Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106492
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-२ स्थान

 Translated Chapter :

પદ-૨ સ્થાન
Section : Translated Section :
Sutra Number : 192 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कहि णं भंते! बादरपुढविकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! सट्ठाणेणं अट्ठसु पुढवीसु, तं जहा– रयणप्पभाए सक्करप्पभाए वालुयप्पभाए पंकप्पभाए धूमप्पभाए तमप्पभाए तमतमप्पभाए इसीपब्भाराए। अहोलोए–पायालेसु भवनेसु भवनपत्थडेसु निरएसु निरयावलियासु निरयपत्थडेसु। उड्ढलोए–कप्पेसु विमानेसु विमानावलियासु विमानपत्थडेसु। तिरियलोए–टंकेसु कूडेसु सेलेसु सिहरीसु पब्भारेसु विजएसु वक्खारेसु वासेसु वासहरपव्वएसु वेलासु वेइयासु दारेसु तोरणेसु दीवेसु समुद्देसु। एत्थ णं बादरपुढविकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता। उववाएणं लोयस्स असंखेज्जइ-भागे, समुग्घाएणं लोयस्स असंखेज्जइभागे, सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेज्जइभागे। कहि णं भंते! बादरपुढविकाइयाणं अपज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! जत्थेव बादर-पुढविकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा तत्थेव बादरपुढविकाइयाणं अपज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता। उववाएणं सव्वलोए, समुग्घाएणं सव्वलोए, सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेज्जइभागे। कहि णं भंते! सुहुमपुढविकाइयाणं पज्जत्तगाणं अपज्जत्तगाण य ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! सुहुमपुढविकाइया जे पज्जत्तगा जे य अपज्जत्तगा ते सव्वे एगविहा अविसेसा अनाणत्ता सव्वलोयपरियावन्नगा पन्नत्ता समणाउसो! कहि णं भंते! बादरआउक्काइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! सट्ठाणेणं सत्तसु घनोदधीसु सत्तसु घनोदधिवलएसु। अहोलोए–पायालेसु भवनेसु भवनपत्थडेसु। उड्ढलोए–कप्पेसु विमानेसु विमानवलियासु विमानपत्थडेसु। तिरियलोए–अगडेसु तलाएसु नदीसु दहेसु वावीसु पुक्खरिणीसु दीहियासु गुंजालियासु सरेसु सरपंतियासु सरसरपंतियासु बिलेसु बिलपंतियासु उज्झरेसु निज्झरेसु चिल्ललेसु पल्ललेसु वप्पिणेसु दीवेसु समुद्देसु सव्वेसु चेव जलासएसु जलट्ठाणेसु। एत्थ णं बादरआउकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता। उववाएण लोयस्स असंखेज्जइभागे, समुग्घाएणं लोयस्स असंखेज्जइभागे, सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेज्जइभागे। कहि णं भंते! बादरआउक्काइयाणं अपज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! जत्थेव बादर-आउक्काइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा तत्थेव बादरआउक्काइयाणं अपज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता। उववाएणं सव्वलोए, समुग्घाएणं सव्वलोए, सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेज्जइभागे। कहि णं भंते! सुहुमआउक्काइयाणं पज्जत्तगाणं अपज्जत्तगाण य ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! सुहुमआउक्काइया जे पज्जत्तगा जे य अपज्जत्तगा ते सव्वे एयविहा अविसेसा अनाणत्ता सव्वलोयपरियावण्णया पन्नत्ता समणाउसो! कहि णं भंते! बादरतेउकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! सट्ठाणेणं अंतो-मनुस्सखेत्ते अड्ढाइज्जेसु दीव समुद्देसु निव्वाघाएणं पन्नरससु कम्मभूमीसु, वाघायं पडुच्च पंचेसु महाविदेहेसु, एत्थ णं बादरतेउक्काइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता। उववाएणं लोयस्स असंखेज्जइ भागे समुग्घाएणं लोयस्स असंखेज्जइभागे, सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेज्जइभागे। कहि णं भंते! बादरतेउकाइयाणं अपज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! जत्थेव बादर-तेउकाइयाणं पज्जत्तगाणं ठाणा तत्थेव बादरतेउकाइयाणं अपज्जत्तगाणं ठाणा पन्नत्ता। उववाएणं लोयस्स दोसु उड्ढकवाडेसु तिरियलोयतट्टे य, समुग्घाएणं सव्वलोए, सट्ठाणेणं लोयस्स असंखेज्जइ-भागे। कहि णं भंते! सुमुहतेउकाइयाणं पज्जत्तगाणं अपज्जत्तगाण य ठाणा पन्नत्ता? गोयमा! सुहुमतेउकाइया जे पज्जत्तगा जे य अपज्जत्तगा ते सव्वे एगविहा अविसेसा अनाणत्ता सव्वलोय-परियावन्नगा पन्नत्ता समणाउसो!
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! બાદર પર્યાપ્તા પૃથ્વીકાયોના સ્થાનો ક્યાં કહ્યા છે ? હે ગૌતમ ! સ્વસ્થાનથી આઠે પૃથ્વીમાં કહ્યા છે. તે આ – રત્નપ્રભા, શર્કરાપ્રભા, વાલુકાપ્રભા, પંકપ્રભા, ધૂમપ્રભા, તમઃપ્રભા, તમસ્તમઃપ્રભા, ઇષત્‌પ્રાગ્ભારા. અધોલોકમાં પાતાળ કળશોમાં, ભવનો, ભવનપ્રસ્તટો, નરકો, નરકાવલિકા, નરકપ્રસ્તટોમાં હોય છે. ઉર્ધ્વલોકમાં કલ્પો, વિમાનો, વિમાનાવલિકા, વિમાનપ્રસ્તટોમાં હોય છે. તિર્છાલોકમાં ટંકો, કૂટો, શૈલો, શિખરો, પ્રાગ્ભારો, વિજયો, વક્ષસ્કારો, વર્ષક્ષેત્રો, વર્ષધર પર્વતો, વેળા, વેદિકાઓ, દ્વારો, તોરણો, દ્વીપો, સમુદ્રોમાં હોય છે. અહીં પર્યાપ્તા બાદર પૃથ્વીકાયિકોના સ્થાનો કહ્યા છે. ઉપપાતને આશ્રીને તે લોકના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં હોય છે. સમુદ્‌ઘાતની અપેક્ષાએ લોકના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં અને સ્વસ્થાનને આશ્રીને પણ તેમજ છે. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત બાદર પૃથ્વીકાયના સ્થાનો ક્યાં કહ્યા છે ? ગૌતમ ! જ્યાં પર્યાપ્તા બાદર પૃથ્વીકાયના સ્થાનો કહ્યા છે, ત્યાં જ અપર્યાપ્તા બાદર પૃથ્વીકાયના સ્થાનો કહ્યા છે. ઉપપાત વડે સર્વલોકમાં, સમુદ્‌ઘાત વડે સર્વલોકમાં, સ્વસ્થાનથી લોકના અસંખ્યાતમાં ભાગે છે. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્તા – અપર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકના સ્થાનો ક્યાં કહ્યા છે ? ગૌતમ ! સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિકોમાં જે પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા છે, તે બધા હે આયુષ્યમાન્‌ શ્રમણ ! એક પ્રકારના, અવિશેષ, ભિન્નતારહિત અને સર્વલોકમાં વ્યાપ્ત છે. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્તા બાદર અપ્‌કાયિકના સ્થાનો ક્યાં કહ્યા છે ? ગૌતમ ! સ્વસ્થાનથી સાત ઘનોદધિ, સાત ઘનવલય, અધોલોક, પાતાળકળશ, ભવન, ભવન પ્રસ્તટોમાં છે. ઉર્ધ્વલોકમાં કલ્પ, વિમાન, વિમાનાવલિકા, વિમાન પ્રસ્તટોમાં છે. તિર્છાલોકમાં કૂવા, તળાવ, નદી, દ્રહ, વાપી, પુષ્કરિણી, દીર્ઘિકા, ગુંજાલિકા, સરોવર, સરોવરપંક્તિ, સરસરપંક્તિ, બિલ, બિલપંક્તિ, ઝરણા, ઝરા, છિલ્લર, પલ્લવ, વપ્ર, દ્વીપ, સમુદ્ર સર્વે જળાશયો અને જળસ્થાનોમાં અહીં પર્યાપ્તા બાદર, અપ્કાયિકોના સ્થાનો કહ્યા છે. તે ઉપપાત વડે લોકના અસંખ્યાત ભાગમાં, સમુદ્‌ઘાત વડે લોકના અસંખ્યાત ભાગમાં અને સ્વસ્થાનથી પણ લોકના અસંખ્યાત ભાગમાં છે. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત બાદર અપ્‌કાયિકોના સ્થાનો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! જ્યાં પર્યાપ્ત બાદર અપ્‌કાયિકોના સ્થાનો છે, ત્યાં અપર્યાપ્ત બાદર અપ્‌કાયિકોના સ્થાનો છે. ઉપપાત અને સમુદ્‌ઘાત વડે સર્વલોકમાં, સ્વસ્થાનથી લોકના અસંખ્યાત ભાગમાં છે. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ અપ્‌કાયના સ્થાનો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! સૂક્ષ્મ અપ્‌કાયિકોના પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા બધા એક પ્રકારના, વિશેષતા – ભેદ રહિત, સર્વલોક વ્યાપી છે. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્તા બાદર તેઉકાયિકોના સ્થાનો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! સ્વસ્થાનથી મનુષ્યક્ષેત્રમાં અઢીદ્વીપ સમુદ્રોમાં, વ્યાઘાત ન હોય તો પંદર કર્મભૂમિમાં, વ્યાઘાત આશ્રીને પાંચ મહાવિદેહમાં બાદર તેઉકાયિકોના સ્થાનો છે. ઉપપાત વડે લોકના અસંખ્યાત ભાગમાં અને સ્વસ્થાન તથા સમુદ્‌ઘાતથી પણ લોકના અસંખ્યાત ભાગમાં છે. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્તા બાદર તેઉકાયના સ્થાનો ક્યાં છે ? પર્યાપ્તાના છે, ત્યાં જ બાદર અપર્યાપ્તા તેઉકાયના સ્થાનો છે. ઉપપાતથી લોકના બંને ઉર્ધ્વ કપાટોમાં અને તિર્છાલોકરૂપ તટ્ટમાં હોય છે. સમુદ્‌ઘાતથી સર્વલોકમાં, સ્વસ્થાન થી લોકના અસંખ્યાત ભાગે હોય છે. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્તા, અપર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ તેઉકાયના સ્થાનો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ તેઉકાયો છે તે બધા એક પ્રકારે, વિશેષતા – ભેદ રહિત, સર્વલોક વ્યાપી છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kahi nam bhamte! Badarapudhavikaiyanam pajjattaganam thana pannatta? Goyama! Satthanenam atthasu pudhavisu, tam jaha– rayanappabhae sakkarappabhae valuyappabhae pamkappabhae dhumappabhae tamappabhae tamatamappabhae isipabbharae. Aholoe–payalesu bhavanesu bhavanapatthadesu niraesu nirayavaliyasu nirayapatthadesu. Uddhaloe–kappesu vimanesu vimanavaliyasu vimanapatthadesu. Tiriyaloe–tamkesu kudesu selesu siharisu pabbharesu vijaesu vakkharesu vasesu vasaharapavvaesu velasu veiyasu daresu toranesu divesu samuddesu. Ettha nam badarapudhavikaiyanam pajjattaganam thana pannatta. Uvavaenam loyassa asamkhejjai-bhage, samugghaenam loyassa asamkhejjaibhage, satthanenam loyassa asamkhejjaibhage. Kahi nam bhamte! Badarapudhavikaiyanam apajjattaganam thana pannatta? Goyama! Jattheva badara-pudhavikaiyanam pajjattaganam thana tattheva badarapudhavikaiyanam apajjattaganam thana pannatta. Uvavaenam savvaloe, samugghaenam savvaloe, satthanenam loyassa asamkhejjaibhage. Kahi nam bhamte! Suhumapudhavikaiyanam pajjattaganam apajjattagana ya thana pannatta? Goyama! Suhumapudhavikaiya je pajjattaga je ya apajjattaga te savve egaviha avisesa ananatta savvaloyapariyavannaga pannatta samanauso! Kahi nam bhamte! Badaraaukkaiyanam pajjattaganam thana pannatta? Goyama! Satthanenam sattasu ghanodadhisu sattasu ghanodadhivalaesu. Aholoe–payalesu bhavanesu bhavanapatthadesu. Uddhaloe–kappesu vimanesu vimanavaliyasu vimanapatthadesu. Tiriyaloe–agadesu talaesu nadisu dahesu vavisu pukkharinisu dihiyasu gumjaliyasu saresu sarapamtiyasu sarasarapamtiyasu bilesu bilapamtiyasu ujjharesu nijjharesu chillalesu pallalesu vappinesu divesu samuddesu savvesu cheva jalasaesu jalatthanesu. Ettha nam badaraaukaiyanam pajjattaganam thana pannatta. Uvavaena loyassa asamkhejjaibhage, samugghaenam loyassa asamkhejjaibhage, satthanenam loyassa asamkhejjaibhage. Kahi nam bhamte! Badaraaukkaiyanam apajjattaganam thana pannatta? Goyama! Jattheva badara-aukkaiyanam pajjattaganam thana tattheva badaraaukkaiyanam apajjattaganam thana pannatta. Uvavaenam savvaloe, samugghaenam savvaloe, satthanenam loyassa asamkhejjaibhage. Kahi nam bhamte! Suhumaaukkaiyanam pajjattaganam apajjattagana ya thana pannatta? Goyama! Suhumaaukkaiya je pajjattaga je ya apajjattaga te savve eyaviha avisesa ananatta savvaloyapariyavannaya pannatta samanauso! Kahi nam bhamte! Badarateukaiyanam pajjattaganam thana pannatta? Goyama! Satthanenam amto-manussakhette addhaijjesu diva samuddesu nivvaghaenam pannarasasu kammabhumisu, vaghayam paduchcha pamchesu mahavidehesu, ettha nam badarateukkaiyanam pajjattaganam thana pannatta. Uvavaenam loyassa asamkhejjai bhage samugghaenam loyassa asamkhejjaibhage, satthanenam loyassa asamkhejjaibhage. Kahi nam bhamte! Badarateukaiyanam apajjattaganam thana pannatta? Goyama! Jattheva badara-teukaiyanam pajjattaganam thana tattheva badarateukaiyanam apajjattaganam thana pannatta. Uvavaenam loyassa dosu uddhakavadesu tiriyaloyatatte ya, samugghaenam savvaloe, satthanenam loyassa asamkhejjai-bhage. Kahi nam bhamte! Sumuhateukaiyanam pajjattaganam apajjattagana ya thana pannatta? Goyama! Suhumateukaiya je pajjattaga je ya apajjattaga te savve egaviha avisesa ananatta savvaloya-pariyavannaga pannatta samanauso!
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Badara paryapta prithvikayona sthano kyam kahya chhe\? He gautama ! Svasthanathi athe prithvimam kahya chhe. Te a – ratnaprabha, sharkaraprabha, valukaprabha, pamkaprabha, dhumaprabha, tamahprabha, tamastamahprabha, ishatpragbhara. Adholokamam patala kalashomam, bhavano, bhavanaprastato, narako, narakavalika, narakaprastatomam hoya chhe. Urdhvalokamam kalpo, vimano, vimanavalika, vimanaprastatomam hoya chhe. Tirchhalokamam tamko, kuto, shailo, shikharo, pragbharo, vijayo, vakshaskaro, varshakshetro, varshadhara parvato, vela, vedikao, dvaro, torano, dvipo, samudromam hoya chhe. Ahim paryapta badara prithvikayikona sthano kahya chhe. Upapatane ashrine te lokana asamkhyatamam bhagamam hoya chhe. Samudghatani apekshae lokana asamkhyatamam bhagamam ane svasthanane ashrine pana temaja chhe. Bhagavan ! Aparyapta badara prithvikayana sthano kyam kahya chhe\? Gautama ! Jyam paryapta badara prithvikayana sthano kahya chhe, tyam ja aparyapta badara prithvikayana sthano kahya chhe. Upapata vade sarvalokamam, samudghata vade sarvalokamam, svasthanathi lokana asamkhyatamam bhage chhe. Bhagavan ! Paryapta – aparyapta sukshma prithvikayikana sthano kyam kahya chhe\? Gautama ! Sukshma prithvikayikomam je paryapta ane aparyapta chhe, te badha he ayushyaman shramana ! Eka prakarana, avishesha, bhinnatarahita ane sarvalokamam vyapta chhe. Bhagavan ! Paryapta badara apkayikana sthano kyam kahya chhe\? Gautama ! Svasthanathi sata ghanodadhi, sata ghanavalaya, adholoka, patalakalasha, bhavana, bhavana prastatomam chhe. Urdhvalokamam kalpa, vimana, vimanavalika, vimana prastatomam chhe. Tirchhalokamam kuva, talava, nadi, draha, vapi, pushkarini, dirghika, gumjalika, sarovara, sarovarapamkti, sarasarapamkti, bila, bilapamkti, jharana, jhara, chhillara, pallava, vapra, dvipa, samudra sarve jalashayo ane jalasthanomam ahim paryapta badara, apkayikona sthano kahya chhe. Te upapata vade lokana asamkhyata bhagamam, samudghata vade lokana asamkhyata bhagamam ane svasthanathi pana lokana asamkhyata bhagamam chhe. Bhagavan ! Aparyapta badara apkayikona sthano kyam chhe\? Gautama ! Jyam paryapta badara apkayikona sthano chhe, tyam aparyapta badara apkayikona sthano chhe. Upapata ane samudghata vade sarvalokamam, svasthanathi lokana asamkhyata bhagamam chhe. Bhagavan ! Paryapta ane aparyapta sukshma apkayana sthano kyam chhe\? Gautama ! Sukshma apkayikona paryapta ane aparyapta badha eka prakarana, visheshata – bheda rahita, sarvaloka vyapi chhe. Bhagavan ! Paryapta badara teukayikona sthano kyam chhe\? Gautama ! Svasthanathi manushyakshetramam adhidvipa samudromam, vyaghata na hoya to pamdara karmabhumimam, vyaghata ashrine pamcha mahavidehamam badara teukayikona sthano chhe. Upapata vade lokana asamkhyata bhagamam ane svasthana tatha samudghatathi pana lokana asamkhyata bhagamam chhe. Bhagavan ! Aparyapta badara teukayana sthano kyam chhe\? Paryaptana chhe, tyam ja badara aparyapta teukayana sthano chhe. Upapatathi lokana bamne urdhva kapatomam ane tirchhalokarupa tattamam hoya chhe. Samudghatathi sarvalokamam, svasthana thi lokana asamkhyata bhage hoya chhe. Bhagavan ! Paryapta, aparyapta sukshma teukayana sthano kyam chhe\? Gautama ! Paryapta ane aparyapta sukshma teukayo chhe te badha eka prakare, visheshata – bheda rahita, sarvaloka vyapi chhe.