Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1117292
Scripture Name( English ): Mahanishith Translated Scripture Name : મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-३ कुशील लक्षण

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૩ કુશીલ લક્ષણ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 592 Category : Chheda-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] (१) से भयवं एवं जहुत्तविणओवहाणेणं पंचमंगल-महासुयक्खंधमहिज्जित्ताणं पुव्वानु-पुव्वीए, पच्छानुपुव्वीए, अनानुपुव्वीए, सर-वंजन-मत्ता-बिंदु-पयक्खर-विसुद्धं थिर-परिचियं काऊणं महया पबंधेणं सुत्तत्थं च विन्नाय, तओ य णं किम-हिज्जेज्जा (२) गोयमा इरियावहियं। (३) से भयवं केणं अट्ठेणं एवं वुच्चइ, जहा णं पंचमंगल-महासुयक्खंधमहिज्जित्ता णं पुणो इरियावहियं अहीए (४) गोयमा जे एस आया से णं जया गमणाऽगमणाइ परिणए अनेग-जीव-पाण-भूय-सत्ताणं अणो वउत्त-पमत्ते संघट्टण-अवद्दावण-किलामणं-काऊणं, अणालोइय-अपडिक्कंते चेव असेस-कम्मक्खयट्ठयाए किंचि चिइ-वंदन-सज्झाय -ज्झाणाइसु अभिरमेज्जा, तया से एग-चित्ता समाही भवेज्जा न वा। (५) जओ णं गमणागमणाइ-अनेग-अन्न-वावार-परिणामा-सत्त-चित्तत्ताए केई पाणी तमेव भावंतरमच्छड्डिय-अट्ट-दुहट्टज्झवसिए कं चि कालं खणं विरत्तेज्जा ताहे तं तस्स फलेणं विसंवएज्जा (६) जया उ न कहिं चि अन्नाण-मोह पमाय-दोसेण सहसा एगिंदियादीणं संघट्टणं परियावणं वा कयं भवेज्जा। (७) तया य पच्छा हा हा हा दुट्ठु कयमम्हेहिं ति घनराग-दोस-मोह-मिच्छत्त-अन्नाणंधेहिं अदिट्ठ-परलोग-पच्चवाएहिं कूर-कम्मनिग्घिणेहिं ति परमसंवेगमावन्ने। (८) सुपरीफुडं आलोएत्ताणं, निंदित्ताणं, गरहेत्ताणं, पायच्छित्तमनुचरेत्ताणं नीसल्ले अणाउलचित्ते असुह-कम्मक्खयट्ठा किंचि आय-हियं चिइ-वंदणाइ अनुट्ठेज्जा (९) तया तयट्ठे चेव उवउत्ते से भवेज्जा। (१०) जया णं से तयत्थे उवउत्ते भवेज्जा, तया तस्स णं परमेगग्ग-चित्तसमाही हवेज्जा, तया चेव सव्व-जग-जीव-पाण-भूय-सत्ताणं जहिट्ठ-फलसंपत्ती-भवेज्जा। (११) ता गोयमा णं अप्पडिक्कंताए इरियावहियाए न कप्पइ चेव काउं किंचि चिइवंदन-सज्झायाइयं फलासायमभिकंखुगाणं। (१२) एतेणं अट्ठेणं गोयमा एवं वुच्चइ, जहा णं गोयमा ससुत्तत्थोभयं पंचमंगल- थिर-परिचियं काऊणं, तओ इरियावहियं अज्झीए।
Sutra Meaning : ગૌતમ ! પૂર્વે કહી ગયા તેમ વિનય ઉપધાન સહ પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ નવકારને પૂર્વાનુપૂર્વી, પશ્ચાનુપૂર્વી અને અનાનુપૂર્વી વડે સ્વર, વ્યંજન, માત્રા, બિંદુ, પદાક્ષરોથી શુદ્ધ રીતે ભણી. તેને હૃદયમાં સ્થિર પરિચિત કરી, મહાવિસ્તારથી સૂત્ર અને અર્થો જાણ્યા પછી શું ભણવું ? ગૌતમ! પછી ‘ઇરિયાવહિય’ સૂત્ર ભણવું જોઈએ. ગૌતમ ! આપણો આ આત્મા જ્યારે જ્યારે જવા – આવવાની ક્રિયાના પરિણામમાં પરિણત થયો હોય, અનેક જીવો, પ્રાણો, ભૂતો અને સત્ત્વોને અનુપ્રયોગથી કે પ્રમાદથી સંઘટ્ટન, ઉપદ્રવ, કિલામણા કરીને પછી તેનું આલોચન, પ્રતિક્રમણ કરવામાં ન આવે અને સમગ્ર કર્મના ક્ષય માટે ચૈત્યવંદન, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન આદિ કોઈપણ અનુષ્ઠાન કરવામાં આવે તે સમયે એકાગ્ર ચિત્તવાળી સમાધિ થાય કે ન પણ થાય કેમ કે ગમનાગમનાદિ અનેક અન્ય વ્યાપારના પરિણામમાં આસક્ત થયેલા ચિત્તથી કેટલાંક પ્રાણીઓ તે પૂર્વના પરિણામને ન છોડતા અને દુર્ધ્યાનના પરિણામમાં કેટલોક કાળ વર્તે છે. ત્યારે તેના ફળમાં વિસંવાદ થાય છે. જ્યારે વળી કોઈક પ્રકારે અજ્ઞાન, મોહ, પ્રમાદાદિના દોષથી અણધાર્યા એકેન્દ્રિ – યાદિ જીવોના સંઘટ્ટન કે પરિતાપનાદિ થઈ ગયા હોય અને પછી અરેરે ! આ અમારાથી ખોટું કાર્ય બની ગયું. એમ કેવા સજ્જડ રાગ, દ્વેષ, મોહ, મિથ્યાત્વ અને અજ્ઞાનમાં અંધ બની ગયા છીએ. પરલોકમાં આ કાર્યના કેવા કડવા ફળ ભોગવવા પડશે એનો પણ વિચાર આવતો નથી. ખરેખર અમે ક્રૂરકર્મ અને નિર્દય વર્તન કરનારા છીએ. આ પ્રમાણે પશ્ચાત્તાપ કરતા અને અતિ સંવેગ પામેલા આત્માઓ સાચી રીતે પ્રગટપણે ઇરિયાવહિય સૂત્રથી દોષોની આલોચના કરીને, નિંદા કરીને, ગુરુસાક્ષીએ ગર્હા કરીને, પ્રાયશ્ચિત્તનું સેવન કરીને શલ્ય રહિત થાય છે. ચિત્તની સ્થિરતાવાળો અશુભકર્મના ક્ષય માટે જે કાંઈ આત્મહિત માટે ઉપયોગવાળો થાય, ત્યારે તેને પરમ એકાગ્ર ચિત્તવાળી સમાધિ પ્રાપ્ત થાય. તેનાથી સર્વ જગતના જીવ, પ્રાણી, ભૂત, સત્ત્વોને જે ઇષ્ટફળ હોય તેવી ઇષ્ટફળની પ્રાપ્તિ થાય. તે કારણે હે ગૌતમ ! ઇરિયાવહિય પ્રતિક્રમ્યા વિના ચૈત્યવંદન, સ્વાધ્યાયાદિ કોઈપણ અનુષ્ઠાન ન કરવું જોઈએ. જો યથાર્થ ફળની અભિલાષા રાખતા હો તો આ કારણે ગૌતમ ! એમ કહેવાય છે કે પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ – નવકાર સૂત્ર, અર્થ, તદુભય સહિત સ્થિર – પરિચિત કરીને ઇરિયાવહી ભણવી.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] (1) se bhayavam evam jahuttavinaovahanenam pamchamamgala-mahasuyakkhamdhamahijjittanam puvvanu-puvvie, pachchhanupuvvie, ananupuvvie, sara-vamjana-matta-bimdu-payakkhara-visuddham thira-parichiyam kaunam mahaya pabamdhenam suttattham cha vinnaya, tao ya nam kima-hijjejja (2) goyama iriyavahiyam. (3) se bhayavam kenam atthenam evam vuchchai, jaha nam pamchamamgala-mahasuyakkhamdhamahijjitta nam puno iriyavahiyam ahie (4) goyama je esa aya se nam jaya gamanagamanai parinae anega-jiva-pana-bhuya-sattanam ano vautta-pamatte samghattana-avaddavana-kilamanam-kaunam, analoiya-apadikkamte cheva asesa-kammakkhayatthayae kimchi chii-vamdana-sajjhaya -jjhanaisu abhiramejja, taya se ega-chitta samahi bhavejja na va. (5) jao nam gamanagamanai-anega-anna-vavara-parinama-satta-chittattae kei pani tameva bhavamtaramachchhaddiya-atta-duhattajjhavasie kam chi kalam khanam virattejja tahe tam tassa phalenam visamvaejja (6) jaya u na kahim chi annana-moha pamaya-dosena sahasa egimdiyadinam samghattanam pariyavanam va kayam bhavejja. (7) taya ya pachchha ha ha ha dutthu kayamamhehim ti ghanaraga-dosa-moha-michchhatta-annanamdhehim adittha-paraloga-pachchavaehim kura-kammanigghinehim ti paramasamvegamavanne. (8) supariphudam aloettanam, nimdittanam, garahettanam, payachchhittamanucharettanam nisalle anaulachitte asuha-kammakkhayattha kimchi aya-hiyam chii-vamdanai anutthejja (9) taya tayatthe cheva uvautte se bhavejja. (10) jaya nam se tayatthe uvautte bhavejja, taya tassa nam paramegagga-chittasamahi havejja, taya cheva savva-jaga-jiva-pana-bhuya-sattanam jahittha-phalasampatti-bhavejja. (11) ta goyama nam appadikkamtae iriyavahiyae na kappai cheva kaum kimchi chiivamdana-sajjhayaiyam phalasayamabhikamkhuganam. (12) etenam atthenam goyama evam vuchchai, jaha nam goyama sasuttatthobhayam pamchamamgala- thira-parichiyam kaunam, tao iriyavahiyam ajjhie.
Sutra Meaning Transliteration : Gautama ! Purve kahi gaya tema vinaya upadhana saha pamchamamgala mahashrutaskamdha navakarane purvanupurvi, pashchanupurvi ane ananupurvi vade svara, vyamjana, matra, bimdu, padaksharothi shuddha rite bhani. Tene hridayamam sthira parichita kari, mahavistarathi sutra ane artho janya pachhi shum bhanavum\? Gautama! Pachhi ‘iriyavahiya’ sutra bhanavum joie. Gautama ! Apano a atma jyare jyare java – avavani kriyana parinamamam parinata thayo hoya, aneka jivo, prano, bhuto ane sattvone anuprayogathi ke pramadathi samghattana, upadrava, kilamana karine pachhi tenum alochana, pratikramana karavamam na ave ane samagra karmana kshaya mate chaityavamdana, svadhyaya, dhyana adi koipana anushthana karavamam ave te samaye ekagra chittavali samadhi thaya ke na pana thaya kema ke gamanagamanadi aneka anya vyaparana parinamamam asakta thayela chittathi ketalamka pranio te purvana parinamane na chhodata ane durdhyanana parinamamam ketaloka kala varte chhe. Tyare tena phalamam visamvada thaya chhe. Jyare vali koika prakare ajnyana, moha, pramadadina doshathi anadharya ekendri – yadi jivona samghattana ke paritapanadi thai gaya hoya ane pachhi arere ! A amarathi khotum karya bani gayum. Ema keva sajjada raga, dvesha, moha, mithyatva ane ajnyanamam amdha bani gaya chhie. Paralokamam a karyana keva kadava phala bhogavava padashe eno pana vichara avato nathi. Kharekhara ame krurakarma ane nirdaya vartana karanara chhie. A pramane pashchattapa karata ane ati samvega pamela atmao sachi rite pragatapane iriyavahiya sutrathi doshoni alochana karine, nimda karine, gurusakshie garha karine, prayashchittanum sevana karine shalya rahita thaya chhe. Chittani sthiratavalo ashubhakarmana kshaya mate je kami atmahita mate upayogavalo thaya, tyare tene parama ekagra chittavali samadhi prapta thaya. Tenathi sarva jagatana jiva, prani, bhuta, sattvone je ishtaphala hoya tevi ishtaphalani prapti thaya. Te karane he gautama ! Iriyavahiya pratikramya vina chaityavamdana, svadhyayadi koipana anushthana na karavum joie. Jo yathartha phalani abhilasha rakhata ho to a karane gautama ! Ema kahevaya chhe ke pamchamamgala mahashrutaskamdha – navakara sutra, artha, tadubhaya sahita sthira – parichita karine iriyavahi bhanavi.