Sutra Navigation: Gyatadharmakatha ( ધર્મકથાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1104731 | ||
| Scripture Name( English ): | Gyatadharmakatha | Translated Scripture Name : | ધર્મકથાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
श्रुतस्कंध-१ अध्ययन-१ उत्क्षिप्तज्ञान |
Translated Chapter : |
શ્રુતસ્કંધ-૧ અધ્યયન-૧ ઉત્ક્ષિપ્તજ્ઞાન |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 31 | Category : | Ang-06 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] तए णं से मेहे कुमारे समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए धम्मं सोच्चा निसम्म हट्ठतुट्ठे समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी- सद्दहामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं। पत्तियामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं। रोएमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं। अब्भुट्ठेमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं। एयमेयं भंते! तहमेयं भंते! अवितहमेयं भंते! इच्छियमेयं भंते! पडिच्छियमेयं भंते! इच्छिय-पडिच्छियमेयं भंते! से जहेयं तुब्भे वयहं। नवरि देवानुप्पिया! अम्मापियरो आपुच्छामि। तओ पच्छा मुंडे भवित्ता णं अगाराओ अनगारियं पव्वइस्सामि। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं करेहि। तए णं से मेहे कुमारे समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता जेणामेव चाउग्घंटे आसरहे तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता चाउग्घंटं आसरहं दुरूहइ, महया भड-चडगर-पहकरेणं रायगिहस्स नगरस्स मज्झंमज्झेणं जेणामेव सए भवणे तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता चाउग्घंटाओ आसरहाओ पच्चोरुहइ, पच्चोरुहित्ता जेणामेव अम्मापियरो तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता अम्मापिऊणं पायवडणं करेइ, करेत्ता एवं वयासी–एवं खलु अम्मयाओ! मए समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए धम्मे निसंते, से वि य मे धम्मे इच्छिए पडिच्छिए अभिरुइए। तए णं तस्स मेहस्स अम्मापियरो एवं वयासी–धन्नोसि तुमं जाया! संपुण्णो सि तुमं जाया! कयत्थो सि तुमं जाया! कयलक्खणो सि तुमं जाया! जन्नं तुमे समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए धम्मे निसंते, से वि य ते धम्मे इच्छिए पडिच्छिए अभिरुइए। तए णं से मेहे कुमारे अम्मापियरो दोच्चंपि एवं वयासी–एवं खलु अम्मयाओ! मए समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए धम्मे निसंते, से वि य मे धम्मे इच्छिए पडिच्छिए अभिरुइए। तं इच्छामि णं अम्मयाओ! तुब्भेहिं अब्भणुण्णाए समाणे समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए मुंडे भवित्ता णं अगाराओ अनगारियं पव्वइत्तए। तए णं सा धारिणी देवी तं अणिट्ठं अकंतं अप्पियं अमणुण्णं अमणामं असुयपुव्वं फरुसं गिरं सोच्चा निसम्म इमेणं एयारूवेणं मणोमाणसिएणं महया पुत्तदुक्खेणं अभिभूया समाणी सेयागय-रोमकूवपगलंत-चिलिणगाया सोयभर-पवेवियंगी नित्तेया दीन-विमन-वयणा करयलमलिय व्व कमलमाला तक्खणओ-लुग्गदुब्बलसरीर-लावण्णसुन्न-निच्छाय-गयसिरीया-पसिढिल-भूसण-पडंत खुम्मिय-संचण्णियधवलवलय-पब्भट्ठउत्तरिज्जा सूमाल-विकिण्ण-केसहत्था मुच्छावस-नट्ठचेय-गरुई परसुनियत्त व्व चंप-गलया निव्वत्तमहे व्व इंदलट्ठी विमुक्कसंधिबंधणा कोट्टिमतलंसि सव्वंगेहिं धसत्ति पडिया। तए णं सा धारिणी देवी ससंभमोवत्तियाए तुरियं कंचणभिंगारमुहविणिग्गय-सीयलजल-विमलधाराए परिसिंचमाण-निव्वावियगायलट्ठी उक्खेवय-तालविंट-बीयणग-जणियवाएणं सफुसि-एणं अंतेउर-परिजणेणं आसासिया समाणी मुत्तावलि-सन्निगास-पवडंत-अंसुधाराहिं सिंचमाणी पओहरे, कलुण-विमन-दीणा रोयमाणी कंदमाणी तिप्पमाणी सोयमाणी विलवमाणी मेहं कुमारं एवं वयासी– | ||
| Sutra Meaning : | ત્યારે તે મેઘકુમારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે ધર્મ સાંભળી, સમજી, હૃષ્ટ – તુષ્ટ થઈ ભગવંતને ત્રણ વખત આદક્ષિણ – પ્રદક્ષિણા કરે છે, કરીને વંદન – નમસ્કાર કરે છે, કરીને આમ કહે છે – ભગવન્ ! હું નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનની શ્રદ્ધા કરું છું, નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનની પ્રીતિ કરું છું. નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનની રૂચિ કરું છું, હું નિર્ગ્રન્થ પ્રવચન સ્વીકારું છું. ભગવન્ ! નિર્ગ્રન્થ પ્રવચન એમ જ છે, તેમ જ છે, અવિતથ છે, ઇચ્છિત છે, પ્રતિચ્છિત છે, ઇચ્છિત – પ્રતિચ્છિત છે. જે રીતે તમે કહો છો. વિશેષ એ કે – હું માતાપિતાને પૂછીને પછી મુંડ થઈને દીક્ષા લઈશ. હે દેવાનુપ્રિય! સુખ ઉપજે તેમ કરો, પ્રતિબંધ ન કરો. ત્યારે તે મેઘકુમાર ભગવંતને વંદન – નમન કરીને ચાતુર્ઘંટ અશ્વરથ પાસે આવે છે. આવીને તેમાં આરૂઢ થયો, થઈને મહાન સુભટ, મોટા પરિવાર વડે પરીવરીને રાજગૃહનગરની વચ્ચોવચ્ચ થઈ પોતાના ભવને આવ્યો. આવીને ચાતુર્ઘંટ અશ્વરથથી ઊતર્યો. ઊતરીને માતા – પિતા પાસે આવ્યો. આવીને માતાપિતાને પાદવંદન કર્યા. ત્યારપછી આમ કહ્યું – હે માતાપિતા ! મેં શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે ધર્મ સાંભળ્યો છે, તે ધર્મની મેં ઇચ્છા કરી, વારંવાર ઇચ્છા કરી, મને તે ધર્મ રુચ્યો છે. ત્યારે તે મેઘના માતા – પિતાએ આમ કહ્યું – હે પુત્ર ! તું ધન્ય છે. હે પુત્ર ! તું પુણ્યવંત, કૃતાર્થ, કૃતલક્ષણ છે કે તે ભગવંત પાસે ધર્મ સાંભળ્યો, વળી તે ધર્મ તને ઇષ્ટ – પ્રતીષ્ટ – રુચિકર લાગ્યો છે. ત્યારે તે મેઘકુમારે માતા – પિતાને બે – ત્રણ વખત પણ આમ કહ્યું – હે માતાપિતા ! મેં ભગવંત પાસે ધર્મ સાંભળેલ છે, તે ધર્મ ઇચ્છિત – પ્રતિચ્છિત – અભિરુચિત છે. હે માતા – પિતા ! હું ઇચ્છું છું કે આપની અનુમતિ પામી ભગવંત પાસે મુંડ થઈ, ઘર છોડી અણગાર પ્રવ્રજ્યા લઉં. ત્યારે તે ધારિણીદેવી, તે અનિષ્ટ, અકાંત, અપ્રિય, અમનોજ્ઞ, અમણામ(અણગમતા), અશ્રુતપૂર્વ, કઠોર વાણી સાંભળી. આ આવા પ્રકારના મનો – માનસિક મહાપુત્ર વિયોગના દુઃખથી અભિભૂત થઈ. તેના રોમકૂપમાં પરસેવો આવીને, શરીરથી પસીનો – પસીનો થઈ ગઈ. શોકથી તેણીના અંગો કાપવા લાગ્યા, તેણી નિઃસ્તેજ, દીન વિમનવદના, હાથ વડે મસળેલ ફૂલની માળા જેવી દેખાવા લાગી. તત્ક્ષણ તેણી દુઃખી અને દુર્બળ થઈ ગઈ. તેણી લાવણ્ય શૂન્ય, કાંતિહીન થઈ અને શોભાહીન થઇ ગઈ. તેના પહેરેલ વલય સરકી ભૂમિ ઉપર પડી ભાંગી ગયા, તેનું ઉત્તરીય વસ્ત્ર સરકી ગયું, સુકુમાલ કેશપાશ વિખરાઈ ગયો. તેણી મૂર્ચ્છાવશ, નષ્ટચિત્ત થઈ ગઈ. કુહાડાથી કાપેલ ચંપકલતા સમાન, મહોત્સવ સંપન્ન થયા પછીના ઇન્દ્રધ્વજ સમાન પ્રતીત થવા લાગી. તેના શરીરના સાંધા ઢીલા પડી ગયા. એ સ્થિતિમાં ધારિણી સર્વાંગથી ધડામથી પૃથ્વી ઉપર પડી ગઈ. ત્યારપછી ભૂમિ પર પડેલી તે ધારિણીદેવીને જોઇને, તેના પરિવારજનો દ્વારા ‘અરે આ શું થયું?’એમ સંભ્રમ સાથે શીઘ્રતાથી સુવર્ણકળશના મુખથી નીકળેલ શીતળ જળની નિર્મળ ધારાથી સિંચવા લાગ્યા, તેણીનું શરીર શીતળ થઈ ગયું. ઉત્ક્ષેપક – તાલવૃંત્ત – વીંઝણા જનિત જલકણ યુક્ત વાયુથી અંતઃપુરના પરિજનથી આશ્વાસિત કરાતા મોતીઓના હાર સમાન પડતી અશ્રુધારાથી પોતાના સ્તનોને સિંચવા લાગી, કરુણ, વિમનસ્ક, દીન થઈને રોતી, ક્રંદન કરતી, પસીના અને લાળ ટપકાવતી, વિલાપ કરતી ધારીણી, મેઘકુમારને આમ કહેવા લાગી – | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] tae nam se mehe kumare samanassa bhagavao mahavirassa amtie dhammam sochcha nisamma hatthatutthe samanam bhagavam mahaviram tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi- Saddahami nam bhamte! Niggamtham pavayanam. Pattiyami nam bhamte! Niggamtham pavayanam. Roemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam. Abbhutthemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam. Eyameyam bhamte! Tahameyam bhamte! Avitahameyam bhamte! Ichchhiyameyam bhamte! Padichchhiyameyam bhamte! Ichchhiya-padichchhiyameyam bhamte! Se jaheyam tubbhe vayaham. Navari devanuppiya! Ammapiyaro apuchchhami. Tao pachchha mumde bhavitta nam agarao anagariyam pavvaissami. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham karehi. Tae nam se mehe kumare samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta jenameva chaugghamte asarahe tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta chaugghamtam asaraham duruhai, mahaya bhada-chadagara-pahakarenam rayagihassa nagarassa majjhammajjhenam jenameva sae bhavane tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta chaugghamtao asarahao pachchoruhai, pachchoruhitta jenameva ammapiyaro tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta ammapiunam payavadanam karei, karetta evam vayasi–evam khalu ammayao! Mae samanassa bhagavao mahavirassa amtie dhamme nisamte, se vi ya me dhamme ichchhie padichchhie abhiruie. Tae nam tassa mehassa ammapiyaro evam vayasi–dhannosi tumam jaya! Sampunno si tumam jaya! Kayattho si tumam jaya! Kayalakkhano si tumam jaya! Jannam tume samanassa bhagavao mahavirassa amtie dhamme nisamte, se vi ya te dhamme ichchhie padichchhie abhiruie. Tae nam se mehe kumare ammapiyaro dochchampi evam vayasi–evam khalu ammayao! Mae samanassa bhagavao mahavirassa amtie dhamme nisamte, se vi ya me dhamme ichchhie padichchhie abhiruie. Tam ichchhami nam ammayao! Tubbhehim abbhanunnae samane samanassa bhagavao mahavirassa amtie mumde bhavitta nam agarao anagariyam pavvaittae. Tae nam sa dharini devi tam anittham akamtam appiyam amanunnam amanamam asuyapuvvam pharusam giram sochcha nisamma imenam eyaruvenam manomanasienam mahaya puttadukkhenam abhibhuya samani seyagaya-romakuvapagalamta-chilinagaya soyabhara-paveviyamgi nitteya dina-vimana-vayana karayalamaliya vva kamalamala takkhanao-luggadubbalasarira-lavannasunna-nichchhaya-gayasiriya-pasidhila-bhusana-padamta khummiya-samchanniyadhavalavalaya-pabbhatthauttarijja sumala-vikinna-kesahattha muchchhavasa-natthacheya-garui parasuniyatta vva champa-galaya nivvattamahe vva imdalatthi vimukkasamdhibamdhana kottimatalamsi savvamgehim dhasatti padiya. Tae nam sa dharini devi sasambhamovattiyae turiyam kamchanabhimgaramuhaviniggaya-siyalajala-vimaladharae parisimchamana-nivvaviyagayalatthi ukkhevaya-talavimta-biyanaga-janiyavaenam saphusi-enam amteura-parijanenam asasiya samani muttavali-sannigasa-pavadamta-amsudharahim simchamani paohare, kaluna-vimana-dina royamani kamdamani tippamani soyamani vilavamani meham kumaram evam vayasi– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Tyare te meghakumare shramana bhagavamta mahavira pase dharma sambhali, samaji, hrishta – tushta thai bhagavamtane trana vakhata adakshina – pradakshina kare chhe, karine vamdana – namaskara kare chhe, karine ama kahe chhe – bhagavan ! Hum nirgrantha pravachanani shraddha karum chhum, nirgrantha pravachanani priti karum chhum. Nirgrantha pravachanani ruchi karum chhum, hum nirgrantha pravachana svikarum chhum. Bhagavan ! Nirgrantha pravachana ema ja chhe, tema ja chhe, avitatha chhe, ichchhita chhe, pratichchhita chhe, ichchhita – pratichchhita chhe. Je rite tame kaho chho. Vishesha e ke – hum matapitane puchhine pachhi mumda thaine diksha laisha. He devanupriya! Sukha upaje tema karo, pratibamdha na karo. Tyare te meghakumara bhagavamtane vamdana – namana karine chaturghamta ashvaratha pase ave chhe. Avine temam arudha thayo, thaine mahana subhata, mota parivara vade parivarine rajagrihanagarani vachchovachcha thai potana bhavane avyo. Avine chaturghamta ashvarathathi utaryo. Utarine mata – pita pase avyo. Avine matapitane padavamdana karya. Tyarapachhi ama kahyum – he matapita ! Mem shramana bhagavamta mahavira pase dharma sambhalyo chhe, te dharmani mem ichchha kari, varamvara ichchha kari, mane te dharma ruchyo chhe. Tyare te meghana mata – pitae ama kahyum – he putra ! Tum dhanya chhe. He putra ! Tum punyavamta, kritartha, kritalakshana chhe ke te bhagavamta pase dharma sambhalyo, vali te dharma tane ishta – pratishta – ruchikara lagyo chhe. Tyare te meghakumare mata – pitane be – trana vakhata pana ama kahyum – he matapita ! Mem bhagavamta pase dharma sambhalela chhe, te dharma ichchhita – pratichchhita – abhiruchita chhe. He mata – pita ! Hum ichchhum chhum ke apani anumati pami bhagavamta pase mumda thai, ghara chhodi anagara pravrajya laum. Tyare te dharinidevi, te anishta, akamta, apriya, amanojnya, amanama(anagamata), ashrutapurva, kathora vani sambhali. A ava prakarana mano – manasika mahaputra viyogana duhkhathi abhibhuta thai. Tena romakupamam parasevo avine, sharirathi pasino – pasino thai gai. Shokathi tenina amgo kapava lagya, teni nihsteja, dina vimanavadana, hatha vade masalela phulani mala jevi dekhava lagi. Tatkshana teni duhkhi ane durbala thai gai. Teni lavanya shunya, kamtihina thai ane shobhahina thai gai. Tena paherela valaya saraki bhumi upara padi bhamgi gaya, tenum uttariya vastra saraki gayum, sukumala keshapasha vikharai gayo. Teni murchchhavasha, nashtachitta thai gai. Kuhadathi kapela champakalata samana, mahotsava sampanna thaya pachhina indradhvaja samana pratita thava lagi. Tena sharirana samdha dhila padi gaya. E sthitimam dharini sarvamgathi dhadamathi prithvi upara padi gai. Tyarapachhi bhumi para padeli te dharinidevine joine, tena parivarajano dvara ‘are a shum thayum?’ema sambhrama sathe shighratathi suvarnakalashana mukhathi nikalela shitala jalani nirmala dharathi simchava lagya, teninum sharira shitala thai gayum. Utkshepaka – talavrimtta – vimjhana janita jalakana yukta vayuthi amtahpurana parijanathi ashvasita karata motiona hara samana padati ashrudharathi potana stanone simchava lagi, karuna, vimanaska, dina thaine roti, kramdana karati, pasina ane lala tapakavati, vilapa karati dharini, meghakumarane ama kaheva lagi – | ||