Sutra Navigation: Gyatadharmakatha ( ધર્મકથાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104765
Scripture Name( English ): Gyatadharmakatha Translated Scripture Name : ધર્મકથાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-१

अध्ययन-५ शेलक

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૧

અધ્યયન-૫ શેલક
Section : Translated Section :
Sutra Number : 65 Category : Ang-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] थावच्चापुत्ते वि निग्गए। जहा मेहे तहेव धम्मं सोच्चा निसम्म जेणेव थावच्चा गाहावइणी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता पायग्गहणं करेइ। जहा मेहस्स तहा चेव निवेयणा। तए णं तं थावच्चापुत्तं थावच्चा गाहावइणी जाहे नो संचाएइ विसयाणुलोमाहि य विसय-पडिकूलाहि य बहूहिं आघवणाहि य पन्नवणाहि य सन्नवणाहि य विन्नवणाहि य आघवित्तए वा पन्नवित्तए वा सन्नवित्तए वा विन्नवित्तए वा ताहे अकामिया चेव थावच्चापुत्तस्स दारगस्स निक्खमणमणुमन्नित्था। तए णं सा थावच्चा गाहावइणी आसणाओ अब्भुट्ठेइ, अब्भुट्ठेत्ता महत्थं महग्घं महरिहं रायारिहं पाहुडं गेण्हइ, गेण्हित्ता मित्त-नाइ-नियग-सयण-संबंधि-परियणेणं सद्धिं संपरिवुडा जेणेव कण्हस्स वासुदेवस्स भवनवर-पडिदुवार-देसभाए तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता पडिहारदेसिएणं मग्गेणं जेणेव कण्हे वासुदेवे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता करयल-परिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु जएणं विजएणं० वद्धावेइ, वद्धावेत्ता तं महत्थं महग्घं महरिहं रायारिहं पाहुडं उवनेइ, उवनेत्ताएवं वयासी–एवं खलु देवानुप्पिया! मम एगे पुत्ते थावच्चापुत्ते नामं दारए–इट्ठे कंते पिए मणुण्णे मणामे थेज्जे वेसासिए सम्मए बहुमए अनुमए भंडकरंडगसमाणे रयणे रयणभूए जीवियऊसासए हिययनंदिजणए उंबरपुप्फं पिव दुल्लहे सवणयाए, किमंग पुण दरिसणयाए? से जहानामए उप्पले ति वा पउमे ति वा कुमुदे ति वा पंके जाए जले संवड्ढिए नोवलिप्पइ पंकरएणं नोवलिप्पइ जलरएणं, एवामेव थावच्चापुत्ते कामेसु जाए भोगेसु संवड्ढिए नोवलिप्पइ कामरएणं नोवलिप्पइ भोगरएणं। से णं देवानुप्पिया! संसारभउ-व्विग्गे भीए जम्मण-जर-मरणाणं इच्छइ अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। अहण्णं निक्ख-मणसक्कारं करेमि। तं इच्छामि णं देवानुप्पिया! थावच्चापुत्तस्स निक्खममाणस्स छत्तमउड-चामराओ य विदिन्नाओ। तए णं कण्हे वासुदेवे थावच्चं गाहावइणिं एवं वयासी–अच्छाहि णं तुमं देवानुप्पिए! सुनिव्वुत-वीसत्था, अहण्णं सयमेव थावच्चापुत्तस्स दारगस्स निक्खमणसक्कारं करिस्सामि। तए णं से कण्हे वासुदेवे चाउरंगिणीए सेनाए विजयं हत्थिरयणं दुरूढे समाणे जेणेव थावच्चाए गाहावइणीए भवणे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता थावच्चापुत्तं एवं वयासी–मा णं तुमं देवानुप्पिया! मुंडे भवित्ता पव्वयाहि, भुंजाहि णं देवानुप्पिया! विपुले मानुस्सए कामभोगे मम बाहुच्छाय-परिग्गहिए। केवलं देवाणुप्पियस्स अहं नो संचाएमि वाउकायं उवरिमेणं गच्छमाणं निवारित्तए। अन्नो णं देवाणुप्पियस्स जं किंचि आबाहं वा वाबाहं वा उप्पाएइ, तं सव्वं निवारेमि। तए णं से थावच्चापुत्ते कण्हेणं वासुदेवेणं एवं वुत्ते समाणे कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–जइ णं देवानुप्पिया! मम जीवियंतकरं मच्चुं एज्जमाणं निवारेसि, जरं वा सरीररूव-विणासणिं सरीरं अइवयमाणिं निवारेसि, तए णं अहं तव बाहुच्छाय-परि-ग्गहिए विउले मानुस्सए कामभोगे भुंजमाणे विहरामि। तए णं से कण्हे वासुदेवे थावच्चापुत्तेणं एवं वुत्ते समाणे थावच्चापुत्तं एवं वयासी–एए णं देवानुप्पिया! दुरइक्कमणिज्जा, नो खलु सक्का सुवलिएणावि देवेन वा दानवेन वा निवारित्तए, नण्णत्थ अप्पणो कम्मक्खएणं। तए णं से थावच्चापुत्ते कण्हं वासुदेवं एवं वयासी–जइ णं एए दुरइक्कमणिज्जा, नो खलु सक्का सुबलिएणावि देवेन वा दानवेन वा निवारित्तए, नण्णत्थ अप्पणो कम्मक्खएणं। तं इच्छामि णं देवानुप्पिया! अन्नाण-मिच्छत्त-अविरइ-कसाय-संचियस्स अत्तणो कम्मक्खयं करित्तए। तए णं से कण्हे वासुदेवे थावच्चापुत्तेणं एवं वुत्ते समाणे कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–गच्छह णं देवानुप्पिया! बारवईए नयरीए सिंघाडग-तिग-चउक्क-चच्चर-चउम्मुह-महापहपहेसु हत्थिखंधवरगया महया-महया सद्देणं उग्घोसेमाणा-उग्घोसेमाणा उग्घोसणं करेह–एवं खलु देवानुप्पिया! थावच्चापुत्ते संसारभउव्विग्गे भीए जम्मण-जर-मरणाणं, इच्छइ अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतिए मुंडे भवित्ता पव्वइत्तए, तं जो खलु देवानुप्पिया! राया वा जुवराया वा देवी वा कुमारे वा ईसरे वा तलवरे वा कोडुंबिय-माडंबिय-इब्भ-सेट्ठि-सेनावइ-सत्थवाहे वा थावच्चापुत्तं पव्वयंतमणुपव्वयइ, तस्स णं कण्हे वासुदेवे अनुजाणइ पच्छाउरस्स वि य से मित्त-नाइ-नियग-सयण-संबंधि-परिजणस्स जोगक्खेम-वट्टमाणी पडिवहइ त्ति कट्टु घोसणं घोसेह जाव घोसंति। तए णं थावच्चापुत्तस्स अनुराएणं पुरिससहस्सं निक्खमणाभिमुहं ण्हायं सव्वालंकारविभूसियं पत्तेयं-पत्तेयं पुरिससहस्सवाहिणीसु सिवियासु दुरूढं समाणं मित्त-नाइ-परिवुडं थावच्चापुत्तस्स अंतियं पाउब्भूयं। तए णं से कण्हे वासुदेवे पुरिससहस्सं अंतियं पाउब्भवमाणं पासइ, पासित्ता कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–जहा मेहस्स निक्खमणाभिसेओ खिप्पामेव भो देवानुप्पिया! अनेगखंभ-सयसन्निविट्ठं जाव सीयं उवट्ठवेह। तए णं से थावच्चापुत्ते बारवतीए नयरीए मज्झंमज्झेणं निग्गच्छइ, निग्गच्छित्ता जेणेव रेवतगपव्वए जेणेव नंदनवने उज्जाणे जेणेव सुरप्पियस्स जक्खस्स जक्खाययणे जेणेव असोग-वरपायवे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अरहओ अरिट्ठनेमिस्स छत्ताइछत्तं पडागाइपडागं विज्जाहर-चारणे जंभए य देवे ओवयमाणे उप्पयमाणे पासइ, पासित्ता सीयाओ पच्चोरुहइ। तए णं से कण्हे वासुदेवे थावच्चापुत्तं पुरओ काउं जेणेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणेव उवागच्छति, उवागच्छित्ता अरहं अरिट्ठनेमिं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेति, करेत्ता वंदति नमंसति, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–एस णं देवानुप्पिया! थावच्चापुत्ते थावच्चाए गाहावइणीए एगे पुत्ते इट्ठे कंते पिए मणुण्णे मणामे थेज्जे वेसासिए सम्मए बहुमए अनुमए भंडकरंडगसमाणे रयणे रयणभूए जीवियऊसासए हिययनंदणिजनए उंबरपुप्फं पिव दुल्लहे सवणयाए, किमंग पुण दरिसणयाए? से जहानामए उप्पले ति वा पउमे ति वा कुमुदे ति वा पंके जाए जले संवड्ढिए नोवलिप्पइ पंकरएणं नोवलिप्पइ जलरएणं, एवामेव थावच्चापुत्ते कामेसु जाए भोगेसु संवड्ढिए नोवलिप्पइ कामरएणं नोवलिप्पइ भोगरएणं। एस णं देवानुप्पिया! संसारभउव्विगे भीए जम्मण-जर-मरणाणं, इच्छइ देवानुप्पियाणं अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। अम्हे णं देवानुप्पियाणं सिस्सभिक्खं दलयामो। पडिच्छंतु णं देवानुप्पिया! सिस्सं भिक्खं। तए णं अरहा अरिट्ठनेमी कण्हेणं वासुदेवेणं एवं वुत्ते समाणे एयमट्ठं सम्मं पडिसुणेइ। तए णं से थावच्चापुत्ते अरहओ अरिट्ठनेमिस्स अंतियाओ उत्तरपुरत्थिमं दिसीभायं अवक्कमइ, सयमेव आभरण-मल्लालंकारं ओमुयइ। तए णं सा थावच्चा गाहावइणी हंसलक्खणेणं पडसाडएणं आभरण-मल्लालंकारं पडिच्छइ, हार-वारिधार-सिंदुवार -छिन्नमुत्तावलि-प्पगासाइं अंसूणि विणिम्मुयमाणी-विणिम्मुयमाणी रोयमाणी-रोयमाणी कंदमाणी-कंदमाणी विलवमाणी-विलवमाणी एवं वयासी– जइयव्वं जाया! घडियव्वं जाया! परक्कमियव्वं जाया! अस्सिं च णं अट्ठे नो पमाएयव्वं। अम्हंपि णं एसेव मग्गे भवउ त्ति कट्टु थावच्चा गाहावइणी अरहं अरिट्ठनेमिं वंदति नमंसति, वंदित्ता नमंसित्ता जामेव दिसिं पाउब्भूया तामेव दिसिं पडिगया। तए णं से थावच्चापुत्ते पुरिससहस्सेणं सद्धिं सयमेव पंचमुट्ठियं लोयं करेइ, करेत्ता जेणामेव अरहा अरिट्ठनेमी तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अरहं अरिट्ठनेमिं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ जाव पव्वइए। तए णं से थावच्चापुत्ते अनगारे जाए–इरियासमिए भासासमिए एसणासमिए आयाण-भंड-मत्त-णिक्खेवणासमिए उच्चार-पासवण-खेल-सिंघाण-जल्ल-पारिट्ठावणियासमिए मनसमिए वइसमिए कायसमिए मणगुत्ते वइगुत्ते कायगुत्ते गुत्ते गुत्तिंदिए गुत्तबंभयारी अकोहे अमाने अमाए अलोहे संते पसंते उवसंते परिनिव्वुडे अणासवे अममे अकिंचणे निरुवलेवे, कंसपाईव मुक्कतोए संखो इव निरंगणे जीवो विव अप्पडिहयगई गगनमिव निरालंबणे वायुरिव अप्पडिबद्धे सारयसलिलं व सुद्धहियए पुक्खरपत्तं पिव निरुवलेवे कुम्मो इव गुत्तिंदिए खग्गविसाणं व एगजाए विहग इव विप्पमुक्के भारंडपक्खीव अप्पमत्ते कुंजरो इव सोंडीरे वसभो इव जायत्थामे सीहो इव दुद्धरिसे मंदरो इव निप्पकंपे सागरो इव गंभीरे चंदो इव सोमलेस्से सूरो इव दित्ततेए जच्चकंचणं च जायरूवे वसुंधरव्व सव्वफासविसहे सुहुयहुयासणोव्व तेयसा जलंते। नत्थि णं तस्स भगवंतस्स कत्थइ पडिबंधे भवइ। [सेय पडिबंधे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–दव्वओ खेत्तओ कालओ भावओ। दव्वओ–सच्चित्ताचित्तमीसेसु। खेत्तओ–गामे वा नगरे वा रण्णे वा खले वा घरे वा अंगणे वा। कालओ–समए वा आवलियाए वा आणापाणुए वा थोवे वा लवे वा मुहुत्ते वा अहोरत्ते वा पक्खे वा अयणे वा संवच्छरे वा अन्नयरे वा दीहकाल-संजोए। भावओ–कोहे वा माने वा माए वा लोहे वा भए वा होसे वा। एवं तस्स न भवइ।] से णं भगवं वासीचंदनकप्पे समतिणमणि-लेट्ठुकंचणे समसुहदुक्खे इहलोग-परलोग-अप्पडिबद्धे जीविय-मरण-निरवकंखे संसारपारगामी कम्मनिग्घायणट्ठाए एवं च णं विहरइ। तए णं से थावच्चापुत्ते अरहओ अरिट्ठनेमिस्स तहारूवाणं थेराणं अंतिए सामाइयमाइयाइं चोद्दसपुव्वाइं अहिज्जइ, अहिज्जित्ता बहूहिं चउत्थ-छट्ठट्ठम-दसम-दुवालसेहिं मासद्धमासखमणेहिं अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। तए णं अरहा अरिट्ठनेमि थावच्चापुत्तस्स अनगारस्स तं इब्भाइयं अनगार-सहस्सं सीसत्ताए दलयइ। तए णं से थावच्चापुत्ते अन्नया कयाइं अरहं अरिट्ठनेमिं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–इच्छामि णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुण्णाए समाणे अनगारसहस्सेणं सद्धिं बहिया जनवयविहारं विहरित्तए। अहासुहं। तए णं से थावच्चापुत्ते अनगारसहस्सेणं सद्धिं बहिया जनवयविहारं विहरइ।
Sutra Meaning : થાવચ્ચા પુત્ર, મેઘકુમારની માફક નીકળ્યો. તેની જેમજ ધર્મ સાંભળ્યો, અવધાર્યો, પછી થાવચ્ચા ગાથાપત્ની પાસે આવ્યો. આવીને માતાના પગે પડ્યો. મેઘકુમારની માફક નિવેદના કરી, માતા જ્યારે વિષયને અનુકૂળ અને પ્રતિકૂળ ઘણી જ આઘવણા, પન્નવણા, સંજ્ઞાપના અને વિજ્ઞાપના વડે સામાન્ય કથન કરતા કે યાવત્‌ આજીજી કરતા પણ તેને મનાવવામાં સમર્થ ન થઈ, ત્યારે ઇચ્છા વિના જ થાવચ્ચાપુત્ર – બાળકને નિષ્ક્રમણની અનુજ્ઞા આપી. વિશેષ એ કે – ‘‘હું તારા નિષ્ક્રમણ અભિષેકને જોવા ઇચ્છુ છું.’’ કહ્યું. ત્યારે થાવચ્ચાપુત્ર મૌન રહ્યો. ત્યારે તે થાવચ્ચા આસનથી ઊભી થઈ, પછી મહાર્થ, મહાર્ઘ, મહાર્હ, રાજાને યોગ્ય એવું પ્રાભૃત(ભેટણુ) લીધું, લઈને મિત્ર આદિ વડે યાવત્‌ પરિવરીને કૃષ્ણ વાસુદેવના ઉત્તમ ભવનના મુખ્ય દ્વારના દેશભાગે આવી. આવીને તે દ્વાર માર્ગથી કૃષ્ણ વાસુદેવ પાસે આવી. પછી બે હાથ વડે વધાવીને તે મહાર્થ – મહાર્ઘ – મહાર્હ રાજાને યોગ્ય પ્રાભૃત ધર્યુ. ધરીને પછી આ પ્રમાણે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! મારો આ એક જ પુત્ર, થાવચ્ચાપુત્ર નામે બાળક ઇષ્ટ છે યાવત્‌ તે સંસારના ભયથી ઉદ્વિગ્ન થઈ અર્હત્‌ અરિષ્ટનેમિ પાસે દીક્ષા લેવા ઇચ્છે છે. હું તેનો નિષ્ક્રમણ સત્કાર કરવા ઇચ્છુ છું. હે દેવાનુપ્રિય ! દીક્ષા અંગીકાર કરનાર થાવચ્ચાપુત્રના છત્ર – મુગટ – ચામર આપ મને પ્રદાન કરો એવી મારી અભિલાષા છે. ત્યારે કૃષ્ણ વાસુદેવે થાવચ્ચા ગાથાપત્નીને આમ કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયે ! તું આશ્વસ્ત અને વિશ્વસ્ત થઈને રહે. હું પોતે જ થાવચ્ચાપુત્ર દારકનો નિષ્ક્રમણ સત્કાર કરીશ. ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવ ચાતુરંગિણી સેના સાથે વિજય હસ્તિરત્ન ઉપર આરૂઢ થઈને જ્યાં થાવચ્ચા ગૃહપત્ની છે, ત્યાં આવીને, તેણીને આ પ્રમાણે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! તું મુંડ થઈને પ્રવ્રજ્યા ન લે. તું વિપુલ માનુષી કામભોગોને ભોગવ, મારી ભૂજાઓની છાયામાં રહે. હું કેવળ તારી ઉપર થઈને જનારા વાયુકાયને રોકવામાં સમર્થ નથી. પરંતુ તે સિવાય તને કંઈપણ આબાધા – વિબાધા થાય તે નિવારીશ. ત્યારે થાવચ્ચાપુત્ર, કૃષ્ણ વાસુદેવે આમ કહેતા, કૃષ્ણ વાસુદેવને આ પ્રમાણે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય! જો તમે મારા જીવનનો અંત કરનાર મૃત્યુને રોકી દો, મારા શરીર અને રૂપનો વિનાશ કરનારી જરાને રોકી શકો, તો હું તમારા બાહુની છાયા નીચે રહીને વિપુલ માનુષી કામભોગ ભોગવતો વિચરું. ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવ, થાવચ્ચાપુત્રએ આમ કહેતા, આ પ્રમાણે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! આ દૂર અતિક્રમણીયને બળવાન એવા દેવ કે દાનવ પણ નિવારવા સમર્થ નથી, માત્ર પોતાના કર્મનો ક્ષય જ તેને રોકી શકે. ત્યારે થાવચ્ચાપુત્રે કહ્યું. તેથી જ હું અજ્ઞાન – મિથ્યાત્વ – અવિરતિ – કષાય સંચિત પોતાનો કર્મક્ષય કરવા ઇચ્છુ છું. ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવે થાવચ્ચાપુત્રને આમ કહેતા જાણીને કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો! જાઓ અને દ્વારવતી નગરીના શૃંગાટક – ત્રિક – ચતુષ્ક – ચત્વર યાવત્‌ ઉત્તમ હસ્તિના સ્કંધે આરૂઢ થઈને મોટા મોટા શબ્દોથી ઉદ્‌ઘોષણા કરાવતા જાહેર કરો કે – હે દેવાનુપ્રિયો ! થાવચ્ચાપુત્ર, સંસારભયથી ઉદ્વિગ્ન થઈ, જન્મ – મરણથી ભયભીત થઈ અર્હત્‌ અરિષ્ટનેમિની પાસે મુંડ થઈને દીક્ષા લેવા ઇચ્છે છે. તો જે કોઈ રાજા, યુવરાજ, રાણી, કુમાર, ઇશ્વર, તલવર, કૌટુંબિક, માડંબિક, ઇભ્ય – શ્રેષ્ઠી – સેનાપતિ – સાર્થવાહ દીક્ષિત થતા થાવચ્ચાપુત્રની સાથે દીક્ષા લેશે, તેને કૃષ્ણ વાસુદેવ અનુજ્ઞા આપે છે. તેની પાછળ રહેલ તેના મિત્ર, જ્ઞાતિજન, નિજક, સંબંધી, પરિજનના કોઈ દુઃખી હશે તો. યોગ – ક્ષેમનો નિર્વાહ કરશે. આ પ્રમાણે ઘોષણા કરાવો. યાવત્‌ તેઓ ઘોષણા કરે છે. ત્યારે થાવચ્ચાપુત્રના અનુરાગથી ૧૦૦૦ પુરુષ નિષ્ક્રમણને માટે તૈયાર થયા. સ્નાન કરી, સર્વાલંકારથી વિભૂષિત થઈ, પ્રત્યેકે પ્રત્યેક પુરુષ સહસ્રવાહિની શિબિકામાં આરૂઢ થઈ, મિત્ર, જ્ઞાતિજનાદિથી પરિવૃત્ત થઈ થાવચ્ચાપુત્ર પાસે આવ્યા. ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવ ૧૦૦૦ પુરુષને આવતા જુએ છે, જોઈને કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને આમ કહ્યું – મેઘકુમારના નિષ્ક્રમણાભિષેક માફક સોના – ચાંદીના કળશોથી સ્નાન કરાવો યાવત્‌ તે કુમારો દીક્ષા લેવા નીકળે છે યાવત અર્હત્‌ અરિષ્ઠનેમિના છત્રાતિછત્ર અને પતાકાતિપતાકાને જુએ છે, વિદ્યાધર – ચારણને પ્રભુની પર્યુપાસના કરતા જુએ છે યાવત્‌ જોઈને શિબિકાથી નીચે ઊતરે છે. ત્યારે તે કૃષ્ણ વાસુદેવ થાવચ્ચાપુત્રને આગળ કરીને અર્હત્‌ અરિષ્ટનેમિ પાસે આવ્યા ઇત્યાદિ પૂર્વવત્‌ મેઘકુમાર માફક આભરણ ઉતારે છે ત્યાં સુધી કહેવું. ત્યારે તે થાવચ્ચા ગાથાપત્ની હંસલક્ષણ પટશાટકમાં આભરણ અલંકાર ગ્રહણ કર્યા. હાર – જળધારા – છિન્ન મુક્તાવલિ સમાન આંસુ વહાવતી – વહાવતી આમ બોલે છે – હે પુત્ર ! પ્રવ્રજ્યાના વિષયમાં સદા યત્ન કરજે, ક્રિયા આદિમાં ઘટિત કરજે, ચારિત્રપાલનમાં પરાક્રમ કરજે. આ વિષયમાં જરા પણ પ્રમાદ ન કરજે. એમ કહી જે દિશામાંથી આવી હતી, તે દિશામાં પાછી ગઈ. ત્યારે તે થાવચ્ચાપુત્રએ હજાર પુરુષો સાથે સ્વયં જ પંચમુષ્ટિક લોચ કરે છે યાવત્‌ પ્રવ્રજિત થાય છે. ત્યારપછી તે થાવચ્ચાપુત્ર અણગાર થયા. ઇર્યાસમિત આદિ થઈ યાવત્‌ વિચરે છે. ત્યારે તે થાવચ્ચાપુત્ર અર્હત્‌ અરિષ્ટનેમિના તથારૂપ સ્થવિરો પાસે સામાયિકથી લઈને ચૌદ પૂર્વ ભણે છે. પછી ઘણા જ છટ્ઠ યાવત ઉપવાસાદિ કરતા વિચરે છે. ત્યારે અર્હત્‌ અરિષ્ટનેમિ થાવચ્ચાપુત્ર અણગારને તે ઇભ્યાદિ હજાર અણગાર શિષ્યપણે આપે છે. ત્યારપછી તે થાવચ્ચાપુત્ર અન્ય કોઈ દિવસે અર્હત્‌ અરિષ્ટનેમિને વંદન – નમન કરીને આ પ્રમાણે કહ્યું – હે ભગવન્‌ ! હું આપની અનુજ્ઞા પામીને હજાર અણગાર સાથે બાહ્ય જનપદ વિહારથી વિચરવા ઇચ્છુ છું. ભગવંતે કહ્યું હે દેવાનુપ્રિય ! સુખ ઉપજે તેમ કરો. ત્યારપછી તે થાવચ્ચાપુત્ર હજાર અણગાર સાથે તે ઉદાર, ઉગ્ર, પ્રયત્નવાળા, પ્રગૃહીત બાહ્ય જનપદોમાં વિચરણ કરવા લાગ્યા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] thavachchaputte vi niggae. Jaha mehe taheva dhammam sochcha nisamma jeneva thavachcha gahavaini teneva uvagachchhai, uvagachchhitta payaggahanam karei. Jaha mehassa taha cheva niveyana. Tae nam tam thavachchaputtam thavachcha gahavaini jahe no samchaei visayanulomahi ya visaya-padikulahi ya bahuhim aghavanahi ya pannavanahi ya sannavanahi ya vinnavanahi ya aghavittae va pannavittae va sannavittae va vinnavittae va tahe akamiya cheva thavachchaputtassa daragassa nikkhamanamanumannittha. Tae nam sa thavachcha gahavaini asanao abbhutthei, abbhutthetta mahattham mahaggham mahariham rayariham pahudam genhai, genhitta mitta-nai-niyaga-sayana-sambamdhi-pariyanenam saddhim samparivuda jeneva kanhassa vasudevassa bhavanavara-padiduvara-desabhae teneva uvagachchhai, uvagachchhitta padiharadesienam maggenam jeneva kanhe vasudeve teneva uvagachchhai, uvagachchhitta karayala-pariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu jaenam vijaenam0 vaddhavei, vaddhavetta tam mahattham mahaggham mahariham rayariham pahudam uvanei, uvanettaevam vayasi–evam khalu devanuppiya! Mama ege putte thavachchaputte namam darae–itthe kamte pie manunne maname thejje vesasie sammae bahumae anumae bhamdakaramdagasamane rayane rayanabhue jiviyausasae hiyayanamdijanae umbarapuppham piva dullahe savanayae, kimamga puna darisanayae? Se jahanamae uppale ti va paume ti va kumude ti va pamke jae jale samvaddhie novalippai pamkaraenam novalippai jalaraenam, evameva thavachchaputte kamesu jae bhogesu samvaddhie novalippai kamaraenam novalippai bhogaraenam. Se nam devanuppiya! Samsarabhau-vvigge bhie jammana-jara-marananam ichchhai arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaittae. Ahannam nikkha-manasakkaram karemi. Tam ichchhami nam devanuppiya! Thavachchaputtassa nikkhamamanassa chhattamauda-chamarao ya vidinnao. Tae nam kanhe vasudeve thavachcham gahavainim evam vayasi–achchhahi nam tumam devanuppie! Sunivvuta-visattha, ahannam sayameva thavachchaputtassa daragassa nikkhamanasakkaram karissami. Tae nam se kanhe vasudeve chauramginie senae vijayam hatthirayanam durudhe samane jeneva thavachchae gahavainie bhavane teneva uvagachchhai, uvagachchhitta thavachchaputtam evam vayasi–ma nam tumam devanuppiya! Mumde bhavitta pavvayahi, bhumjahi nam devanuppiya! Vipule manussae kamabhoge mama bahuchchhaya-pariggahie. Kevalam devanuppiyassa aham no samchaemi vaukayam uvarimenam gachchhamanam nivarittae. Anno nam devanuppiyassa jam kimchi abaham va vabaham va uppaei, tam savvam nivaremi. Tae nam se thavachchaputte kanhenam vasudevenam evam vutte samane kanham vasudevam evam vayasi–jai nam devanuppiya! Mama jiviyamtakaram machchum ejjamanam nivaresi, jaram va sariraruva-vinasanim sariram aivayamanim nivaresi, tae nam aham tava bahuchchhaya-pari-ggahie viule manussae kamabhoge bhumjamane viharami. Tae nam se kanhe vasudeve thavachchaputtenam evam vutte samane thavachchaputtam evam vayasi–ee nam devanuppiya! Duraikkamanijja, no khalu sakka suvalienavi devena va danavena va nivarittae, nannattha appano kammakkhaenam. Tae nam se thavachchaputte kanham vasudevam evam vayasi–jai nam ee duraikkamanijja, no khalu sakka subalienavi devena va danavena va nivarittae, nannattha appano kammakkhaenam. Tam ichchhami nam devanuppiya! Annana-michchhatta-avirai-kasaya-samchiyassa attano kammakkhayam karittae. Tae nam se kanhe vasudeve thavachchaputtenam evam vutte samane kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi–gachchhaha nam devanuppiya! Baravaie nayarie simghadaga-tiga-chaukka-chachchara-chaummuha-mahapahapahesu hatthikhamdhavaragaya mahaya-mahaya saddenam ugghosemana-ugghosemana ugghosanam kareha–evam khalu devanuppiya! Thavachchaputte samsarabhauvvigge bhie jammana-jara-marananam, ichchhai arahao aritthanemissa amtie mumde bhavitta pavvaittae, tam jo khalu devanuppiya! Raya va juvaraya va devi va kumare va isare va talavare va kodumbiya-madambiya-ibbha-setthi-senavai-satthavahe va thavachchaputtam pavvayamtamanupavvayai, tassa nam kanhe vasudeve anujanai pachchhaurassa vi ya se mitta-nai-niyaga-sayana-sambamdhi-parijanassa jogakkhema-vattamani padivahai tti kattu ghosanam ghoseha java ghosamti. Tae nam thavachchaputtassa anuraenam purisasahassam nikkhamanabhimuham nhayam savvalamkaravibhusiyam patteyam-patteyam purisasahassavahinisu siviyasu durudham samanam mitta-nai-parivudam thavachchaputtassa amtiyam paubbhuyam. Tae nam se kanhe vasudeve purisasahassam amtiyam paubbhavamanam pasai, pasitta kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi–jaha mehassa nikkhamanabhiseo khippameva bho devanuppiya! Anegakhambha-sayasannivittham java siyam uvatthaveha. Tae nam se thavachchaputte baravatie nayarie majjhammajjhenam niggachchhai, niggachchhitta jeneva revatagapavvae jeneva namdanavane ujjane jeneva surappiyassa jakkhassa jakkhayayane jeneva asoga-varapayave teneva uvagachchhai, uvagachchhitta arahao aritthanemissa chhattaichhattam padagaipadagam vijjahara-charane jambhae ya deve ovayamane uppayamane pasai, pasitta siyao pachchoruhai. Tae nam se kanhe vasudeve thavachchaputtam purao kaum jeneva araha aritthanemi teneva uvagachchhati, uvagachchhitta araham aritthanemim tikkhutto ayahina-payahinam kareti, karetta vamdati namamsati, vamditta namamsitta evam vayasi–esa nam devanuppiya! Thavachchaputte thavachchae gahavainie ege putte itthe kamte pie manunne maname thejje vesasie sammae bahumae anumae bhamdakaramdagasamane rayane rayanabhue jiviyausasae hiyayanamdanijanae umbarapuppham piva dullahe savanayae, kimamga puna darisanayae? Se jahanamae uppale ti va paume ti va kumude ti va pamke jae jale samvaddhie novalippai pamkaraenam novalippai jalaraenam, evameva thavachchaputte kamesu jae bhogesu samvaddhie novalippai kamaraenam novalippai bhogaraenam. Esa nam devanuppiya! Samsarabhauvvige bhie jammana-jara-marananam, ichchhai devanuppiyanam amtie mumde bhavitta agarao anagariyam pavvaittae. Amhe nam devanuppiyanam sissabhikkham dalayamo. Padichchhamtu nam devanuppiya! Sissam bhikkham. Tae nam araha aritthanemi kanhenam vasudevenam evam vutte samane eyamattham sammam padisunei. Tae nam se thavachchaputte arahao aritthanemissa amtiyao uttarapuratthimam disibhayam avakkamai, sayameva abharana-mallalamkaram omuyai. Tae nam sa thavachcha gahavaini hamsalakkhanenam padasadaenam abharana-mallalamkaram padichchhai, hara-varidhara-simduvara -chhinnamuttavali-ppagasaim amsuni vinimmuyamani-vinimmuyamani royamani-royamani kamdamani-kamdamani vilavamani-vilavamani evam vayasi– jaiyavvam jaya! Ghadiyavvam jaya! Parakkamiyavvam jaya! Assim cha nam atthe no pamaeyavvam. Amhampi nam eseva magge bhavau tti kattu thavachcha gahavaini araham aritthanemim vamdati namamsati, vamditta namamsitta jameva disim paubbhuya tameva disim padigaya. Tae nam se thavachchaputte purisasahassenam saddhim sayameva pamchamutthiyam loyam karei, karetta jenameva araha aritthanemi tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta araham aritthanemim tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai java pavvaie. Tae nam se thavachchaputte anagare jae–iriyasamie bhasasamie esanasamie ayana-bhamda-matta-nikkhevanasamie uchchara-pasavana-khela-simghana-jalla-paritthavaniyasamie manasamie vaisamie kayasamie managutte vaigutte kayagutte gutte guttimdie guttabambhayari akohe amane amae alohe samte pasamte uvasamte parinivvude anasave amame akimchane niruvaleve, Kamsapaiva mukkatoe samkho iva niramgane jivo viva appadihayagai gaganamiva niralambane vayuriva appadibaddhe sarayasalilam va suddhahiyae pukkharapattam piva niruvaleve kummo iva guttimdie khaggavisanam va egajae vihaga iva vippamukke bharamdapakkhiva appamatte kumjaro iva somdire vasabho iva jayatthame siho iva duddharise mamdaro iva nippakampe sagaro iva gambhire chamdo iva somalesse suro iva dittatee jachchakamchanam cha jayaruve vasumdharavva savvaphasavisahe suhuyahuyasanovva teyasa jalamte. Natthi nam tassa bhagavamtassa katthai padibamdhe bhavai. [seya padibamdhe chauvvihe pannatte, tam jaha–davvao khettao kalao bhavao. Davvao–sachchittachittamisesu. Khettao–game va nagare va ranne va khale va ghare va amgane va. Kalao–samae va avaliyae va anapanue va thove va lave va muhutte va ahoratte va pakkhe va ayane va samvachchhare va annayare va dihakala-samjoe. Bhavao–kohe va mane va mae va lohe va bhae va hose va. Evam tassa na bhavai.] Se nam bhagavam vasichamdanakappe samatinamani-letthukamchane samasuhadukkhe ihaloga-paraloga-appadibaddhe jiviya-marana-niravakamkhe samsaraparagami kammanigghayanatthae evam cha nam viharai. Tae nam se thavachchaputte arahao aritthanemissa taharuvanam theranam amtie samaiyamaiyaim choddasapuvvaim ahijjai, ahijjitta bahuhim chauttha-chhatthatthama-dasama-duvalasehim masaddhamasakhamanehim appanam bhavemane viharai. Tae nam araha aritthanemi thavachchaputtassa anagarassa tam ibbhaiyam anagara-sahassam sisattae dalayai. Tae nam se thavachchaputte annaya kayaim araham aritthanemim vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi–ichchhami nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnae samane anagarasahassenam saddhim bahiya janavayaviharam viharittae. Ahasuham. Tae nam se thavachchaputte anagarasahassenam saddhim bahiya janavayaviharam viharai.
Sutra Meaning Transliteration : Thavachcha putra, meghakumarani maphaka nikalyo. Teni jemaja dharma sambhalyo, avadharyo, pachhi thavachcha gathapatni pase avyo. Avine matana page padyo. Meghakumarani maphaka nivedana kari, mata jyare vishayane anukula ane pratikula ghani ja aghavana, pannavana, samjnyapana ane vijnyapana vade samanya kathana karata ke yavat ajiji karata pana tene manavavamam samartha na thai, tyare ichchha vina ja thavachchaputra – balakane nishkramanani anujnya api. Vishesha e ke – ‘‘hum tara nishkramana abhishekane jova ichchhu chhum.’’ kahyum. Tyare thavachchaputra mauna rahyo. Tyare te thavachcha asanathi ubhi thai, pachhi mahartha, mahargha, maharha, rajane yogya evum prabhrita(bhetanu) lidhum, laine mitra adi vade yavat parivarine krishna vasudevana uttama bhavanana mukhya dvarana deshabhage avi. Avine te dvara margathi krishna vasudeva pase avi. Pachhi be hatha vade vadhavine te mahartha – mahargha – maharha rajane yogya prabhrita dharyu. Dharine pachhi a pramane kahyum – He devanupriya ! Maro a eka ja putra, thavachchaputra name balaka ishta chhe yavat te samsarana bhayathi udvigna thai arhat arishtanemi pase diksha leva ichchhe chhe. Hum teno nishkramana satkara karava ichchhu chhum. He devanupriya ! Diksha amgikara karanara thavachchaputrana chhatra – mugata – chamara apa mane pradana karo evi mari abhilasha chhe. Tyare krishna vasudeve thavachcha gathapatnine ama kahyum – he devanupriye ! Tum ashvasta ane vishvasta thaine rahe. Hum pote ja thavachchaputra darakano nishkramana satkara karisha. Tyare te krishna vasudeva chaturamgini sena sathe vijaya hastiratna upara arudha thaine jyam thavachcha grihapatni chhe, tyam avine, tenine a pramane kahyum – He devanupriya ! Tum mumda thaine pravrajya na le. Tum vipula manushi kamabhogone bhogava, mari bhujaoni chhayamam rahe. Hum kevala tari upara thaine janara vayukayane rokavamam samartha nathi. Paramtu te sivaya tane kamipana abadha – vibadha thaya te nivarisha. Tyare thavachchaputra, krishna vasudeve ama kaheta, krishna vasudevane a pramane kahyum – he devanupriya! Jo tame mara jivanano amta karanara mrityune roki do, mara sharira ane rupano vinasha karanari jarane roki shako, to hum tamara bahuni chhaya niche rahine vipula manushi kamabhoga bhogavato vicharum. Tyare te krishna vasudeva, thavachchaputrae ama kaheta, a pramane kahyum – he devanupriya ! A dura atikramaniyane balavana eva deva ke danava pana nivarava samartha nathi, matra potana karmano kshaya ja tene roki shake. Tyare thavachchaputre kahyum. Tethi ja hum ajnyana – mithyatva – avirati – kashaya samchita potano karmakshaya karava ichchhu chhum. Tyare te krishna vasudeve thavachchaputrane ama kaheta janine kautumbika purushone bolavine kahyum – he devanupriyo! Jao ane dvaravati nagarina shrimgataka – trika – chatushka – chatvara yavat uttama hastina skamdhe arudha thaine mota mota shabdothi udghoshana karavata jahera karo ke – he devanupriyo ! Thavachchaputra, samsarabhayathi udvigna thai, janma – maranathi bhayabhita thai arhat arishtanemini pase mumda thaine diksha leva ichchhe chhe. To je koi raja, yuvaraja, rani, kumara, ishvara, talavara, kautumbika, madambika, ibhya – shreshthi – senapati – sarthavaha dikshita thata thavachchaputrani sathe diksha leshe, tene krishna vasudeva anujnya ape chhe. Teni pachhala rahela tena mitra, jnyatijana, nijaka, sambamdhi, parijanana koi duhkhi hashe to. Yoga – kshemano nirvaha karashe. A pramane ghoshana karavo. Yavat teo ghoshana kare chhe. Tyare thavachchaputrana anuragathi 1000 purusha nishkramanane mate taiyara thaya. Snana kari, sarvalamkarathi vibhushita thai, pratyeke pratyeka purusha sahasravahini shibikamam arudha thai, mitra, jnyatijanadithi parivritta thai thavachchaputra pase avya. Tyare te krishna vasudeva 1000 purushane avata jue chhe, joine kautumbika purushone bolavine ama kahyum – meghakumarana nishkramanabhisheka maphaka sona – chamdina kalashothi snana karavo yavat te kumaro diksha leva nikale chhe yavata arhat arishthanemina chhatratichhatra ane patakatipatakane jue chhe, vidyadhara – charanane prabhuni paryupasana karata jue chhe yavat joine shibikathi niche utare chhe. Tyare te krishna vasudeva thavachchaputrane agala karine arhat arishtanemi pase avya ityadi purvavat meghakumara maphaka abharana utare chhe tyam sudhi kahevum. Tyare te thavachcha gathapatni hamsalakshana patashatakamam abharana alamkara grahana karya. Hara – jaladhara – chhinna muktavali samana amsu vahavati – vahavati ama bole chhe – He putra ! Pravrajyana vishayamam sada yatna karaje, kriya adimam ghatita karaje, charitrapalanamam parakrama karaje. A vishayamam jara pana pramada na karaje. Ema kahi je dishamamthi avi hati, te dishamam pachhi gai. Tyare te thavachchaputrae hajara purusho sathe svayam ja pamchamushtika locha kare chhe yavat pravrajita thaya chhe. Tyarapachhi te thavachchaputra anagara thaya. Iryasamita adi thai yavat vichare chhe. Tyare te thavachchaputra arhat arishtanemina tatharupa sthaviro pase samayikathi laine chauda purva bhane chhe. Pachhi ghana ja chhattha yavata upavasadi karata vichare chhe. Tyare arhat arishtanemi thavachchaputra anagarane te ibhyadi hajara anagara shishyapane ape chhe. Tyarapachhi te thavachchaputra anya koi divase arhat arishtanemine vamdana – namana karine a pramane kahyum – he bhagavan ! Hum apani anujnya pamine hajara anagara sathe bahya janapada viharathi vicharava ichchhu chhum. Bhagavamte kahyum he devanupriya ! Sukha upaje tema karo. Tyarapachhi te thavachchaputra hajara anagara sathe te udara, ugra, prayatnavala, pragrihita bahya janapadomam vicharana karava lagya.