Sutra Navigation: Vipakasutra ( વિપાકશ્રુતાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105509
Scripture Name( English ): Vipakasutra Translated Scripture Name : વિપાકશ્રુતાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-१ दुःख विपाक

अध्ययन-१ मृगापुत्र

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૧ દુઃખ વિપાક

અધ્યયન-૧ મૃગાપુત્ર
Section : Translated Section :
Sutra Number : 9 Category : Ang-11
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तए णं से एक्काई रट्ठकूडे सोलसहिं रोगायंकेहिं अभिभूए समाणे कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–गच्छह णं तुब्भे देवानुप्पिया! विजयवद्धमाणे खेडे सिंघाडग तिग चउक्क चच्चर चउम्मुह महापहपहेसु महया-महया सद्देणं उग्घोसेमाणा-उग्घोसेमाणा एवं वयह–इहं खलु देवानुप्पिया! एक्काइस्स रट्ठकूडस्स सरीरगंसि सोलस रोगायंका पाउब्भूया, तं जहा–सासे जाव कोढे, तं जो णं इच्छइ देवानुप्पिया! वेज्जो वा वेज्जपुत्तो वा जाणुओ वा जाणुयपुत्तो वा तेगिच्छिओ वा तेगिच्छियपुत्तो वा एक्काइस्स रट्ठकूडस्स तेसिं सोलसण्हं रोगायंकाणं एगमवि रोगायंकं उवसामित्तए, तस्स णं एक्काई रट्ठकूडे विउलं अत्थसंप-याणं दलयइ। दोच्चं पि तच्चं पि उग्घोसेह, उग्घोसेत्ता एयमाणत्तियं पच्चप्पिणह। तए णं ते कोडुंबियपुरिसा जाव तमाणत्तियं पच्चप्पिणंति। तए णं विजयवद्धमाणे खेडे इमं एयारूवं उग्घोसणं सोच्चा निसम्म बहवे वेज्जा य वेज्जपुत्ता य जाणुया य जाणुयपुत्ता य तेगिच्छिया य तेगिच्छियपुत्ता य सत्थकोसहत्थगया सएहिं-सएहिं गिहेहिंतो पडिनिक्खमंति, पडिनिक्खमित्ता विजयवद्धमाणस्स खेडस्स मज्झंमज्झेणं जेणेव एक्काई -रट्ठकूडस्स गिहे तेणेव उवागच्छंति, उवागच्छित्ता एक्काई रट्ठकूडस्स सरीरगं परामुसंति, परामुसित्ता तेसिं रोगायंकाणं निदाणं पुच्छंति, पुच्छित्ता एक्काई रट्ठकूडस्स बहूहिं अब्भंगेहि य उव्वट्टणाहि य सिणेहपाणेहि य वमनेहि य विरेयणेहि य सेयणेहि य अवद्दहणाहि य अवण्हाणेहि य अनुवासनाहि य बत्थिकम्मेहि य निरूहेहि य सिरावेहेहि य तच्छ णेहि य पच्छणेहि य सिरबत्थीहि य तप्पणाहि य पुडपागेहि य छल्लीहि य बल्लीहि य मूलेहि य कंदेहि य पत्तेहि य पुप्फेहि य फलेहि य बीएहि य सिलियाहि य गुलियाहि य ओसहेहि य भेसज्जेहि य इच्छंति तेसिं सोलसण्हं रोगायंकाणं एगमवि रोगायंकं उवसामित्तए, नो चेव णं संचाएंति उवसामित्तए। तए णं ते बहवे वेज्जा य वेज्जपुत्ता य जाणुया य जाणुयपुत्ता य तेगिच्छिया य तेगिच्छियपुत्ता य जाहे नो संचाएंति तेसिं सोलसण्हं रोगायंकाणं एगमवि रोगायंकं उवसामित्ताए, ताहे संता तंता परितंता जामेव दिसं पाउब्भूया तामेव दिसं पडिगया। तए णं एक्काई रट्ठकूडे वेज्ज पडियाइक्खिए परियारगपरिचत्ते निव्विण्णोसहभेसज्जे सोलसरोगायंकेहिं अभिभूए समाणे रज्जे य रट्ठे य कोसे य कोट्ठागारे य बले य वाहणे य, पुरे य अंतउरे य मुच्छिए गढिए गिद्धे अज्झोववण्णे रज्जं च रट्ठं च कोसं च कोट्ठागारं च बलं च वाहणं च पुरं च अंतेउरं च आसाएमाणे पत्थेमाणे पीहेमाणे अभिलसमाणे अट्टदुहट्टवसट्टे अड्ढाइज्जाइं वाससयाइं परमाउं पालइत्ता कालमासे कालं किच्चा इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए उक्कोसेणं सागरोवमट्ठिइएसु नेरइएसु नेरइयत्ताए उववन्ने। सेणं तओ अनंतरं उव्वट्टित्ता इहेव मियग्गामे नयरे विजयस्स खत्तियस्स मियाए देवीए कुच्छिंसि पुत्तत्ताए उववन्ने तए णं तीसेम मियाए देवीए सरीरे वेयणा पाउब्भूया उज्जला विउला कक्कसा पगाढा चंडा दुक्खा तिव्वा दुरहियासा जप्पभिइं च णं मियापुत्ते दारए मियाए देवीए कुच्छिंसि गब्भत्ताए उववन्ने, तप्पभिइं च णं मियादेवी विजयस्स खत्तियस्स अणिट्ठा अकंता अप्पिया अमणुन्ना अमणामा जाया यावि होत्था। तए णं तीसे मियाए देवीए अन्नया कयाइ पुव्वरत्तावरत्तकालसमयंसि कुडुंबजागरियाए जागरमाणीए इमे एयारूवे अज्झत्थिए चिंतिए कप्पिए पत्थिए मनोगए संकप्पे समुप्पन्ने–एवं खलु अहं विजयस्स खत्तियस्स पुव्विं इट्ठा कंता पिया मणुन्ना मणामा धेज्जा वेसासिया अनुमया आसि। जप्पभिइं च णं मम इमे गब्भे कुच्छिंसि गब्भत्ताए उववन्ने, तप्पभिइं च णं अहं विजयस्स खत्तियस्स अनिट्ठा अकंता अप्पिया अमणुन्ना अमणामा जाया यावि होत्था। नेच्छइ णं विजए खत्तिए मम नामं वा गोयं वा गिण्हित्तए, किमंग पुण दंसणं वा परिभोगं वा? तं सेयं खलु मम एयं गब्भं बहूहिं गब्भसाडणाहि य पाडणाहि य गालणाहि य मारणाहि य साडित्तए वा पाडित्तए वा गालित्तए वा मारित्तए वा–एवं संपेहेइ, संपेहेत्ता बहूणि खाराणि य कडुयाणि य तुवराणि य गब्भसाडणाणि य पाडणाणि य गालणाणि य मारणाणि य खायमाणी य पियमाणी य इच्छइ तं गब्भं साडित्तए वा पाडित्तए वा गालित्तए वा मारित्तए वा, नो चेव णं से गब्भे सडइ वा पडइ वा गलइ वा मरइ वा। तए णं सा मियादेवी जाहे नो संचाएइ तं गब्भं साडित्तए वा पाडित्तए वा गालित्तए वा मारित्तए वा ताहे संता तंता परितंता अकामिया असयंवसा तं गब्भं दुहंदुहेणं परिवहइ। तस्स णं दारगस्स गब्भगयस्स चेव अट्ठ नालीओ अब्भिंतरप्पवहाओ, अट्ठ नालीओ बाहिर-प्पवाहाओ, अट्ठ पूयप्पवहाओ, अट्ठ सोणियप्पवहाओ, दुवे दुवे कण्णंतरेसु, दुवे दुवे अच्छिअंतरेसु, दुवे दुवे नक्कंतरेसु, दुवे दुवे धमनिअंतरेसु अभिक्खणं-अभिक्खणं पूयं च सोणियं च परिसवमाणीओ-परिसवमाणीओ चेव चिट्ठंति। तस्स णं दारगस्स गब्भगयस्स चेव अग्गिए नामं वाही पाउब्भूए। जे णं से दारए आहारेइ, से णं खिप्पामेव विद्धंसमागच्छइ, पूयत्ताए य सोणियत्ताए य परिणमइ, तं पि य से पूयं च सोणियं च आहारेइ। तए णं सा मियादेवी अन्नया कयाइ नवण्हं मासाणं बहुपडिपुण्णाणं दारगं पयाया–जातिअंधे जातिमूए जातिबहिरे जातिपंगुले हुंडे य वायव्वे। नत्थि णं तस्स दारगस्स हत्था वा पाया वा कण्णा वा अच्छी वा नासा वा। केवलं से तेसिं अंगो-वंगाणं आगिती आगितिमेत्ते। तए णं सा मियादेवी तं दारगं हुंडं अंधारूवं पासइ, पासित्ता भीया तत्था तसिया उव्विग्गा संजायभया अम्मघाइं सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–गच्छह णं देवानुप्पिया! तुमं एयं दारगं एगंते उक्कुरुडियाए उज्झाहि। तए णं सा अम्मधाई मियादेवीए तहत्ति एयमट्ठं पडिसुणेइ, पडिसुणेत्ता जेणेव विजए खत्तिए तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता करयलपरिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु एवं वयासी–एवं खलु सामी! मियादेवी नवण्हं मासाणं बहुपडिपु-ण्णाणं दारगं पयाया–जातिअंधे जातिमूए जातिबहिरे जातिपंगुले हुंडे य वायव्वे। नत्थि णं तस्स दारगस्स हत्था वा पाया वा कण्णा वा अच्छी वा नासा वा। केवलं से तेसिं अंगोवंगाणं आगिती आगितिमेत्ते। तए णं सा मियादेवी तं दारगं हुंडं अंधारूवं पासइ, पासित्ता भीया तत्था तसिया उव्विगा संजायभया ममं सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–गच्छह णं तुमं देवानुप्पिया! एयं दारगं एगंते उक्कुरुडियाए उज्झाहि। तं संदिसह णं सामी! तं दारगं अहं एगंते उज्झामि उदाहु मा। तए णं से विजए खत्तिए तीसे अम्मधाईए अंतिए एयमट्ठं सोच्चा तहेव संभंते उट्ठाए उट्ठेइ, उट्ठेत्ता जेणेव मियादेवी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता मियं देविं एवं वयासी–देवाणुप्पिए! तुब्भं पढमे गब्भे। तं जइ णं तुमं एयं एगंते उक्कुरुडियाए उज्झसि, तो णं तुब्भं पया नो थिरा भविस्सइ, तो णं तुमं एयं दारगं रहस्सियगंसि भूमिधरंसि रहस्सिएणं भत्तपाणेण पडिजागरमाणी-पडिजागरमाणी विहराहि, तो णं तुब्भं पया थिरा भविस्सइ। तए णं सा मियादेवी विजयस्स खत्तियस्स तह त्ति एयमट्ठं विनएणं पडिसुणेइ, पडिसुणेत्ता तं दारगं रहस्सियंसि भूमिधरंसि रहस्सिएणं भत्तपाणेणं पडिजागरमाणी-पडिजागरमाणी विहरइ। एवं खलु गोयमा! मियापुत्ते दारए पुरा पोराणाणं दुच्चिण्णाणं दुप्पडिक्कंताणं असुभाणं पावाणं कडाणं कम्माणं पावगं फलवित्तिविसेसं पच्चणुभवमाणे विहरइ।
Sutra Meaning : ત્યારપછી તે ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટે ૧૬ – રોગાંતકથી અભિભૂત થઈને કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો! તમે જાઓ, વિજય વર્ધમાન ખેટકના શૃંગાટક, ત્રિક, ચતુષ્ક, ચત્વર, મહાપથ, પથમાં મોટા – મોટા શબ્દોથી ‌ઉદ્‌ઘોષણા કરતા – કરતા આ પ્રમાણે કહો – દેવાનુપ્રિય ! અહીં ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટના શરીરમાં ૧૬ – રોગાંતકો ઉત્પન્ન થયા છે, તે આ – શ્વાસ, ખાંસી યાવત્‌ કોઢ. હે દેવાનુપ્રિયો ! જે કોઈ વૈદ્ય – વૈદ્યપુત્ર, જ્ઞાયક – જ્ઞાયકપુત્ર, ચિકિત્સક – ચિકિત્સકપુત્ર, જે ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટના તે ૧૬ – રોગાંતકમાંનો એક પણ રોગાંતકને શમાવી દે, તેને ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટ વિપુલ અર્થસંપદા આપશે. બીજી – ત્રીજી વખત આ ઉદ્‌ઘોષણા કરીને મારી આ આજ્ઞા મને પાછી સોંપો. ત્યારે તે કૌટુંબિક પુરુષોએ તે પ્રમાણે કરીને યાવત્‌ આજ્ઞા પાછી સોંપી. ત્યારે તે વિજય વર્દ્ધમાન ખેટકમાં આ આવા પ્રકારની ઉદ્‌ઘોષણા સાંભળી, સમજીને ઘણા વૈદ્ય આદિ પોતાના હાથમાં શસ્ત્રકોષ લઈને પોત – પોતાના ઘેરથી નીકળ્યા, નીકળીને વિજય વર્દ્ધમાન ખેટક મધ્યે થઈને ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટના ઘેર આવ્યા, આવીને ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટના શરીરને તપાસીને, તે રોગનું નિદાન પૂછ્યું, પૂછીને ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટને ઘણા અભ્યંગન, ઉદ્‌વર્તના, સ્નેહપાન, વમન, વિરેચન, અપદ્રાવણ, અપસ્નાન, અનુવાસના, વસ્તિકર્મ, નિરોધ, શિરોવેધ, તક્ષણ, પ્રક્ષણ, શિરોવસ્તિ, તર્પણ, પુટપાક, છાલ, મૂલ, કંદ, પત્ર, પુષ્પ, ફળ, બીજ, શિલિકા, ગુલિકા, ઔષધ અને ભેષજ વડે – તે સોળ રોગાંતકમાંથી એકપણ રોગાંતકને શમાવવા પ્રયત્ન કર્યો, પણ તેમાના એકને પણ શમાવવા સમર્થ ન થયા. ત્યારે તે ઘણા વૈદ્યો, વૈદ્યપુત્રો આદિ જ્યારે સોળમાંના એક પણ રોગાંતકને ઉપશમાવી ન શક્યા ત્યારે શ્રાંત, તાંત, પરિતાંત થઈને જે દિશામાંથી આવ્યા હતા, તે જ દિશામાં પાછા ગયા. ત્યારપછી ઇક્કાઈ રાષ્ટ્રકૂટ, વૈદ્ય વગેરે બધાએ નિષેધ કર્યો, તેના પરિચારકોએ પણ તેનો ત્યાગ કર્યો, તે ઔષધ અને ભેષજ કરવાથી પણ ખેદ પામ્યો, સોળ રોગાંતકોથી પરાભવ પામેલો તે રાજ્ય, રાષ્ટ્ર યાવત્‌ અંતઃપુરમાં મૂર્ચ્છિત, રાજ્ય અને રાષ્ટ્રનો આસ્વાદ – પ્રાર્થના – ઇચ્છા – અભિલાષા કરતો, આર્ત્ત – દુઃખાર્ત્ત – વશાર્ત્ત થઈ ૨૫૦ વર્ષનું ઉત્કૃષ્ટ આયુ પાળી કાળમાસે કાળ કરીને આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં ઉત્કૃષ્ટ સાગરોપમની સ્થિતિવાળા નારકીઓને વિષે નારકીપણે ઉત્પન્ન થયો. ત્યારપછી ત્યાંથી અનંતર ચ્યવીને આ મૃગગ્રામ નગરમાં વિજય ક્ષત્રિયની મૃગાદેવીની કુક્ષિમાં પુત્રપણે ઉત્પન્ન થયો. ત્યારે તે મૃગાદેવીના શરીરમાં ઉજ્જવળ યાવત્‌ જ્વલંત વેદના ઉત્પન્ન થઈ, જ્યારથી મૃગાપુત્ર દારક મૃગાદેવીની કુક્ષિમાં ગર્ભપણે ઉત્પન્ન થયો છે, ત્યારથી મૃગાદેવી વિજયરાજાને અનિષ્ટ, અકાંત, અપ્રિય, અમનોજ્ઞ, અમણામ થઈ. ત્યારપછી તે મૃગાદેવીએ અન્ય કોઈ દિવસે મધ્યરાત્રિએ કુટુંબ જાગરિકાથી જાગતા આ આવા પ્રકારનો મનોગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો – એ પ્રમાણે હું વિજય ક્ષત્રિયને પૂર્વે ઇષ્ટ આદિ, ધ્યેયા, વિશ્વસનીયા, અનુમતા હતી. જ્યારથી મારી કુક્ષિમાં આ ગર્ભ ગર્ભપણે ઉત્પન્ન થયો છે, ત્યારથી હું વિજય ક્ષત્રિયને અનિષ્ટ યાવત્‌ અમનોજ્ઞ થઈ છું. વિજય ક્ષત્રિય મારા નામ કે ગોત્રને પણ ગ્રહણ કરવા ઇચ્છતા નથી. તો મારી સામે જોવું કે ભોગોપભોગ તો ક્યાંથી જ હોય ? તેથી મારે નિશ્ચે આ ગર્ભને ઘણા ગર્ભશાતન – પાતન – ગાલન – મારણ વડે શાતના આદિને યોગ્ય છે. આ પ્રમાણે વિચાર કર્યો. વિચારીને ઘણા જ ખારા, કડવા, તૂરા આદિ ગર્ભશાતન ઔષધને ખાતી અને પીતી તે ગર્ભનું શાતન આદિ કરવાને ઇચ્છવા લાગી, પણ તે ગર્ભનું શાતન – પાતન – ગલન – મરણ ન થયું. ત્યારે તેણી શ્રાંત, તાંત, પરિતાંત, અકામિત, પરાધીન થઈ દુઃખે દુઃખે ગર્ભને વહેવા લાગી. તે બાળક ગર્ભમાં હતો ત્યારે જ તેને આઠ નાડી શરીરમાં અને આઠ નાડી શરીરની બહાર વહેતી હતી, આઠ પરુને અને આઠ લોહીને વહાવતી હતી. બબ્બે નાડી કાનના છિદ્રમાં, બબ્બે આંખમાં, બબ્બે નાકમાં, બબ્બે ધમનીમાં વારંવાર પરુ – લોહીને ઝરતી હતી. તે બાળક ગર્ભમાં હતો ત્યારથી જ અગ્નિક નામે વ્યાધિ પ્રગટેલો, તેથી તે બાળક જે કંઈ ખાતો, તે તુરંત વિધ્વંસ પામતો હતો અને પરુ તથા લોહીપણે પરિણમતો હતો. તે પણ તે પરુ અને લોહી ખાઈ જતો. પછી તે મૃગાદેવીએ અન્ય કોઈ દિવસે નવ માસ પ્રતિપૂર્ણ થતા બાળકને જન્મ આપ્યો, જે જાતિઅંધ યાવત્‌ આકૃતિ માત્ર હતો. ત્યારે તે મૃગાદેવી તે બાળકને હુંડ અને અંધરૂપ જુએ છે. જોઈને ભયભીત આદિ થઈને અંબધાત્રીને બોલાવે છે. અંબધાત્રીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયા ! તમે આ બાળકને એકાંત ઉકરડામાં ફેંકી દો. ત્યારપછી તે અંબધાત્રીએ મૃગાદેવીને ‘તહત્તિ’ કહી આ અર્થને સ્વીકાર્યો. સ્વીકારીને વિજય ક્ષત્રિય પાસે આવી, આવીને બે હાથ જોડી, આમ કહ્યું હે સ્વામી! મૃગાદેવીએ નવ માસ પૂર્ણ થતાં યાવત્‌ આકૃતિ માત્ર છે. પછી તે મૃગાદેવી, તે હુંડ અને અંધરૂપને જોઈને ભયભીત, ત્રસ્ત, ઉદ્વિગ્ન, સંજાતભય થઈને મને બોલાવીને આ પ્રમાણે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય! તું જા અને આ બાળકને એકાંતમાં ઉકરડામાં ફેંકી દો. તો હે સ્વામી ! આજ્ઞા આપો કે આ બાળકને એકાંતમાં ઉકરડામાં ફેંકુ કે નહીં ? ત્યારે તે વિજય ક્ષત્રિયે, તે અંબધાત્રી પાસે આ વાત સાંભળી, તે રીતે જ સંભ્રાંત થઈ ઊભો થયો, થઈને મૃગા દેવી પાસે આવ્યો, આવીને મૃગાદેવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયા ! આ તારો પહેલો ગર્ભ છે, જો તું આને એકાંત ઉકરડામાં ફેંકીશ, તો તારી પ્રજા સ્થિર થશે નહીં, તો તું આ બાળકને ગુપ્ત રીતે ભોંયરામાં કોઈ ન જાણે તેમ ભોજન – પાન વડે પાલન – પોષણ કરતી વિચર. તો તારી પ્રજા સ્થિર થશે, ત્યારે મૃગાદેવીએ વિજય ક્ષત્રિયની આ વાતને ‘તહત્તિ’ કહી વિનય વડે સ્વીકારી, સ્વીકારીને તે બાળકને ગુપ્ત રીતે ભોંયરામાં કોઈ ન જાણે તેમ ભોજન – પાન વડે પાલન કરતી રહી. હે ગૌતમ ! મૃગાપુત્ર બાળક પૂર્વ કાળકૃત્‌ ચિરંતન યાવત્‌ કર્મને અનુભવતા વિચરે છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tae nam se ekkai ratthakude solasahim rogayamkehim abhibhue samane kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi–gachchhaha nam tubbhe devanuppiya! Vijayavaddhamane khede simghadaga tiga chaukka chachchara chaummuha mahapahapahesu mahaya-mahaya saddenam ugghosemana-ugghosemana evam vayaha–iham khalu devanuppiya! Ekkaissa ratthakudassa sariragamsi solasa rogayamka paubbhuya, tam jaha–sase java kodhe, tam jo nam ichchhai devanuppiya! Vejjo va vejjaputto va januo va januyaputto va tegichchhio va tegichchhiyaputto va ekkaissa ratthakudassa tesim solasanham rogayamkanam egamavi rogayamkam uvasamittae, tassa nam ekkai ratthakude viulam atthasampa-yanam dalayai. Dochcham pi tachcham pi ugghoseha, ugghosetta eyamanattiyam pachchappinaha. Tae nam te kodumbiyapurisa java tamanattiyam pachchappinamti. Tae nam vijayavaddhamane khede imam eyaruvam ugghosanam sochcha nisamma bahave vejja ya vejjaputta ya januya ya januyaputta ya tegichchhiya ya tegichchhiyaputta ya satthakosahatthagaya saehim-saehim gihehimto padinikkhamamti, padinikkhamitta vijayavaddhamanassa khedassa majjhammajjhenam jeneva ekkai -ratthakudassa gihe teneva uvagachchhamti, uvagachchhitta ekkai ratthakudassa sariragam paramusamti, paramusitta tesim rogayamkanam nidanam puchchhamti, puchchhitta ekkai ratthakudassa bahuhim abbhamgehi ya uvvattanahi ya sinehapanehi ya vamanehi ya vireyanehi ya seyanehi ya avaddahanahi ya avanhanehi ya anuvasanahi ya batthikammehi ya niruhehi ya siravehehi ya tachchha nehi ya pachchhanehi ya sirabatthihi ya tappanahi ya pudapagehi ya chhallihi ya ballihi ya mulehi ya kamdehi ya pattehi ya pupphehi ya phalehi ya biehi ya siliyahi ya guliyahi ya osahehi ya bhesajjehi ya ichchhamti tesim solasanham rogayamkanam egamavi rogayamkam uvasamittae, no cheva nam samchaemti uvasamittae. Tae nam te bahave vejja ya vejjaputta ya januya ya januyaputta ya tegichchhiya ya tegichchhiyaputta ya jahe no samchaemti tesim solasanham rogayamkanam egamavi rogayamkam uvasamittae, tahe samta tamta paritamta jameva disam paubbhuya tameva disam padigaya. Tae nam ekkai ratthakude vejja padiyaikkhie pariyaragaparichatte nivvinnosahabhesajje solasarogayamkehim abhibhue samane rajje ya ratthe ya kose ya kotthagare ya bale ya vahane ya, pure ya amtaure ya muchchhie gadhie giddhe ajjhovavanne rajjam cha rattham cha kosam cha kotthagaram cha balam cha vahanam cha puram cha amteuram cha asaemane patthemane pihemane abhilasamane attaduhattavasatte addhaijjaim vasasayaim paramaum palaitta kalamase kalam kichcha imise rayanappabhae pudhavie ukkosenam sagarovamatthiiesu neraiesu neraiyattae uvavanne. Senam tao anamtaram uvvattitta iheva miyaggame nayare vijayassa khattiyassa miyae devie kuchchhimsi puttattae uvavanne Tae nam tisema miyae devie sarire veyana paubbhuya ujjala viula kakkasa pagadha chamda dukkha tivva durahiyasa jappabhiim cha nam miyaputte darae miyae devie kuchchhimsi gabbhattae uvavanne, tappabhiim cha nam miyadevi vijayassa khattiyassa anittha akamta appiya amanunna amanama jaya yavi hottha. Tae nam tise miyae devie annaya kayai puvvarattavarattakalasamayamsi kudumbajagariyae jagaramanie ime eyaruve ajjhatthie chimtie kappie patthie manogae samkappe samuppanne–evam khalu aham vijayassa khattiyassa puvvim ittha kamta piya manunna manama dhejja vesasiya anumaya asi. Jappabhiim cha nam mama ime gabbhe kuchchhimsi gabbhattae uvavanne, tappabhiim cha nam aham vijayassa khattiyassa anittha akamta appiya amanunna amanama jaya yavi hottha. Nechchhai nam vijae khattie mama namam va goyam va ginhittae, kimamga puna damsanam va paribhogam va? Tam seyam khalu mama eyam gabbham bahuhim gabbhasadanahi ya padanahi ya galanahi ya maranahi ya sadittae va padittae va galittae va marittae va–evam sampehei, sampehetta bahuni kharani ya kaduyani ya tuvarani ya gabbhasadanani ya padanani ya galanani ya maranani ya khayamani ya piyamani ya ichchhai tam gabbham sadittae va padittae va galittae va marittae va, no cheva nam se gabbhe sadai va padai va galai va marai va. Tae nam sa miyadevi jahe no samchaei tam gabbham sadittae va padittae va galittae va marittae va tahe samta tamta paritamta akamiya asayamvasa tam gabbham duhamduhenam parivahai. Tassa nam daragassa gabbhagayassa cheva attha nalio abbhimtarappavahao, attha nalio bahira-ppavahao, attha puyappavahao, attha soniyappavahao, duve duve kannamtaresu, duve duve achchhiamtaresu, duve duve nakkamtaresu, duve duve dhamaniamtaresu abhikkhanam-abhikkhanam puyam cha soniyam cha parisavamanio-parisavamanio cheva chitthamti. Tassa nam daragassa gabbhagayassa cheva aggie namam vahi paubbhue. Je nam se darae aharei, se nam khippameva viddhamsamagachchhai, puyattae ya soniyattae ya parinamai, tam pi ya se puyam cha soniyam cha aharei. Tae nam sa miyadevi annaya kayai navanham masanam bahupadipunnanam daragam payaya–jatiamdhe jatimue jatibahire jatipamgule humde ya vayavve. Natthi nam tassa daragassa hattha va paya va kanna va achchhi va nasa va. Kevalam se tesim amgo-vamganam agiti agitimette. Tae nam sa miyadevi tam daragam humdam amdharuvam pasai, pasitta bhiya tattha tasiya uvvigga samjayabhaya ammaghaim saddavei, saddavetta evam vayasi–gachchhaha nam devanuppiya! Tumam eyam daragam egamte ukkurudiyae ujjhahi. Tae nam sa ammadhai miyadevie tahatti eyamattham padisunei, padisunetta jeneva vijae khattie teneva uvagachchhai, uvagachchhitta karayalapariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu evam vayasi–evam khalu sami! Miyadevi navanham masanam bahupadipu-nnanam daragam payaya–jatiamdhe jatimue jatibahire jatipamgule humde ya vayavve. Natthi nam tassa daragassa hattha va paya va kanna va achchhi va nasa va. Kevalam se tesim amgovamganam agiti agitimette. Tae nam sa miyadevi tam daragam humdam amdharuvam pasai, pasitta bhiya tattha tasiya uvviga samjayabhaya mamam saddavei, saddavetta evam vayasi–gachchhaha nam tumam devanuppiya! Eyam daragam egamte ukkurudiyae ujjhahi. Tam samdisaha nam sami! Tam daragam aham egamte ujjhami udahu ma. Tae nam se vijae khattie tise ammadhaie amtie eyamattham sochcha taheva sambhamte utthae utthei, utthetta jeneva miyadevi teneva uvagachchhai, uvagachchhitta miyam devim evam vayasi–devanuppie! Tubbham padhame gabbhe. Tam jai nam tumam eyam egamte ukkurudiyae ujjhasi, to nam tubbham paya no thira bhavissai, to nam tumam eyam daragam rahassiyagamsi bhumidharamsi rahassienam bhattapanena padijagaramani-padijagaramani viharahi, to nam tubbham paya thira bhavissai. Tae nam sa miyadevi vijayassa khattiyassa taha tti eyamattham vinaenam padisunei, padisunetta tam daragam rahassiyamsi bhumidharamsi rahassienam bhattapanenam padijagaramani-padijagaramani viharai. Evam khalu goyama! Miyaputte darae pura porananam duchchinnanam duppadikkamtanam asubhanam pavanam kadanam kammanam pavagam phalavittivisesam pachchanubhavamane viharai.
Sutra Meaning Transliteration : Tyarapachhi te ikkai rashtrakute 16 – rogamtakathi abhibhuta thaine kautumbika purushone bolavine kahyum – He devanupriyo! Tame jao, vijaya vardhamana khetakana shrimgataka, trika, chatushka, chatvara, mahapatha, pathamam mota – mota shabdothi udghoshana karata – karata a pramane kaho – devanupriya ! Ahim ikkai rashtrakutana shariramam 16 – rogamtako utpanna thaya chhe, te a – shvasa, khamsi yavat kodha. He devanupriyo ! Je koi vaidya – vaidyaputra, jnyayaka – jnyayakaputra, chikitsaka – chikitsakaputra, je ikkai rashtrakutana te 16 – rogamtakamamno eka pana rogamtakane shamavi de, tene ikkai rashtrakuta vipula arthasampada apashe. Biji – triji vakhata a udghoshana karine mari a ajnya mane pachhi sompo. Tyare te kautumbika purushoe te pramane karine yavat ajnya pachhi sompi. Tyare te vijaya varddhamana khetakamam a ava prakarani udghoshana sambhali, samajine ghana vaidya adi potana hathamam shastrakosha laine pota – potana gherathi nikalya, nikaline vijaya varddhamana khetaka madhye thaine ikkai rashtrakutana ghera avya, avine ikkai rashtrakutana sharirane tapasine, te roganum nidana puchhyum, puchhine ikkai rashtrakutane ghana abhyamgana, udvartana, snehapana, vamana, virechana, apadravana, apasnana, anuvasana, vastikarma, nirodha, shirovedha, takshana, prakshana, shirovasti, tarpana, putapaka, chhala, mula, kamda, patra, pushpa, phala, bija, shilika, gulika, aushadha ane bheshaja vade – te sola rogamtakamamthi ekapana rogamtakane shamavava prayatna karyo, pana temana ekane pana shamavava samartha na thaya. Tyare te ghana vaidyo, vaidyaputro adi jyare solamamna eka pana rogamtakane upashamavi na shakya tyare shramta, tamta, paritamta thaine je dishamamthi avya hata, te ja dishamam pachha gaya. Tyarapachhi ikkai rashtrakuta, vaidya vagere badhae nishedha karyo, tena paricharakoe pana teno tyaga karyo, te aushadha ane bheshaja karavathi pana kheda pamyo, sola rogamtakothi parabhava pamelo te rajya, rashtra yavat amtahpuramam murchchhita, rajya ane rashtrano asvada – prarthana – ichchha – abhilasha karato, artta – duhkhartta – vashartta thai 250 varshanum utkrishta ayu pali kalamase kala karine a ratnaprabha prithvimam utkrishta sagaropamani sthitivala narakione vishe narakipane utpanna thayo. Tyarapachhi tyamthi anamtara chyavine a mrigagrama nagaramam vijaya kshatriyani mrigadevini kukshimam putrapane utpanna thayo. Tyare te mrigadevina shariramam ujjavala yavat jvalamta vedana utpanna thai, jyarathi mrigaputra daraka mrigadevini kukshimam garbhapane utpanna thayo chhe, tyarathi mrigadevi vijayarajane anishta, akamta, apriya, amanojnya, amanama thai. Tyarapachhi te mrigadevie anya koi divase madhyaratrie kutumba jagarikathi jagata a ava prakarano manogata samkalpa utpanna thayo – e pramane hum vijaya kshatriyane purve ishta adi, dhyeya, vishvasaniya, anumata hati. Jyarathi mari kukshimam a garbha garbhapane utpanna thayo chhe, tyarathi hum vijaya kshatriyane anishta yavat amanojnya thai chhum. Vijaya kshatriya mara nama ke gotrane pana grahana karava ichchhata nathi. To mari same jovum ke bhogopabhoga to kyamthi ja hoya\? Tethi mare nishche a garbhane ghana garbhashatana – patana – galana – marana vade shatana adine yogya chhe. A pramane vichara karyo. Vicharine ghana ja khara, kadava, tura adi garbhashatana aushadhane khati ane piti te garbhanum shatana adi karavane ichchhava lagi, pana te garbhanum shatana – patana – galana – marana na thayum. Tyare teni shramta, tamta, paritamta, akamita, paradhina thai duhkhe duhkhe garbhane vaheva lagi. Te balaka garbhamam hato tyare ja tene atha nadi shariramam ane atha nadi sharirani bahara vaheti hati, atha parune ane atha lohine vahavati hati. Babbe nadi kanana chhidramam, babbe amkhamam, babbe nakamam, babbe dhamanimam varamvara paru – lohine jharati hati. Te balaka garbhamam hato tyarathi ja agnika name vyadhi pragatelo, tethi te balaka je kami khato, te turamta vidhvamsa pamato hato ane paru tatha lohipane parinamato hato. Te pana te paru ane lohi khai jato. Pachhi te mrigadevie anya koi divase nava masa pratipurna thata balakane janma apyo, je jatiamdha yavat akriti matra hato. Tyare te mrigadevi te balakane humda ane amdharupa jue chhe. Joine bhayabhita adi thaine ambadhatrine bolave chhe. Ambadhatrine kahyum – he devanupriya ! Tame a balakane ekamta ukaradamam phemki do. Tyarapachhi te ambadhatrie mrigadevine ‘tahatti’ kahi a arthane svikaryo. Svikarine vijaya kshatriya pase avi, avine be hatha jodi, ama kahyum He svami! Mrigadevie nava masa purna thatam yavat akriti matra chhe. Pachhi te mrigadevi, te humda ane amdharupane joine bhayabhita, trasta, udvigna, samjatabhaya thaine mane bolavine a pramane kahyum – he devanupriya! Tum ja ane a balakane ekamtamam ukaradamam phemki do. To he svami ! Ajnya apo ke a balakane ekamtamam ukaradamam phemku ke nahim\? Tyare te vijaya kshatriye, te ambadhatri pase a vata sambhali, te rite ja sambhramta thai ubho thayo, thaine mriga devi pase avyo, avine mrigadevine kahyum – he devanupriya ! A taro pahelo garbha chhe, jo tum ane ekamta ukaradamam phemkisha, to tari praja sthira thashe nahim, to tum a balakane gupta rite bhomyaramam koi na jane tema bhojana – pana vade palana – poshana karati vichara. To tari praja sthira thashe, Tyare mrigadevie vijaya kshatriyani a vatane ‘tahatti’ kahi vinaya vade svikari, svikarine te balakane gupta rite bhomyaramam koi na jane tema bhojana – pana vade palana karati rahi. He gautama ! Mrigaputra balaka purva kalakrit chiramtana yavat karmane anubhavata vichare chhe.