Sutra Navigation: Jivajivabhigam ( જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106144
Scripture Name( English ): Jivajivabhigam Translated Scripture Name : જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पंचविध जीव प्रतिपत्ति

 Translated Chapter :

પંચવિધ જીવ પ્રતિપત્તિ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 344 Category : Upang-03
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तत्थ णं जेते एवमाहंसु–पंचविहा संसारसमावन्नगा जीवा पन्नत्ता ते एवमाहंसु, तं जहा–एगिंदिया बेइंदिया तेइंदिया चउरिंदिया पंचिंदिया। से किं तं एगिंदिया? एगिंदिया दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–पज्जत्तगा य अपज्जत्तगा य। एवं जाव पंचिंदिया दुविहा –पज्जत्तगा य अपज्जत्तगा य। एगिंदियस्स णं भंते! केवइयं कालं ठिती पन्नत्ता? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं बावीसं वाससहस्साइं। बेइंदिया जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं बारस संवच्छराणि। एवं तेइंदियस्स एगूणपण्णं राइंदियाणं, चउरिंदियस्स छम्मासा, पंचिंदियस्स तेत्तीसं सागरोवमाइं। एगिंदियअपज्जत्तगस्स णं केवतियं कालं ठिती पन्नत्ता? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणवि अंतोमुहुत्तं। एवं पंचण्हवि। एगिंदियपज्जत्तगस्स णं जाव पंचिंदियाणं पुच्छा। गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं बावीस वाससहस्साइं अंतोमुहुत्तूणाइं। एवं उक्कोसियावि ठिती अंतोमुहुत्तूणा सव्वेसिं पज्जत्ताणं कायव्वा। एगिंदिए णं भंते! एगिंदिएत्ति कालओ केवचिरं होइ? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं वणस्सतिकालो। बेइंदियस्स णं भंते! बेइंदिएत्ति कालओ केवच्चिरं होइ? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं संखेज्जं कालं जाव चउरिंदिए संखेज्जं कालं। पंचेंदिए णं भंते! पंचिंदिएत्ति कालओ केवचिरं होइ? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं सागरोवमसहस्सं सातिरेगं। एगिंदियअपज्जत्तए णं भंते! कालओ केवचिरं होति? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणवि अंतोमुहुत्तं जाव पंचिंदियअपज्जत्तए। एगिंदियपज्जत्तए णं भंते! कालओ केवचिरं होति? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं संखिज्जाइं वाससहस्साइं। एवं बेइंदिएवि, नवरिं–संखेज्जाइं वासाइं। तेइंदिए णं भंते! संखेज्जा राइंदिया। चउरिंदिए णं संखेज्जा मासा। पंचिंदिए सागरोवमसयपुहत्तं सातिरेगं। एगेंदियस्स णं भंते! केवतियं कालं अंतरं होति? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं दो सागरोवमसहस्साइं संखेज्जवासमब्भहियाइं। बेइंदियस्स णं केवतियं कालं अंतरं होति? गोयमा! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं वणस्सइकालो। एवं तेइंदियस्स चउरिंदियस्स पंचेंदियस्स अपज्जत्तगाणं एवं चेव। पज्जत्तगाणवि एवं चेव।
Sutra Meaning : તેમાં જેઓ એમ કહે છે. સંસાર સમાપન્નક જીવો પાંચ પ્રકારના છે, તેઓ આ પ્રમાણે કહે છે – જીવો પાંચ ભેદે છે એકેન્દ્રિય, બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિય. તે એકેન્દ્રિયો કેટલા ભેદે છે ? બે ભેદે – પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા. એ પ્રમાણે પંચેન્દ્રિયો સુધી બબ્બે ભેદો કહેવા. ભગવન્‌ ! એકેન્દ્રિયની કેટલી કાળ સ્થિતિ કહી છે ? ગૌતમ ! જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટથી ૨૨,૦૦૦ વર્ષ. બેઇન્દ્રિયથી જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટ બાર વર્ષ. એ રીતે તેઇન્દ્રિયની ૪૯ – રાત્રિદિન. ચઉરિન્દ્રિયની છ માસ. પંચેન્દ્રિયની જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત અને ઉત્કૃષ્ટ તેત્રીશ સાગરોપમ છે. અપર્યાપ્ત એકેન્દ્રિયની કેટલો કાળ સ્થિતિ કહી છે ? ગૌતમ ! જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટ પણ અંતર્મુહૂર્ત્ત. આ પ્રમાણે બધા અપર્યાપ્તોની સ્થિતિ કહેવી. પર્યાપ્ત એકેન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિયની પૃચ્છા – જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત્ત ન્યૂન ૨૨,૦૦૦ વર્ષ. આ રીતે બધા પર્યાપ્તોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ અંતર્મુહૂર્ત્ત ન્યૂન કહેવી. ભગવન્‌ ! એકેન્દ્રિય, એકેન્દ્રિયરૂપે કેટલો કાળ રહે છે ? ગૌતમ ! જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. ભગવન્‌ ! બેઇન્દ્રિય, બેઇન્દ્રિયરૂપે કેટલો કાળ હોય ? જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત કાળ યાવત્‌ ચઉરિન્દ્રિય. ભગવન્‌ ! પંચેન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિયપણે કેટલો કાળ રહે ? ગૌતમ ! જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત્ત. ઉત્કૃષ્ટ સાતિરેક હજાર સાગરોપમ. ભગવન્‌ ! અપર્યાપ્ત એકેન્દ્રિય, તે રૂપે કેટલો સમય સુધી રહે છે ? ગૌતમ ! જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટથી પણ અંતર્મુહૂર્ત્ત યાવત્‌ અપર્યાપ્ત પંચેન્દ્રિય. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્ત એકેન્દ્રિય, તે જ રૂપે કેટલો સમય સુધી રહે ? ગૌતમ ! જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત હજાર વર્ષ. એ પ્રમાણે બેઇન્દ્રિય પણ કહેવા. વિશેષ એ કે – અહીં સંખ્યાત વર્ષ કહેવા. ભગવન્‌ ! તેઇન્દ્રિય તે જ રૂપે કેટલો સમય સુધી રહે ? ગૌતમ ! સંખ્યાત રાત્રિદિન. ભગવન્‌ ! ચઉરિન્દ્રિય તે જ રૂપે કેટલો સમય સુધી રહે ? સંખ્યાત માસ રહે. ભગવન્‌ ! પર્યાપ્ત પંચેન્દ્રિય તે જ રૂપે કેટલો સમય સુધી રહે ? સાધિક સાગરોપમ શત પૃથક્ત્વ. ભગવન્‌ ! એકેન્દ્રિયોનું અંતર કેટલા કાળનું છે ? ગૌતમ! જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત અને ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત વર્ષાધિક બે હજાર સાગરોપમ. ભગવન્‌ ! બેઇન્દ્રિયનું અંતર કાળથી કેટલું હોય ? ગૌતમ ! જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્ત્ત, ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ. આ પ્રમાણે તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિયનું ઉત્કૃષ્ટ વનસ્પતિકાળ છે. પાંચે અપર્યાપ્ત અને પાંચે પર્યાપ્તાનું પણ અંતર ક્રમશ: આ પ્રમાણે જ કહેવું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tattha nam jete evamahamsu–pamchaviha samsarasamavannaga jiva pannatta te evamahamsu, tam jaha–egimdiya beimdiya teimdiya chaurimdiya pamchimdiya. Se kim tam egimdiya? Egimdiya duviha pannatta, tam jaha–pajjattaga ya apajjattaga ya. Evam java pamchimdiya duviha –pajjattaga ya apajjattaga ya. Egimdiyassa nam bhamte! Kevaiyam kalam thiti pannatta? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam bavisam vasasahassaim. Beimdiya jahannenam amtomuhuttam ukkosenam barasa samvachchharani. Evam teimdiyassa egunapannam raimdiyanam, chaurimdiyassa chhammasa, pamchimdiyassa tettisam sagarovamaim. Egimdiyaapajjattagassa nam kevatiyam kalam thiti pannatta? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenavi amtomuhuttam. Evam pamchanhavi. Egimdiyapajjattagassa nam java pamchimdiyanam puchchha. Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam bavisa vasasahassaim amtomuhuttunaim. Evam ukkosiyavi thiti amtomuhuttuna savvesim pajjattanam kayavva. Egimdie nam bhamte! Egimdietti kalao kevachiram hoi? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam vanassatikalo. Beimdiyassa nam bhamte! Beimdietti kalao kevachchiram hoi? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam samkhejjam kalam java chaurimdie samkhejjam kalam. Pamchemdie nam bhamte! Pamchimdietti kalao kevachiram hoi? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam sagarovamasahassam satiregam. Egimdiyaapajjattae nam bhamte! Kalao kevachiram hoti? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenavi amtomuhuttam java pamchimdiyaapajjattae. Egimdiyapajjattae nam bhamte! Kalao kevachiram hoti? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam samkhijjaim vasasahassaim. Evam beimdievi, navarim–samkhejjaim vasaim. Teimdie nam bhamte! Samkhejja raimdiya. Chaurimdie nam samkhejja masa. Pamchimdie sagarovamasayapuhattam satiregam. Egemdiyassa nam bhamte! Kevatiyam kalam amtaram hoti? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam do sagarovamasahassaim samkhejjavasamabbhahiyaim. Beimdiyassa nam kevatiyam kalam amtaram hoti? Goyama! Jahannenam amtomuhuttam, ukkosenam vanassaikalo. Evam teimdiyassa chaurimdiyassa pamchemdiyassa apajjattaganam evam cheva. Pajjattaganavi evam cheva.
Sutra Meaning Transliteration : Temam jeo ema kahe chhe. Samsara samapannaka jivo pamcha prakarana chhe, teo a pramane kahe chhe – jivo pamcha bhede chhe ekendriya, beindriya, teindriya, chaurindriya, pamchendriya. Te ekendriyo ketala bhede chhe\? Be bhede – paryapta ane aparyapta. E pramane pamchendriyo sudhi babbe bhedo kaheva. Bhagavan ! Ekendriyani ketali kala sthiti kahi chhe\? Gautama ! Jaghanyathi amtarmuhurtta, utkrishtathi 22,000 varsha. Beindriyathi jaghanya amtarmuhurtta, utkrishta bara varsha. E rite teindriyani 49 – ratridina. Chaurindriyani chha masa. Pamchendriyani jaghanya amtarmuhurtta ane utkrishta tetrisha sagaropama chhe. Aparyapta ekendriyani ketalo kala sthiti kahi chhe\? Gautama ! Jaghanya amtarmuhurtta, utkrishta pana amtarmuhurtta. A pramane badha aparyaptoni sthiti kahevi. Paryapta ekendriyathi pamchendriyani prichchha – jaghanyathi amtarmuhurtta, utkrishta amtarmuhurtta nyuna 22,000 varsha. A rite badha paryaptoni utkrishta sthiti amtarmuhurtta nyuna kahevi. Bhagavan ! Ekendriya, ekendriyarupe ketalo kala rahe chhe\? Gautama ! Jaghanya amtarmuhurtta, utkrishta vanaspatikala. Bhagavan ! Beindriya, beindriyarupe ketalo kala hoya\? Jaghanya amtarmuhurta, utkrishta samkhyata kala yavat chaurindriya. Bhagavan ! Pamchendriya, pamchendriyapane ketalo kala rahe\? Gautama ! Jaghanya amtarmuhurtta. Utkrishta satireka hajara sagaropama. Bhagavan ! Aparyapta ekendriya, te rupe ketalo samaya sudhi rahe chhe\? Gautama ! Jaghanyathi amtarmuhurtta, utkrishtathi pana amtarmuhurtta yavat aparyapta pamchendriya. Bhagavan ! Paryapta ekendriya, te ja rupe ketalo samaya sudhi rahe\? Gautama ! Jaghanyathi amtarmuhurtta, utkrishtathi samkhyata hajara varsha. E pramane beindriya pana kaheva. Vishesha e ke – ahim samkhyata varsha kaheva. Bhagavan ! Teindriya te ja rupe ketalo samaya sudhi rahe\? Gautama ! Samkhyata ratridina. Bhagavan ! Chaurindriya te ja rupe ketalo samaya sudhi rahe\? Samkhyata masa rahe. Bhagavan ! Paryapta pamchendriya te ja rupe ketalo samaya sudhi rahe\? Sadhika sagaropama shata prithaktva. Bhagavan ! Ekendriyonum amtara ketala kalanum chhe\? Gautama! Jaghanyathi amtarmuhurtta ane utkrishta samkhyata varshadhika be hajara sagaropama. Bhagavan ! Beindriyanum amtara kalathi ketalum hoya\? Gautama ! Jaghanyathi amtarmuhurtta, utkrishta vanaspatikala. A pramane teindriya, chaurindriya, pamchendriyanum utkrishta vanaspatikala chhe. Pamche aparyapta ane pamche paryaptanum pana amtara kramasha: a pramane ja kahevum.