Sutra Navigation: Gyatadharmakatha ( ધર્મકથાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1104857
Scripture Name( English ): Gyatadharmakatha Translated Scripture Name : ધર્મકથાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

श्रुतस्कंध-१

अध्ययन-१५ नंदीफळ

 Translated Chapter :

શ્રુતસ્કંધ-૧

અધ્યયન-૧૫ નંદીફળ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 157 Category : Ang-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] जइ णं भंते! समणेणं भगवया महावीरेणं चोद्दसमस्स नायज्झयणस्स अयमट्ठे पन्नत्ते, पन्नरसमस्स णं भंते! नायज्झयणस्स के अट्ठे पन्नत्ते? एवं खलु जंबू! तेणं कालेणं तेणं समएणं चंपा नाम नयरी होत्था। पुण्णभद्दे चेइए। जियसत्तू राया। तत्थ णं चंपाए नयरीए धने नामं सत्थवाहे होत्था–अड्ढे जाव अपरिभूए। तीसे णं चंपाए नयरीए उत्तरपुरत्थिमे दिसीभाए अहिच्छत्ता नामं नयरी होत्था–रिद्धत्थिमिय-समिद्धा वण्णओ। तत्थ णं अहिच्छत्ताए नयरीए कनगकेऊ नामं राया होत्था–महया वण्णओ। तए णं तस्स धनस्स सत्थवाहस्स अन्नया कयाइ पुव्वरत्तावरत्तकालसमयंसि इमेयारूवे अज्झत्थिए चिंतिए पत्थिए मनोगए संकप्पे समुप्पज्जित्था–सेयं खलु मम विपुलं पणियभंडमायाए अहिच्छत्तं नयरिं वाणिज्जाए गमित्तए–एवं संपेहेइ, संपेहेत्ता गणिमं च धरिमं च मेज्जं च पारिच्छेज्जं च–चउव्विहं भंडं गेण्हइ, गेण्हित्ता सगडी-सागडं सज्जेइ, सज्जेत्ता सगडी-सागडं भरेइ, भरेत्ता कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी–गच्छह णं तुब्भे देवानुप्पिया! चंपाए नयरीए सिंघाडग जाव महापहपहेसु उग्घोसेमाणा-उग्घोसेमाणा एवं वयह–एवं खलु देवानुप्पिया! धने सत्थवाहे विपुलं पणियं आदाय इच्छइ अहिच्छत्तं नयरिं वाणिज्जाए गमित्तए। तं जो णं देवानुप्पिया! चरए वा चीरिए वा चम्मखंडिए वा भिच्छुंडे वा पंडुरंगे वा गोयमे वा गोव्वतिए वा गिहिधम्मे वा धम्मचिंतए वा अविरुद्ध-विरुद्ध-वुड्ढसावग-रत्तपड-निग्गंथप्पभिई पासंडत्थे वा गिहत्थे वा धनेणं सत्थवाहेणं सद्धिं अहिच्छत्तं नयरिं गच्छइ, तस्स णं धने सत्थवाहे अच्छत्तगस्स छत्तगं दलयइ, अनुवाहणस्स उवाहणाओ दलयइ, अकुंडियस्स कुंडियं दलयइ, अपत्थयणस्स पत्थयणं दलयइ, अपक्खेवगस्स पक्खेवं दलयइ, अंतरा वि य से पडियस्स वा भग्गलुग्गस्स साहेज्जं दलयइ, सुहंसुहेण य अहिच्छत्तं संपावेइ त्ति कट्टु दोच्चंपि तच्चंपि घोसणं घोसेह, घोसेत्ता मम एयमाणत्तियं पच्चप्पिणह। तए णं ते कोडुंबियपुरिसा धनेणं सत्थवाहेणं एवं वुत्ता समाणा हट्ठतुट्ठा चंपाए नयरीए सिंघाडग जाव महापहपहेसु एवं वयासी–हंदि सुणंतु भगवंतो! चंपानयरीवत्थव्वा! बहवे चरगा! वा जाव गिहत्था! वा, जो णं धनेणं सत्थवाहेणं सद्धिं अहि च्छत्तं नयरिं गच्छइ, तस्स णं धने सत्थवाहे अच्छत्तगस्स छत्तगं दलयइ जाव सुहंसुहेण य अहिच्छत्तं संपावेइ त्ति कट्टु दोच्चंपि तच्चंपि घोसणं घोसेत्ता तमाणत्तियं पच्चप्पिणंति। तए णं तेसिं कोडुंबियपुरिसाणं अंतिए एयमट्ठं सोच्चा चंपाए नयरीए बहवे चरगा य जाव गिहत्था य जेणेव धने सत्थवाहे तेणेव उवागच्छंति। तए णं धने सत्थवाहे तेसिं चरगाण य जाव गिहत्थाण य अच्छत्तगस्स छत्तं दलयइ जाव अपत्थयणस्स पत्थयणं दलयइ, दलयित्ता एवं वयासी– गच्छह णं तुब्भे देवानुप्पिया! चंपाए नयरीए बहिया अग्गुज्जाणंसि ममं पडिवालेमाणा-पडिवालेमाणा चिट्ठह। तए णं ते चरगा य जाव गिहत्था य धनेणं सत्थवाहेणं एवं वुत्ता समाणा चंपाए नयरीए बहिया अग्गुज्जाणंसि धनं सत्थवाहं पडिवालेमाणा-पडिवालेमाणा चिट्ठंति। तए णं धने सत्थवाहे सोहणंसि तिहि-करण-नक्खत्तंसि विउलं असन-पान-खाइम-साइमं उवक्खडावेइ, उवक्खडावेत्ता मित्त-नाइ-नियग-सयण-संबंधि-परियणं आमंतेइ, आमंतेत्ता भोयणं भोयावेइ, भोयावेत्ता आपुच्छइ, आपुच्छित्ता सगडी-सागडं जोयावेइ, जोयावेत्ता चंपाओ नयरीओ निग्गच्छइ, निग्गच्छित्ता नाइविप्पगिट्ठेहिं अद्धाणेहिं वसमाणे-वसमाणे सुहेहिं वसहि-पायरासेहिं अंगं जनवयं मज्झंमज्झेणं जेणेव देसग्गं तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता सगडी-सागडं मोयावइ, सत्थनिवेसं करेइ, करेत्ता कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी– तुब्भे णं देवानुप्पिया! मम सत्थनिवेसंसि महया-महया सद्देणं उग्घोसेमाणा -उग्घोसेमाणा एवं वयह–एवं खलु देवानुप्पिया! इमीसे आगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए बहुमज्झदेसभाए, एत्थ णं बहवे नंदिफला नामं रुक्खा–किण्हा जाव पत्तिया पुप्फिया फलिया हरिया रेरिज्जमाणा सिरीए अईव-अईव उवसोभेमाणा चिट्ठंति–मणुण्णा वण्णेणं मणुण्णा गंधेणं मणुण्णा रसेणं मणुण्णा फासेणं मणुण्णा छायाए। तं जो णं देवानुप्पिया! तेसिं नंदिफलाणं रुक्खाणं मूलाणि वा कंदाणि वा तयाणि वा पत्ताणि वा पुप्फाणि वा फलाणि वा बीयाणि वा हरियाणि वा आहारेइ, छायाए वा वीसमइ, तस्स णं आबाए भद्दए भवइ। तओ पच्छा परिणममाणा-परिणममाणा अकाले चेव जीवियाओ ववरोवेंति। तं मा णं देवानुप्पिया! केइ तेसिं नंदिफलाणं मूलाणि वा जाव हरियाणि वा आहरउ, छायाए वा वीसमउ, मा णं से वि अकाले चेव जीवियाओ ववरोविज्जिस्सउ। तुब्भे णं देवानुप्पिया! अन्नेसिं रक्खाणं मूलाणि य जाव हरियाणि य आहारेइ, छायासु वीसमह त्ति घोसणं घोसेह, घोसेत्ता मम एयमाणत्तियं पच्चप्पिणह। ते वि तहेव घोसणं घोसेत्ता तमाणत्तियं पच्चप्पिणंति। तए णं धने सत्थवाहे सगडी-सागडं जोएइ, जोएत्ता जेणेव नंदिफला रुक्खा तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता तेसिं नंदिफलाणं अदूरसामंते सत्थनिवेसं करेइ, करेत्ता दोच्चंपि तच्चंपि कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी– तुब्भे णं देवानुप्पिया! मम सत्थनिवेसंसि महया-महया सद्देणं उग्घोसेमाणा-उग्घोसेमाणा एवं वयह–एए णं देवानुप्पिया! ते नंदिफला रुक्खा किण्हा जाव मणुण्णा छायाए। तं जो णं देवानुप्पिया! एएसिं नंदिफलाणं रुक्खाणं मूलाणि वा कंदाणि वा तयाणि वा पत्ताणि वा पुप्फाणि वा फलाणि वा बीयाणि वा हरियाणि वा आहारेइ जाव अकाले चेव जीवियाओ ववरोवेइ। तं मा णं तुब्भे तेसिं नंदिफलाणं मूलाणि वा जाव आहारेइ, छायाए वा वीसमह, मा णं अकाले चेव जीवियाओ ववरोविज्जिस्सह, अन्नेसिं रुक्खाणं मूलाणि य जाव आहारेइ, छायाए वा वीसमह त्ति कट्टु घोसणं घोसेह, घोसेत्ता मम एयमाणत्तियं पच्चप्पिणह। ते वि तहेव घोसणं घोसेत्ता तमाणत्तियं पच्चप्पिणंति। तत्थ णं अत्थेगइया पुरिया धनस्स सत्थवाहस्स एयमट्ठं सद्दहंति पत्तियंति रोयंति, एयमट्ठं सद्दहमाणा पत्तियमाणा रोयमाणा तेसिं नंदिफलाणं दूरंदूरेणं परिहरमाणा-परिहरमाणा अन्नेसिं रुक्खाणं मूलाणि य जाव आहारेंति, छायासु वीसमंति। तेसिं णं आवाए नो भद्दए भवइ, तओ पच्छा परिणममाणा-परिणममाणा सुभरूवत्ताए सुभगंधत्ताए सुभरसत्ताए सुभफासत्ताए सुभछायत्ताए भुज्जो-भुज्जो परिणमंति। एवामेव समणाउसो! जो अम्हं निग्गंथो वा निग्गंथी वा आयरिय-उवज्झायाणं अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अण गारियं पव्वइए समाणे पंचसु कामगुणेसु नो सज्जइ नो रज्जइ नो गिज्झइ नो मुज्झइ नो अज्झोववज्जइ, से णं इहभवे चेव बहूणं समणाणं बहूणं समणीणं बहूणं सावगाणं बहूणं सावियाण य अच्चणिज्जे भवइ, परलोए वि य णं नो बहूणि हत्थछेयणाणि य कण्णछेयणाणि य नासाछेयणाणि य एवं–हिययउप्पायणाणि य वसणुप्पायणाणि उल्लंबणाणि य पाविहिइ, पुणो अणाइयं च णं अणवदग्गं दीहमद्धं चाउरंतं संसारकंतारं वीईवइस्सइ–जहा व ते पुरिसा। तत्थ णं अप्पेगइया पुरिसा धनस्स एयमट्ठं नो सद्दहंति नो पत्तियंति नो रोयंति, धनस्स एयमट्ठं असद्दहमाणा अपत्तियमाणा अरोयमाणा जेणेव ते नंदिफला तेणेव उवागच्छंति, उवागच्छित्ता तेसिं नंदिफलाणं मूलाणि य जाव आहारंति, छायासु वीसमंति। तेसि णं आवाए भद्दए भवइ, तओ पच्छा परिणममाणा-परिणममाणा अकाले चेव जीवियाओ ववरोवेंति। एवामेव समणाउसो! जो अम्हं निग्गंथो वा निग्गंथी वा आयरिय-उवज्झायाणं अंतिए मुंडे भवित्ता अगाराओ अण गारियं पव्वइए समाणे पंचसु कामगुणेसु सज्जइ रज्जइ गिज्झइ मुज्झइ अज्झोववज्जइ, सेणं इहभवे जाव अनादियं च णं अणवयग्गं दीहमद्धं संसारकंतारं भुज्जो-भुज्जो अनुपरियट्टिस्सइ–जहा व ते पुरिसा। तए णं से धने सत्थवाहे सगडी-सागडं जोयावेइ, जोयावेत्ता जेणेव अहिच्छत्ता नयरी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अहिच्छत्ताए नयरीए बहिया अग्गुज्जाणे सत्थनिवेसं करेइ, करेत्ता सगडी-सागडं मोयावेइ। तए णं से धने सत्थवाहे महत्थं महग्घं महरिहं रायारिहं पाहुडं गेण्हइ, गेण्हित्ता बहुपुरिसेहिं सद्धिं संपरिवुडे अहिच्छत्तं नयरिं मज्झंमज्झेणं अनुप्पविसइ, अनुप्पविसित्ता जेणेव कनगकेऊ राया तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता करयल परिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु जएणं विजएणं वद्धावेइ, वद्धावेत्ता तं महत्थं महग्घं महरिहं रायारिहं पाहुडं उवनेइ। तए णं से कनगकेऊ राया हट्ठतुट्ठे धनस्स सत्थवाहस्स तं महत्थं महग्घं महरिहं रायारिहं पाहुडं पडिच्छइ, पडिच्छित्ता धनं सत्थवाहं सक्कारेइ सम्मानेइ, सक्कारेत्ता सम्मानेत्ता उस्सुक्कं वियरइ, वियरित्ता पडिविसज्जेइ, भंडविणिमयं करेइ, करेत्ता पडिभंडं गेण्हइ, गेण्हित्ता सुहंसुहेणं जेणेव चंपा नयरी तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता मित्त-नाइ-नियग-सयण-संबंधि-परियणेणं सद्धिं अभिसमन्ना-गए विपुलाइं मानुस्सगाइं भोगभोगाइं पच्चणुभवमाणे विहरइ। तेणं कालेणं तेणं समएणं थेरागमणं। धने सत्थवाहे धम्मं सोच्चा जेट्ठपुत्तं कुडुंबे ठावेत्ता पव्वइए सामाइयमाइयाइं एक्कारस अंगाइं अहिज्जित्ता, बहूणि वासाणि सामण्णपरियागं पाउणित्ता, मासियाए संलेहणाए अत्ताणं ज्झूसेत्ता, अन्नयरेसु देवलोएसु देवत्ताए उववन्ने। महाविदेहे वासे सिज्झिहिइ, बुज्झिहिइ मुच्चिहिइ परिनिव्वाहिइ सव्वदुक्खाणमंतं करेहिइ। एवं खलु जंबू! समणेणं भगवया महावीरेणं जाव संपत्तेणं पन्नरसमस्स नायज्झयणस्स अयमट्ठे पन्नत्ते ।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! જો શ્રમણ યાવત્‌ નિર્વાણ પ્રાપ્ત ભગવંત મહાવીરે ચૌદમા જ્ઞાત અધ્યયનનો આ અર્થ કહ્યો છે, તો ભગવન્‌ ! શ્રમણ ભગવંતે પંદરમા અધ્યયનનો શો અર્થ કહ્યો છે ? હે જંબૂ ! તે કાળે, તે સમયે ચંપા નામે નગરી હતી. પૂર્ણભદ્ર ચૈત્ય હતું , ત્યાં જિતશત્રુ નામે રાજા હતો. તે ચંપાનગરીમાં ધન્ય નામે સાર્થવાહ હતો. તે ઋદ્ધિમાન્‌ યાવત્‌ અપરાભૂત હતો. તે ચંપાનગરીના ઈશાનકોણમાં અહિચ્છત્રા નગરી હતી, જે ધન – ધાન્ય આદિથી સમૃદ્ધ હતી. તેનું વર્ણન ઉવવાઈ સૂત્ર અનુસાર જાણવું. તે નગરીમાં કનકકેતુ રાજા હતો, તેનું વર્ણન ઉવવાઈ સૂત્ર અનુસાર જાણવું. ચંપામાં ધન્ય સાર્થવાહને કોઈ દિવસે મધ્યરાત્રિએ આવો અભ્યર્થિત, ચિંતિત, પ્રાર્થિત, મનોગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો. મારે માટે ઉચિત છે કે વિપુલ પણ્ય – ભાંડ – માત્ર લઈ અહિચ્છત્ર નગરમાં વ્યાપાર માટે જવું આ પ્રમાણે વિચારીને ગણિમાદિ ચાર પ્રકારનો માલ લીધો. ગાડા – ગાડી સજ્જ કર્યા, ગાડા – ગાડી ભર્યા, પછી કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો ! તમેજઈને ચંપાનગરીના શૃંગાટક યાવત્‌ પથોમાં ઘોષણા કરાવો કે – હે દેવાનુપ્રિયો ! ધન્ય સાર્થવાહ વિપુલ માલ ભરી, અહિચ્છત્રા નગરે વેપારાર્થે જવા ઇચ્છે છે, તે જે કોઈ ચરક, ચીરિક, ચર્મખંડિક, ભિક્ષાંડ, પાંડુરંક, ગોતમ, ગોવ્રતી, ગૃહીધર્મી, ગૃહીધર્મચિંતક, અવિરુદ્ધ – વિરુદ્ધ – વૃદ્ધશ્રાવક – રક્તપટ – નિર્ગ્રન્થ આદિ પાષંડસ્થ કે ગૃહસ્થ, ધન્યની સાથે અહિચ્છત્રા નગરીમાં જવા ઇચ્છે, તેને ધન્ય સાથે લઈ જશે. અછત્રકને છત્ર, અનુપાનહને ઉપાનહ, અકુંડિકને કુંડિક, પથ્યોદન રહિતને પથ્યોદન અને અપ્રક્ષેપકને પ્રક્ષેપ આપશે. માર્ગમાં જે પડી જશે, ભગ્ન કે રુગ્ણ થઈ જશે, તેને સહાય આપશે. સુખ સુખે અહિચ્છત્રા પહોંચાડશે. બે – ત્રણ વખત આવી ઘોષણા કરાવી, મારી આજ્ઞા મને પાછી સોંપો. ત્યારે તે કૌટુંબિક પુરુષો યાવત્‌ ઘોષણા કરી કે – હે ચંપાનગરી નિવાસી ભાગ્યવાનો! ચરક આદિ યાવત્‌ તેઓએ આજ્ઞા પાછી સોંપી. ત્યારે તે કૌટુંબિકોની ઘોષણા સાંભળીને ચંપાનગરીથી ઘણા ચરક યાવત્‌ ગૃહસ્થો ધન્ય સાર્થવાહ પાસે આવ્યા. પછી ધન્યએ તે ચરક આદિ ગૃહસ્થોને અછત્રકને છત્ર યાવત્‌ પથ્યોદન આપ્યું. કહ્યું કે તમે ચંપાનગરી બહાર અગ્રોદ્યાનમાં મારી રાહ જોતા રહો. ત્યારે તે ચરકો આદિ, ધન્ય સાર્થવાહે આમ કહેતા યાવત્‌ રાહ જોતા રહે છે. ત્યારપછી ધન્ય સાર્થવાહ, શોભન તિથિ – કરણ – નક્ષત્રમાં વિપુલ અશનાદિ તૈયાર કરાવ્યા. મિત્ર, જ્ઞાતિ૦ આમંત્ર્યા. ભોજન કરાવ્યું. તેમને પૂછીને ગાડા – ગાડી જોડાવ્યા. ચંપાનગરીથી નીકળે છે. બહુ દૂર – દૂર પડાવ ન કરતા, માર્ગમાં વસતા – વસતા, સુખેથી વસતી અને પ્રાતરાશ કરતા અંગ જનપદની મધ્યેથી દેશની સીમાએ પહોંચ્યા, પછી ગાડા – ગાડી ખોલ્યા, સાર્થ નિવેશ કરાવીને, કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો! તમે મારા સાર્થનિવેશમાં મોટા – મોટા શબ્દોથી ઉદ્‌ઘોષણા કરાવતા કહો કે – હવે આગામી અટવી છિન્નાપાત અને ઘણો લાંબો માર્ગ છે, તેમાં બહુમધ્ય દેશભાગે ઘણા નંદીફલના વૃક્ષો છે, જે કૃષ્ણ યાવત્‌ પત્રિત, પુષ્પિત, ફલિત, વનસ્પતિથી શોભતા, સૌંદર્યથી અતિ – અતિ શોભતા રહ્યા છે, વર્ણાદિથી મનોજ્ઞ યાવત્‌ સ્પર્શ અને છાયા વડે મનોજ્ઞ છે, જે કોઈ તે નંદીફળ વૃક્ષના મૂળ, કંદ, ત્વચા, પત્ર, પુષ્પ, ફળ, બીજ કે હરિત ખાય કે તેની છાયામાં વિશ્રામ લેશે. તેમને થોડીવાર તો સારું લાગશે, પણ પછી પરિણમન થતા અકાલે મૃત્યુ પામશે, તો હે દેવાનુપ્રિયો! કોઈ ને નંદીફળના મૂળ ન ખાશો યાવત્‌ છાયામાં વિશ્રામ ન કરશો, જેથી અકાળે મૃત્યુ ન પામો. તમે બીજા વૃક્ષોના મૂળ યાવત્‌ હરિતનું ભક્ષણ કરજો અને છાયામાં વિશ્રામ લેજો એવી ઘોષણા કરાવીને યાવત્‌ મારી આજ્ઞા પાછી સોંપો. ત્યારે ધન્ય સાર્થવાહે ગાડા – ગાડી જોડ્યા અને નંદીવૃક્ષે આવ્યા. આવીને નંદીવૃક્ષ નજીક સાર્થનિવાસ કર્યો. પછી બીજી – ત્રીજી વખત કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને કહ્યું – તમે મારા સાર્થના પડાવમાં મોટા શબ્દોથી ઘોષણા કરતા – કરતા કહો કે હે દેવાનુપ્રિયો! તે નંદીફળ કૃષ્ણ યાવત્‌ મનોજ્ઞ છાયાવાળુ છે, પણ આ વૃક્ષના મૂળ, કંદાદિ ન ખાશો યાવત્‌ અકાળે મરણ પામશો. યાવત્‌ દૂર રહીને જ વિશ્રામ કરજો, જેથી અકાળે મરણ ન પામો. બીજા વૃક્ષના મૂળાદિ ખાજો યાવત્‌ વિશ્રામ કરજો. આવી ઘોષણા કરી. ત્યાં કેટલાક પુરુષોએ ધન્ય સાર્થવાહની આ વાતની શ્રદ્ધા યાવત્‌ રૂચિ કરી, આ અર્થની શ્રદ્ધાદિ કરતા, તે નંદી ફળોના દૂર – દૂરથી ત્યાગ કરતા કરતા અન્ય વૃક્ષોના મૂલોને યાવત્‌ વિશ્રામ કર્યો. તેઓને તત્કાળ સુખ ન થયું, ત્યારપછી પરિણમતા – પરિણમતા, સુખરૂપપણે આદિ વારંવાર પરિણમતા ચાલ્યા. આ પ્રમાણે હે આયુષ્યમાન્‌ શ્રમણો! જે આપણા સાધુ – સાધ્વી યાવત્‌ પાંચે કામગુણોમાં આસક્ત અને અનુરક્ત થતા નથી તેઓ આ ભવમાં ઘણા શ્રમણાદિઓને પૂજનીય થાય છે. પરલોકમાં પણ દુઃખી થતા નથી યાવત્‌ આ સંસારનો પાર પામે છે. તેમાં જે કેટલાક પુરુષોએ ધન્યના આ અર્થના શ્રદ્ધાદિ ન કર્યા, તેઓ ધન્યના આ અર્થની અશ્રદ્ધાદિ કરતા નંદીફળે આવ્યા. તેનું મૂળ આદિ ખાધા યાવત્‌ ત્યાં વિશ્રામ કર્યો. તેમને તત્કાળ સારું લાગ્યું, ત્યારપછી પરિણામ પામતા યાવત્‌ મૃત્યુ પામ્યા. આ પ્રમાણે હે આયુષ્યમાન્‌ શ્રમણો! જે આપણા સાધુ – સાધ્વી દીક્ષા લઈને પાંચે કામગુણોમાં આસક્તાદિ થાય છે, યાવત્‌ તેઓ તે પુરુષોની જેમ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરશે. ત્યારપછી ધન્યે ગાડા – ગાડી જોડાવ્યા. અહિચ્છત્રા નગરીએ આવ્યા. અહિચ્છત્રા નગરી બહાર અગ્રોદ્યાનમાં સાર્થનિવેશ કરે છે. કરીને ગાડા – ગાડી છોડે છે. ત્યારે તે ધન્ય સાર્થવાહ મહાર્થ યાવત્‌ રાજાને યોગ્ય પ્રાભૃત લઈને, ઘણા પુરુષો સાથે પરીવરીને અહિચ્છત્રા નગરની વચ્ચોવચ્ચથી પ્રવેશીને કનકકેતુ રાજા પાસે આવ્યા. બે હાથ જોડી યાવત્‌ વધાવ્યા. તેમને મહાર્થાદિ પ્રાભૃત ધર્યું. ત્યારે કનકકેતુ રાજાએ હૃષ્ટ – તુષ્ટ થઈ તે મહાર્થાદિ યાવત્‌ પ્રાભૃત સ્વીકાર્યુ. પછી ધન્ય સાર્થવાહને સત્કારી, સન્માની, શુલ્ક માફ કરી, વિદાય આપી. ધન્યે પોતાના માલનો વિનિમય કર્યો, બીજો માલ ખરીદ્યો. સુખે સુખે ચંપાનગરી એ આવ્યા. આવીને મિત્ર, જ્ઞાતિ આદિને મળ્યો અને વિપુલ માનુષી ભોગ યાવત્‌ વિચરવા લાગ્યો. તે કાળે, તે સમયે સ્થવિરો આવ્યા. ધન્યએ ધર્મ સાંભળી, મોટા પુત્રને કુટુંબમાં સ્થાપીને દીક્ષા લીધી. સામાયિકાદિ અગિયાર અંગો ભણ્યા. ઘણા વર્ષો શ્રામણ્ય પર્યાય પાળી, માસિકી સંલેખના કરી, કોઈ દેવલોકમાં દેવપણે ઉપજ્યા. ત્યાંથી ચ્યવી, મહાવિદેહમાં સિદ્ધ થશે યાવત્‌ સર્વ દુઃખનો અંત કરશે. હે જંબૂ ! શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે પંદરમાં જ્ઞાતા અધ્યયનનો આ અર્થ કહ્યો, તે હું તમને કહું છું.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] jai nam bhamte! Samanenam bhagavaya mahavirenam choddasamassa nayajjhayanassa ayamatthe pannatte, pannarasamassa nam bhamte! Nayajjhayanassa ke atthe pannatte? Evam khalu jambu! Tenam kalenam tenam samaenam champa nama nayari hottha. Punnabhadde cheie. Jiyasattu raya. Tattha nam champae nayarie dhane namam satthavahe hottha–addhe java aparibhue. Tise nam champae nayarie uttarapuratthime disibhae ahichchhatta namam nayari hottha–riddhatthimiya-samiddha vannao. Tattha nam ahichchhattae nayarie kanagakeu namam raya hottha–mahaya vannao. Tae nam tassa dhanassa satthavahassa annaya kayai puvvarattavarattakalasamayamsi imeyaruve ajjhatthie chimtie patthie manogae samkappe samuppajjittha–seyam khalu mama vipulam paniyabhamdamayae ahichchhattam nayarim vanijjae gamittae–evam sampehei, sampehetta ganimam cha dharimam cha mejjam cha parichchhejjam cha–chauvviham bhamdam genhai, genhitta sagadi-sagadam sajjei, sajjetta sagadi-sagadam bharei, bharetta kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi–gachchhaha nam tubbhe devanuppiya! Champae nayarie simghadaga java mahapahapahesu ugghosemana-ugghosemana evam vayaha–evam khalu devanuppiya! Dhane satthavahe vipulam paniyam adaya ichchhai ahichchhattam nayarim vanijjae gamittae. Tam jo nam devanuppiya! Charae va chirie va chammakhamdie va bhichchhumde va pamduramge va goyame va govvatie va gihidhamme va dhammachimtae va aviruddha-viruddha-vuddhasavaga-rattapada-niggamthappabhii pasamdatthe va gihatthe va dhanenam satthavahenam saddhim ahichchhattam nayarim gachchhai, tassa nam dhane satthavahe achchhattagassa chhattagam dalayai, anuvahanassa uvahanao dalayai, akumdiyassa kumdiyam dalayai, apatthayanassa patthayanam dalayai, apakkhevagassa pakkhevam dalayai, amtara vi ya se padiyassa va bhaggaluggassa sahejjam dalayai, suhamsuhena ya ahichchhattam sampavei tti kattu dochchampi tachchampi ghosanam ghoseha, ghosetta mama eyamanattiyam pachchappinaha. Tae nam te kodumbiyapurisa dhanenam satthavahenam evam vutta samana hatthatuttha champae nayarie simghadaga java mahapahapahesu evam vayasi–hamdi sunamtu bhagavamto! Champanayarivatthavva! Bahave charaga! Va java gihattha! Va, jo nam dhanenam satthavahenam saddhim ahi chchhattam nayarim gachchhai, tassa nam dhane satthavahe achchhattagassa chhattagam dalayai java suhamsuhena ya ahichchhattam sampavei tti kattu dochchampi tachchampi ghosanam ghosetta tamanattiyam pachchappinamti. Tae nam tesim kodumbiyapurisanam amtie eyamattham sochcha champae nayarie bahave charaga ya java gihattha ya jeneva dhane satthavahe teneva uvagachchhamti. Tae nam dhane satthavahe tesim charagana ya java gihatthana ya achchhattagassa chhattam dalayai java apatthayanassa patthayanam dalayai, dalayitta evam vayasi– Gachchhaha nam tubbhe devanuppiya! Champae nayarie bahiya aggujjanamsi mamam padivalemana-padivalemana chitthaha. Tae nam te charaga ya java gihattha ya dhanenam satthavahenam evam vutta samana champae nayarie bahiya aggujjanamsi dhanam satthavaham padivalemana-padivalemana chitthamti. Tae nam dhane satthavahe sohanamsi tihi-karana-nakkhattamsi viulam asana-pana-khaima-saimam uvakkhadavei, uvakkhadavetta mitta-nai-niyaga-sayana-sambamdhi-pariyanam amamtei, amamtetta bhoyanam bhoyavei, bhoyavetta apuchchhai, apuchchhitta sagadi-sagadam joyavei, joyavetta champao nayario niggachchhai, niggachchhitta naivippagitthehim addhanehim vasamane-vasamane suhehim vasahi-payarasehim amgam janavayam majjhammajjhenam jeneva desaggam teneva uvagachchhai, uvagachchhitta sagadi-sagadam moyavai, satthanivesam karei, karetta kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi– Tubbhe nam devanuppiya! Mama satthanivesamsi mahaya-mahaya saddenam ugghosemana -ugghosemana evam vayaha–evam khalu devanuppiya! Imise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie bahumajjhadesabhae, ettha nam bahave namdiphala namam rukkha–kinha java pattiya pupphiya phaliya hariya rerijjamana sirie aiva-aiva uvasobhemana chitthamti–manunna vannenam manunna gamdhenam manunna rasenam manunna phasenam manunna chhayae. Tam jo nam devanuppiya! Tesim namdiphalanam rukkhanam mulani va kamdani va tayani va pattani va pupphani va phalani va biyani va hariyani va aharei, chhayae va visamai, tassa nam abae bhaddae bhavai. Tao pachchha parinamamana-parinamamana akale cheva jiviyao vavarovemti. Tam ma nam devanuppiya! Kei tesim namdiphalanam mulani va java hariyani va aharau, chhayae va visamau, ma nam se vi akale cheva jiviyao vavarovijjissau. Tubbhe nam devanuppiya! Annesim rakkhanam mulani ya java hariyani ya aharei, chhayasu visamaha tti ghosanam ghoseha, ghosetta mama eyamanattiyam pachchappinaha. Te vi taheva ghosanam ghosetta tamanattiyam pachchappinamti. Tae nam dhane satthavahe sagadi-sagadam joei, joetta jeneva namdiphala rukkha teneva uvagachchhai, uvagachchhitta tesim namdiphalanam adurasamamte satthanivesam karei, karetta dochchampi tachchampi kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi– Tubbhe nam devanuppiya! Mama satthanivesamsi mahaya-mahaya saddenam ugghosemana-ugghosemana evam vayaha–ee nam devanuppiya! Te namdiphala rukkha kinha java manunna chhayae. Tam jo nam devanuppiya! Eesim namdiphalanam rukkhanam mulani va kamdani va tayani va pattani va pupphani va phalani va biyani va hariyani va aharei java akale cheva jiviyao vavarovei. Tam ma nam tubbhe tesim namdiphalanam mulani va java aharei, chhayae va visamaha, ma nam akale cheva jiviyao vavarovijjissaha, annesim rukkhanam mulani ya java aharei, chhayae va visamaha tti kattu ghosanam ghoseha, ghosetta mama eyamanattiyam pachchappinaha. Te vi taheva ghosanam ghosetta tamanattiyam pachchappinamti. Tattha nam atthegaiya puriya dhanassa satthavahassa eyamattham saddahamti pattiyamti royamti, eyamattham saddahamana pattiyamana royamana tesim namdiphalanam duramdurenam pariharamana-pariharamana annesim rukkhanam mulani ya java aharemti, chhayasu visamamti. Tesim nam avae no bhaddae bhavai, tao pachchha parinamamana-parinamamana subharuvattae subhagamdhattae subharasattae subhaphasattae subhachhayattae bhujjo-bhujjo parinamamti. Evameva samanauso! Jo amham niggamtho va niggamthi va ayariya-uvajjhayanam amtie mumde bhavitta agarao ana gariyam pavvaie samane pamchasu kamagunesu no sajjai no rajjai no gijjhai no mujjhai no ajjhovavajjai, se nam ihabhave cheva bahunam samananam bahunam samaninam bahunam savaganam bahunam saviyana ya achchanijje bhavai, paraloe vi ya nam no bahuni hatthachheyanani ya kannachheyanani ya nasachheyanani ya evam–hiyayauppayanani ya vasanuppayanani ullambanani ya pavihii, puno anaiyam cha nam anavadaggam dihamaddham chauramtam samsarakamtaram viivaissai–jaha va te purisa. Tattha nam appegaiya purisa dhanassa eyamattham no saddahamti no pattiyamti no royamti, dhanassa eyamattham asaddahamana apattiyamana aroyamana jeneva te namdiphala teneva uvagachchhamti, uvagachchhitta tesim namdiphalanam mulani ya java aharamti, chhayasu visamamti. Tesi nam avae bhaddae bhavai, tao pachchha parinamamana-parinamamana akale cheva jiviyao vavarovemti. Evameva samanauso! Jo amham niggamtho va niggamthi va ayariya-uvajjhayanam amtie mumde bhavitta agarao ana gariyam pavvaie samane pamchasu kamagunesu sajjai rajjai gijjhai mujjhai ajjhovavajjai, senam ihabhave java anadiyam cha nam anavayaggam dihamaddham samsarakamtaram bhujjo-bhujjo anupariyattissai–jaha va te purisa. Tae nam se dhane satthavahe sagadi-sagadam joyavei, joyavetta jeneva ahichchhatta nayari teneva uvagachchhai, uvagachchhitta ahichchhattae nayarie bahiya aggujjane satthanivesam karei, karetta sagadi-sagadam moyavei. Tae nam se dhane satthavahe mahattham mahaggham mahariham rayariham pahudam genhai, genhitta bahupurisehim saddhim samparivude ahichchhattam nayarim majjhammajjhenam anuppavisai, anuppavisitta jeneva kanagakeu raya teneva uvagachchhai, uvagachchhitta karayala pariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu jaenam vijaenam vaddhavei, vaddhavetta tam mahattham mahaggham mahariham rayariham pahudam uvanei. Tae nam se kanagakeu raya hatthatutthe dhanassa satthavahassa tam mahattham mahaggham mahariham rayariham pahudam padichchhai, padichchhitta dhanam satthavaham sakkarei sammanei, sakkaretta sammanetta ussukkam viyarai, viyaritta padivisajjei, bhamdavinimayam karei, karetta padibhamdam genhai, genhitta suhamsuhenam jeneva champa nayari teneva uvagachchhai, uvagachchhitta mitta-nai-niyaga-sayana-sambamdhi-pariyanenam saddhim abhisamanna-gae vipulaim manussagaim bhogabhogaim pachchanubhavamane viharai. Tenam kalenam tenam samaenam theragamanam. Dhane satthavahe dhammam sochcha jetthaputtam kudumbe thavetta pavvaie samaiyamaiyaim ekkarasa amgaim ahijjitta, bahuni vasani samannapariyagam paunitta, masiyae samlehanae attanam jjhusetta, annayaresu devaloesu devattae uvavanne. Mahavidehe vase sijjhihii, bujjhihii muchchihii parinivvahii savvadukkhanamamtam karehii. Evam khalu jambu! Samanenam bhagavaya mahavirenam java sampattenam pannarasamassa nayajjhayanassa ayamatthe pannatte.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Jo shramana yavat nirvana prapta bhagavamta mahavire chaudama jnyata adhyayanano a artha kahyo chhe, to bhagavan ! Shramana bhagavamte pamdarama adhyayanano sho artha kahyo chhe\? He jambu ! Te kale, te samaye champa name nagari hati. Purnabhadra chaitya hatum, tyam jitashatru name raja hato. Te champanagarimam dhanya name sarthavaha hato. Te riddhiman yavat aparabhuta hato. Te champanagarina ishanakonamam ahichchhatra nagari hati, je dhana – dhanya adithi samriddha hati. Tenum varnana uvavai sutra anusara janavum. Te nagarimam kanakaketu raja hato, tenum varnana uvavai sutra anusara janavum. Champamam dhanya sarthavahane koi divase madhyaratrie avo abhyarthita, chimtita, prarthita, manogata samkalpa utpanna thayo. Mare mate uchita chhe ke vipula panya – bhamda – matra lai ahichchhatra nagaramam vyapara mate javum a pramane vicharine ganimadi chara prakarano mala lidho. Gada – gadi sajja karya, gada – gadi bharya, pachhi kautumbika purushone bolavine kahyum – He devanupriyo ! Tamejaine champanagarina shrimgataka yavat pathomam ghoshana karavo ke – he devanupriyo ! Dhanya sarthavaha vipula mala bhari, ahichchhatra nagare vepararthe java ichchhe chhe, te je koi charaka, chirika, charmakhamdika, bhikshamda, pamduramka, gotama, govrati, grihidharmi, grihidharmachimtaka, aviruddha – viruddha – vriddhashravaka – raktapata – nirgrantha adi pashamdastha ke grihastha, dhanyani sathe ahichchhatra nagarimam java ichchhe, tene dhanya sathe lai jashe. Achhatrakane chhatra, anupanahane upanaha, akumdikane kumdika, pathyodana rahitane pathyodana ane aprakshepakane prakshepa apashe. Margamam je padi jashe, bhagna ke rugna thai jashe, tene sahaya apashe. Sukha sukhe ahichchhatra pahomchadashe. Be – trana vakhata avi ghoshana karavi, mari ajnya mane pachhi sompo. Tyare te kautumbika purusho yavat ghoshana kari ke – he champanagari nivasi bhagyavano! Charaka adi yavat teoe ajnya pachhi sompi. Tyare te kautumbikoni ghoshana sambhaline champanagarithi ghana charaka yavat grihastho dhanya sarthavaha pase avya. Pachhi dhanyae te charaka adi grihasthone achhatrakane chhatra yavat pathyodana apyum. Kahyum ke tame champanagari bahara agrodyanamam mari raha jota raho. Tyare te charako adi, dhanya sarthavahe ama kaheta yavat raha jota rahe chhe. Tyarapachhi dhanya sarthavaha, shobhana tithi – karana – nakshatramam vipula ashanadi taiyara karavya. Mitra, jnyati0 amamtrya. Bhojana karavyum. Temane puchhine gada – gadi jodavya. Champanagarithi nikale chhe. Bahu dura – dura padava na karata, margamam vasata – vasata, sukhethi vasati ane pratarasha karata amga janapadani madhyethi deshani simae pahomchya, pachhi gada – gadi kholya, sartha nivesha karavine, kautumbika purushone bolavine kahyum – He devanupriyo! Tame mara sarthaniveshamam mota – mota shabdothi udghoshana karavata kaho ke – have agami atavi chhinnapata ane ghano lambo marga chhe, temam bahumadhya deshabhage ghana namdiphalana vriksho chhe, je krishna yavat patrita, pushpita, phalita, vanaspatithi shobhata, saumdaryathi ati – ati shobhata rahya chhe, varnadithi manojnya yavat sparsha ane chhaya vade manojnya chhe, je koi te namdiphala vrikshana mula, kamda, tvacha, patra, pushpa, phala, bija ke harita khaya ke teni chhayamam vishrama leshe. Temane thodivara to sarum lagashe, pana pachhi parinamana thata akale mrityu pamashe, to he devanupriyo! Koi ne namdiphalana mula na khasho yavat chhayamam vishrama na karasho, jethi akale mrityu na pamo. Tame bija vrikshona mula yavat haritanum bhakshana karajo ane chhayamam vishrama lejo evi ghoshana karavine yavat mari ajnya pachhi sompo. Tyare dhanya sarthavahe gada – gadi jodya ane namdivrikshe avya. Avine namdivriksha najika sarthanivasa karyo. Pachhi biji – triji vakhata kautumbika purushone bolavine kahyum – tame mara sarthana padavamam mota shabdothi ghoshana karata – karata kaho ke he devanupriyo! Te namdiphala krishna yavat manojnya chhayavalu chhe, pana a vrikshana mula, kamdadi na khasho yavat akale marana pamasho. Yavat dura rahine ja vishrama karajo, jethi akale marana na pamo. Bija vrikshana muladi khajo yavat vishrama karajo. Avi ghoshana kari. Tyam ketalaka purushoe dhanya sarthavahani a vatani shraddha yavat ruchi kari, a arthani shraddhadi karata, te namdi phalona dura – durathi tyaga karata karata anya vrikshona mulone yavat vishrama karyo. Teone tatkala sukha na thayum, tyarapachhi parinamata – parinamata, sukharupapane adi varamvara parinamata chalya. A pramane he ayushyaman shramano! Je apana sadhu – sadhvi yavat pamche kamagunomam asakta ane anurakta thata nathi teo a bhavamam ghana shramanadione pujaniya thaya chhe. Paralokamam pana duhkhi thata nathi yavat a samsarano para pame chhe. Temam je ketalaka purushoe dhanyana a arthana shraddhadi na karya, teo dhanyana a arthani ashraddhadi karata namdiphale avya. Tenum mula adi khadha yavat tyam vishrama karyo. Temane tatkala sarum lagyum, tyarapachhi parinama pamata yavat mrityu pamya. A pramane he ayushyaman shramano! Je apana sadhu – sadhvi diksha laine pamche kamagunomam asaktadi thaya chhe, yavat teo te purushoni jema samsaramam paribhramana karashe. Tyarapachhi dhanye gada – gadi jodavya. Ahichchhatra nagarie avya. Ahichchhatra nagari bahara agrodyanamam sarthanivesha kare chhe. Karine gada – gadi chhode chhe. Tyare te dhanya sarthavaha mahartha yavat rajane yogya prabhrita laine, ghana purusho sathe parivarine ahichchhatra nagarani vachchovachchathi praveshine kanakaketu raja pase avya. Be hatha jodi yavat vadhavya. Temane maharthadi prabhrita dharyum. Tyare kanakaketu rajae hrishta – tushta thai te maharthadi yavat prabhrita svikaryu. Pachhi dhanya sarthavahane satkari, sanmani, shulka mapha kari, vidaya api. Dhanye potana malano vinimaya karyo, bijo mala kharidyo. Sukhe sukhe champanagari e avya. Avine mitra, jnyati adine malyo ane vipula manushi bhoga yavat vicharava lagyo. Te kale, te samaye sthaviro avya. Dhanyae dharma sambhali, mota putrane kutumbamam sthapine diksha lidhi. Samayikadi agiyara amgo bhanya. Ghana varsho shramanya paryaya pali, masiki samlekhana kari, koi devalokamam devapane upajya. Tyamthi chyavi, mahavidehamam siddha thashe yavat sarva duhkhano amta karashe. He jambu ! Shramana bhagavamta mahavire pamdaramam jnyata adhyayanano a artha kahyo, te hum tamane kahum chhum.