Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1118197 | ||
| Scripture Name( English ): | Mahanishith | Translated Scripture Name : | મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
अध्ययन-८ चूलिका-२ सुषाढ अनगारकथा |
Translated Chapter : |
અધ્યયન-૮ ચૂલિકા-૨ સુષાઢ અનગારકથા |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 1497 | Category : | Chheda-06 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] जाव णं पुव्व जाइ सरण पच्चएणं सा माहणी इयं वागरेइ ताव णं गोयमा पडिबुद्धमसेसं पि बंधुयणं बहु णागर जणो य। एयावसरम्मि उ गोयमा भणियं सुविदिय सोग्गइ पहेणं तेणं गोविंदमाहणेणं जहा णं– धि द्धिद्धि वंचिए एयावंतं कालं, जतो वयं मूढे अहो णु कट्ठमण्णाणं दुव्विन्नेयमभागधिज्जेहिं खुद्द-सत्तेहिं अदिट्ठ घोरुग्ग परलोग पच्चवाएहिं अतत्ताभिणिविट्ठ दिट्ठीहिं पक्खवाय मोह संधुक्किय माणसेहिं राग दोसो वहयबुद्धिहिं परं तत्तधम्मं अहो सज्जीवेणेव परिमुसिए एवइयं काल-समयं अहो किमेस णं परमप्पा भारिया छलेणासि उ मज्झ गेहे, उदाहु णं जो सो निच्छिओ मीमंसएहिं सव्वण्णू सोच्चि, एस सूरिए इव संसय-तिमिरावहारित्ता णं लोगावभासे मोक्ख मग्ग संदरिसणत्थं सयमेव पायडीहूए। अहो महाइसयत्थ-पसाहगाओ मज्झं दइयाए वायाओ भो भो जन्नयत्त विण्हुयत्त जन्नदेव विस्सामित्त सुमिच्चा-दओ मज्झं अंगया, अब्भुट्ठानारिहा ससुरासुरस्सा वि णं जगस्स एसा तुम्ह जणणि त्ति। भो भो पुरंदर पभितीओ खंडियाओ वियारह णं सोवज्झाय भारियाओ, जगत्तयाणंदाओ कसिण किव्विस णिद्दहण सीलाओ वायाओ। पसन्नोज्ज तुम्ह गुरू, आरोहणेक्क सीलाणं परमप्पं बलं, जजण जायण ज्झयणाइणा छक्कम्माभिसंगेणं तुरियं विणिज्जिणेह पंचेंदियाणि, परिच्चयह णं कोहाइए पावे, वियाणेह णं अमेज्झाइजंबाल पंक पडिपुण्णा असुती कलेवरे, पविसामो वणंतं। इच्चेवं अनेगेहिं वेरग्गजणणेहिं सुहासिएहिं वागरमाणं तं चोद्दस विज्जा ठाण पारगं भो गोयमा गोविंद माहणं सोऊण अच्चंत जम्म जरा मरण भीरुणो बहवे सप्पुरिसे सव्वुत्तमं धम्मं विमरिसिउं समारद्धे। तत्थ केइ वयंति जहा एस धम्मो पवरो। अन्ने भणंति जहा एस धम्मो पवरो। जाव णं सव्वेहिं पमाणीकया गोयमा सा जातीसरा माहणि त्ति। ताहे तीए य संपवक्खायमहिंसोवक्खियमसंदिद्धं खंताइ दसविहं समणधम्मं दिट्ठंत हेऊहिं च परमपच्चयं विनीयं तेसिं तु। तओ य ते तं माहणिं सव्वण्णूमिति काऊणं सुरइय कर कमलंजलिणो सम्मं पणमिऊणं गोयमा तीए माहणीए सद्धिं अदीनमाणसे बहवे नर नारि गणा चेच्चाणं सुहिय जण मित्त बंधु परिवग्ग गिह विहव सोक्खमप्प कालियं निक्खंते सासय सोक्ख सुहाहिलासिणो सुनिच्छियमाणसे समणत्तेण सयल गुणोह धारिणो चोद्दस पुव्वधरस्स चरिम सरीरस्स णं गुणंधर थविरस्स णं सयासे त्ति। एवं च ते गोयमा अच्चंत घोर वीर तव संजमाणुट्ठाण सज्झाय झाणाईसु णं असेस कम्मक्खयं काऊणं तीए माहणीए सम्मं विहुय रय मले सिद्धे गोविंदमाहणादओ नर-नारिगणे सव्वे वी महायसे | ||
| Sutra Meaning : | પૂર્વભવનું જાતિસ્મરણ થવાથી બ્રાહ્મણીએ જ્યાં આ સર્વ સંભળાવ્યું ત્યાં હે ગૌતમ ! સમગ્ર બંધુવર્ગ અને બીજા અનેક નગરજનો પ્રતિબોધ પામ્યા. હે ગૌતમ ! તે અવસરે સદ્ગતિનો માર્ગ સારી રીતે જાણેલો છે, તેવા ગોવિંદ બ્રાહ્મણે કહ્યું – ધિક્કાર થાઓ મને, આટલો કાળ સુધી આપણે ઠગાયા, મૂઢ બન્યા, ખરેખર ! અજ્ઞાન એ મહાકષ્ટ છે. નિર્ભાગી તુચ્છ આત્માઓને ઘોર ઉગ્ર પરલોક વિષયક નિમિત્તો જેમણે જાણેલા નથી. અન્યમાં આગ્રહવાળી બુદ્ધિ કરનારા, પક્ષપાતના મોહાગ્નિને ઉત્તેજિત કરવાના માનસવાળા, રાગદ્વેષથી હણાયેલી બુદ્ધિવાળા, આ અને આવા દોષવાળાને આ ઉત્તમ ધર્મ સમજવો ઘણો જ મુશ્કેલ છે. ખરેખર ! આટલો કાળ સુધી મારો આત્મા ઠગાયો. આ મહાન આત્મા પત્ની થવાના બહાને મારા ઘરમાં ઉત્પન્ન થયો. પરંતુ નિશ્ચયથી વિચાર કરીએ તો સર્વજ્ઞ આચાર્યની જેમ આ સંશયરૂપ અંધકારને દૂર કરનાર, લોકને પ્રકાશિત, મોટા માર્ગને સમ્યક્ પ્રકારે બનાવવા માટે જ પોતે પ્રગટ થયેલ છે. અરે ! મહા અતિશયવાળા અર્થને સાધી આપનાર મારી પ્રિયાના વચનો છે. અરે યજ્ઞદત્ત ! વિષ્ણુદત્ત ! યજ્ઞદેવ ! વિશ્વામિત્ર ! સોમ ! આદિત્યાદિ મારા પુત્રો ! દેવો અને અસુરો સહિત આખા જગતને આ તમારી માતા આદર કરવા અને વંદન કરવા યોગ્ય છે. અરે ! પુરંદર વગેરે છાત્રો ! આ ઉપાધ્યાયની ભાર્યા એ ત્રણ જગતને આનંદ આપનાર, સમગ્ર પાપકર્મને બાળીને ભસ્મ કરવાના સ્વભાવવાળી વાણી કહી, તેને સૌ વિચારો. ગુરુની આરાધના કરવામાં અપૂર્વ સ્વભાવવાળા તમારા ઉપર આજે ગુરુ પ્રસન્ન થયા છે. શ્રેષ્ઠ આત્મબળ વાળા યજ્ઞ કરવા – કરાવવા તથા અધ્યયન કરવું – કરાવવું ષટ્ કર્મ કરવાના અનુરાગથી તમારા ઉપર ગુરુ પ્રસન્ન થયા છે. તો હવે તમે પાંચે ઇન્દ્રિયોને જલદી જીતો. પાપી એવા ક્રોધાદિ કષાયોનો ત્યાગ કરો. વિષ્ઠા, અશુચિ, મળમૂત્ર ઓર વગેરેના કાદવયુક્ત ગર્ભવાસથી માંડીને પ્રસૂતિ, જન્મ, મરણ આદિ અવસ્થાઓ કેવી રીતે પ્રાપ્ત થાય છે તે સર્વે તમે હવે જાણો. આવા અનેક વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન કરાવનાર સુભાષિતો કહેલા એવા ચૌદ વિદ્યાના પારગામી ગોવિંદ બ્રાહ્મણને અતિશય જન્મ, જરા, મરણથી ભય પામેલા ઘણા સત્પુરુષો ધર્મ વિશેના વિચારો કરવા લાગ્યા – વિચાર પ્રવૃત્ત થયા. ત્યાં કેટલાક એમ બોલવા લાગ્યા કે આ શ્રેષ્ઠ ધર્મ છે. પ્રવર ધર્મ છે – એમ વળી બીજાઓ કહેવા લાગ્યા. હે ગૌતમ ! યાવત્ દરેક લોકોએ આ બ્રાહ્મણી જાતિ સ્મરણ જ્ઞાનવાળી છે, એમ પ્રમાણભૂત માની. ત્યારપછી બ્રાહ્મણીએ અહિંસા લક્ષણવાળા નિઃસંદેહ ક્ષમા આદિ દશ પ્રકારના શ્રમણધર્મને હેતુ – દૃષ્ટાંત કહેવા પૂર્વક, તેઓને પરમ શ્રદ્ધા ઉત્પન્ન થાય તેવી રીતે સમજાવો. ત્યારપછી તે બ્રાહ્મણીને આ સર્વજ્ઞ છે એમ માનીને હસ્તકમળની સુંદર અંજલી રચીને આદરપૂર્વક સારી રીતે પ્રણામ કરીને હે ગૌતમ ! તે બ્રાહ્મણી સાથે – દીનતારહિત માનસવાળા અનેક નર અને નારી વર્ગે અલ્પકાળ સુખ આપનાર એવા – કુટુંબ, સ્વજન, મિત્ર, બંધુ, પરિવાર, ઘર, વૈભવ આદિનો ત્યાગ કરીને શું કર્યું ?. શાશ્વત – મોક્ષ સુખના અભિલાષી, અતિ નિશ્ચિત દૃઢ માનસવાળા, શ્રમણપણાના સમગ્ર ગુણોને ધારણ કરતા, ચૌદ પૂર્વધર, ચરમ શરીરવાળા, તદ્ભવ મુક્તિગામી એવા ગણધર સ્થવિરની પાસે જઈ પ્રવ્રજ્યા અંગીકાર કરી. હે ગૌતમ ! આ પ્રમાણે તેઓ અત્યંત ઘોર, વીર, તપ અને સંયમના અનુષ્ઠાનનું સેવન તથા સ્વાધ્યાય અને ધ્યાનાદિમાં પ્રવૃત્તિ કરતા કરતા સર્વ કર્મનો ક્ષય કરીને, તે બ્રાહ્મણી સાથે કર્મરજ ખંખેરીને ગોવિંદ બ્રાહ્મણ વગેરે અનેક નર અને નારીના ગણો સિદ્ધિ પામ્યા યાવત્ સર્વ દુઃખથી મુક્ત થયા.. તે સર્વે મહાયશસ્વી થયા એ પ્રમાણે હું કહું છું. | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] java nam puvva jai sarana pachchaenam sa mahani iyam vagarei tava nam goyama padibuddhamasesam pi bamdhuyanam bahu nagara jano ya. Eyavasarammi u goyama bhaniyam suvidiya soggai pahenam tenam govimdamahanenam jaha nam– dhi ddhiddhi vamchie eyavamtam kalam, jato vayam mudhe aho nu katthamannanam duvvinneyamabhagadhijjehim khudda-sattehim adittha ghorugga paraloga pachchavaehim atattabhinivittha ditthihim pakkhavaya moha samdhukkiya manasehim raga doso vahayabuddhihim param tattadhammam aho sajjiveneva parimusie evaiyam kala-samayam aho kimesa nam paramappa bhariya chhalenasi u majjha gehe, udahu nam jo so nichchhio mimamsaehim savvannu sochchi, esa surie iva samsaya-timiravaharitta nam logavabhase mokkha magga samdarisanattham sayameva payadihue. Aho mahaisayattha-pasahagao majjham daiyae vayao bho bho jannayatta vinhuyatta jannadeva vissamitta sumichcha-dao majjham amgaya, abbhutthanariha sasurasurassa vi nam jagassa esa tumha janani tti. Bho bho puramdara pabhitio khamdiyao viyaraha nam sovajjhaya bhariyao, jagattayanamdao kasina kivvisa niddahana silao vayao. Pasannojja tumha guru, arohanekka silanam paramappam balam, jajana jayana jjhayanaina chhakkammabhisamgenam turiyam vinijjineha pamchemdiyani, parichchayaha nam kohaie pave, viyaneha nam amejjhaijambala pamka padipunna asuti kalevare, pavisamo vanamtam. Ichchevam anegehim veraggajananehim suhasiehim vagaramanam tam choddasa vijja thana paragam bho goyama govimda mahanam souna achchamta jamma jara marana bhiruno bahave sappurise savvuttamam dhammam vimarisium samaraddhe. Tattha kei vayamti jaha esa dhammo pavaro. Anne bhanamti jaha esa dhammo pavaro. Java nam savvehim pamanikaya goyama sa jatisara mahani tti. Tahe tie ya sampavakkhayamahimsovakkhiyamasamdiddham khamtai dasaviham samanadhammam ditthamta heuhim cha paramapachchayam viniyam tesim tu. Tao ya te tam mahanim savvannumiti kaunam suraiya kara kamalamjalino sammam panamiunam goyama tie mahanie saddhim adinamanase bahave nara nari gana chechchanam suhiya jana mitta bamdhu parivagga giha vihava sokkhamappa kaliyam nikkhamte sasaya sokkha suhahilasino sunichchhiyamanase samanattena sayala gunoha dharino choddasa puvvadharassa charima sarirassa nam gunamdhara thavirassa nam sayase tti. Evam cha te goyama achchamta ghora vira tava samjamanutthana sajjhaya jhanaisu nam asesa kammakkhayam kaunam tie mahanie sammam vihuya raya male siddhe govimdamahanadao nara-narigane savve vi mahayase | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Purvabhavanum jatismarana thavathi brahmanie jyam a sarva sambhalavyum tyam he gautama ! Samagra bamdhuvarga ane bija aneka nagarajano pratibodha pamya. He gautama ! Te avasare sadgatino marga sari rite janelo chhe, teva govimda brahmane kahyum – dhikkara thao mane, atalo kala sudhi apane thagaya, mudha banya, Kharekhara ! Ajnyana e mahakashta chhe. Nirbhagi tuchchha atmaone ghora ugra paraloka vishayaka nimitto jemane janela nathi. Anyamam agrahavali buddhi karanara, pakshapatana mohagnine uttejita karavana manasavala, ragadveshathi hanayeli buddhivala, a ane ava doshavalane a uttama dharma samajavo ghano ja mushkela chhe. Kharekhara ! Atalo kala sudhi maro atma thagayo. A mahana atma patni thavana bahane mara gharamam utpanna thayo. Paramtu nishchayathi vichara karie to sarvajnya acharyani jema a samshayarupa amdhakarane dura karanara, lokane prakashita, mota margane samyak prakare banavava mate ja pote pragata thayela chhe. Are ! Maha atishayavala arthane sadhi apanara mari priyana vachano chhe. Are yajnyadatta ! Vishnudatta ! Yajnyadeva ! Vishvamitra ! Soma ! Adityadi mara putro ! Devo ane asuro sahita akha jagatane a tamari mata adara karava ane vamdana karava yogya chhe. Are ! Puramdara vagere chhatro ! A upadhyayani bharya e trana jagatane anamda apanara, samagra papakarmane baline bhasma karavana svabhavavali vani kahi, tene sau vicharo. Guruni aradhana karavamam apurva svabhavavala tamara upara aje guru prasanna thaya chhe. Shreshtha atmabala vala yajnya karava – karavava tatha adhyayana karavum – karavavum shat karma karavana anuragathi tamara upara guru prasanna thaya chhe. To have tame pamche indriyone jaladi jito. Papi eva krodhadi kashayono tyaga karo. Vishtha, ashuchi, malamutra ora vagerena kadavayukta garbhavasathi mamdine prasuti, janma, marana adi avasthao kevi rite prapta thaya chhe te sarve tame have jano. Ava aneka vairagya utpanna karavanara subhashito kahela eva chauda vidyana paragami govimda brahmanane atishaya janma, jara, maranathi bhaya pamela ghana satpurusho dharma vishena vicharo karava lagya – vichara pravritta thaya. Tyam ketalaka ema bolava lagya ke a shreshtha dharma chhe. Pravara dharma chhe – ema vali bijao kaheva lagya. He gautama ! Yavat dareka lokoe a brahmani jati smarana jnyanavali chhe, ema pramanabhuta mani. Tyarapachhi brahmanie ahimsa lakshanavala nihsamdeha kshama adi dasha prakarana shramanadharmane hetu – drishtamta kaheva purvaka, teone parama shraddha utpanna thaya tevi rite samajavo. Tyarapachhi te brahmanine a sarvajnya chhe ema manine hastakamalani sumdara amjali rachine adarapurvaka sari rite pranama karine he gautama ! Te brahmani sathe – Dinatarahita manasavala aneka nara ane nari varge alpakala sukha apanara eva – kutumba, svajana, mitra, bamdhu, parivara, ghara, vaibhava adino tyaga karine shum karyum\?. Shashvata – moksha sukhana abhilashi, ati nishchita dridha manasavala, shramanapanana samagra gunone dharana karata, chauda purvadhara, charama shariravala, tadbhava muktigami eva ganadhara sthavirani pase jai pravrajya amgikara kari. He gautama ! A pramane teo atyamta ghora, vira, tapa ane samyamana anushthananum sevana tatha svadhyaya ane dhyanadimam pravritti karata karata sarva karmano kshaya karine, te brahmani sathe karmaraja khamkherine govimda brahmana vagere aneka nara ane narina gano siddhi pamya yavat sarva duhkhathi mukta thaya.. Te sarve mahayashasvi thaya e pramane hum kahum chhum. | ||