Sutra Navigation: Mahanishith ( મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1117188
Scripture Name( English ): Mahanishith Translated Scripture Name : મહાનિશીય શ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

अध्ययन-३ कुशील लक्षण

 Translated Chapter :

અધ્યયન-૩ કુશીલ લક્ષણ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 488 Category : Chheda-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] (१०) तत्थ जे ते अपसत्थ-नाण-कुसीले ते एगूणतीसइविहे दट्ठव्वे, तं जहा– सावज्ज-वाय-विज्जा-मंत-तंत-पउंजण-कुसीले १, विज्जा-मंत-तंताहिज्जण-कुसीले २, वत्थु-विज्जा पउंजणाहिज्जण-कुसीले ३-४, गह-रिक्ख-चार-जोइस -सत्थ-पउंजणाहिज्जण-कुसीले ५-६, निमित्त-लक्खण-पउंजणाहिज्जण कुसीले ७-८, सउण-लक्खण-पउंजणाहिज्जण-कुसीले ९-१०, हत्थि-सिक्खा-पउंजणाहिज्जण-कुसीले ११-१२, धणुव्वेय-पउंजणाहिज्जण-कुसीले १३-१४, गंधव्ववेय-पउंजणाहिज्जण-कुसीले १५-१६, पुरिस-इत्थी-लक्खण-पउंजणज्झावण-कुसीले १७-१८, काम-सत्थ-पउंजणाहिज्जण-कुसीले १९-२०, कुहुगिंद जाल-सत्थ-पउंजणाहिज्जण-कुसीले २१-२२, आलेक्ख-विज्जाहिज्जण-कुसीले २३, लेप्प-कम्म-विज्जाहिज्जण-कुसीले २४, वमन-विरेयण-बहु-वेल्लि जाल-समुद्धरण-कढण-काढण-वणस्सइ-वल्लि-मोडण-तच्छणाइ-बहु-दोस-विज्जग-सत्थ-पउंजणाहिज्जणज्झावण-कुसीले २५ २६, २७, एवं जाण वंजण-जोग-पडिजोग-चुन्न-वन्न-धाउव्वाय-राय-दंडणीई-सत्थ-असणिपव्व-अग्घकंड -रयणपरीक्खा-रसवेह -सत्थ अमच्च-सिक्खा गूढ-मंत-तंत-काल-देस-संधि-विग्गहोवएस-सत्थ-सम्म-जाण-ववहार-निरूवणऽत्थ-सत्थ-पउंजणाहिज्जण-अपसत्थ-नाण-कुसीले २८-२९, (११) एवमेएसिं चेव पाव-सुयाणं वायणा पेहणा परावत्तणा अणुसंधणा सवणाऽयन्नण-अपसत्थ-नाण-कुसीले
Sutra Meaning : તેમાં અપ્રશસ્ત જ્ઞાનકુશીલ ૨૯ પ્રકારે જાણવા – ૧. સાવદ્યવાદ વિષયક મંત્ર – તંત્રના પ્રયોગ કરવારૂપ કુશીલ. ૨. વિદ્યા મંત્ર – તંત્ર ભણવા – ભણાવવા તે વસ્તુવિદ્યા કુશીલ. ૩. ગ્રહણ, નક્ષત્ર – ચાર જ્યોતિષ શાસ્ત્ર જોવા, કહેવા, ભણાવવા રૂપ લક્ષણ કુશીલ. ૪. નિમિત્ત કહેવા, શરીરના લક્ષણો જોવા, તેના શાસ્ત્રો ભણાવવા રૂપ લક્ષણ કુશીલ, ૫. શકુન શાસ્ત્ર, લક્ષણ શાસ્ત્ર કહેવા – ભણાવવારૂપ લક્ષણ કુશીલ. ૬. હસ્તિ શિક્ષા જણાવનાર શાસ્ત્રો ભણવા – ભણાવવા રૂપ લક્ષણ કુશીલ, ૭. ધનુર્વેદની શિક્ષા લેવી, તેના શાસ્ત્રો ભણાવવા રૂપ લક્ષણ કુશીલ. ૮. ગંધર્વવેદ પ્રયોગ કરનાર કે શીખવનાર રૂપ કુશીલ. ૯. પુરુષ – સ્ત્રીના લક્ષણ કહેનાર કે તેના શાસ્ત્રો ભણાવનાર રૂપ કુશીલ. ૧૦. કામશાસ્ત્રના પ્રયોગ કહેનાર – ભણાવનારા. ૧૧. કૌતુક ઇંદ્રજાલના શસ્ત્રનો પ્રયોગ કરનાર – ભણાવનાર. ૧૨. લેખનકળા, ચિત્રકળા શીખવવારૂપ, ૧૩. લેપકર્મ વિદ્યા ભણાવવા રૂપ કુશીલ. ૧૪. વમન – વિરેચનના પ્રયોગો કરવા, કરાવવા, શીખવવા, ઘણી જાતની વેલડીઓ તેના મૂળીયા કઢાવવા કે તે માટે કહેવું, પ્રેરણા આપવી, વનસ્પતિ તોડાવવા – કપાવવા રૂપ ઘણા દોષવાળી વૈદિક વિદ્યાના શાસ્ત્રો પ્રમાણે પ્રયોગ કરવા કે વિદ્યા ભણવારૂપ કુશીલ. એ પ્રમાણે ૧૫. અંજન પ્રયોગ, ૧૬. યોગપૂર્ણ, ૧૭. સુવર્ણ ધાતુવાદ, ૧૮. રાજદંડ નીતિ, ૧૯. શાસ્ત્ર, અસ્ત્ર, અગ્નિ, વિજળી, પર્વત. ૨૦. સ્ફટિક રત્ન, ૨૧. રત્ન પરીક્ષા, ૨૨. રસવેધ વિષયક શાસ્ત્રો, ૨૩. અમાત્ય શિક્ષા, ૨૪. ગુપ્ત તંત્ર – મંત્ર, ૨૫. કાલ – દેશ સંધિ કરાવવી, ૨૬. લડાઈ કરાવવાનો ઉપદેશ, ૨૭. શસ્ત્ર, ૨૮. માર્ગ, ૨૯. વહાણ વ્યવહાર ઇત્યાદિ નિરૂપણ કરનાર શાસ્ત્રોના અર્થકથન કરવા – કરાવવા, તે અપ્રશસ્ત જ્ઞાન કુશીલ. આ પ્રમાણે પાપ શ્રુતોની વાચના – વિચારણા – પરાવર્તન, તેનું શોધ – સંશોધન, તેનું શ્રવણ એ અપ્રશસ્ત જ્ઞાન કુશીલ.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] (10) tattha je te apasattha-nana-kusile te egunatisaivihe datthavve, tam jaha– Savajja-vaya-vijja-mamta-tamta-paumjana-kusile 1, Vijja-mamta-tamtahijjana-kusile 2, Vatthu-vijja paumjanahijjana-kusile 3-4, Gaha-rikkha-chara-joisa -sattha-paumjanahijjana-kusile 5-6, Nimitta-lakkhana-paumjanahijjana kusile 7-8, Sauna-lakkhana-paumjanahijjana-kusile 9-10, Hatthi-sikkha-paumjanahijjana-kusile 11-12, Dhanuvveya-paumjanahijjana-kusile 13-14, Gamdhavvaveya-paumjanahijjana-kusile 15-16, Purisa-itthi-lakkhana-paumjanajjhavana-kusile 17-18, Kama-sattha-paumjanahijjana-kusile 19-20, Kuhugimda jala-sattha-paumjanahijjana-kusile 21-22, Alekkha-vijjahijjana-kusile 23, Leppa-kamma-vijjahijjana-kusile 24, Vamana-vireyana-bahu-velli jala-samuddharana-kadhana-kadhana-vanassai-valli-modana-tachchhanai-bahu-dosa-vijjaga-sattha-paumjanahijjanajjhavana-kusile 25 26, 27, Evam jana vamjana-joga-padijoga-chunna-vanna-dhauvvaya-raya-damdanii-sattha-asanipavva-agghakamda -rayanaparikkha-rasaveha -sattha amachcha-sikkha gudha-mamta-tamta-kala-desa-samdhi-viggahovaesa-sattha-samma-jana-vavahara-niruvanattha-sattha-paumjanahijjana-apasattha-nana-kusile 28-29, (11) evameesim cheva pava-suyanam vayana pehana paravattana anusamdhana savanayannana-apasattha-nana-kusile
Sutra Meaning Transliteration : Temam aprashasta jnyanakushila 29 prakare janava – 1. Savadyavada vishayaka mamtra – tamtrana prayoga karavarupa kushila. 2. Vidya mamtra – tamtra bhanava – bhanavava te vastuvidya kushila. 3. Grahana, nakshatra – chara jyotisha shastra jova, kaheva, bhanavava rupa lakshana kushila. 4. Nimitta kaheva, sharirana lakshano jova, tena shastro bhanavava rupa lakshana kushila, 5. Shakuna shastra, lakshana shastra kaheva – bhanavavarupa lakshana kushila. 6. Hasti shiksha janavanara shastro bhanava – bhanavava rupa lakshana kushila, 7. Dhanurvedani shiksha levi, tena shastro bhanavava rupa lakshana kushila. 8. Gamdharvaveda prayoga karanara ke shikhavanara rupa kushila. 9. Purusha – strina lakshana kahenara ke tena shastro bhanavanara rupa kushila. 10. Kamashastrana prayoga kahenara – bhanavanara. 11. Kautuka imdrajalana shastrano prayoga karanara – bhanavanara. 12. Lekhanakala, chitrakala shikhavavarupa, 13. Lepakarma vidya bhanavava rupa kushila. 14. Vamana – virechanana prayogo karava, karavava, shikhavava, ghani jatani veladio tena muliya kadhavava ke te mate kahevum, prerana apavi, vanaspati todavava – kapavava rupa ghana doshavali vaidika vidyana shastro pramane prayoga karava ke vidya bhanavarupa kushila. E pramane 15. Amjana prayoga, 16. Yogapurna, 17. Suvarna dhatuvada, 18. Rajadamda niti, 19. Shastra, astra, agni, vijali, parvata. 20. Sphatika ratna, 21. Ratna pariksha, 22. Rasavedha vishayaka shastro, 23. Amatya shiksha, 24. Gupta tamtra – mamtra, 25. Kala – desha samdhi karavavi, 26. Ladai karavavano upadesha, 27. Shastra, 28. Marga, 29. Vahana vyavahara ityadi nirupana karanara shastrona arthakathana karava – karavava, te aprashasta jnyana kushila. A pramane papa shrutoni vachana – vicharana – paravartana, tenum shodha – samshodhana, tenum shravana e aprashasta jnyana kushila.