Sutra Navigation: Dashashrutskandha ( દશાશ્રુતસ્કંધ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1114252
Scripture Name( English ): Dashashrutskandha Translated Scripture Name : દશાશ્રુતસ્કંધ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

दशा ७ भिक्षु प्रतिमा

 Translated Chapter :

દશા ૭ ભિક્ષુ પ્રતિમા
Section : Translated Section :
Sutra Number : 52 Category : Chheda-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] एवं अहोरातियावि, नवरं– छट्ठेणं भत्तेणं अपानएणं बहिया गामस्स वा जाव रायहाणीए वा ईसिं दोवि पाए साहट्टु वग्घारियपाणिस्स ठाणं ठाइत्तए। तत्थ दिव्व-मानुस्स-तिरिक्खजोणिया उवसग्गा समुप्पज्जेज्जा, ते णं उवसग्गा पयालेज्ज वा पवाडेज्ज वा नो से कप्पति पयलित्तए वा पवडित्तए वा। तत्थ से उच्चारपासवणं उव्वाहेज्जा नो से कप्पति उच्चारपासवणं ओगिण्हित्तए वा, कप्पति से पुव्वपडिलेहियंसि थंडिलंसि उच्चारपासवणं परिट्ठवित्तए, अहाविहिमेव ठाणं ठाइत्तए। एवं खलु एसा अहोरातिया भिक्खुपडिमा अहासुत्तं जाव आणाए अनुपालिया यावि भवति। एगराइयण्णं भिक्खुपडिमं पडिवन्नस अनगारस्स निच्चं वोसट्ठकाए चत्तदेहे जे केइ उवसग्गा उववज्जंति, तं जहा–दिव्वा वा मानुस्सा वा तिरिक्खजोणिया वा, ते उप्पन्ने सम्मं सहति खमति तितिक्खति अहियासेति। कप्पइ से अट्ठमेणं भत्तेणं अपाणएणं बहिया गामस्स वा जाव रायहाणीए वा दोवि पाए साहट्टु वग्घारियपाणिस्स एगपोग्गलनिरुद्धदिट्ठिस्स अनिमिसनयनस्स ईसिं पब्भारगतेणं काएणं अहापणिहितेहिं गत्तेहिं सव्विंदिएहिं गुत्तेहिं ठाणं ठाइत्तए। तत्थ दिव्व-मानुस्स-तिरिच्छजोणिया उवसग्गा समुप्पज्जेज्जा, ते णं उवसग्गा पयालेज्ज वा पवाडेज्ज वा नो से कप्पति पयलित्तए वा पवडित्तए वा। तत्थ से उच्चारपासवणं उव्वाहेज्जा नो से कप्पति उच्चारपासवणं ओगिण्हित्तए वा, कप्पति से पुव्वपडिलेहियंसि थंडिलंसि उच्चारपासवणं परिट्ठवित्तए, अहाविहिमेव ठाणं ठाइत्तए। एगराइयण्णं भिक्खुपडिमं अननुपालेमाणस्स इमे तओ ठाणा अहियाए असुभाए अखमाए अनिस्सेसाए अनानुगामियत्ताए भवंति, तं जहा–उम्मायं वा लभेज्जा, दीहकालियं वा रोयायंकं पाउणेज्जा, केवलिपन्नत्ताओ वा धम्माओ भंसेज्जा। एगराइयण्णं भिक्खुपडिमं सम्मं अनुपालेमाणस्स अनगारस्स इमे तओ ठाणा हियाए सुभाए खमाए निस्सेसाए अनुगामियत्ताए भवंति, तं जहा–ओहिनाणे वा से समुप्पज्जेज्जा, मनपज्जवनाणे वा समुप्पज्जेज्जा, केवलनाणे वा से असुमप्पन्नपुव्वे समुप्पज्जेज्जा। एवं खलु एसा एगरातिया भिक्खुपडिमा अहासुत्तं अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं सम्मं काएणं फासिया पालिया सोहिया तीरिया किट्टिया आराहिया आणाए अनुपालिया यावि भवति। एयाओ खलु ताओ थेरेहिं भगवंतेहिं बारस भिक्खुपडिमाओ पन्नत्ताओ।
Sutra Meaning : અગિયારમી ભિક્ષુપ્રતિમા – આ પ્રતિમાને એક અહોરાત્રિકી ભિક્ષુપ્રતિમા કહે છે. તેની વિધિ આદિ પૂર્વ પ્રતિમા મુજબ જાણવુ. વિશેષ વિધિ આ પ્રમાણે જાણવી – ૧. નિર્જળ છઠ્ઠભક્ત એટલે કે ચોવિહારો છઠ્ઠ કરીને ભોજન તથા પાનનું ગ્રહણ કરવું કલ્પે. ૨. ગામ યાવત્‌ રાજધાનીની બહાર બંને પગોને સંકોચીને, બે હાથ જાનુ પર્યન્ત લાંબા રાખી, તે ભિક્ષુ કાયોત્સર્ગ કરે. સમગ્ર પ્રતિમાની આરાધન વિધિ પૂર્વે કહ્યા મુજબ છે. યાવત્‌ તે રીતે એકરાત્રિકી પ્રતિમાને અર્થાત્‌ અગિયારમી પ્રતિમાને આરાધતો ભિક્ષુ જિનાજ્ઞાનુસાર પાલન કરે છે. હવે બારમી ભિક્ષુપ્રતિમા કહે છે – બારમી ભિક્ષુપ્રતિમા અર્થાત્‌ એકરાત્રિકી ભિક્ષુપ્રતિમાધારી અણગારને શરીરના મમત્વનો ત્યાગ આદિ સર્વે પૂર્વેના સૂત્રમાં કહ્યા મુજબ જાણવા. વિશેષ વિધિ આ પ્રમાણે જાણવી. ૧. નિર્જળ અઠ્ઠમ ભક્ત એટલે કે ચોવીહારો અઠ્ઠમ કરે. ૨. પછી પ્રતિમા – ૧૧ મુજબ અન્ન – જળ ગ્રહણ કરે. ૩. ગામ બહાર અથવા રાજધાનીની બહાર જઈને, શરીરને થોડું આગળના ભાગે નમાવીને એક પુદ્‌ગલ ઉપર દષ્ટિ રાખી. અનિમેષ નેત્રો વડે અને નિશ્ચલ અંગોથી – સર્વે ઈન્દ્રિયોને ગોપવીને – બંને પગોને સંકોચીને – તથા – બંને હાથ જાનુ પર્યન્ત લટકતા રાખીને – તે ભિક્ષુ કાયોત્સર્ગ કરે. તે ભિક્ષુ દેવ, મનુષ્ય, તિર્યંચ સંબંધી – જે ઉપસર્ગો ઉત્પન્ન થાય તેને સહન કરે – પણ તેને ચલિત થવું કે પતિત થવું ન કલ્પે. મળમૂત્રની બાધા થાય તો પૂર્વ પ્રતિલેખિત સ્થાનમાં પરઠવીને પાછા સ્વસ્થાને વિધિપૂર્વક આવીને તે ભિક્ષુ કાયોત્સર્ગ આદિ ક્રિયામાં પુનઃ સ્થિર થાય. ઉક્ત એકરાત્રિકી પ્રતિમાનું સમ્યક્‌ પાલન ન કરનાર સાધુ માટે ત્રણ સ્થાનો – ૧. અહિતકર, ૨. અશુભ, ૩. અસામર્થ્યકર, ૪. અકલ્યાણકર અને દુઃખદ ભાવિવાળા હોય છે, તે આ – ૧. ઉન્માદની પ્રાપ્તિ ૨. લાંબા ગાળાના રોગ – આતંકની પ્રાપ્તિ ૩. કેવલી પ્રરૂપિત ધર્મથી ભ્રષ્ટ થવું. ઉક્ત એકરાત્રિકી પ્રતિમાનું સમ્યક્‌ પાલન કરનાર સાધુને ત્રણ સ્થાનો – ૧. હિતકર ૨. શુભ ૩. સામર્થ્યકર. ૪. કલ્યાણકર અને સુખદ ભાવિવાળા હોય છે તે આ – ૧. અવધિજ્ઞાનની ઉત્પત્તિ ૨. મનઃપર્યવ જ્ઞાનની ઉત્પત્તિ ૩. કેવળજ્ઞાનની ઉત્પત્તિ. આ રીતે એકરાત્રિકી ભિક્ષુપ્રતિમાને સૂત્રાનુસાર, કલ્પાનુસાર, માર્ગાનુસાર યથાર્થરૂપે – સમ્યક્‌ પ્રકારે શરીરથી સ્પર્શિત કરી અને જેઓ આરાધે છે તે જિનાજ્ઞાના આરાધક હોય છે. આ બાર ભિક્ષુપ્રતિમાને નિશ્ચયથી તે સ્થવિર ભગવંતોએ કહેલી તે પ્રમાણે હું તમોને કહું છું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] evam ahoratiyavi, navaram– chhatthenam bhattenam apanaenam bahiya gamassa va java rayahanie va isim dovi pae sahattu vagghariyapanissa thanam thaittae. Tattha divva-manussa-tirikkhajoniya uvasagga samuppajjejja, te nam uvasagga payalejja va pavadejja va no se kappati payalittae va pavadittae va. Tattha se uchcharapasavanam uvvahejja no se kappati uchcharapasavanam oginhittae va, kappati se puvvapadilehiyamsi thamdilamsi uchcharapasavanam paritthavittae, ahavihimeva thanam thaittae. Evam khalu esa ahoratiya bhikkhupadima ahasuttam java anae anupaliya yavi bhavati. Egaraiyannam bhikkhupadimam padivannasa anagarassa nichcham vosatthakae chattadehe je kei uvasagga uvavajjamti, tam jaha–divva va manussa va tirikkhajoniya va, te uppanne sammam sahati khamati titikkhati ahiyaseti. Kappai se atthamenam bhattenam apanaenam bahiya gamassa va java rayahanie va dovi pae sahattu vagghariyapanissa egapoggalaniruddhaditthissa animisanayanassa isim pabbharagatenam kaenam ahapanihitehim gattehim savvimdiehim guttehim thanam thaittae. Tattha divva-manussa-tirichchhajoniya uvasagga samuppajjejja, te nam uvasagga payalejja va pavadejja va no se kappati payalittae va pavadittae va. Tattha se uchcharapasavanam uvvahejja no se kappati uchcharapasavanam oginhittae va, kappati se puvvapadilehiyamsi thamdilamsi uchcharapasavanam paritthavittae, ahavihimeva thanam thaittae. Egaraiyannam bhikkhupadimam ananupalemanassa ime tao thana ahiyae asubhae akhamae anissesae ananugamiyattae bhavamti, tam jaha–ummayam va labhejja, dihakaliyam va royayamkam paunejja, kevalipannattao va dhammao bhamsejja. Egaraiyannam bhikkhupadimam sammam anupalemanassa anagarassa ime tao thana hiyae subhae khamae nissesae anugamiyattae bhavamti, tam jaha–ohinane va se samuppajjejja, manapajjavanane va samuppajjejja, kevalanane va se asumappannapuvve samuppajjejja. Evam khalu esa egaratiya bhikkhupadima ahasuttam ahakappam ahamaggam ahatachcham sammam kaenam phasiya paliya sohiya tiriya kittiya arahiya anae anupaliya yavi bhavati. Eyao khalu tao therehim bhagavamtehim barasa bhikkhupadimao pannattao.
Sutra Meaning Transliteration : Agiyarami bhikshupratima – A pratimane eka ahoratriki bhikshupratima kahe chhe. Teni vidhi adi purva pratima mujaba janavu. Vishesha vidhi a pramane janavi – 1. Nirjala chhaththabhakta etale ke choviharo chhaththa karine bhojana tatha pananum grahana karavum kalpe. 2. Gama yavat rajadhanini bahara Bamne pagone samkochine, Be hatha janu paryanta lamba rakhi, Te bhikshu kayotsarga kare. Samagra pratimani aradhana vidhi purve kahya mujaba chhe. Yavat te rite ekaratriki pratimane arthat agiyarami pratimane aradhato bhikshu jinajnyanusara palana kare chhe. Have barami bhikshupratima kahe chhe – Barami bhikshupratima arthat ekaratriki bhikshupratimadhari anagarane sharirana mamatvano tyaga adi sarve purvena sutramam kahya mujaba janava. Vishesha vidhi a pramane janavi. 1. Nirjala aththama bhakta etale ke choviharo aththama kare. 2. Pachhi pratima – 11 mujaba anna – jala grahana kare. 3. Gama bahara athava rajadhanini bahara jaine, sharirane thodum agalana bhage namavine eka pudgala upara dashti rakhi. Animesha netro vade ane nishchala amgothi – Sarve indriyone gopavine – Bamne pagone samkochine – tatha – Bamne hatha janu paryanta latakata rakhine – Te bhikshu kayotsarga kare. Te bhikshu deva, manushya, tiryamcha sambamdhi – Je upasargo utpanna thaya tene sahana kare – Pana tene chalita thavum ke patita thavum na kalpe. Malamutrani badha thaya to purva pratilekhita sthanamam parathavine pachha svasthane vidhipurvaka avine te bhikshu kayotsarga adi kriyamam punah sthira thaya. Ukta ekaratriki pratimanum samyak palana na karanara sadhu mate trana sthano – 1. Ahitakara, 2. Ashubha, 3. Asamarthyakara, 4. Akalyanakara ane duhkhada bhavivala hoya chhe, te a – 1. Unmadani prapti 2. Lamba galana roga – atamkani prapti 3. Kevali prarupita dharmathi bhrashta thavum. Ukta ekaratriki pratimanum samyak palana karanara sadhune trana sthano – 1. Hitakara 2. Shubha 3. Samarthyakara. 4. Kalyanakara ane sukhada bhavivala hoya chhe te a – 1. Avadhijnyanani utpatti 2. Manahparyava jnyanani utpatti 3. Kevalajnyanani utpatti. A rite ekaratriki bhikshupratimane sutranusara, kalpanusara, marganusara yathartharupe – Samyak prakare sharirathi sparshita kari ane Jeo aradhe chhe te jinajnyana aradhaka hoya chhe. A bara bhikshupratimane nishchayathi te sthavira bhagavamtoe kaheli te pramane hum tamone kahum chhum.