Sutra Navigation: Chandrapragnapati ( ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107345
Scripture Name( English ): Chandrapragnapati Translated Scripture Name : ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

प्राभृत-१

 Translated Chapter :

પ્રાભૃત-૧
Section : प्राभृत-प्राभृत-१ Translated Section : પ્રાભૃત-પ્રાભૃત-૧
Sutra Number : 45 Category : Upang-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] ता कतिकट्ठे ते सूरिए पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति आहितेति वदेज्जा? तत्थ खलु इमाओ पणवीसं पडिवत्तीओ पन्नत्ताओ। तत्थेगे एवमाहंसु–ता अनुसमयमेव सूरिए पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति आहितेति वदेज्जा–एगे एवमाहंसु १ एगे पुण एवमाहंसु–ता अनुमुहुत्तमेव सूरिए पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति आहितेति वएज्जा २ एवं एएणं अभिलावेणं नेयव्वं, ता जाओ चेव ओयसंठितीए पणवीसं पडिवत्तीओ ताओ चेव नेयव्वाओ जाव अनुओसप्पिणिउस्सप्पिणिमेव सूरिए पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति आहिताति वदेज्जा–एगे एवमाहंसु २५। वयं पुण एवं वयामो–ता सूरियस्स णं उच्चत्तं च लेसं च पडुच्च छाउद्देसे, उच्चत्तं च छायं च पडुच्च लेसुद्देसे, लेसं च छयं च पडुच्च उच्चत्तुद्देसे, तत्थ खलु इमाओ दुवे पडिवत्तीओ पन्नत्ताओ। तत्थेगे एवमाहंसु–ता अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए चउपोरिसिच्छायं निव्वत्तेति अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए दुपोरिसिच्छायं निव्वत्तेति–एगे एवमाहंसु १ एगे पुण एवमाहंसु–ता अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए दुपोरिसिच्छायं निव्वत्तेति, अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए नो किंचि पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति २ तत्थ जेते एवमाहंसु–ता अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए चउपोरिसिच्छायं निव्वत्तेति, अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए दुपोरिसिच्छायं निव्वत्तेति ते एवमाहंसु, ता जया णं सूरिए सव्वब्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, जहन्निया दुवालसमुहुत्ता राती भवति, तंसि णं दिवसंसि सूरिए चउपोरिसियं छायं निव्वत्तेति, तं जहा– उग्गमणमुहुत्तंसि य अत्थमणमुहुत्तंसि य लेसं अभिवड्ढेमाणे नो चेव णं निवुड्ढेमाणे, ता जया णं सूरिए सव्वबाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं उत्तमकट्ठपत्ता उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति, जहन्नए दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ, तंसि णं दिवसंसि सूरिए दुपोरिसियं छायं निव्वत्तेति, तं जहा–उग्गमणमुहुत्तंसि य अत्थमणमुहुत्तंसि य लेसं अभिवुड्ढेमाणे नो चेव णं णिवुड्ढेमाणे १ तत्थ णं जेते एवमाहंसु–ता अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए दुपोरिसियं छायं निव्वत्तेति, अत्थि णं से दिवसे जंसि णं दिवसंसि सूरिए नो किंचि पोरिसियं छायं निव्वत्तेति, ते एवमाहंसु, ता जया णं सूरिए सव्वब्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ जहन्निया दुवालसमुहुत्ता राती भवति, तंसि णं दिवसंसि सूरिए दुपोरिसियं छायं निव्वत्तेति, तं जहा– उग्गमणमुहुत्तंसि य अत्थमणमुहुत्तंसि य लेसं अभिवड्ढेमाणे नो चेव णं णिवुड्ढेमाणे, ता जया णं सूरिए सव्वबाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं उत्तमकट्ठपत्ता उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति, जहन्नए दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ, तंसि णं दिवसंसि सूरिए नो किंचि पोरिसियं छायं निव्वत्तेइ, तं जहा–उग्गमणमुहुत्तंसि य अत्थमणमुहुत्तंसि य, नो चेव णं लेसं अभिवड्ढेमाणे वा णिवुड्ढेमाणे वा २। ता कतिकट्ठं ते सूरिए पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति आहिताति वएज्जा? तत्थ खलु इमाओ छन्नउतिं पडिवत्तीओ पन्नत्ताओ। तत्थेगे एवमाहंसु–ता अत्थि णं से देसे जंसि च णं देसंसि सूरिए एगपोरिसियं छायं निव्वत्तेति–एगे एवमाहंसु १ एगे पुण एवमाहंसु–ता अत्थि णं से देसे जंसि णं देसंसि सूरिए दुपोरिसियं छायं निव्वत्तेइ २ एवं एएणं अभिलावेणं नेतव्वं जाव छन्नउतिं पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति। तत्थ जेते एवमाहंसु–ता अत्थि णं से देसे जंसि णं देसंसि सूरिए एगपोरिसियं छायं निव्वत्तेति, ते एवमाहंसु–ता सूरियस्स णं सव्वहेट्ठिमाओ सूरियप्पडिहीओ बहिया अभिनिस्सढाहिं लेसाहिं ताडिज्जमाणीहिं इमीसे रयण-प्पभाए पुढवीए बहुसमरमणिज्जाओ भूमिभागाओ जावतियं सूरिए उड्ढं उच्चत्तेणं एवतियाए एगाए अद्धाए एगेणं छायानुमाणप्पमाणेणं ओमाए, एत्थ णं से सूरिए एगपोरिसियं छायं निव्वत्तेति १ तत्थ जेते एवमाहंसु–ता अत्थि णं से देसे जंसि णं देसंसि सूरिए दुपोरिसियं छायं निव्वत्तेति, ते एवमाहंसु–ता सूरियस्स णं सव्वहेट्ठिमाओ सूरियप्पडिहीओ बहिया अभिनिस्सिताहिं लेसाहिं ताडिज्जमाणीहिं इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए बहुसमरमणिज्जाओ भूमिभागाओ जावतियं सूरिए उड्ढं उच्चत्तेणं एवतियाहिं दोहिं अद्धाहिं दोहिं छायानुमानप्पमाणेहिं ओमाए, एत्थ णं से सूरिए दुपोरिसियं छायं निव्वत्तेति २ एवं एक्केक्काए पडिवत्तीए नेयव्वं जाव छन्नउतिमा पडिवत्ती–एगे एवमाहंसु ९६। वयं पुण एवं वदामो–ता सातिरेगअउनट्ठिपोरिसीणं सूरिए पोरिसिच्छायं निव्वत्तेति, ता अवड्ढपोरिसी णं छाया दिवसस्स किं गते वा सेसे वा? ता तिभागे गते वा सेसे वा, ता पोरिसी णं छाया दिवसस्स किं गते वा सेसे वा? ता चउब्भागे गते वा सेसे वा, ता दिवड्ढपोरिसी णं छाया दिवसस्स किं गते वा सेसे वा? ता पंचमभागे गते वा सेसे वा, एवं अद्धपोरिसिं छोढुं-छोढुं पुच्छा दिव-सस्स भागं छोढुं-छोढुं वागरणं जाव ता अद्धअउणट्ठिपोरिसीणं छाया दिवसस्स किं गते वा सेसे वा? ता एगूणवीससतभागे गते वा सेसे वा, ता अउणट्ठिपोरिसीणं छाया दिवसस्स किं गते वा सेसे वा? ता बावीससहस्सभागे गते वा सेसे वा, ता सातिरेगअउणट्ठि-पोरिसी णं छाया दिवसस्स किं गते वा सेसे वा? ता नत्थि किंचि गते वा सेसे वा। तत्थ खलु इमा पणवीसतिविधा छाया पन्नत्ता, तं जहा–खंभच्छाया रज्जुच्छाया पागारच्छाया पासादच्छाया उवग्गच्छाया उच्चत्तच्छाया अणुलोमच्छाया पडिलोमच्छाया आरुभिता उवहिता समा पडिहता खीलच्छाया पक्खच्छाया पुरओउदग्गा पिट्ठओउदग्गा पुरिमकंठभाओवगता पच्छिमकंठ-भाओवगता छायानुवादिणी कंठानुवादिणी छाया छायच्छाया छायाविकंपे वेहासकडच्छाया गोल-च्छाया। तत्थ खलु इमा अट्ठविहा गोलच्छाया पन्नत्ता, तं जहा–गोलच्छाया अवड्ढगोलच्छाया गोल-गोलच्छाया अवड्ढगोलगोलच्छाया गोलावलिच्छाया अवड्ढगोलावलिच्छाया गोलपुंजच्छाया अवड्ढ-गोलपुंजच्छाया।
Sutra Meaning : સૂર્ય કેટલા પ્રમાણમાં પૌરુષી છાયાને નિર્વર્તે છે ? પુરુષ છાયા ઉત્પત્તિ સમયના વિષયમાં આ પચીશ પ્રતિપત્તિઓ (અન્ય તીર્થિકોની માન્યતા) કહેલી છે – ૧. તેમાં એક એમ કહે છે કે – અનુસમય જ સૂર્ય પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તેમ કહેવું. ૨. બીજા કોઈ કહે છે કે અનમુહૂર્ત્ત સૂર્ય પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તેમ કહેવું. આ આલાવા વડે જાણવું કે જેવી ઓજ સંસ્થિતિની પચીશ પ્રતિપત્તિઓ કહી તેમજ અહી જાણવી યાવત્‌ અનુ ઉત્સર્પિણી જ સૂર્ય પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તેમ કહેવું. એક એમ કહે છે. પરંતુ અમે એવું કહીએ છીએ કે – તે સૂર્યનું ઊંચાઈ અને લેશ્યા(પ્રકાશ)ને આશ્રીને છાયાનું કથન કરવામાં આવે છે. સૂર્ય આકાશમાં નીચે હોય અને પ્રકાશ દૂર હોય ત્યારે છાયા મોટી હોય, સૂર્ય આકાશમાં ઉંચે હોય અને પ્રકાશ નજીક હોય ત્યારે છાયા નાની હોય. તેમાં નિશ્ચે આ બે પ્રતિપત્તિઓ કહેલી છે – એક એમ કહે છે – જે દિવસમાં સૂર્ય ચતુઃપોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તે દિવસે સૂર્ય બે – પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. એક વળી એમ કહે છે – જે દિવસમાં સૂર્ય બે પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તે દિવસે – સૂર્ય કોઈપણ પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરતો નથી. તેમાં જેઓ એમ કહે છે કે જે દિવસમાં સૂર્ય ચતુઃપોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તે દિવસે – સૂર્ય બે પુરુષ છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. તેઓ એમ કહે છે, જ્યારે સૂર્ય સર્વાભ્યંતર મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે ઉત્તમ કાષ્ઠા પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ હોય છે અને જઘન્યા બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ છે. તે દિવસમાં સૂર્ય ચતુઃપોરીસીની છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તે ઉદ્‌ગમન મુહૂર્ત્તમાં અને અસ્તમન મુહૂર્ત્તમાં લેશ્યાને વધારતા, પણ ઘટાડતા નહી, તો જ્યારે સૂર્ય સર્વ બાહ્ય મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે. ત્યારે ઉત્તમ કાષ્ઠા પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટા અઢાર મુહૂર્ત્તા રાત્રિ થાય છે અને જઘન્ય બાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. તે દિવસમાં સૂર્ય બે પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તે આ પ્રમાણે – ઉદ્‌ગમન મુહૂર્ત્તમાં અને અસ્તમાન મુહૂર્ત્તમાં, લેશ્યાની વૃદ્ધિ કરતાં પણ ઘટાડો ન કરતા. તેમાં જેઓ એ પ્રમાણે કહે છે – જે દિવસમાં સૂર્ય બે પોરીસી છાયાથી ઉત્પન્ન થાય છે, તે દિવસે સૂર્ય કોઈ જ છાયાને ઉત્પન્ન કરતો નથી, તે એમ કહે છે કે – જ્યારે સૂર્ય સર્વાભ્યંતર મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે ઉત્તમકાષ્ઠા પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે, જઘન્યા બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. તે દિવસમાં સૂર્ય બે પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. તે આ પ્રમાણે – ઉદ્‌ગમન મુહૂર્ત્તમાં અને અસ્તમન મુહૂર્ત્તમાં લેશ્યાને વધારે, પણ ઘટાડે નહીં. જ્યારે સૂર્ય સર્વ બાહ્ય મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે ઉત્તમ કાષ્ઠાપ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ અઢાર મુહૂર્ત્તા રાત્રિ થાય છે. જઘન્ય બાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. તે દિવસમાં સૂર્ય કોઈ પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરતો નથી. તે આ પ્રમાણે – ઉદ્‌ગમન મુહૂર્ત્તમાં અને અસ્તમન મુહૂર્ત્તમાં લેશ્યાની વૃદ્ધિ કરતા કે હાનિ કરતા, સૂર્ય ક્યા સ્થાનમાં કેટલી પુરુષ છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે ? તેમાં આ ૯૬ – પ્રતિપત્તિઓ કહેલી છે – તેમાં કોઈ એક એમ કહે છે – તે દેશમાં, જે દેશમાં સૂર્ય એક પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. વળી એક એમ કહે છે – તે દેશમાં, જે દેશમાં સૂર્ય બે પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. એ પ્રમાણે આ આલાવા વડે જાણવું યાવત્‌ ૯૬ – પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. તેમાં જેઓ એમ કહે છે કે – તે દેશમાં, જે દેશમાં સૂર્ય એક પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તેઓ એમ કહે છે કે – તે સૂર્યની સૌથી નીચલી સૂર્ય પરિધિથી બાહ્ય અભિનિસૃષ્ટ લેશ્યા વડે તાડ્યમાન આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી જેટલે સૂર્ય ઉર્ધ્વ ઉચ્ચત્વથી આટલી એક અદ્ધા વડે એક છાયાનુમાન પ્રમાણથી, ત્યાં તે સૂર્ય એક પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. તેમાં જેઓ એમ કહે છે કે – તે દેશે, જે દેશમાં સૂર્ય બે પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તેઓ એમ કહે છે – તે સૂર્યની સૌથી નીચેની સૂર્ય પરિધિથી બાહ્ય અભિનિસૃષ્ટ લેશ્યા વડે તાડ્યમાણ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી જેટલો સૂર્ય ઉર્ધ્વ ઉચ્ચ્વથી આટલી બે અદ્ધા વડે બે છાયા ઉન્માન – પ્રમાણથી, અહીં તે સૂર્ય બે પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. એ પ્રમાણે જાણવું યાવત્‌ તેમાં જેઓ એમ કહે છે – તે દેશે, જે દેશમાં સૂર્ય ૯૬ – પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે, તેઓ એમ કહે છે કે – સૂર્યની સૌથી નીચેની સૂર્ય પરિધિથી બહાર અભિનિસૃષ્ટ લેશ્યા વડે તાડિજ્જમાન, આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી જેટલે સૂર્ય ઉર્ધ્વ ઉચ્ચત્વથી આટલી૯૬ – છાયાનું પ્રમાણથી માપતા અહીં તે સૂર્ય ૯૬ – પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. અમે (ભગવંત)એમ કહીએ છીએ કે – સાતિરેક ૫૯ પોરીસીથી સૂર્ય પોરીસી છાયાને ઉત્પન્ન કરે છે. દિવસનો કેટલા ભાગ ગયા કે બાકી રહ્યા પછી અપાર્દ્ધ પોરીસી છાયા રહે ? દિવસનો ત્રીજો ભાગ જતા કે બાકી રહેતા અર્દ્ધપુરુષ પ્રમાણ છાયા હોય. દિવસનો કેટલો ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા પુરુષ છાયા વસ્તુ જેવડી થાય ? દિવસનો ચોથો ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા પુરુષ છાયા જેવડી વસ્તુ નિષ્પન્ન થાય. દિવસનો કેટલો ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા દોઢ પુરુષ છાયા જેવડી વસ્તુ થાય ? દિવસના પાંચ ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા દોઢ પુરુષ છાયા જેવડી વસ્તુ થાય. એ પ્રમાણે અર્દ્ધ પોરીસી છોડી – છોડીને પૃચ્છા કરવી અને ઉત્તર આપવા. ... દિવસનો કેટલો ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા સાડી અઠાવનગુણી પુરુષ છાયા નિષ્પન્ન થાય ? દિવસનો ૧૧૯ મો ભાગ ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા સાદી અઠાવનગુણી પુરુષ છાયા નિષ્પન્ન થાય. દિવસનો કેટલો ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા ૫૯ ગુણી પુરુષ છાયા નિષ્પન્ન થાય ? ૧૨૦ ભાગ શેષ રહેતા. દિવસનો કેટલો ભાગ વ્યતીત થતા કે શેષ રહેતા સાધિક ૫૯ ગુણી પુરુષ છાયા ? સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્ત સમયે સાધિક ૫૯ પુરુષ છાયા હોય. છાયા ૨૫ પ્રકારે કહેલી છે, તે આ રીતે – ૧. સ્તંભછાયા, ૨.રજ્જુછાયા, ૩.પ્રાકારછાયા, ૪.પ્રાસાદછાયા, ૫.ઉદ્‌ગમ છાયા, ૬.ઉચ્ચત્વ છાયા, ૭.અનુલોમ છાયા, ૮.પ્રતિલોમ છાયા, ૯.આરંભિકા, ૧૦.અપહતા, ૧૧.સમા, ૧૨.પ્રતિહતા, ૧૩.ખીલછાયા, ૧૪.પક્ષછાયા, ૧૫.પૂર્વ ઉદગ્રા, ૧૬.પૂર્વકંઠ ભાવોપગત, ૧૭.પશ્ચિમ કંઠોપગતા, ૧૮.છાયાનુવાદિની, ૧૯.કંઠાનુવાદિની છાયા, ૨૦.છાયચ્છાયા, ૨૧.વિકલ્પછાયા, ૨૨.વિહાયછાયા, ૨૩.કટછાયા, ૨૪.ગોલચ્છાયા, ૨૫.પૃષ્ઠતોદયાછાયા. તેમાં ગોલચ્છાયા આઠ ભેદે છે – ગોલ છાયા, અપાર્દ્ધગોલ છાયા, ગાઢગોલ છાયા, અપાર્દ્ધગાઢગોલ છાયા, ગોલાવલિ છાયા, અપાર્દ્ધ ગોલાવલિ છાયા, ગોલપુંજ છાયા, અપાર્દ્ધગોલપુંજ છાયા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ta katikatthe te surie porisichchhayam nivvatteti ahiteti vadejja? Tattha khalu imao panavisam padivattio pannattao. Tatthege evamahamsu–ta anusamayameva surie porisichchhayam nivvatteti ahiteti vadejja–ege evamahamsu 1 Ege puna evamahamsu–ta anumuhuttameva surie porisichchhayam nivvatteti ahiteti vaejja 2 Evam eenam abhilavenam neyavvam, ta jao cheva oyasamthitie panavisam padivattio tao cheva neyavvao java anuosappiniussappinimeva surie porisichchhayam nivvatteti ahitati vadejja–ege evamahamsu 25. Vayam puna evam vayamo–ta suriyassa nam uchchattam cha lesam cha paduchcha chhauddese, uchchattam cha chhayam cha paduchcha lesuddese, lesam cha chhayam cha paduchcha uchchattuddese, tattha khalu imao duve padivattio pannattao. Tatthege evamahamsu–ta atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie chauporisichchhayam nivvatteti atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie duporisichchhayam nivvatteti–ege evamahamsu 1 Ege puna evamahamsu–ta atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie duporisichchhayam nivvatteti, atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie no kimchi porisichchhayam nivvatteti 2 Tattha jete evamahamsu–ta atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie chauporisichchhayam nivvatteti, atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie duporisichchhayam nivvatteti te evamahamsu, ta jaya nam surie savvabbhamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam uttamakatthapatte ukkosae attharasamuhutte divase bhavai, jahanniya duvalasamuhutta rati bhavati, tamsi nam divasamsi surie chauporisiyam chhayam nivvatteti, tam jaha– uggamanamuhuttamsi ya atthamanamuhuttamsi ya lesam abhivaddhemane no cheva nam nivuddhemane, ta jaya nam surie savvabahiram mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam uttamakatthapatta ukkosiya attharasamuhutta rati bhavati, jahannae duvalasamuhutte divase bhavai, tamsi nam divasamsi surie duporisiyam chhayam nivvatteti, tam jaha–uggamanamuhuttamsi ya atthamanamuhuttamsi ya lesam abhivuddhemane no cheva nam nivuddhemane 1 Tattha nam jete evamahamsu–ta atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie duporisiyam chhayam nivvatteti, atthi nam se divase jamsi nam divasamsi surie no kimchi porisiyam chhayam nivvatteti, te evamahamsu, ta jaya nam surie savvabbhamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam uttamakatthapatte ukkosae attharasamuhutte divase bhavai jahanniya duvalasamuhutta rati bhavati, tamsi nam divasamsi surie duporisiyam chhayam nivvatteti, tam jaha– uggamanamuhuttamsi ya atthamanamuhuttamsi ya lesam abhivaddhemane no cheva nam nivuddhemane, ta jaya nam surie savvabahiram mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam uttamakatthapatta ukkosiya attharasamuhutta rati bhavati, jahannae duvalasamuhutte divase bhavai, tamsi nam divasamsi surie no kimchi porisiyam chhayam nivvattei, tam jaha–uggamanamuhuttamsi ya atthamanamuhuttamsi ya, no cheva nam lesam abhivaddhemane va nivuddhemane va 2. Ta katikattham te surie porisichchhayam nivvatteti ahitati vaejja? Tattha khalu imao chhannautim padivattio pannattao. Tatthege evamahamsu–ta atthi nam se dese jamsi cha nam desamsi surie egaporisiyam chhayam nivvatteti–ege evamahamsu 1 Ege puna evamahamsu–ta atthi nam se dese jamsi nam desamsi surie duporisiyam chhayam nivvattei 2 Evam eenam abhilavenam netavvam java chhannautim porisichchhayam nivvatteti. Tattha jete evamahamsu–ta atthi nam se dese jamsi nam desamsi surie egaporisiyam chhayam nivvatteti, te evamahamsu–ta suriyassa nam savvahetthimao suriyappadihio bahiya abhinissadhahim lesahim tadijjamanihim imise rayana-ppabhae pudhavie bahusamaramanijjao bhumibhagao javatiyam surie uddham uchchattenam evatiyae egae addhae egenam chhayanumanappamanenam omae, ettha nam se surie egaporisiyam chhayam nivvatteti 1 Tattha jete evamahamsu–ta atthi nam se dese jamsi nam desamsi surie duporisiyam chhayam nivvatteti, te evamahamsu–ta suriyassa nam savvahetthimao suriyappadihio bahiya abhinissitahim lesahim tadijjamanihim imise rayanappabhae pudhavie bahusamaramanijjao bhumibhagao javatiyam surie uddham uchchattenam evatiyahim dohim addhahim dohim chhayanumanappamanehim omae, ettha nam se surie duporisiyam chhayam nivvatteti 2 Evam ekkekkae padivattie neyavvam java chhannautima padivatti–ege evamahamsu 96. Vayam puna evam vadamo–ta satiregaaunatthiporisinam surie porisichchhayam nivvatteti, ta avaddhaporisi nam chhaya divasassa kim gate va sese va? Ta tibhage gate va sese va, ta porisi nam chhaya divasassa kim gate va sese va? Ta chaubbhage gate va sese va, ta divaddhaporisi nam chhaya divasassa kim gate va sese va? Ta pamchamabhage gate va sese va, evam addhaporisim chhodhum-chhodhum puchchha diva-sassa bhagam chhodhum-chhodhum vagaranam java ta addhaaunatthiporisinam chhaya divasassa kim gate va sese va? Ta egunavisasatabhage gate va sese va, ta aunatthiporisinam chhaya divasassa kim gate va sese va? Ta bavisasahassabhage gate va sese va, ta satiregaaunatthi-porisi nam chhaya divasassa kim gate va sese va? Ta natthi kimchi gate va sese va. Tattha khalu ima panavisatividha chhaya pannatta, tam jaha–khambhachchhaya rajjuchchhaya pagarachchhaya pasadachchhaya uvaggachchhaya uchchattachchhaya anulomachchhaya padilomachchhaya arubhita uvahita sama padihata khilachchhaya pakkhachchhaya puraoudagga pitthaoudagga purimakamthabhaovagata pachchhimakamtha-bhaovagata chhayanuvadini kamthanuvadini chhaya chhayachchhaya chhayavikampe vehasakadachchhaya gola-chchhaya. Tattha khalu ima atthaviha golachchhaya pannatta, tam jaha–golachchhaya avaddhagolachchhaya gola-golachchhaya avaddhagolagolachchhaya golavalichchhaya avaddhagolavalichchhaya golapumjachchhaya avaddha-golapumjachchhaya.
Sutra Meaning Transliteration : Surya ketala pramanamam paurushi chhayane nirvarte chhe\? Purusha chhaya utpatti samayana vishayamam a pachisha pratipattio (anya tirthikoni manyata) kaheli chhe – 1. Temam eka ema kahe chhe ke – anusamaya ja surya porisi chhayane utpanna kare chhe, tema kahevum. 2. Bija koi kahe chhe ke anamuhurtta surya porisi chhayane utpanna kare chhe, tema kahevum. A alava vade janavum ke jevi oja samsthitini pachisha pratipattio kahi temaja ahi janavi yavat anu utsarpini ja surya porisi chhayane utpanna kare chhe, tema kahevum. Eka ema kahe chhe. Paramtu ame evum kahie chhie ke – te suryanum umchai ane leshya(prakasha)ne ashrine chhayanum kathana karavamam ave chhe. Surya akashamam niche hoya ane prakasha dura hoya tyare chhaya moti hoya, surya akashamam umche hoya ane prakasha najika hoya tyare chhaya nani hoya. Temam nishche a be pratipattio kaheli chhe – eka ema kahe chhe – je divasamam surya chatuhporisi chhayane utpanna kare chhe, te divase surya be – porisi chhayane utpanna kare chhe. Eka vali ema kahe chhe – je divasamam surya be porisi chhayane utpanna kare chhe, te divase – surya koipana porisi chhayane utpanna karato nathi. Temam jeo ema kahe chhe ke je divasamam surya chatuhporisi chhayane utpanna kare chhe, te divase – surya be purusha chhayane utpanna kare chhe. Teo ema kahe chhe, jyare surya sarvabhyamtara mamdalane samkramine chara chare chhe, tyare uttama kashtha prapta utkrishta adhara muhurttano divasa hoya chhe ane jaghanya bara muhurttani ratri chhe. Te divasamam surya chatuhporisini chhayane utpanna kare chhe, te udgamana muhurttamam ane astamana muhurttamam leshyane vadharata, pana ghatadata nahi, to jyare surya sarva bahya mamdalane samkramine chara chare chhe. Tyare uttama kashtha prapta utkrishta adhara muhurtta ratri thaya chhe ane jaghanya bara muhurttano divasa thaya chhe. Te divasamam surya be porisi chhayane utpanna kare chhe, te a pramane – udgamana muhurttamam ane astamana muhurttamam, leshyani vriddhi karatam pana ghatado na karata. Temam jeo e pramane kahe chhe – je divasamam surya be porisi chhayathi utpanna thaya chhe, te divase surya koi ja chhayane utpanna karato nathi, te ema kahe chhe ke – jyare surya sarvabhyamtara mamdalane samkramine chara chare chhe, tyare uttamakashtha prapta utkrishta adhara muhurttano divasa thaya chhe, jaghanya bara muhurttani ratri thaya chhe. Te divasamam surya be porisi chhayane utpanna kare chhe. Te a pramane – udgamana muhurttamam ane astamana muhurttamam leshyane vadhare, pana ghatade nahim. Jyare surya sarva bahya mamdalane samkramine chara chare chhe, tyare uttama kashthaprapta utkrishta adhara muhurtta ratri thaya chhe. Jaghanya bara muhurttano divasa thaya chhe. Te divasamam surya koi porisi chhayane utpanna karato nathi. Te a pramane – udgamana muhurttamam ane astamana muhurttamam leshyani vriddhi karata ke hani karata, Surya kya sthanamam ketali purusha chhayane utpanna kare chhe\? Temam a 96 – pratipattio kaheli chhe – Temam koi eka ema kahe chhe – te deshamam, je deshamam surya eka porisi chhayane utpanna kare chhe. Vali eka ema kahe chhe – te deshamam, je deshamam surya be porisi chhayane utpanna kare chhe. E pramane a alava vade janavum yavat 96 – porisi chhayane utpanna kare chhe. Temam jeo ema kahe chhe ke – te deshamam, je deshamam surya eka porisi chhayane utpanna kare chhe, teo ema kahe chhe ke – te suryani sauthi nichali surya paridhithi bahya abhinisrishta leshya vade tadyamana a ratnaprabha prithvina bahusama ramaniya bhumibhagathi jetale surya urdhva uchchatvathi atali eka addha vade eka chhayanumana pramanathi, tyam te surya eka porisi chhayane utpanna kare chhe. Temam jeo ema kahe chhe ke – te deshe, je deshamam surya be porisi chhayane utpanna kare chhe, teo ema kahe chhe – te suryani sauthi nicheni surya paridhithi bahya abhinisrishta leshya vade tadyamana a ratnaprabha prithvina bahusama ramaniya bhumibhagathi jetalo surya urdhva uchchvathi atali be addha vade be chhaya unmana – pramanathi, ahim te surya be porisi chhayane utpanna kare chhe. E pramane janavum yavat temam jeo ema kahe chhe – Te deshe, je deshamam surya 96 – porisi chhayane utpanna kare chhe, teo ema kahe chhe ke – suryani sauthi nicheni surya paridhithi bahara abhinisrishta leshya vade tadijjamana, a ratnaprabha prithvina bahusama ramaniya bhumibhagathi jetale surya urdhva uchchatvathi atali96 – chhayanum pramanathi mapata ahim te surya 96 – porisi chhayane utpanna kare chhe. Ame (bhagavamta)ema kahie chhie ke – satireka 59 porisithi surya porisi chhayane utpanna kare chhe. Divasano ketala bhaga gaya ke baki rahya pachhi aparddha porisi chhaya rahe\? Divasano trijo bhaga jata ke baki raheta arddhapurusha pramana chhaya hoya. Divasano ketalo bhaga vyatita thata ke shesha raheta purusha chhaya vastu jevadi thaya\? Divasano chotho bhaga vyatita thata ke shesha raheta purusha chhaya jevadi vastu nishpanna thaya. Divasano ketalo bhaga vyatita thata ke shesha raheta dodha purusha chhaya jevadi vastu thaya\? Divasana pamcha bhaga vyatita thata ke shesha raheta dodha purusha chhaya jevadi vastu thaya. E pramane arddha porisi chhodi – chhodine prichchha karavi ane uttara apava.\... Divasano ketalo bhaga vyatita thata ke shesha raheta sadi athavanaguni purusha chhaya nishpanna thaya\? Divasano 119 mo bhaga bhaga vyatita thata ke shesha raheta sadi athavanaguni purusha chhaya nishpanna thaya. Divasano ketalo bhaga vyatita thata ke shesha raheta 59 guni purusha chhaya nishpanna thaya\? 120 bhaga shesha raheta. Divasano ketalo bhaga vyatita thata ke shesha raheta sadhika 59 guni purusha chhaya\? Suryodaya ane suryasta samaye sadhika 59 purusha chhaya hoya. Chhaya 25 prakare kaheli chhe, te a rite – 1. Stambhachhaya, 2.Rajjuchhaya, 3.Prakarachhaya, 4.Prasadachhaya, 5.Udgama chhaya, 6.Uchchatva chhaya, 7.Anuloma chhaya, 8.Pratiloma chhaya, 9.Arambhika, 10.Apahata, 11.Sama, 12.Pratihata, 13.Khilachhaya, 14.Pakshachhaya, 15.Purva udagra, 16.Purvakamtha bhavopagata, 17.Pashchima kamthopagata, 18.Chhayanuvadini, 19.Kamthanuvadini chhaya, 20.Chhayachchhaya, 21.Vikalpachhaya, 22.Vihayachhaya, 23.Katachhaya, 24.Golachchhaya, 25.Prishthatodayachhaya. Temam golachchhaya atha bhede chhe – gola chhaya, aparddhagola chhaya, gadhagola chhaya, aparddhagadhagola chhaya, golavali chhaya, aparddha golavali chhaya, golapumja chhaya, aparddhagolapumja chhaya.