaghatovaghatiyaim sachchani vi taim himsakaim vayanaim udaharamti. Puttha va aputtha va paratattivavada ya asamikkhiyabhasino uvadisamti sahasa–uttha gona gavaya damamtu, parinayavaya assa hatthi gavelaga-kukkuda ya kijjamtu, kinavedha ya, vikkeha, payaha, sayanassa deha, piya, ghaya, dasi dasa bhayaka bhaillaka ya sissa ya pesakajano kammakara kimkara ya ee, sayana parijano ya kisa achchhati? Bhariya bhe karettu kammam, gahanaim vanaim khetta-khilabhumi-vallaraim uttana ghana samkadai dajjhamtu sudijjamtu ya, rukkha bhijjamtu jamtabhamdaiyassa uvahissa karanae bahuvihassa ya atthae, uchchhu dujjamtu, piliyamtu ya tila, payaveha ya ittakao gharatthayae, chchhettaim kasaha, kasaveha ya lahum gama nagara kheda kabbade niveseha adavidesesu vipulasime, pupphani ya phalani ya kamdamulaim kalapattaim genhaha, kareha samchayam parijanatthayae, sali vihi java ya luchchamtu malijjamtu uppanijjamtu ya, lahum cha pavisamtu ya kotthagaram, appamahukkosaga ya hammamtu poyasattha, sena nijjau jau damaram, ghora vattamtu ya samgama, pavahamtu ya sagada-vahanaim, uvanayanam cholagam vivaho janno amugammi hou divasesu karanesu muhuttesu nakkhattesu tihimmi ya, ajja hou nhavanam muditam bahukhajjapejjakaliyam, koukam vinhavanakam samtikammani kunaha, sasi ravi gahovaraga visamesu sajjana pariyanassa ya niyakassa ya jiviyassa parirakkhanatthayae padisisakaim cha deha, deha ya sisovahare vivihosahi-majja-mamsa-bhakkhannapana-mallanulevana- paivajaliujjalasugamdhadhuvakara- pupphaphala- samiddhe, payachchhitte kareha, panaivaya karanena bahuvihenam, vivariyuppaya dussimina pavasauna asomaggahachariya amamgalanimitta padighaya heum vittichchheyam kareha, ma deha kimchi danam, sutthuhao-sutthuhao sutthuchhinno bhinnotti uvadisamta. Evam viviham karemti aliyam manena vayae kammuna ya akusala anajja aliyana aliyadhammaniraya aliyasu kahasu abhiramamta tuttha aliyam karettu homti ya bahuppayaram.
Sutra Meaning Transliteration : A asatya bolanara ketalaka papi, asamyata, avirata, kapata kutila katuka chatula bhavavala, kruddha, lubdha, bhayotpadaka, hasyasthita, sakshi, chora – guptachara, khamdarakshaka, jugaramam harela, giravi rakhanara, kapatathi koi vatane vadharine kahenara, kulimgi, upadhika, vanika, khota tolamapa karanara, nakali sikkothi ajivika karanara, padagara, soni, karigara, vamchana para, dalala, chatukara, nagararakshaka, maithunasevi, khoto paksha lenaro, chugalakhora, uttamarna, karajadara, purvakalika – vayanadachchha, sahasika, laghusvaka, asatva, gauravika, astaya sthapanadhichittavala, uchchachchhamda, anigraha, aniyata, svachchhamdapane game te bolanara te loko avirata hota nathi, asatyavadi hoya chhe. Bija nastikavadi, vamalokavadi kahe chhe – a jagata shunya chhe, jiva nathi, a bhava ke parabhavamam jato nathi, punya – papano kamipana sparsha thato nathi. Sukrit – dushkritanum kami phala nathi. A sharira pamchamahabhutika chhe. Vatayoga yukta chhe,(vayuna nimittathi te sarva kriya kara chhe). Koi pamcha skamdha kahe chhe, koi manane jiva mane chhe. Vayune ja koi jiva kahe chhe. Sharira sadi – ane samta chhe, a bhava ja eka matra bhava chhe. Teno nasha thata sarvanasha thaya chhe. Avum avum, te mrishavadio kahe chhe. A karanathi dana – vrata – paushadha – tapa – samyama – brahmacharya – kalyana adinum phala nathi. Pranavadha ane asatyavachana nathi, chori karavi, paradara sevana ke saparigraha papakarma karana pana nathi. Naraka – tiryamcha – manushyayoni nathi, devaloka nathi, siddhi gamana nathi, matapita nathi, purushakara ke pachchakkhana nathi, kala ke mrityu nathi. Arihamta – chakravarti – baladeva – vasudeva nathi. Koi rishi nathi ke dharma – adharmanum thodum ke jhajhu phala nathi. A pramane janine indriyone anukula badha vishayomam varto. Koi kriya ke akriya nathi, a pramane vamalokavadi – nastikavadio kahe chhe. A bijum kudarshana asadbhavavadio – mudho kahe chhe – a loka imdamamthi pragata thayo chhe. A loka svayam svayambhu nirmita chhe. A prakare te mithya bole chhe. Koi kahe chhe. Jagata prajapati ke ishvare banavela chhe. Koi kahe chhe – sarva jagata vishnumaya chhe. Koi mane chhe ke atma akaraka chhe, sukrita – dushkritano vedaka chhe. Sarvatha sarvatra indriyo ja karana chhe. Atma nitya, nishkriya, nirguna, nirlepa chhe, avum asadbhavavadi kahe chhe. Koi – koi riddhi – rasa – sata garavathi lipta ke temam anurakta banela ane kriya karavamam alasu ghanam vadi dharma mimamsa karata a prakare mithya prarupana kare chhe – a lokamam je sukrit ke dushkrita dekhaya chhe, a badhum yadrichchhathi, svabhavathi ke daivataprabhavathi ja thaya chhe. Ahim evum kami nathi je purusharthathi karayela hoya, lakshana ane bhedoni karanara niyati ja chhe. Evi mithya prarupana kare chhe. Koi bija adharmi rajya viruddha abhyakhyana kare chhe. Jema ke – achorakane chora kahe chhe. Je udasina chhe, tene ladaikhora kahe chhe, sushilane duhshila kahe chhe, a parastrigami chhe ema kahi tene malina kare chhe. Gurupatni sathe anuchita sambamdha rakhe chhe, tema kahe chhe. Bija kahe chhe – a mitrapatni seve chhe. A dharmahina chhe, vishvasaghati chhe, papakarmakari – agamyagami – dushtatma – ghana papakarmo karanara chhe, a pramane te irshyalu kahe chhe. Bhadrakana guno, kirti, sneha, paralokani parava na karanara te asatyavadamam kushala, bijana dosho batavavamam prasakta rahe chhe. Vina vicharya bolanara te akshaya duhkhana karanabhuta atyamta dridha karmabamdhanothi potana atmane bamdhe chhe. Bijana dhanamam asakta teo nikshepa(dharohara)ne hari le chhe. Bijana dhanamam grathita ane griddha juthi sakshi ape chhe, bijamam na rahela doshothi temane dushita kare chhe. Te asatyabhashi dhana – kanya – bhumi – gaya nimitte adhogatimam lai janara motum jutha bole chhe. Bijum pana jati – rupa – kushala – shila – vishayaka asatyabhashana kare chhe. Mithya shadayamtra rachanamam kushala, chapala, paishunyapurna, paramarthane nashta karanara, sattvahina, vidvesha – anarthakaraka, papakarmamula ane durdarshana yukta, dushruta, amuniya, nirlajja, lokagarhaniya, vadha – bamdha – pariklesha bahula, jara – marana – duhkha – shokanum karana ane ashuddha parinamona karane samkleshathi yukta hoya chhe. Jeo mithya abhiprayamam samnivishta chhe, avidyamana gunana udiraka, vidyamana gunana nashaka, himsa vade pranina upaghatika, asatya vachanomam jodayela, eva te savadya, akushala, satpurusho dvara garhita, adharmajanaka vachana bole chhe. Teo punya – papathi anabhijnya, vali adhikaranadi kriyamam pravartaka, ghana prakare potanum – paranum anartha ane vinasha kare chhe. A pramane mrisha bolanara, ghatakone pada ane bhumda batave chhe, vagurikone sasala, mriga, rohita batave chhe. Pakshighatakone titara, bataka, kapimjala ane kabutara batave chhe. Machchhimarane machhali, magara, kachaba batave chhe. Ghivarone shamkha – amka – kodi batave chhe. Madarine ajagara, gonasa, mamdali, darvikara, mukuli sapa dekhade chhe, lubdhakone godho, seha, shallaki, giragita batave chhe. Pashikone gaja – vanara kula batave chhe. Poshakone popata, mora, mena, kokila, hamsa, sarasa pakshi batave chhe. Arakshakone vadha, bamdha, yatanana upayo dekhade chhe. Chorone dhana, dhanya, gaya, balada batave chhe. Jasusone gama, nagara, akara, patanadi vasati batave chhe. Gramthi – bhedakone paraghatika, pamthaghatika batave chhe. Nagararakshakone chorino bheda kahe chhe. Gopalone lamchhana, nirlamchhana, dhamana, duhana, poshana, vanana, damana, vahanadi dekhade chhe. Agarikone dhatu, mani, shila, pravala, ratnoni khana batave chhe. Maline pushpavidhi, phalavidhi batave chhe. Vanacharone arghya ane madhukoshaka batave chhe. Mrishavadi marana – mohana – uchchatanadi mate yamtra, visha, mulakarmane tatha akshepana – mamtra adi dvara nagaramam kshobha utpanna karavo, avardhana – mamtrabalathi dhana adi khemchavum, abhiyoga – vashikarana adi mamtra, aushadhi prayoga, chori, parastri – gamanadi ghana papakarmakarana, chhalathi shatrusenane nashta karavi, vanadahana, talavabhedana, gramaghata, buddhina vinaya – vinasha, bhaya – marana – klesha – dveshajanaka, ati samklishta bhava hovathi malina, jivana ghata – upaghata vachana, yathartha hova chhatam himsaka hovathi asatya eva vachana, te mrishavadi bole chhe. Bijane samtapavamam pravritta, avicharapurvaka bolanara, koi puchhe ke na puchhe, to pana sahasa upadesha ape chhe ke umta, balada, gavayane damo. Vayahprapta ghoda, hathi, bakari, muraghane kharido – kharidavo, vecho, pakavo, svajanone apo, peyanum pana karo. Dasi – dasa – bhritaka, bhagidara, shishya, preshyajana, karmakara, kimkara a badha tatha svajana – parijana kema nakama betha chhe, bharana – poshana yogya chhe, kama kare. A saghana vana, khetara, khilabhumi, vallara, ugela ghasa – tusa; a badhamne bali namkho, kapi namkho, ukhedi do. Yamtra, bhamda, upadhi mate tatha vividha prayojanathi vriksho kapavo, sheradi talane pilavo, mara ghara mate imto pakavo, khetara khedo ke khedavo, jaladi gama – akara – nagara – kheda – karbata vasavo. Atavi pradeshamam vipula simavala gama vasavo. Pushpa – phala – kamda – mula je kalaprapta hoya tene grahana karo, parijano mate samchaya karo. Shali – vrihi – javane kapo, masalo, sapha karo, jaladi kotharamam namkho. Nana – madhyama – mota naukadalane nashta karo, sena prayana kare, yuddhabhumimam jaya, ghora yuddha kare, gadi – nauka – vahana chalavo, upanayana – cholaka – vivaha – yajnya e badhum amuka divasa – karana – muhurtta – nakshatra – tithimam karo. Aje snana thao, pramoda purvaka vipula matramam khadya – peya sahita kautuka, vinhavanaka – shamtikarma karo. Surya – chamdra grahana ane ashubha svapnaphalana nivarana karava mate snana ane shamtikarma karo. Svajana, parijana, nijakana jivitani pariraksharthe kritrima – lota adithi banela mastakani bheta chadavo. Vividha aushadhi, madya, mamsa, mishtanna, anna, pana, mala, lepana, ubatana, dipa, dhupa, pushpa ane phalathi paripurna vidhithi pashuna mastakani bali apo. Vividha himsa vade utpata, prakritivikara, duhsvapna, apashukana, krura grahaprakopa, amamgala suchaka amga sphuranadina phalane nasha karava prayashchitta karo, vrittichchheda karo, koine dana na apo, te maryo te sarum thayum, tene kapi namkhyo te sarum thayum, tena tukade tukada karya te sarum thayum. Koi puchhe ke na puchhe to pana avo adesha ke upadesha kare chhe athava mana – vachana – kayathi mithya acharana karanara anarya, akushalo mithyamatanum bhashana kare chhe. Eva mithyavadio, alika – mithyadharmamam rata, alika kathamam ramana karata, bahu prakare asatya sevine samtushta thaya chhe.