Sutra Navigation: Chandrapragnapati ( ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107343
Scripture Name( English ): Chandrapragnapati Translated Scripture Name : ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

प्राभृत-१

 Translated Chapter :

પ્રાભૃત-૧
Section : प्राभृत-प्राभृत-१ Translated Section : પ્રાભૃત-પ્રાભૃત-૧
Sutra Number : 43 Category : Upang-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] ता कहं ते उदयसंठिती आहितेति वएज्जा? तत्थ खलु इमाओ तिन्नि पडिवत्तीओ पन्नत्ताओ। तत्थेगे एवमाहंसु–ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, ता जया णं उत्तरड्ढे अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढेवि अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे सत्तरसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि सत्तरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, ता जया णं उत्तरड्ढे सत्तरसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढेवि सत्तरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, ... ... एवं परिहावेतव्वं–सोलसमुहुत्ते दिवसे पन्नरसमुहुत्ते दिवसे चउद्दसमुहुत्ते दिवसे तेरसमुहुत्ते दिवसे जाव ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे बारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि बारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, ता जया णं उत्तरड्ढे बारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढेवि बारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, ता जया णं दाहिणड्ढे बारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं सदा पन्नरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, सदा पन्नरसमुहुत्ता राती भवति, अवट्ठिया णं तत्थ राइंदिया पन्नत्ता समणाउसो! एगे एवमाहंसु १ एगे पुण एवमाहंसु–ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे अट्ठारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि अट्ठारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, ता जया णं उत्तरड्ढे अट्ठारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढेवि अट्ठार-समुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, एवं परिहावेतव्वं–सत्तरसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, सोलसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, पन्नरसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, चोद्दसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, तेरसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे बारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, तया णं उत्तरड्ढेवि बारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, ता जया णं उत्तरड्ढे बारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढेवि बारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं नो सदा पन्नरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, नो सदा पन्नरसमुहुत्ता राती भवति, अनवट्ठिता णं तत्थ राइंदिया पन्नत्ता समणाउसो! एगे एवमाहंसु २ एगे पुण एवमाहंसु– ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढे दुवालसमुहुत्ता राती भवति, ता जया णं उत्तरड्ढे अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढे दुवालसमुहुत्ता राती भवति, ता जया णं दाहिणड्ढे अट्ठारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढे दुवालसमुहुत्ता राती भवति, ता जया णं उत्तरड्ढे अट्ठारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढे दुवालसमुहुत्ता राती भवति। एवं नेतव्वं सगलेहि य अनंतरेहि य एक्केक्के दो दो आलावगा सव्वेहिं दुवालसमुहुत्ता राती भवति जाव ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे बारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढे दुवालसमुहुत्ता राती भवति, ता जया णं उत्तरड्ढे दुवालसमुहु-त्ताणंतरे दिवसे भवइ तया णं दाहिणड्ढे दुवालसमुहुत्ता राती भवति, तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिम-पच्चत्थिमेणं नेवत्थि पन्नरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, नेवत्थि पन्नरसमुहुत्ता राती भवति, वोच्छिण्णा णं तत्थ राइंदिया पन्नत्ता समणाउसो! एगे एवमाहंसु ३। वयं पुण एवं वदामो–ता जंबुद्दीवे दीवे सूरिया उदीण-पाईणमुग्गच्छ पाईणदाहिणमागच्छंति पाईणदाहिणमुग्गच्छ दाहिणपडीणमागच्छंति दाहिणपडीणमुग्गच्छ पडीणउदीणमागच्छंति पडीण-उदीणमुग्गच्छ उदीणपाईणमागच्छंति, ता जया णं जंबु-द्दीवे दीवे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि दिवसे भवइ। जया णं उत्तरड्ढे दिवसे भवइ तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं राती भवति। ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमे णं दिवसे भवइ तया णं पच्चत्थिमे नवि दिवसे भवइ। ता जया णं पच्चत्थिमे णं दिवसे भवइ तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरदाहिणे णं राती भवति। ता जया णं दाहिणड्ढे उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ। ता जया णं उत्तरड्ढे उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं जहन्निया दुवालसमुहुत्ता राती भवति। ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमे णं उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, तया णं पच्चत्थिमे नवि उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ। ता जया णं पच्चत्थिमे णं उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरदाहिणे णं जहन्निया दुवालसमुहुत्ता राती भवति, ... ... एवं एएणं गमेणं नेतव्वं–अट्ठारसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, साइरेगदुवालसमुहुत्ता राती भवति, सत्तरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, तेरसमुहुत्ता राती भवति, सत्तरसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, साइरेग-तेरसमुहुत्ता राती भवति, सोलसमुहुत्ते दिवसे भवइ, चोद्दसमुहुत्ता राती भवति, सोलसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, साइरेगचोद्दसमुहुत्ता राती भवति, पन्नरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, पन्नरसमुहुत्ता राती भवति, पन्नरसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, साइरेगपन्नरसमुहुत्ता राती भवति, चउद्दसमुहुत्ते दिवसे भवइ, सोलसमुहुत्ता राती भवति, चोद्दसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, साइरेगसोलसमुहुत्ता राती भवति, तेरसमुहुत्ते दिवसे भवइ, सत्तरसमुहुत्ता राती भवति, तेरसमुहुत्तानंतरे दिवसे भवइ, साइरेगसत्तरस-मुहुत्ता राती भवति, जहन्नए दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ, उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति। एवं भणितव्वं। ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे वासाणं पढमे समए पडिवज्जति तया णं उत्तरड्ढेवि वासाणं पढमे समए पडिवज्जति, जया णं उत्तरड्ढे वासाणं पढमे समये पडिवज्जति, तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं अनंतरपुरक्खडे कालसमयंसि वासाणं पढमे समए पडिव-ज्जति, ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमे णं वासाणं पढमे समए पडिवज्जति तया णं पच्चत्थिमे नवि वासाणं पढमे समए पडिवज्जति जया णं पच्चत्थिमे णं वासाणं पढमे समए पडिवज्जति तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरदाहिणे णं अनंतर-पच्छाकडकालसमयंसि वासाणं पढमे समए पडिवण्णे भवइ। जहा समओ एवं आवलिया आणापाण थोवे लवे मुहुत्ते अहोरत्ते पक्खे मासे उडू। एते दस आलावगा जहा वासाणं, एवं हेमंताणं गिम्हाणं च भाणियव्वा। ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे पढमे अयने पडिवज्जति तया णं उत्तरड्ढेवि पढमे अयने पडिवज्जति, ता जया णं उत्तरड्ढे पढमे अयने पडिवज्जति तया णं दाहिणड्ढेवि पढमे अयने पडिवज्जति, ता जया णं उत्तरड्ढे पढमे अयने पडिवज्जति तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं अनंतरपुरक्खडे कालसमयंसि पढमे अयने पडिवज्जति, ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमे णं पढमे अयने पडिवज्जति तया णं पच्चत्थिमे नवि पढमे अयने पडिवज्जति, ता जया णं पच्चत्थिमे णं पढमे अयने पडिवज्जति तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स उत्तरदाहिणे णं अनंतरपच्छाकडकालसमयंसि पढमे अयने पडिवण्णे भवइ। जहा अयने तहा संवच्छरे जुगे वाससए वाससहस्से वाससयसहस्से पुव्वंगे पुव्वे एवं जाव सीसपहेलिया पलिओवमे सागरोवमे। ता जया णं जंबुद्दीवे दीवे दाहिणड्ढे पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जति तया णं उत्तरड्ढेवि पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जति, ता जया णं उत्तरड्ढे पढमा ओसप्पिणी पडिवज्जति तया णं जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं नेवत्थि ओसप्पिणी नेव अत्थि उस्सप्पिणी अवट्ठिते णं तत्थ काले पन्नत्ते समणाउसो! एवं उस्सप्पिणीवि। ता लवणे णं समुद्दे सूरिया उदीण-पाईणमुग्गच्छ तहेव। ता जया णं लवणे समुद्दे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ तया णं लवणसमुद्दे उत्तरड्ढेवि दिवसे भवइ, ता जया णं उत्तरड्ढे दिवसे भवइ तया णं लवण समुद्दे पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं राती भवति। जहा जंबुद्दीवे दीवे तहेव जाव उस्सप्पिणी। तहा धायइसंडे णं दीवे सूरिया उदीण-पाई-णमुग्गच्छ तहेव। ता जया णं धायइसंडे दीवे दाहिणड्ढे दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि दिवसे भवइ, जया णं उत्तरड्ढे दिवसे भवइ तया णं धायइसंडे दीवे मंदराणं पव्वयाणं पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं राती भवति। एवं जंबुद्दीवे दीवे जहा तहेव जाव उस्सप्पिणी। कालोए णं जहा लवणे समुद्दे तहेव। सा अब्भंतरपुक्खरद्धे णं सूरिया उदीण-पाईणमुग्गच्छ तहेव। ता जया णं अब्भंतरपुक्खरद्धे णं दाहिणड्ढे दिवसे भवइ तया णं उत्तरड्ढेवि दिवसे भवइ, ता जया णं उत्तरड्ढे दिवसे भवइ तया णं अब्भिंतरपुक्खरद्धे मंदराणं पव्वयाणं पुरत्थिमपच्चत्थिमे णं राती भवति, सेसं जहा जंबुद्दीवे दीवे तहेव जाव ओसप्पिणी-उस्सप्पिणीओ।
Sutra Meaning : સૂર્યની આપે ઉદય સંસ્થિતિ(વ્યવસ્થા) આપે કઈ રીતે કહી છે ? તેમાં આ ત્રણ પ્રતિપત્તિ (અન્ય તીર્થિકોની માન્યતા) કહેલી છે – ૧. કોઈક અન્યતીર્થિકો એમ કહે છે કે – જ્યારે જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં દક્ષિણાર્ધમાં અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પણ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્ધમાં પણ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. જ્યારે જંબૂદ્વીપના દક્ષિણાર્ધમાં ૧૭ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ૧૭ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૭ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે દક્ષિણાર્ધમાં પણ ૧૭ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. એ પ્રમાણે ઘટાડતા ૧૬,૧૫,૧૪,૧૩ મુહૂર્ત્તના દિવસમાં યાવત્‌ જંબૂદ્વીપ દ્વીપના દક્ષિણાર્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ૧૨ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય ત્યારે દક્ષિણાર્દ્ધમાં પણ ૧૨ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતના પૂર્વ – પશ્ચિમમાં સદા ૧૫ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે અને સદા ૧૫ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. ત્યાં અવસ્થિત અહોરાત્ર કહેલા છે. ૨. બીજા કોઈક અન્યતીર્થિકો વળી એમ કહે છે કે – જ્યારે જંબૂદ્વીપના દક્ષિણાર્ધમાં ૧૮ – મુહૂર્ત્તનો અનંતર દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં પણ ૧૮ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસ થાય છે, જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૮ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્ધમાં ૧૮ – મુહૂર્ત્ત અનંતર દિવસ થાય છે. એમ એક એક મુહુર્ત ઘટાડતા ઘટાડતા ૧૭ – ૧૬ – ૧૫ – ૧૪ – ૧૩ મુહૂર્ત્તાન્તર ગણતા, જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાર્દ્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તનો અનંતર દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પણ ૧૨ – મુહૂર્ત્ત – અનંતર દિવસ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્ધમાં પણ ૧૨ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ – પશ્ચિમમાં સદા ૧૫ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ કે રાત્રિ થતી નથી. કેમ કે તે અહોરાત્ર અનવસ્થિત છે, એમ એક કહે છે. વળી કોઈક અન્યતીર્થિકો એમ કહે છે – જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાર્દ્ધમાં અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ હોય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ હોય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્દ્ધમાં બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. જ્યારે દક્ષિણાર્ધમાં ૧૮ – મુહૂર્ત્તાન્તરનો દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્ધમાં બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે, જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૮ – મુહૂર્ત્તાન્તરનો દિવસ હોય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. એ પ્રમાણે બધા અનંતર વડે એક – એકમાં બબ્બે આલાપકો જાણવા. યાવત્‌. ૧૨ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. યાવત્‌ જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાર્દ્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસ થાય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્દ્ધમાં ૧૨ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ – પશ્ચિમમાં ૧૫ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થતો નથી, ૧૫ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થતી નથી. તે રાત્રિ – દિવસ બંને વ્યુચ્છિન્ન થયેલા જાણવા. પરંતુ ભગવાન એમ કહે છે કે – તે જંબૂદ્વીપ – દ્વીપમાં સૂર્ય ઉત્તર – પૂર્વમાં ઊગીને પૂર્વ – દક્ષિણમાં જાય છે. પૂર્વ – દક્ષિણમાં ઊગીને દક્ષિણ – પશ્ચિમમાં જાય છે. દક્ષિણ – પશ્ચિમમાં ઊગીને પશ્ચિમ – ઉત્તરમાં જાય છે, પશ્ચિમ – ઉત્તરમાં ઊગીને ઉત્તર – પૂર્વમાં જાય છે. તો જ્યારે જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં દક્ષિણાર્દ્ધમાં દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં દિવસ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ અને પશ્ચિમમાં રાત્રિ થાય છે. જ્યારે જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વમાં દિવસ હોય છે, ત્યારે પશ્ચિમમાં પણ દિવસ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની ઉત્તર અને દક્ષિણમાં રાત્રિ થાય છે. જ્યારે દક્ષિણાર્દ્ધમાં ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની પૂર્વમાં જઘન્યા બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. જ્યારે જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની પૂર્વમાં ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે પશ્ચિમમાં પણ ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. ત્યારે જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની ઉત્તરે અને દક્ષિણે જઘન્યા બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. એ પ્રમાણે આ ગમ(આલાવા)થી જાણવું, ૧૮ મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસમાં સાતિરેક બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે, ૧૭ મુહૂર્ત્તના દિવસમાં ૧૩ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ, ૧૭ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસમાં સાતિરેક ૧૩ મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. ૧૬ – મુહૂર્ત્તમાં દિવસ થાય – ૧૪ મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય. ૧૬ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસ થાય છે. સાતિરેક ૧૪ મુહૂર્ત્તા રાત્રિ થાય છે. ૧૫ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ – ૧૫ મુહૂર્ત્તની રાત્રિ. ૧૫ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસમાં સાતિરેક ૧૫ – મુહૂર્ત્તા રાત્રિ થાય છે. ૧૪ – મુહૂર્ત્ત દિવસમાં ૧૬ – મુહૂર્ત્તા રાત્રિ, ૧૪ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસમાં સાતિરેક ૧૬ – મુહૂર્ત્તા રાત્રિ થાય. ૧૩ – મુહૂર્ત્ત દિવસમાં ૧૭ – મુહૂર્ત્તા રાત્રિ, ૧૩ – મુહૂર્ત્તાન્તર દિવસમાં સાતિરેક ૧૭ – મુહૂર્ત્તા રાત્રિ થાય. જઘન્ય ૧૨ – મુહૂર્ત્ત દિવસ થાય. ત્યારે ઉત્કૃષ્ટ ૧૮ મુહૂર્ત્તા રાત્રિ થાય છે. એ પ્રમાણે કહેવું, જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાર્દ્ધમાં વર્ષાકાળમાં પ્રથમ સમય હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પણ વર્ષાનો પ્રથમ સમય હોય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં વર્ષાનો પ્રથમ સમય હોય છે, ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ – પશ્ચિમમાં અનંતર પુરસ્કૃત કાળ સમયમાં વર્ષાનો પ્રથમ સમય હોય છે. જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતના પૂર્વમાં વર્ષાનો પ્રથમ સમય થાય છે, ત્યારે પશ્ચિમમાં વર્ષાનો પ્રથમ સમય હોય છે. જ્યારે પશ્ચિમમાં વર્ષાનો પ્રથમ સમય હોય છે, ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુની દક્ષિણે અંતર પશ્ચાત્‌કૃત્‌ કાળ સમયમાં વર્ષાનો પ્રથમ સમય હોય છે. જેમ સમયનું કથન કર્યું તેમ આવલિકા, આનાપ્રાણ, સ્તોક, લવ, મુહૂર્ત્ત, અહોરાત્ર, પક્ષ, માસ, ઋતુ એ પ્રમાણે દશ આલાપકો કહેવા., જેમ વર્ષામાં કહ્યા એ પ્રમાણે હેમંત અને ગ્રીષ્મઋતુના પણ દશ આલાપકો કહેવા. જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં દક્ષિણાર્દ્ધમાં પ્રથમ અયનમાં હોય છે. ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પણ પહેલું અયન હોય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પ્રથમ અયન હોય છે, ત્યારે દક્ષિણાર્દ્ધમાં પણ પ્રથમ અયન હોય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પ્રથમ અયન હોય છે, ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતના પૂર્વ – પશ્ચિમમાં અનંતર પુરસ્કૃત્‌ કાળ સમયમાં પહેલું અયન હોય છે. જ્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતના પૂર્વમાં પહેલા અયનમાં હોય છે, ત્યારે પશ્ચિમમાં પણ પહેલાં અયનમાં હોય છે, જ્યારે પશ્ચિમમાં પહેલા અયનમાં હોય છે, ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની ઉત્તર – દક્ષિણમાં અનંતર પશ્ચાત્કૃત્‌ કાળ સમયમાં પ્રથમ અયન પ્રતિપન્ન થાય છે. જેમ અયન તેમ સંવત્સર, યુગ, વર્ષ શત પણ જાણવા. એ પ્રમાણે સહસ્ર વર્ષ, લક્ષ વર્ષ, પૂર્વાંગ, પૂર્વ, એ પ્રમાણે યાવત્‌ શીર્ષ પ્રહેલિકા, પલ્યોપમ, સાગરોપમ પણ કહેવા. જ્યારે જંબૂદ્વીપના દક્ષિણાર્દ્ધમાં ઉત્સર્પિણી હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પણ ઉત્સર્પિણી હોય છે. જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં ઉત્સર્પિણી હોય, ત્યારે જંબૂદ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ – પશ્ચિમમાં અવસર્પિણી નથી, ઉત્સર્પિણી નથી, કેમ કે. ત્યાં અવસ્થિત કાળ, હે શ્રમણાયુષ્ય ! કહેલ છે. એ પ્રમાણે ઉત્સર્પિણીમાં પણ જાણવું. જ્યારે લવણસમુદ્રમાં દાક્ષિણાર્દ્ધમાં દિવસ હોય, ત્યારે લવણસમુદ્રમાં ઉત્તરાર્દ્ધમાં દિવસ હોય, જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં દિવસ હોય, ત્યારે લવણસમુદ્રમાં પૂર્વ – પશ્ચિમમાં રાત્રિ હોય છે. જેમ જંબૂદ્વીપમાં તેમજ યાવત્‌ ઉત્સર્પિણી કહેવું. તે પ્રમાણે ધાતકીખંડ દ્વીપમાં સૂર્ય ઉત્તર – પૂર્વમાં ઊગી૦ આદિ પૂર્વવત્‌ કહેવું. જ્યારે ધાતકીખંડ દ્વીપમાં દક્ષિણાર્દ્ધમાં દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં દિવસ હોય છે, જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં દિવસ હોય છે, ત્યારે ધાતકીખંડ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ – પશ્ચિમમાં રાત્રિ હોય છે. એ પ્રમાણે જંબૂદ્વીપમાં જેમ કહ્યું તેમ પૂર્વવત્‌ કહેવું. કાલોદમાં જેમ લવણસમુદ્રમાં કહ્યું તેમ કહેવું. અભ્યંતર પુષ્કરાર્દ્ધમાં સૂર્ય ઉત્તર – પૂર્વમાં ઊગીને ઈત્યાદિ પૂર્વવત્‌ બધું કહેવું. જ્યારે અભ્યંતર પુષ્કરાર્દ્ધમાં દાક્ષિણાર્દ્ધમાં દિવસ હોય છે, ત્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં પણ દિવસ હોય છે, જ્યારે ઉત્તરાર્દ્ધમાં દિવસ હોય ત્યારે અભ્યંતર પુષ્કરાર્દ્ધમાં મેરુ પર્વતની પૂર્વ – પશ્ચિમમાં રાત્રિ હોય છે. બાકી બધું જેમ જંબૂદ્વીપમાં કહ્યું તેમજ યાવત્‌ ઉત્સર્પિણી – અવસર્પિણી જાણવું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ta kaham te udayasamthiti ahiteti vaejja? Tattha khalu imao tinni padivattio pannattao. Tatthege evamahamsu–ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe attharasamuhutte divase bhavai taya nam uttaraddhevi attharasamuhutte divase bhavai, ta jaya nam uttaraddhe attharasamuhutte divase bhavai taya nam dahinaddhevi attharasamuhutte divase bhavai, ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe sattarasamuhutte divase bhavai taya nam uttaraddhevi sattarasamuhutte divase bhavai, ta jaya nam uttaraddhe sattarasamuhutte divase bhavai taya nam dahinaddhevi sattarasamuhutte divase bhavai,.. .. Evam parihavetavvam–solasamuhutte divase pannarasamuhutte divase chauddasamuhutte divase terasamuhutte divase java ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe barasamuhutte divase bhavai taya nam uttaraddhevi barasamuhutte divase bhavai, ta jaya nam uttaraddhe barasamuhutte divase bhavai taya nam dahinaddhevi barasamuhutte divase bhavai, ta jaya nam dahinaddhe barasamuhutte divase bhavai taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthimapachchatthime nam sada pannarasamuhutte divase bhavai, sada pannarasamuhutta rati bhavati, avatthiya nam tattha raimdiya pannatta samanauso! Ege evamahamsu 1 Ege puna evamahamsu–ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe attharasamuhuttanamtare divase bhavai taya nam uttaraddhevi attharasamuhuttanamtare divase bhavai, ta jaya nam uttaraddhe attharasamuhuttanamtare divase bhavai taya nam dahinaddhevi atthara-samuhuttanamtare divase bhavai, evam parihavetavvam–sattarasamuhuttanamtare divase bhavai, solasamuhuttanamtare divase bhavai, pannarasamuhuttanamtare divase bhavai, choddasamuhuttanamtare divase bhavai, terasamuhuttanamtare divase bhavai ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe barasamuhuttanamtare divase bhavai, taya nam uttaraddhevi barasamuhuttanamtare divase bhavai, ta jaya nam uttaraddhe barasamuhuttanamtare divase bhavai taya nam dahinaddhevi barasamuhuttanamtare divase bhavai, taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthimapachchatthime nam no sada pannarasamuhutte divase bhavai, no sada pannarasamuhutta rati bhavati, anavatthita nam tattha raimdiya pannatta samanauso! Ege evamahamsu 2 Ege puna evamahamsu– ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe attharasamuhutte divase bhavai taya nam uttaraddhe duvalasamuhutta rati bhavati, ta jaya nam uttaraddhe attharasamuhutte divase bhavai taya nam dahinaddhe duvalasamuhutta rati bhavati, ta jaya nam dahinaddhe attharasamuhuttanamtare divase bhavai taya nam uttaraddhe duvalasamuhutta rati bhavati, ta jaya nam uttaraddhe attharasamuhuttanamtare divase bhavai taya nam dahinaddhe duvalasamuhutta rati bhavati. Evam netavvam sagalehi ya anamtarehi ya ekkekke do do alavaga savvehim duvalasamuhutta rati bhavati java ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe barasamuhuttanamtare divase bhavai taya nam uttaraddhe duvalasamuhutta rati bhavati, ta jaya nam uttaraddhe duvalasamuhu-ttanamtare divase bhavai taya nam dahinaddhe duvalasamuhutta rati bhavati, taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthima-pachchatthimenam nevatthi pannarasamuhutte divase bhavai, nevatthi pannarasamuhutta rati bhavati, vochchhinna nam tattha raimdiya pannatta samanauso! Ege evamahamsu 3. Vayam puna evam vadamo–ta jambuddive dive suriya udina-painamuggachchha painadahinamagachchhamti painadahinamuggachchha dahinapadinamagachchhamti dahinapadinamuggachchha padinaudinamagachchhamti padina-udinamuggachchha udinapainamagachchhamti, ta jaya nam jambu-ddive dive dahinaddhe divase bhavai taya nam uttaraddhevi divase bhavai. Jaya nam uttaraddhe divase bhavai taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthimapachchatthime nam rati bhavati. Ta jaya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthime nam divase bhavai taya nam pachchatthime navi divase bhavai. Ta jaya nam pachchatthime nam divase bhavai taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa uttaradahine nam rati bhavati. Ta jaya nam dahinaddhe ukkosae attharasamuhutte divase bhavai taya nam uttaraddhevi ukkosae attharasamuhutte divase bhavai. Ta jaya nam uttaraddhe ukkosae attharasamuhutte divase bhavai taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthimapachchatthime nam jahanniya duvalasamuhutta rati bhavati. Ta jaya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthime nam ukkosae attharasamuhutte divase bhavai, taya nam pachchatthime navi ukkosae attharasamuhutte divase bhavai. Ta jaya nam pachchatthime nam ukkosae attharasamuhutte divase bhavai taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa uttaradahine nam jahanniya duvalasamuhutta rati bhavati,.. .. Evam eenam gamenam netavvam–attharasamuhuttanamtare divase bhavai, sairegaduvalasamuhutta rati bhavati, sattarasamuhutte divase bhavai, terasamuhutta rati bhavati, sattarasamuhuttanamtare divase bhavai, sairega-terasamuhutta rati bhavati, solasamuhutte divase bhavai, choddasamuhutta rati bhavati, solasamuhuttanamtare divase bhavai, sairegachoddasamuhutta rati bhavati, pannarasamuhutte divase bhavai, pannarasamuhutta rati bhavati, pannarasamuhuttanamtare divase bhavai, sairegapannarasamuhutta rati bhavati, chauddasamuhutte divase bhavai, solasamuhutta rati bhavati, choddasamuhuttanamtare divase bhavai, sairegasolasamuhutta rati bhavati, terasamuhutte divase bhavai, sattarasamuhutta rati bhavati, terasamuhuttanamtare divase bhavai, sairegasattarasa-muhutta rati bhavati, jahannae duvalasamuhutte divase bhavai, ukkosiya attharasamuhutta rati bhavati. Evam bhanitavvam. Ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe vasanam padhame samae padivajjati taya nam uttaraddhevi vasanam padhame samae padivajjati, jaya nam uttaraddhe vasanam padhame samaye padivajjati, taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthimapachchatthime nam anamtarapurakkhade kalasamayamsi vasanam padhame samae padiva-jjati, ta jaya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthime nam vasanam padhame samae padivajjati taya nam pachchatthime navi vasanam padhame samae padivajjati jaya nam pachchatthime nam vasanam padhame samae padivajjati taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa uttaradahine nam anamtara-pachchhakadakalasamayamsi vasanam padhame samae padivanne bhavai. Jaha samao evam avaliya anapana thove lave muhutte ahoratte pakkhe mase udu. Ete dasa alavaga jaha vasanam, evam hemamtanam gimhanam cha bhaniyavva. Ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe padhame ayane padivajjati taya nam uttaraddhevi padhame ayane padivajjati, ta jaya nam uttaraddhe padhame ayane padivajjati taya nam dahinaddhevi padhame ayane padivajjati, ta jaya nam uttaraddhe padhame ayane padivajjati taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthimapachchatthime nam anamtarapurakkhade kalasamayamsi padhame ayane padivajjati, ta jaya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthime nam padhame ayane padivajjati taya nam pachchatthime navi padhame ayane padivajjati, ta jaya nam pachchatthime nam padhame ayane padivajjati taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa uttaradahine nam anamtarapachchhakadakalasamayamsi padhame ayane padivanne bhavai. Jaha ayane taha samvachchhare juge vasasae vasasahasse vasasayasahasse puvvamge puvve evam java sisapaheliya paliovame sagarovame. Ta jaya nam jambuddive dive dahinaddhe padhama osappini padivajjati taya nam uttaraddhevi padhama osappini padivajjati, ta jaya nam uttaraddhe padhama osappini padivajjati taya nam jambuddive dive mamdarassa pavvayassa puratthimapachchatthime nam nevatthi osappini neva atthi ussappini avatthite nam tattha kale pannatte samanauso! Evam ussappinivi. Ta lavane nam samudde suriya udina-painamuggachchha taheva. Ta jaya nam lavane samudde dahinaddhe divase bhavai taya nam lavanasamudde uttaraddhevi divase bhavai, ta jaya nam uttaraddhe divase bhavai taya nam lavana samudde puratthimapachchatthime nam rati bhavati. Jaha jambuddive dive taheva java ussappini. Taha dhayaisamde nam dive suriya udina-pai-namuggachchha taheva. Ta jaya nam dhayaisamde dive dahinaddhe divase bhavai taya nam uttaraddhevi divase bhavai, jaya nam uttaraddhe divase bhavai taya nam dhayaisamde dive mamdaranam pavvayanam puratthimapachchatthime nam rati bhavati. Evam jambuddive dive jaha taheva java ussappini. Kaloe nam jaha lavane samudde taheva. Sa abbhamtarapukkharaddhe nam suriya udina-painamuggachchha taheva. Ta jaya nam abbhamtarapukkharaddhe nam dahinaddhe divase bhavai taya nam uttaraddhevi divase bhavai, ta jaya nam uttaraddhe divase bhavai taya nam abbhimtarapukkharaddhe mamdaranam pavvayanam puratthimapachchatthime nam rati bhavati, sesam jaha jambuddive dive taheva java osappini-ussappinio.
Sutra Meaning Transliteration : Suryani ape udaya samsthiti(vyavastha) ape kai rite kahi chhe\? Temam a trana pratipatti (anya tirthikoni manyata) kaheli chhe – 1. Koika anyatirthiko ema kahe chhe ke – jyare jambudvipa dvipamam dakshinardhamam adhara muhurttano divasa thaya chhe, tyare uttararddhamam pana adhara muhurttano divasa thaya chhe. Jyare uttararddhamam adhara muhurttano divasa thaya chhe, tyare dakshinardhamam pana adhara muhurttano divasa thaya chhe. Jyare jambudvipana dakshinardhamam 17 – muhurttano divasa thaya chhe, tyare uttarardhamam pana 17 – muhurttano divasa thaya chhe. Jyare uttarardhamam 17 – muhurttano divasa thaya chhe. Tyare dakshinardhamam pana 17 – muhurttano divasa thaya chhe. E pramane ghatadata 16,15,14,13 muhurttana divasamam yavat jambudvipa dvipana dakshinardhamam 12 – muhurttano divasa thaya tyare uttarardhamam pana 12 – muhurttano divasa thaya chhe. Jyare uttararddhamam 12 – muhurttano divasa thaya tyare dakshinarddhamam pana 12 – muhurttano divasa thaya chhe. Tyare jambudvipana meru parvatana purva – pashchimamam sada 15 – muhurttano divasa thaya chhe ane sada 15 – muhurttani ratri thaya chhe. Tyam avasthita ahoratra kahela chhe. 2. Bija koika anyatirthiko vali ema kahe chhe ke – jyare jambudvipana dakshinardhamam 18 – muhurttano anamtara divasa thaya chhe, tyare uttarardhamam pana 18 – muhurttantara divasa thaya chhe, jyare uttarardhamam 18 – muhurttantara divasa thaya chhe, tyare dakshinardhamam 18 – muhurtta anamtara divasa thaya chhe. Ema eka eka muhurta ghatadata ghatadata 17 – 16 – 15 – 14 – 13 muhurttantara ganata, jyare jambudvipamam dakshinarddhamam 12 – muhurttano anamtara divasa thaya chhe, tyare uttararddhamam pana 12 – muhurtta – anamtara divasa thaya chhe. Jyare uttararddhamam 12 – muhurttantara divasa thaya chhe, tyare dakshinardhamam pana 12 – muhurttantara divasa thaya chhe. Tyare jambudvipamam meru parvatani purva – pashchimamam sada 15 – muhurttano divasa ke ratri thati nathi. Kema ke te ahoratra anavasthita chhe, ema eka kahe chhe. Vali koika anyatirthiko ema kahe chhe – jyare jambudvipamam dakshinarddhamam adhara muhurttano divasa hoya chhe, tyare uttararddhamam bara muhurttani ratri hoya chhe. Jyare uttarardhamam adhara muhurttano divasa hoya chhe, tyare dakshinarddhamam bara muhurttani ratri thaya chhe. Jyare dakshinardhamam 18 – muhurttantarano divasa hoya chhe, tyare uttarardhamam bara muhurttani ratri thaya chhe, jyare uttarardhamam 18 – muhurttantarano divasa hoya chhe, tyare dakshinardhamam 12 – muhurttani ratri thaya chhe. E pramane badha anamtara vade eka – ekamam babbe alapako janava. Yavat. 12 – muhurttani ratri thaya chhe. Yavat jyare jambudvipamam dakshinarddhamam 12 – muhurttantara divasa thaya chhe, tyare uttararddhamam 12 – muhurttani ratri thaya chhe. Jyare uttarardhamam 12 – muhurttantara divasa thaya chhe, tyare dakshinarddhamam 12 – muhurttani ratri thaya chhe. Tyare jambudvipamam meru parvatani purva – pashchimamam 15 – muhurttano divasa thato nathi, 15 – muhurttani ratri thati nathi. Te ratri – divasa bamne vyuchchhinna thayela janava. Paramtu bhagavana ema kahe chhe ke – te jambudvipa – dvipamam surya uttara – purvamam ugine purva – dakshinamam jaya chhe. Purva – dakshinamam ugine dakshina – pashchimamam jaya chhe. Dakshina – pashchimamam ugine pashchima – uttaramam jaya chhe, pashchima – uttaramam ugine uttara – purvamam jaya chhe. To jyare jambudvipa dvipamam dakshinarddhamam divasa thaya chhe, tyare uttararddhamam divasa thaya chhe. Tyare jambudvipa dvipamam meru parvatani purva ane pashchimamam ratri thaya chhe. Jyare jambudvipa dvipamam meru parvatani purvamam divasa hoya chhe, tyare pashchimamam pana divasa thaya chhe. Tyare jambudvipana meru parvatani uttara ane dakshinamam ratri thaya chhe. Jyare dakshinarddhamam utkrishta adhara muhurttano divasa thaya chhe, tyare uttararddhamam utkrishta adhara muhurttano divasa thaya chhe. Tyare jambudvipana meru parvatani purvamam jaghanya bara muhurttani ratri thaya chhe. Jyare jambudvipana meru parvatani purvamam utkrishta adhara muhurttano divasa thaya chhe. Tyare pashchimamam pana utkrishta adhara muhurttano divasa thaya chhe. Tyare jambudvipana meru parvatani uttare ane dakshine jaghanya bara muhurttani ratri thaya chhe. E pramane a gama(alava)thi janavum, 18 muhurttantara divasamam satireka bara muhurttani ratri thaya chhe, 17 muhurttana divasamam 13 – muhurttani ratri, 17 – muhurttantara divasamam satireka 13 muhurttani ratri thaya chhe. 16 – muhurttamam divasa thaya – 14 muhurttani ratri thaya. 16 – muhurttantara divasa thaya chhe. Satireka 14 muhurtta ratri thaya chhe. 15 – muhurttano divasa – 15 muhurttani ratri. 15 – muhurttantara divasamam satireka 15 – muhurtta ratri thaya chhe. 14 – muhurtta divasamam 16 – muhurtta ratri, 14 – muhurttantara divasamam satireka 16 – muhurtta ratri thaya. 13 – muhurtta divasamam 17 – muhurtta ratri, 13 – muhurttantara divasamam satireka 17 – muhurtta ratri thaya. Jaghanya 12 – muhurtta divasa thaya. Tyare utkrishta 18 muhurtta ratri thaya chhe. E pramane kahevum, Jyare jambudvipamam dakshinarddhamam varshakalamam prathama samaya hoya chhe, tyare uttararddhamam pana varshano prathama samaya hoya chhe. Jyare uttararddhamam varshano prathama samaya hoya chhe, tyare jambudvipamam meru parvatani purva – pashchimamam anamtara puraskrita kala samayamam varshano prathama samaya hoya chhe. Jyare jambudvipamam meru parvatana purvamam varshano prathama samaya thaya chhe, tyare pashchimamam varshano prathama samaya hoya chhe. Jyare pashchimamam varshano prathama samaya hoya chhe, tyare jambudvipamam meruni dakshine amtara pashchatkrit kala samayamam varshano prathama samaya hoya chhe. Jema samayanum kathana karyum tema avalika, anaprana, stoka, lava, muhurtta, ahoratra, paksha, masa, ritu e pramane dasha alapako kaheva., jema varshamam kahya e pramane hemamta ane grishmarituna pana dasha alapako kaheva. Jyare jambudvipamam dakshinarddhamam prathama ayanamam hoya chhe. Tyare uttararddhamam pana pahelum ayana hoya chhe. Jyare uttararddhamam prathama ayana hoya chhe, tyare dakshinarddhamam pana prathama ayana hoya chhe. Jyare uttararddhamam prathama ayana hoya chhe, tyare jambudvipamam meru parvatana purva – pashchimamam anamtara puraskrit kala samayamam pahelum ayana hoya chhe. Jyare jambudvipamam meru parvatana purvamam pahela ayanamam hoya chhe, tyare pashchimamam pana pahelam ayanamam hoya chhe, jyare pashchimamam pahela ayanamam hoya chhe, tyare jambudvipamam meru parvatani uttara – dakshinamam anamtara pashchatkrit kala samayamam prathama ayana pratipanna thaya chhe. Jema ayana tema samvatsara, yuga, varsha shata pana janava. E pramane sahasra varsha, laksha varsha, purvamga, purva, e pramane yavat shirsha prahelika, palyopama, sagaropama pana kaheva. Jyare jambudvipana dakshinarddhamam utsarpini hoya chhe, tyare uttararddhamam pana utsarpini hoya chhe. Jyare uttararddhamam utsarpini hoya, tyare jambudvipamam meru parvatani purva – pashchimamam avasarpini nathi, utsarpini nathi, kema ke. Tyam avasthita kala, he shramanayushya ! Kahela chhe. E pramane utsarpinimam pana janavum. Jyare lavanasamudramam dakshinarddhamam divasa hoya, tyare lavanasamudramam uttararddhamam divasa hoya, jyare uttararddhamam divasa hoya, tyare lavanasamudramam purva – pashchimamam ratri hoya chhe. Jema jambudvipamam temaja yavat utsarpini kahevum. Te pramane dhatakikhamda dvipamam surya uttara – purvamam ugi0 adi purvavat kahevum. Jyare dhatakikhamda dvipamam dakshinarddhamam divasa hoya chhe, tyare uttararddhamam divasa hoya chhe, jyare uttararddhamam divasa hoya chhe, tyare dhatakikhamda dvipamam meru parvatani purva – pashchimamam ratri hoya chhe. E pramane jambudvipamam jema kahyum tema purvavat kahevum. Kalodamam jema lavanasamudramam kahyum tema kahevum. Abhyamtara pushkararddhamam surya uttara – purvamam ugine ityadi purvavat badhum kahevum. Jyare abhyamtara pushkararddhamam dakshinarddhamam divasa hoya chhe, tyare uttararddhamam pana divasa hoya chhe, jyare uttararddhamam divasa hoya tyare abhyamtara pushkararddhamam meru parvatani purva – pashchimamam ratri hoya chhe. Baki badhum jema jambudvipamam kahyum temaja yavat utsarpini – avasarpini janavum.