Sutra Navigation: Prashnavyakaran ( પ્રશ્નવ્યાપકરણાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105438
Scripture Name( English ): Prashnavyakaran Translated Scripture Name : પ્રશ્નવ્યાપકરણાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

संवर द्वार श्रुतस्कंध-२

अध्ययन-३ दत्तानुज्ञा

 Translated Chapter :

સંવર દ્વાર શ્રુતસ્કંધ-૨

અધ્યયન-૩ દત્તાનુજ્ઞા
Section : Translated Section :
Sutra Number : 38 Category : Ang-10
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] जंबू! दत्ताणुण्णायसंवरो नाम होति ततियं–सुव्वतं महव्वतं गुणव्वतं परदव्वहरणपडिविरइकरणजुत्तं अपरिमियमणं-ततण्हामणुगय महिच्छ मणवयणकलुस आयाणसुनिग्गहियं सुसंजमियमण हत्थ पायनिहुयं निग्गंथं नेट्ठिकं निरुत्तं निरासवं निब्भयं विमुत्तं उत्तमनरवसभ पवरबलवग सुविहिय-जनसंमतं परमसाहुधम्मचरणं। जत्थ य गामागर नगर निगम खेड कब्बड मडंब दोणमुह संवाह पट्टणासमगयं च किंचि दव्वं मणि मुत्त सिल प्पवाल कंस दूस रयय वरकणग रयणमादिं पडियं पम्हुट्ठं विप्पणट्ठं न कप्पति कस्सति कहेउं वा गेण्हिउं वा। अहिरण्णसुवण्णिकेण समलेट्ठुकंचनेनं अपरिग्गहसंवुडेणं लोगंमि विहरियव्वं। जं पि य होज्जा हि दव्वजातंखलगतं खेत्तगतं रण्णमंतरगतं व किंचि पुप्फ फल तय प्पवाल कंद मूल तण कट्ठ सक्कराइं अप्पं व बहुं व अणुं व थूलगं वा न कप्पति ओग्गहे अदिन्नंमि गिण्हिउं जे। हणिहणि ओग्गहं अणुण्णविय गेण्हियव्वं। वज्जेयव्वो य सव्वकालं अचियत्तघरप्पवेसो, अचियत्तभत्तपाणं अचियत्त-पीढ फलग सेज्जा संथारग वत्थ पत्त कंबल दंडग रयहरण निसेज्ज चोलपट्टग मुहपोत्तिय पायपुंछणाइ भायण भंडोवहि उवकरणं परपरिवाओ परस्स दोसो परववएसेणं जं च गेण्हइ, परस्स नासेइ जं च सुकयं, दाणस्स य अंतरातियं, दाणविप्पणासो, पेसुन्नं चेव मच्छरित्तं च। जे वि य पीढ फलग सेज्जा संथारग वत्थ पाय कंबल रओहरण निसेज्ज चोलपट्टग मुहपोत्तिय पायपुंछणादि भायण भंडोवहि उवकरणं असंविभागी, असंगहरुई, तव-वइतेणे य रूवतेणे य, आयारे चेव भावतेणे य, सद्दकरे ज्झंज्झकरे कलहकरे वेरकरे विकहकरे असमाहिकारके, सया अप्पमाणभोई सततं अनुबद्धवेरे य निच्चरोसी, से तारिसए नाराहए वयमिणं। अह केरिसए पुणाइं आराहए वयमिणं? जे से उवहि भत्तपाणदाण संगहण कुसले अच्चंतबाल दुब्बल गिलाण वुड्ढ खमके पवत्ति आयरिय उवज्झाए सेहे साहम्मिए तवस्सी कुल गण संघ चेइयट्ठे य निज्जरट्ठी वेयावच्चं अणिस्सियं दसविहं बहुविहं करेति, न य अचियत्तस्स घरं पविसइ, न य अचियत्तस्सगेण्हइ भत्तपाणं, न य अचियत्तस्स सेवइ पीढ फलग सेज्जा संथारग वत्थ पाय कंबल दंडग रओहरण निसेज्ज चोल-पट्टय मुहपोत्तिय पायपुंछणाइ भायण भंडोवहि उवगरणं, न य परिवायं परस्स जंपति, ण यावि दोसे परस्स गेण्हति, परववएसेनवि न किंचि गेण्हति, न य विपरिणामेति कंचि जनं, न यावि नासेति दिन्न-सुकयं, दाऊण य काऊण य न होइ पच्छाताविए, संविभागसीले संगहोवग्गहकुसले, से तारिसए आराहए वयमिणं। इमं च परदव्वहरणवेरमण परिरक्खणट्ठयाए पावयणं भगवया सुकहियं अत्तहियं पेच्चा-भाविकं आगमेसिभद्दं सुद्धं नेयाउयं अकुडिलं अणुत्तरं सव्वदुक्खपावाण विओसमणं। तस्स इमा पंच भावणा ततियस्स वतस्स होंति परदव्वहरणवेरमण परिरक्खणट्ठयाए। पढमं–देवकुल सभा प्पवा आवसह रुक्खमूल आराम कंदरा आगर गिरिगुहकम्मंत उज्जान जाणसाल कुवितसाल मंडव सुन्नघर सुसाण लेण आवणे, अण्णंमि य एवमादियंमि दगमट्टिय बीज हरित तसपाण असंसत्ते अहाकडे फासुए विवित्ते पसत्थे उवस्सए होइ विहरियव्वं। आहाकम्मं–बहुले य जे से आसित्त संमज्जिओसित्त सोहिय छायण दुमण लिंपण अनुलिंपण जलण भंडचालण, अंतो बहिं च असंजमो जत्थ वट्टती, संजयाण अट्ठावज्जेयव्वे हु उवस्सए से तारिसए सुत्तपडिकुट्ठे। एवं विवित्तवासवसहिसमितिजोगेण भावितो भवति अंतरप्पा, निच्चं अहिकरण करण कारावण पावकम्मविरत्ते दत्ताणुण्णाय-ओग्गहरुई। बितियं–आरामुज्जाण काणण वणप्पदेसभागे जं किंचि इक्कडं व कढिणगं व जंतुगं वपरा-मेरा कुच्च कुस डब्भ पलाल मूयग वल्लय पुप्प फल तय प्पवाल कंद मूल तण कट्ठ सक्कराइं गेण्हइ सेज्जोवहिस्स अट्ठा, न कप्पए ओग्गहे अदिण्णंमि गेण्हिउं जे। हणिहणि ओग्गहं अणुण्णविय गेण्हियव्वं। एवं ओग्गहसमितिजोगेण भावितो भवति अंतरप्पा, निच्चं अहिकरण करण कारावण पावकम्मविरते दत्ताणुण्णाय ओग्गहरुई। ततियं–पीढ फलग सेज्जा संथारगट्ठयाए रुक्खा न छिंदियव्वा, न य छेदणेण भेयणेण य सेज्जा कारेयव्वा। जस्सेव उवस्सए वसेज्ज सेज्जं तत्थेव गवेसेज्जा, न य विसमं समं करेज्जा, न निवाय पवाय उस्सुकत्तं, न डंसमसगेसु खुभिय-व्वं अग्गी धूमो य न कायव्वो। एवं संजमबहुले संवरबहुले संवुडबहुले समाहिबहुले धीरे काएण फासयंते सययं अज्झप्पज्झाणजुत्ते समिए एगे चरेज्ज धम्मं। एवं सेज्जासमितिजोगेण भावितो भवति अंतरप्पा, निच्चं अहिकरण करण कारावण पावकम्मविरते दत्ताणुण्णाय ओग्गहरुई। चउत्थं–साहारणपिंडपातलाभे भोत्तव्वं संजएण समियं, न सायसूयाहिकं, न खद्धं, न वेइयं, न तुरियं, न चवलं, न साहसं, न य परस्स पीलाकरं सावज्जं, तह भोत्तव्वं जह से ततियवयं न सीदति। साहारणपिंडवायलाभे सुहुमंअदिन्नादानवय नियम वेरमणं। एवं साहारणपिंडवायलाभ समितिजोगेण भावितो भवति अंतरप्पा, निच्चं अहिकरण करण कारावण पावकम्मविरत्ते दत्ताणु-ण्णाय ओग्गहरुती। पंचमगं–साहम्मिएसु विणओ पउंजियव्वो, उवकारण पारणासु विनओ पउंजियव्वो, वायण परियट्टणासु विनओ पउंजियव्वो, दाण गहण पुच्छणासु विणओ पउंजियव्वो, निक्खमण पवेसणासु विणओ पउंजियव्वो, अण्णेसु य एवमाइएसु बहुसु कारणसएसु वणओ पउंजियव्वो। विनओ वि तवो तवो वि धम्मो, तम्हा विनओ पउंजियव्वो गुरूसु साहूसु तवस्सीसु य। एवं विनएण भाविओ भवति अंतरप्पा, णिच्चं अहिकरण करण कारावण पावकम्मविरत्ते दत्ताणुण्णाय ओग्गहरुई। एवमिणं संवरस्स दारं सम्मं संवरियं होइ सुपणिहियंइमेहिं पंचहि वि कारणेहिं मण वयण काय परिरक्खिएहिं। निच्चं आमरणतं च एस जोगो णेयव्वो धितिमया मतिमया अनासवो अकलुसो अच्छिद्दो अपरिस्सावी असंकिलिट्ठो सुद्धो सव्वजिणमणुन्नाओ। एवं ततियं संवरदारं फासियं पालियं सोहियं तीरियं किट्टियंआराहियं आणाए अनुपालियं भवति। एवं नायमुणिणा भगवया पण्णवियं परूवियं पसिद्धं सिद्धवरसासणमिणं आघवियं सुदेसियं पसत्थं। ततियं संवरदारं समत्तं।
Sutra Meaning : હે જંબૂ ! ત્રીજું સંવરદ્વાર ‘‘દત્તાનુજ્ઞાત’’ નામે છે. હે સુવ્રત ! આ મહાવ્રત છે તથા અણુવ્રત પણ છે. આ પરકીય દ્રવ્યના હરણની નિવૃત્તિરૂપ ક્રિયાથી યુક્ત છે. આ વ્રત. અપરિમિત – અનંત તૃષ્ણાથી અનુગત મહાઅભિલાષાથી યુક્ત મન, વચન દ્વારા પાપમય પરદ્રવ્ય – હરણનો સમ્યક્‌ નિગ્રહ કરે છે. આ વ્રતના પ્રભાવે. મન સુસંયમિત થાય છે. હાથ – પગ પરધનના ગ્રહણથી વિરત થઈ જાય છે. આ વ્રત નિર્ગ્રન્થ, નૈષ્ઠિક, નિરુક્ત, નિરાસ્રવ, નિર્ભય અને વિમુક્ત છે. પ્રધાન નરવૃષભ, પ્રવર બળવાન, સુવિહિતજન સંમત છે. શ્રેષ્ઠ સાધુનું ધર્માચરણ છે. આ વ્રતમાં. ગામ, આકર, નગર, નિગમ, ખેટ, કર્બટ, મડંબ, દ્રોણમુખ, સંબાધ, પટ્ટન કે આશ્રમમાં પડેલ ઉત્તમ મણિ, મોતી, શિલા, પ્રવાલ, કાંસુ, વસ્ત્ર, ચાંદી, સોનું, રત્ન આદિ કોઈ પણ દ્રવ્ય પડેલ – ભૂલાયેલ – ગુમાવાયેલ હોય, તો તે વિષયમાં કોઈને કહેવાનું કે ઉઠાવી લેવાનું કલ્પતુ નથી. કેમ કે સાધુને. હિરણ્ય – સુવર્ણના ત્યાગી બનીને, પાષાણ અને સુવર્ણમાં સમભાવ રાખી, અપરિગ્રહી અને સંવૃત્ત થઈને લોકમાં વિચરવું જોઈએ. કોઈપણ દ્રવ્ય – વસ્તુ ખલિહાન, ખેતર, જંગલમાં પડેલી હોય, કોઈ ફૂલ, ફળ, છાલ, પ્રવાલ, કંદમૂળ, તૃણ, કાષ્ઠ કે કાંકરા હોય, તે અલ્પ કે ઘણું હોય, સૂક્ષ્મ કે સ્થૂળ હોય તો પણ સ્વામીના આપ્યા વિના કે આજ્ઞા લીધા વિના ગ્રહણ કરવી ન કલ્પે. ઘર કે સ્થંડિલ ભૂમિ પણ આજ્ઞા પ્રાપ્ત કર્યા વિના ગ્રહણ કરવી ઉચિત નથી. નિત્ય અવગ્રહની આજ્ઞા લઈને જ તેને લેવી જોઈએ. અપ્રીતિકરના ઘરમાં પ્રવેશ, અપ્રીતિકરના ભોજન – પાન, અપ્રીતિકરના પીઠ, ફલક, શય્યા, સંસ્તારક, વસ્ત્ર, પાત્ર, કંબલ, દંડ, રજોહરણ, નિષદ્યા, ચોલપટ્ટક, મુહપત્તિ, પાદપ્રોંછનક, ભાજન, ભાંડ, ઉપધિ, ઉપકરણ ગ્રહણ કરવી નહીં. પર પરિવાદ, પરદોષ કથન અને પરવ્યપદેશ ન કરવો. બીજાના નામે કંઈ ગ્રહણ કરે, સુકૃત્‌નો નાશ કરે, દાનમાં અંતરાય કરે, દાનનો નાશ કરે, પૈશુન્ય – માત્સર્ય કરે તો આ બધાનો નિષેધ હોવાથી તેમ ન કરવુ.. જે કંઈ પીઠ, ફલક, શય્યા, સંસ્તારક, વસ્ત્ર, પાત્ર, કંબલ, મુહપત્તિ, પાદ પ્રોંછનાદિ, ભાજન, ભાંડ, ઉપકરણ, ઉપધિનો સંવિભાગ ન કરે, અસંગ્રહરૂચિ હોય, તપચોર – વચનચોર – રૂપચોર – આચારચોર – ભાવચોર હોય. જે શબ્દ – ઝંઝા – કલહ – વૈર – વિકથા કે અસમાધિકર હોય, સદા અપ્રમાણભોજી, સતત અનુબદ્ધ વૈરયુક્ત, નિત્ય રોષયુક્ત તે અસ્તેય વ્રતનો આરાધક ન થાય. આ અસ્તેયવ્રતનો આરાધક કોણ થાય ? જે તે ઉપધિ, ભોજન, પાનના સંગ્રહ અને દાનમાં કુશળ હોય. અત્યંત બાલ, દુર્બલ, ગ્લાન, વૃદ્ધ, ક્ષપક આદિ તથા પ્રવર્તક, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, શૈક્ષ, આધર્મિક, તપસ્વી, કુલ, ગણ, સંઘ, ચૈત્યને માટે, નિર્જરાર્થે, જે અનિશ્રિત હોય, તે જ બહુ પ્રકારે દશવિધ વૈયાવચ્ચ કરી શકે છે. તે અપ્રીતિકારક – ઘરમાં પ્રવેશે નહીં, ભોજન – પાન ન લે, કે તેના પીઠ, ફલક, શય્યા, સંસ્તારક, વસ્ત્ર, પાત્ર, કંબલ, દંડ, રજોહરણ, નિષદ્યા, ચોલપટ્ટક, મુહપત્તિ, પાદપ્રોંછનક, ભાજન, ભાંડ, ઉપધિ, ઉપકરણ સેવતા – વાપરતા નથી. બીજાનો પરિવાદ – નિંદા ન કરે. બીજાના દોષોને ગ્રહણ ન કરે, બીજાના નામે પણ કંઈ ગ્રહણ ન કરે. કોઈને વિપરિણામિત ન કરે, બીજાના દાનાદિ સુકૃત્‌નો અપલાપ ન કરે. જે દાનાદિ કે વૈયાવચ્ચ કરીને પશ્ચાત્તાપ ન કરે, એવા સંવિભાગશીલ, સંગ્રહ – અવગ્રહ કુશલ, આ વ્રતના આરાધક થાય. પરદ્રવ્યહરણ વિરમણરૂપ આ વ્રતના રક્ષણાર્થે ભગવંતે આ પ્રવચન સારી રીતે કહેલ છે, તે આત્મહિતકર, આગામી ભવમાં શુભ ફળદાયી, કલ્યાણકર, શુદ્ધ, ન્યાયિક, અકુટિલ, અનુત્તર, સર્વદુઃખ અને પાપનું ઉપશામક છે. તે પરદ્રવ્યહરણ વિરમણ એવા ત્રીજા વ્રતના રક્ષણને માટે આ પાંચ ભાવનાઓ કહેલી છે. તે આ – ૧. દેવકુલ, સભા, પ્રપા, આવસથ, વૃક્ષમૂળ, આરામ, કંદરા, આકર, ગિરિગુફા, કર્મ, ઉદ્યાન, યાનશાળા, કુપ્ય – શાળા, મંડપ, શૂન્યગૃહ, સ્મશાન, લયન, આપણ, બીજા પણ આવા પ્રકારના અન્ય સ્થાનોમાં, જે સચિત્ત જળ – માટી, બીજ, દુર્વા આદિ હરિત, ત્રસ – પ્રાણ જીવથી રહિત હોય, યથાકૃત – પ્રાસુક – વિવિક્ત – પ્રશસ્ત હોય, એવા ઉપાશ્રયમાં સાધુએ વિચરવું. પરંતુ. ... આધાકર્મની બહુલતાવાળા, આસિક્ત, સંમાર્જિત, ઉત્સિક્ત, શોભિત, છાદન – દૂમન – લિંપણ – અનુલિંપણ – જ્વલન – ભાંડચાલણ એવા સ્થાન હોય., જ્યાં અંદર – બહાર અસંયમ – જીવ વિરાધના થતી હોય, આ બધું જ્યાં સાધુના નિમિત્તે થતું કે થયું હોય તેવા ઉપાશ્રય – સ્થાન સાધુ માટે વર્જ્ય છે. તે સ્થાનો સૂત્રમાં પ્રતિષેધ કરાયેલા છે. આ રીતે વિવિક્ત સ્થાનમાં વસવારૂપ સમિતિ યોગથી ભાવિત અંતરાત્મા મુનિ સદા દુર્ગતિના કારણરૂપ પાપકર્મને કરવા, કરાવવાથી નિવૃત્ત થાય છે તથા દત્ત – અનુજ્ઞાત અવગ્રહમાં રુચિવાળા થાય છે. ૨. બીજી ભાવના – આરામ, ઉદ્યાન, કાનન, વન આદિ સ્થાનોમાં જે કંઈ પણ ઇક્કડ, કઠિનગ, જંતુગ, પરા – મેર – કુર્ચ – કુશ – દર્ભ – પલાલ – મૂયક – વલ્વજ – પુષ્પ – ફળ – ત્વચા – પ્રવાલ – કંદ – મૂલ – તૃણ – કાષ્ઠ – કંકર આદ દ્રવ્ય શય્યા – ઉપધિને માટે ગ્રહણ કરે છે. તો આ ઉપાશ્રયની અંદરની ગ્રાહ્ય વસ્તુને દાતા દ્વારા આપ્યા વિના ગ્રહણ કરવાનું ન કલ્પે, પણ પ્રતિદિન અવગ્રહ અનુજ્ઞા લઈને ગ્રહણ કરવું જોઈએ. આ પ્રમાણે અવગ્રહ સમિતિ યોગથી ભાવિત અંતરાત્મા નિત્ય અધિકરણ કરણ – કારાવણ, પાપકર્મથી વિરત દત્ત – અનુજ્ઞાત અવગ્રહની રૂચિવાળો થાય. ૩. ત્રીજી ભાવના – પીઠ, ફલક, શય્યા, સંસ્તારકને માટે વૃક્ષો છેદવા નહીં. છેદન – ભેદન વડે શય્યા તૈયાર ન કરાવવી. જેના ઉપાશ્રયમાં નિવાસ કરે, ત્યાં જ શય્યાની ગવેષણા કરવી જોઈએ, તે વિષમભૂમિને સમ ન કરે, પવન વિનાના સ્થાનને પવનવાળુ ન કરે, તે માટે ઉત્સુક ન થાય. ડાંસ – મચ્છરને ક્ષોભિત કરવા અગ્નિનો ધૂમાડો ન કરે. એ પ્રમાણે સંયમ – સંવર – સંવૃત્ત – સમાધિ બહુલ, ધીર મુનિ, કાયાથી વ્રતને પાળતા, સતત અધ્યાત્મ – ધ્યાન યુક્ત, સમિત થઈને એકાકી ધર્મ આચરણ કરે. આ પ્રમાણે શય્યા સમિતિયોગથી ભાવિત અંતરાત્મા – મુનિ સદા દુર્ગતિના કારણભૂત પાપકર્મથી વિરત અને દત્ત અનુજ્ઞાત અવગ્રહ રૂચિ થાય છે. ૪. ચોથી ભાવના – બધા સાધુ માટે સાધારણ, સંમિલિત ભોજન – પાણી આદિ મળે ત્યારે સાધુએ સમ્યક્‌ રીતે, યતનાપૂર્વક વાપરવા જોઈએ. શાક અને સૂપ – દાળની અધિકતાવાળુ ભોજન ન ખાવુ. વેગથી – ત્વરાથી – ચપળતાથી – વિચાર્યા વિના – બીજાને પીડાકર અને સાવદ્ય હોય તેવું ભોજન ન કરવું જેથી ત્રીજા વ્રતમાં બાધા ન થાય. આ સાધારણ ભોજન – પાનના લાભમાં સૂક્ષ્મ અદત્તાદાન વ્રત – નિયમ વિરમણ છે. આ પ્રમાણે સાધારણ ભોજન – પાન લાભમાં સમિતિયોગથી ભાવિત અંતરાત્મા સદા દુર્ગતિહેતુ પાપકર્મ કરણ – કરાવણથી વિરત થાય છે અને દત્ત અનુજ્ઞાત અવગ્રહની રૂચિ વાળો થાય છે. ૫. પાંચમી ભાવના – સાધર્મિક પ્રતિ વિનયનો વ્યવહાર કરવો. ઉપકરણ અને પારણામાં, વાચના અને પરિવર્તનામાં, દાન – ગ્રહણ અને પૃચ્છનામાં, નિષ્ક્રમણ અને પ્રવેશમાં વિનયને પ્રયોજવો જોઈએ. આ સિવાય, આવા પ્રકારના સેંકડો કારણોમાં વિનય પ્રયોજવો જોઈએ. કેમ કે વિનય એ જ તપ છે, તપ એ જ ધર્મ છે. તેથી વિનય આચરણ કરવું જોઈએ. આ વિનય; ગુરુ, સાધુ, તપસ્વીનો કરવો. આ પ્રમાણે વિનયથી ભાવિત અંતરાત્મા નિત્ય દુર્ગતિના હેતુરૂપ પાપકર્મ કરવા – કરાવવાના કર્મથી વિરત તથા દત્ત અનુજ્ઞાત અવગ્રહ રૂચિ થાય છે. આ પ્રમાણે આ ત્રીજું સંવરદ્વાર સારીરીતે પાલન કરતા સુપ્રણિહિત મન, વચન, કાયાના યોગથી આ પાંચ ભાવનાનું નિત્ય આમરણાંત આરાધન કરવું. તે અનાસ્રવ યાવત મંગલમય છે. આ પ્રમાણે ત્રીજું સંવરદ્વાર સ્પર્શિત, પાલિત, શોધિત, તીરિત, કીર્તિત, આરાધિત અને અનુપાલિત થાય છે. જ્ઞાત મુનિ ભગવંત દ્વારા આ પ્રમાણે પ્રજ્ઞાપિત, પ્રરૂપિત, પ્રસિદ્ધ, સિદ્ધ, આઘવિત, સુદેશિત, પ્રશસ્ત છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] jambu! Dattanunnayasamvaro nama hoti tatiyam–suvvatam mahavvatam gunavvatam paradavvaharanapadiviraikaranajuttam aparimiyamanam-tatanhamanugaya mahichchha manavayanakalusa ayanasuniggahiyam susamjamiyamana hattha payanihuyam niggamtham netthikam niruttam nirasavam nibbhayam vimuttam uttamanaravasabha pavarabalavaga suvihiya-janasammatam paramasahudhammacharanam. Jattha ya gamagara nagara nigama kheda kabbada madamba donamuha samvaha pattanasamagayam cha kimchi davvam mani mutta sila ppavala kamsa dusa rayaya varakanaga rayanamadim padiyam pamhuttham vippanattham na kappati kassati kaheum va genhium va. Ahirannasuvannikena samaletthukamchanenam apariggahasamvudenam logammi vihariyavvam. Jam pi ya hojja hi davvajatamkhalagatam khettagatam rannamamtaragatam va kimchi puppha phala taya ppavala kamda mula tana kattha sakkaraim appam va bahum va anum va thulagam va na kappati oggahe adinnammi ginhium je. Hanihani oggaham anunnaviya genhiyavvam. Vajjeyavvo ya savvakalam achiyattagharappaveso, achiyattabhattapanam achiyatta-pidha phalaga sejja samtharaga vattha patta kambala damdaga rayaharana nisejja cholapattaga muhapottiya payapumchhanai bhayana bhamdovahi uvakaranam paraparivao parassa doso paravavaesenam jam cha genhai, parassa nasei jam cha sukayam, danassa ya amtaratiyam, danavippanaso, pesunnam cheva machchharittam cha. Je vi ya pidha phalaga sejja samtharaga vattha paya kambala raoharana nisejja cholapattaga muhapottiya payapumchhanadi bhayana bhamdovahi uvakaranam asamvibhagi, asamgaharui, Tava-vaitene ya ruvatene ya, ayare cheva bhavatene ya, Saddakare jjhamjjhakare kalahakare verakare vikahakare asamahikarake, saya appamanabhoi satatam anubaddhavere ya nichcharosi, se tarisae narahae vayaminam. Aha kerisae punaim arahae vayaminam? Je se uvahi bhattapanadana samgahana kusale achchamtabala dubbala gilana vuddha khamake pavatti ayariya uvajjhae sehe sahammie tavassi kula gana samgha cheiyatthe ya nijjaratthi veyavachcham anissiyam dasaviham bahuviham kareti, na ya achiyattassa gharam pavisai, na ya achiyattassagenhai bhattapanam, na ya achiyattassa sevai pidha phalaga sejja samtharaga vattha paya kambala damdaga raoharana nisejja chola-pattaya muhapottiya payapumchhanai bhayana bhamdovahi uvagaranam, na ya parivayam parassa jampati, na yavi dose parassa genhati, paravavaesenavi na kimchi genhati, na ya viparinameti kamchi janam, na yavi naseti dinna-sukayam, dauna ya kauna ya na hoi pachchhatavie, samvibhagasile samgahovaggahakusale, se tarisae arahae vayaminam. Imam cha paradavvaharanaveramana parirakkhanatthayae pavayanam bhagavaya sukahiyam attahiyam pechcha-bhavikam agamesibhaddam suddham neyauyam akudilam anuttaram savvadukkhapavana viosamanam. Tassa ima pamcha bhavana tatiyassa vatassa homti paradavvaharanaveramana parirakkhanatthayae. Padhamam–devakula sabha ppava avasaha rukkhamula arama kamdara agara giriguhakammamta ujjana janasala kuvitasala mamdava sunnaghara susana lena avane, annammi ya evamadiyammi dagamattiya bija harita tasapana asamsatte ahakade phasue vivitte pasatthe uvassae hoi vihariyavvam. Ahakammam–bahule ya je se asitta sammajjiositta sohiya chhayana dumana limpana anulimpana jalana bhamdachalana, amto bahim cha asamjamo jattha vattati, samjayana atthavajjeyavve hu uvassae se tarisae suttapadikutthe. Evam vivittavasavasahisamitijogena bhavito bhavati amtarappa, nichcham ahikarana karana karavana pavakammaviratte dattanunnaya-oggaharui. Bitiyam–aramujjana kanana vanappadesabhage jam kimchi ikkadam va kadhinagam va jamtugam vapara-mera kuchcha kusa dabbha palala muyaga vallaya puppa phala taya ppavala kamda mula tana kattha sakkaraim genhai sejjovahissa attha, na kappae oggahe adinnammi genhium je. Hanihani oggaham anunnaviya genhiyavvam. Evam oggahasamitijogena bhavito bhavati amtarappa, nichcham ahikarana karana karavana pavakammavirate dattanunnaya oggaharui. Tatiyam–pidha phalaga sejja samtharagatthayae rukkha na chhimdiyavva, na ya chhedanena bheyanena ya sejja kareyavva. Jasseva uvassae vasejja sejjam tattheva gavesejja, na ya visamam samam karejja, na nivaya pavaya ussukattam, na damsamasagesu khubhiya-vvam aggi dhumo ya na kayavvo. Evam samjamabahule samvarabahule samvudabahule samahibahule dhire kaena phasayamte sayayam ajjhappajjhanajutte samie ege charejja dhammam. Evam sejjasamitijogena bhavito bhavati amtarappa, nichcham ahikarana karana karavana pavakammavirate dattanunnaya oggaharui. Chauttham–saharanapimdapatalabhe bhottavvam samjaena samiyam, na sayasuyahikam, na khaddham, na veiyam, na turiyam, na chavalam, na sahasam, na ya parassa pilakaram savajjam, taha bhottavvam jaha se tatiyavayam na sidati. Saharanapimdavayalabhe suhumamadinnadanavaya niyama veramanam. Evam saharanapimdavayalabha samitijogena bhavito bhavati amtarappa, nichcham ahikarana karana karavana pavakammaviratte dattanu-nnaya oggaharuti. Pamchamagam–sahammiesu vinao paumjiyavvo, uvakarana paranasu vinao paumjiyavvo, vayana pariyattanasu vinao paumjiyavvo, dana gahana puchchhanasu vinao paumjiyavvo, nikkhamana pavesanasu vinao paumjiyavvo, annesu ya evamaiesu bahusu karanasaesu vanao paumjiyavvo. Vinao vi tavo tavo vi dhammo, tamha vinao paumjiyavvo gurusu sahusu tavassisu ya. Evam vinaena bhavio bhavati amtarappa, nichcham ahikarana karana karavana pavakammaviratte dattanunnaya oggaharui. Evaminam samvarassa daram sammam samvariyam hoi supanihiyamimehim pamchahi vi karanehim mana vayana kaya parirakkhiehim. Nichcham amaranatam cha esa jogo neyavvo dhitimaya matimaya anasavo akaluso achchhiddo aparissavi asamkilittho suddho savvajinamanunnao. Evam tatiyam samvaradaram phasiyam paliyam sohiyam tiriyam kittiyamarahiyam anae anupaliyam bhavati. Evam nayamunina bhagavaya pannaviyam paruviyam pasiddham siddhavarasasanaminam aghaviyam sudesiyam pasattham. Tatiyam samvaradaram samattam.
Sutra Meaning Transliteration : He jambu ! Trijum samvaradvara ‘‘dattanujnyata’’ name chhe. He suvrata ! A mahavrata chhe tatha anuvrata pana chhe. A parakiya dravyana haranani nivrittirupa kriyathi yukta chhe. A vrata. Aparimita – anamta trishnathi anugata mahaabhilashathi yukta mana, vachana dvara papamaya paradravya – haranano samyak nigraha kare chhe. A vratana prabhave. Mana susamyamita thaya chhe. Hatha – paga paradhanana grahanathi virata thai jaya chhe. A vrata nirgrantha, naishthika, nirukta, nirasrava, nirbhaya ane vimukta chhe. Pradhana naravrishabha, pravara balavana, suvihitajana sammata chhe. Shreshtha sadhunum dharmacharana chhe. A vratamam. Gama, akara, nagara, nigama, kheta, karbata, madamba, dronamukha, sambadha, pattana ke ashramamam padela uttama mani, moti, shila, pravala, kamsu, vastra, chamdi, sonum, ratna adi koi pana dravya padela – bhulayela – gumavayela hoya, to te vishayamam koine kahevanum ke uthavi levanum kalpatu nathi. Kema ke sadhune. Hiranya – suvarnana tyagi banine, pashana ane suvarnamam samabhava rakhi, aparigrahi ane samvritta thaine lokamam vicharavum joie. Koipana dravya – vastu khalihana, khetara, jamgalamam padeli hoya, koi phula, phala, chhala, pravala, kamdamula, trina, kashtha ke kamkara hoya, te alpa ke ghanum hoya, sukshma ke sthula hoya to pana svamina apya vina ke ajnya lidha vina grahana karavi na kalpe. Ghara ke sthamdila bhumi pana ajnya prapta karya vina grahana karavi uchita nathi. Nitya avagrahani ajnya laine ja tene levi joie. Apritikarana gharamam pravesha, apritikarana bhojana – pana, apritikarana pitha, phalaka, shayya, samstaraka, vastra, patra, kambala, damda, rajoharana, nishadya, cholapattaka, muhapatti, padapromchhanaka, bhajana, bhamda, upadhi, upakarana grahana karavi nahim. Para parivada, paradosha kathana ane paravyapadesha na karavo. Bijana name kami grahana kare, sukritno nasha kare, danamam amtaraya kare, danano nasha kare, paishunya – matsarya kare to a badhano nishedha hovathi tema na karavu.. Je kami pitha, phalaka, shayya, samstaraka, vastra, patra, kambala, muhapatti, pada promchhanadi, bhajana, bhamda, upakarana, upadhino samvibhaga na kare, asamgraharuchi hoya, tapachora – vachanachora – rupachora – acharachora – bhavachora hoya. Je shabda – jhamjha – kalaha – vaira – vikatha ke asamadhikara hoya, sada apramanabhoji, satata anubaddha vairayukta, nitya roshayukta te asteya vratano aradhaka na thaya. A asteyavratano aradhaka kona thaya\? Je te upadhi, bhojana, panana samgraha ane danamam kushala hoya. Atyamta bala, durbala, glana, vriddha, kshapaka adi tatha pravartaka, acharya, upadhyaya, shaiksha, adharmika, tapasvi, kula, gana, samgha, chaityane mate, nirjararthe, je anishrita hoya, te ja bahu prakare dashavidha vaiyavachcha kari shake chhe. Te apritikaraka – gharamam praveshe nahim, bhojana – pana na le, ke tena pitha, phalaka, shayya, samstaraka, vastra, patra, kambala, damda, rajoharana, nishadya, cholapattaka, muhapatti, padapromchhanaka, bhajana, bhamda, upadhi, upakarana sevata – vaparata nathi. Bijano parivada – nimda na kare. Bijana doshone grahana na kare, bijana name pana kami grahana na kare. Koine viparinamita na kare, bijana danadi sukritno apalapa na kare. Je danadi ke vaiyavachcha karine pashchattapa na kare, eva samvibhagashila, samgraha – avagraha kushala, a vratana aradhaka thaya. Paradravyaharana viramanarupa a vratana rakshanarthe bhagavamte a pravachana sari rite kahela chhe, te atmahitakara, agami bhavamam shubha phaladayi, kalyanakara, shuddha, nyayika, akutila, anuttara, sarvaduhkha ane papanum upashamaka chhe. Te paradravyaharana viramana eva trija vratana rakshanane mate a pamcha bhavanao kaheli chhe. Te a – 1. Devakula, sabha, prapa, avasatha, vrikshamula, arama, kamdara, akara, girigupha, karma, udyana, yanashala, kupya – shala, mamdapa, shunyagriha, smashana, layana, apana, bija pana ava prakarana anya sthanomam, je sachitta jala – mati, bija, durva adi harita, trasa – prana jivathi rahita hoya, yathakrita – prasuka – vivikta – prashasta hoya, eva upashrayamam sadhue vicharavum. Paramtu.\... Adhakarmani bahulatavala, asikta, sammarjita, utsikta, shobhita, chhadana – dumana – limpana – anulimpana – jvalana – bhamdachalana eva sthana hoya., jyam amdara – bahara asamyama – jiva viradhana thati hoya, a badhum jyam sadhuna nimitte thatum ke thayum hoya teva upashraya – sthana sadhu mate varjya chhe. Te sthano sutramam pratishedha karayela chhe. A rite vivikta sthanamam vasavarupa samiti yogathi bhavita amtaratma muni sada durgatina karanarupa papakarmane karava, karavavathi nivritta thaya chhe tatha datta – anujnyata avagrahamam ruchivala thaya chhe. 2. Biji bhavana – arama, udyana, kanana, vana adi sthanomam je kami pana ikkada, kathinaga, jamtuga, para – mera – kurcha – kusha – darbha – palala – muyaka – valvaja – pushpa – phala – tvacha – pravala – kamda – mula – trina – kashtha – kamkara ada dravya shayya – upadhine mate grahana kare chhe. To a upashrayani amdarani grahya vastune data dvara apya vina grahana karavanum na kalpe, pana pratidina avagraha anujnya laine grahana karavum joie. A pramane avagraha samiti yogathi bhavita amtaratma nitya adhikarana karana – karavana, papakarmathi virata datta – anujnyata avagrahani ruchivalo thaya. 3. Triji bhavana – pitha, phalaka, shayya, samstarakane mate vriksho chhedava nahim. Chhedana – bhedana vade shayya taiyara na karavavi. Jena upashrayamam nivasa kare, tyam ja shayyani gaveshana karavi joie, te vishamabhumine sama na kare, pavana vinana sthanane pavanavalu na kare, te mate utsuka na thaya. Damsa – machchharane kshobhita karava agnino dhumado na kare. E pramane samyama – samvara – samvritta – samadhi bahula, dhira muni, kayathi vratane palata, satata adhyatma – dhyana yukta, samita thaine ekaki dharma acharana kare. A pramane shayya samitiyogathi bhavita amtaratma – muni sada durgatina karanabhuta papakarmathi virata ane datta anujnyata avagraha ruchi thaya chhe. 4. Chothi bhavana – badha sadhu mate sadharana, sammilita bhojana – pani adi male tyare sadhue samyak rite, yatanapurvaka vaparava joie. Shaka ane supa – dalani adhikatavalu bhojana na khavu. Vegathi – tvarathi – chapalatathi – vicharya vina – bijane pidakara ane savadya hoya tevum bhojana na karavum jethi trija vratamam badha na thaya. A sadharana bhojana – panana labhamam sukshma adattadana vrata – niyama viramana chhe. A pramane sadharana bhojana – pana labhamam samitiyogathi bhavita amtaratma sada durgatihetu papakarma karana – karavanathi virata thaya chhe ane datta anujnyata avagrahani ruchi valo thaya chhe. 5. Pamchami bhavana – sadharmika prati vinayano vyavahara karavo. Upakarana ane paranamam, vachana ane parivartanamam, dana – grahana ane prichchhanamam, nishkramana ane praveshamam vinayane prayojavo joie. A sivaya, ava prakarana semkado karanomam vinaya prayojavo joie. Kema ke vinaya e ja tapa chhe, tapa e ja dharma chhe. Tethi vinaya acharana karavum joie. A vinaya; guru, sadhu, tapasvino karavo. A pramane vinayathi bhavita amtaratma nitya durgatina heturupa papakarma karava – karavavana karmathi virata tatha datta anujnyata avagraha ruchi thaya chhe. A pramane a trijum samvaradvara saririte palana karata supranihita mana, vachana, kayana yogathi a pamcha bhavananum nitya amaranamta aradhana karavum. Te anasrava yavata mamgalamaya chhe. A pramane trijum samvaradvara sparshita, palita, shodhita, tirita, kirtita, aradhita ane anupalita thaya chhe. Jnyata muni bhagavamta dvara a pramane prajnyapita, prarupita, prasiddha, siddha, aghavita, sudeshita, prashasta chhe.