Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103614
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-२

 Translated Chapter :

શતક-૨
Section : उद्देशक-१ उच्छवास अने स्कंदक Translated Section : ઉદ્દેશક-૧ ઉચ્છવાસ અને સ્કંદક
Sutra Number : 114 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तए णं समणे भगवं महावीरे कयंगलाओ नयरीओ छत्तपलासाओ चेइयाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता बहिया जनवयविहारं विहरइ। तए णं से खंदए अनगारे समणस्स भगवओ महावीरस्स तहारूवाणं थेराणं अंतिए सामाइयमाइयाइं एक्कारस अंगाइं अहिज्जइ, अहिज्जित्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वदासी–इच्छामि णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुण्णाए समाणे मासियं भिक्खुपडिमं उवसंपज्जित्ता णं विहरित्तए। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं। तए णं से खंदए अनगारे समणेणं भगवया महावीरेणं अब्भणुण्णाए समाणे हट्ठे जाव नमंसित्ता मासियं भिक्खुपडिमं उवसंपज्जित्ता णं विहरइ। तए णं से खंदए अनगारे मासियं भिक्खुपडिमं अहासुत्तं अहाकप्पं अहामग्गं अहातच्चं अहासम्मं सम्मं काएण फासेइ पालेइ सोभेइ तीरेइ पूरेइ किट्टेइ अणुपालेइ आणाए आराहेइ, सम्मं काएण फासेत्ता पालेत्ता सोभेत्ता तीरेत्ता पूरेत्ता किट्टेत्ता अणुपालेत्ता आणाए आराहेत्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी– इच्छामि णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुण्णाए समाणे दोमासियं भिक्खुपडिमं उवसंपज्जित्ता णं विहरित्तए। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं। तं चेव। एवं तमासियं, चउम्मासियं, पंचमासियं, छम्मासियं, सत्तमासियं, पढमसत्तरातिंदियं, दोच्चसत्तरातिंदियं, तच्चसत्तरातिंदियं, रातिंदियं, एगरातियं। तए णं से खंदए अनगारे एगरातियं भिक्खुपडिमं अहासुत्तं जाव आराहेत्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी– इच्छामि णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुण्णाए समाणे गुणरयणसंवच्छरं तवोकम्म उवसंपज्जित्ता णं विहरित्तए। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं। तए णं से खंदए अनगारे समणेणं भगवया महावीरेणं अब्भणुण्णाए समाणे हट्ठतुट्ठे जाव नमंसित्ता गुणरयणसंवच्छरं तवोकम्मं उवसंपज्जित्ता णं विहरति, तं जहा– पढमं मासं चउत्थं चउत्थेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं दिया ठाणुक्कुडुए सुराभिमुहे आयावणभूमीए आयावेमाणे, रत्तिं वीरा-सणेणं अवाउडेण य। दोच्चं मासं छट्ठंछट्ठेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं दिया ठाणुक्कुडुए सूराभिमुहे आयावणभूमीए आयावेमाणे, रत्तिं वीरासणेणं अवाउडेण य। एवं तच्चं मासं अट्ठमंअट्ठमेणं। चउत्थं मासं दसमंदसमेणं। पंचमं मासं बारसमंबारसमेणं। छट्ठं मासं चउद्दसमंचउद्दसमेणं। सत्तमं मासं सोलसमंसोलसमेणं। अट्ठमं मासं अट्ठारसमंअट्ठारसमेणं। नवमं मासं वीसइमंवीसइमेणं। दसमं मासं बावीसइमंबावीसइमेणं। एक्कारसमं मासं चउवीसइमं-चउवीसइमेणं। बारसमं मासं छव्वीसइमंछव्वीसइमेणं। तेरसमं मासं अट्ठावीसइमंअट्ठावीसइमेणं। चउद्दसमं मासं तिसइमंतिसइमेणं। पन्नरसमं मासं बत्तीसइमंबत्तीसइमेणं। सोलसं मासं चोत्तीसइमं-चोत्तीसइमेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं दिया ठाणुक्कुडुए सूराभिमुहे आयावणभूमीए आयावेमाणे, रत्तिं वीरासणेणं अवाउडेण य। तए णं से खंदए अनगारे गुणरयणसंवच्छरं तवोकम्मं अहासुत्तं अहाकप्पं जाव आराहेत्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता बहूहिं चउत्थ-छट्ठट्ठम-दसम-दुवालसेहिं, मासद्धमासखमणेहिं विचित्तेहिं तवो-कम्मेहिं अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। तए णं से खंदए अनगारे तेणं ओरालेणं विउलेणं पयत्तेणं पग्गहिएणं कल्लाणेणं सिवेणं धन्नेणं मंगल्लेणं सस्सिरीएणं उदग्गेणं उदत्तेणं उत्तमेणं उदारेणं महानुभागेणं तवोकम्मेणं सुक्के लुक्खे निम्मंसे अट्ठिचम्मावणद्धे किडिकिडियाभूए किसे धमणिसंतए जाए यावि होत्था। जीवंजीवेणं गच्छइ, जीवंजीवेणं चिट्ठइ, भासं भासित्ता वि गिलाइ, भासं भासमाणे गिलाइ, भासं भासिस्सामीति गिलाइ। से जहानामए कट्ठसगडिया इ वा, पत्तसगडिया इ वा, पत्त-तिल-भंडग-सगडिया इ वा, एरंडकट्ठसगडिया इ वा, इंगालसगडिया इ वा– उण्हे दिण्णा सुक्का समाणी ससद्दं गच्छइ, ससद्दं चिट्ठइ, एवामेव खंदए अनगारे ससद्दं गच्छइ, ससद्दं चिट्ठइ, उवचिए तवेणं अवचिए मंससोणिएणं, हुयासणे विव भासरासिपडिच्छण्णे तवेणं, तेएणं, तव-तेयसिरीए अतीव-अतीव उवसोभेमाणे-उवसोभेमाणे चिट्ठइ।
Sutra Meaning : ત્યારપછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીર કૃતંગલા નગરીના છત્રપલાશક ચૈત્યથી નીકળીને બહારના જનપદમાં વિચરે છે. ત્યારે તે સ્કંદક અણગાર, ભગવંત મહાવીરના તથારૂપ સ્થવિરો પાસે સામાયિકાદિ ૧૧ – અંગોને ભણે છે. પછી જ્યાં ભગવંત મહાવીર છે, ત્યાં આવીને ભગવંતને વંદન – નમસ્કાર કરીને આમ કહ્યું – હે ભગવન્‌ ! આપની અનુજ્ઞા હોય તો હું માસિકી ભિક્ષુપ્રતિમાને સ્વીકારીને વિચરવા ઇચ્છું છું – હે દેવાનુપ્રિય! જેમ સુખ થાય તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. ત્યારે તે સ્કંદક અણગાર ભગવંત મહાવીરની અનુજ્ઞા પ્રાપ્ત થતા હર્ષિત થઈ યાવત્‌ નમીને માસિકી ભિક્ષુ – પ્રતિમા સ્વીકારીને વિચરે છે. ત્યારે તે સ્કંદક અણગાર માસિકી ભિક્ષુપ્રતિમાને સૂત્ર અનુસાર,, કલ્પ – આચાર અનુસાર,, માર્ગ અનુસાર,, યથાતથ્ય, સમ્યક્‌ પ્રકારે કાયાને સ્પર્શે છે, પાલન કરે છે, શોભાવે(શુદ્ધતાપૂર્વક આચરે) છે, સમાપ્ત કરે છે, પૂર્ણ કરે છે, કીર્તન કરે છે, અનુપાલન કરે છે, આજ્ઞા વડે આરાધી, કાયા વડે સ્પર્શીને યાવત્‌ આરાધીને જ્યાં શ્રમણ ભગવંત મહાવીર છે, ત્યાં આવે છે. ભગવંત પાસે આવીને યાવત્‌ નમીને આ પ્રમાણે કહ્યું – હે ભગવન્‌ ! આપની અનુજ્ઞા પામીને હું દ્વિમાસિકી ભિક્ષુપ્રતિમાને સ્વીકારીને વિચરવા ઇચ્છું છું. હે દેવાનુપ્રિય ! જેમ સુખ ઉપજે તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. શેષ પૂર્વવત્‌ જાણવું એ પ્રમાણે ત્રિમાસિકી, ચાતુર્માસિકી, પંચમાસિકી, છ માસિકી, સપ્ત માસિકી, પહેલી સાત રાત્રિદિવસની, બીજી સાત રાત્રિદિવસની, ત્રીજી સાત રાત્રિ દિવસની, અહોરાત્રિદિનની, તથા એકરાત્રિકી ભિક્ષુપ્રતિમા સૂત્રાનુસાર યાવત આજ્ઞાપૂર્વક સમ્યક્ આરાધી, પછી સ્કંદક મુનિ એક રાત્રિદિનની ભિક્ષુપ્રતિમાને યથાસૂત્ર યાવત્‌ આરાધીને જ્યાં શ્રમણ ભગવંત મહાવીર છે, ત્યાં આવી, યાવત્‌ નમીને આ પ્રમાણે કહ્યું – ભગવન્‌ ! આપની અનુજ્ઞા પામીને હું ગુણરત્ન સંવત્સર તપોકર્મ સ્વીકારીને વિચરવા ઇચ્છું છું. હે દેવાનુપ્રિય ! જેમ સુખ ઉપજે તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. ત્યારે તે સ્કંદક અણગાર ભગવંત મહાવીરની અનુજ્ઞા પામીને યાવત્‌ નમીને ગુણરત્ન સંવત્સર તપોકર્મ સ્વીકારીને વિચરે છે. તેમાં પહેલા માસમાં નિરંતર ચોથભક્ત કરે, દિવસે ઉત્કટુક આસને સૂર્યાભિમુખ થઈ આતાપનાભૂમિમાં આતાપના લેતા અને રાત્રે ઉઘાડા શરીરે વીરાસને બેસે. એ રીતે બીજા માસે નિરંતર છઠ્ઠ તપ કરીને, ત્રીજે માસે અઠ્ઠમના નિરંતર તપથી, ચોથે માસે ચાર – ચાર ઉપવાસ વડે, પાંચમાં માસે પાંચ – પાંચ ઉપવાસથી, છઠ્ઠે – છ – છ, સાતમે સાત – સાત, આઠમે આઠ – આઠ યાવત્‌ સોળમે માસે નિરંતર સોળ – સોળ ઉપવાસ કરતા, ઉત્કટુક આસને બેસી, સૂર્યાભિમુખ રહી આતાપના ભૂમિમાં આતાપના લેતા, રાત્રે અપ્રાવૃત્ત થઈ વીરાસને બેસી, તે સ્કંદક અણગારે ગુણરત્નસંવત્સર તપોકર્મની યથાસૂત્ર, યથાકલ્પ યાવત્‌ આરાધના કરી, જ્યાં ભગવંત મહાવીર હતા ત્યાં આવ્યા. આવી વાંદી – નમીને ઘણા ઉપવાસ, છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ, ચાર – પાંચ ઉપવાસ વડે, માસક્ષમણ, અર્ધમાસક્ષમણરૂપ વિચિત્ર તપથી આત્માને ભાવના વિચરે છે. ત્યારપછી તે સ્કંદક અણગાર તે ઉદાર, વિપુલ, પ્રદત્ત, પ્રગૃહીત, કલ્યાણ, શિવ, ધન્ય, મંગલ, શોભાયુક્ત, ઉદગ્ર(ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિયુક્ત), ઉદાત્ત(ઉજ્જવલ), ઉત્તમ(સુંદર), ઉદાર, મહાપ્રભાવશાળી તપોકર્મથી શુષ્ક, રૂક્ષ, નિર્માંસ(માંસ રહિત), અસ્થિચર્માવૃત્ત(શરીરમાં માત્ર હાડકા અને ચામડા જ રહેલાં), ચાલતા હાડકાં ખખડે તેવા, કૃશ, શરીરની નાડી દેખાતી હોય તેવા થયા. પોતાના આત્મબળ માત્રથી – ચાલે છે, ઊભે છે, બોલ્યા પછી – બોલતા અને બોલવાનું થશે તેમ વિચારતા પણ ગ્લાનિ પામે છે. જેમ કોઈ લાકડા કે પાંદડા કે તલ, સામાન કે એરંડના લાકડા કે કોલસાની ભરેલી ગાડી હોય, તે બધી ધૂપમાં સારી રીતે સૂકવી ઢસડતા અવાજ કરતી – જાય છે, ઊભી રહે છે, તેમ સ્કંદક અણગાર ચાલે કે ઊભે ત્યારે અવાજ થાય છે. તેઓ તપથી પુષ્ટ છે, પણ માંસ અને લોહીથી ક્ષીણ છે. રાખના ઢેરમાં દબાયેલ અગ્નિ માફક, તપ અને તેજથી તથા તપ – તેજરૂપ લક્ષ્મીથી અતિ શોભી રહ્યા છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tae nam samane bhagavam mahavire kayamgalao nayario chhattapalasao cheiyao padinikkhamai, padinikkhamitta bahiya janavayaviharam viharai. Tae nam se khamdae anagare samanassa bhagavao mahavirassa taharuvanam theranam amtie samaiyamaiyaim ekkarasa amgaim ahijjai, ahijjitta jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vadasi–ichchhami nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnae samane masiyam bhikkhupadimam uvasampajjitta nam viharittae. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham. Tae nam se khamdae anagare samanenam bhagavaya mahavirenam abbhanunnae samane hatthe java namamsitta masiyam bhikkhupadimam uvasampajjitta nam viharai. Tae nam se khamdae anagare masiyam bhikkhupadimam ahasuttam ahakappam ahamaggam ahatachcham ahasammam sammam kaena phasei palei sobhei tirei purei kittei anupalei anae arahei, sammam kaena phasetta paletta sobhetta tiretta puretta kittetta anupaletta anae arahetta jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi– Ichchhami nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnae samane domasiyam bhikkhupadimam uvasampajjitta nam viharittae. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham. Tam cheva. Evam tamasiyam, chaummasiyam, pamchamasiyam, chhammasiyam, sattamasiyam, padhamasattaratimdiyam, dochchasattaratimdiyam, tachchasattaratimdiyam, ratimdiyam, egaratiyam. Tae nam se khamdae anagare egaratiyam bhikkhupadimam ahasuttam java arahetta jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi– ichchhami nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnae samane gunarayanasamvachchharam tavokamma uvasampajjitta nam viharittae. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham. Tae nam se khamdae anagare samanenam bhagavaya mahavirenam abbhanunnae samane hatthatutthe java namamsitta gunarayanasamvachchharam tavokammam uvasampajjitta nam viharati, tam jaha– Padhamam masam chauttham chautthenam anikkhittenam tavokammenam diya thanukkudue surabhimuhe ayavanabhumie ayavemane, rattim vira-sanenam avaudena ya. Dochcham masam chhatthamchhatthenam anikkhittenam tavokammenam diya thanukkudue surabhimuhe ayavanabhumie ayavemane, rattim virasanenam avaudena ya. Evam tachcham masam atthamamatthamenam. Chauttham masam dasamamdasamenam. Pamchamam masam barasamambarasamenam. Chhattham masam chauddasamamchauddasamenam. Sattamam masam solasamamsolasamenam. Atthamam masam attharasamamattharasamenam. Navamam masam visaimamvisaimenam. Dasamam masam bavisaimambavisaimenam. Ekkarasamam masam chauvisaimam-chauvisaimenam. Barasamam masam chhavvisaimamchhavvisaimenam. Terasamam masam atthavisaimamatthavisaimenam. Chauddasamam masam tisaimamtisaimenam. Pannarasamam masam battisaimambattisaimenam. Solasam masam chottisaimam-chottisaimenam anikkhittenam tavokammenam diya thanukkudue surabhimuhe ayavanabhumie ayavemane, rattim virasanenam avaudena ya. Tae nam se khamdae anagare gunarayanasamvachchharam tavokammam ahasuttam ahakappam java arahetta jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta bahuhim chauttha-chhatthatthama-dasama-duvalasehim, masaddhamasakhamanehim vichittehim tavo-kammehim appanam bhavemane viharai. Tae nam se khamdae anagare tenam oralenam viulenam payattenam paggahienam kallanenam sivenam dhannenam mamgallenam sassirienam udaggenam udattenam uttamenam udarenam mahanubhagenam tavokammenam sukke lukkhe nimmamse atthichammavanaddhe kidikidiyabhue kise dhamanisamtae jae yavi hottha. Jivamjivenam gachchhai, jivamjivenam chitthai, bhasam bhasitta vi gilai, bhasam bhasamane gilai, bhasam bhasissamiti gilai. Se jahanamae katthasagadiya i va, pattasagadiya i va, patta-tila-bhamdaga-sagadiya i va, eramdakatthasagadiya i va, imgalasagadiya i va– unhe dinna sukka samani sasaddam gachchhai, sasaddam chitthai, evameva khamdae anagare sasaddam gachchhai, sasaddam chitthai, uvachie tavenam avachie mamsasonienam, huyasane viva bhasarasipadichchhanne tavenam, teenam, tava-teyasirie ativa-ativa uvasobhemane-uvasobhemane chitthai.
Sutra Meaning Transliteration : Tyarapachhi shramana bhagavamta mahavira kritamgala nagarina chhatrapalashaka chaityathi nikaline baharana janapadamam vichare chhe. Tyare te skamdaka anagara, bhagavamta mahavirana tatharupa sthaviro pase samayikadi 11 – amgone bhane chhe. Pachhi jyam bhagavamta mahavira chhe, tyam avine bhagavamtane vamdana – namaskara karine ama kahyum – he bhagavan ! Apani anujnya hoya to hum masiki bhikshupratimane svikarine vicharava ichchhum chhum – He devanupriya! Jema sukha thaya tema karo, vilamba na karo. Tyare te skamdaka anagara bhagavamta mahavirani anujnya prapta thata harshita thai yavat namine masiki bhikshu – pratima svikarine vichare chhe. Tyare te skamdaka anagara masiki bhikshupratimane sutra anusara,, kalpa – achara anusara,, marga anusara,, yathatathya, samyak prakare kayane sparshe chhe, palana kare chhe, shobhave(shuddhatapurvaka achare) chhe, samapta kare chhe, purna kare chhe, kirtana kare chhe, anupalana kare chhe, ajnya vade aradhi, kaya vade sparshine yavat aradhine jyam shramana bhagavamta mahavira chhe, tyam ave chhe. Bhagavamta pase avine yavat namine a pramane kahyum – he bhagavan ! Apani anujnya pamine hum dvimasiki bhikshupratimane svikarine vicharava ichchhum chhum. He devanupriya ! Jema sukha upaje tema karo, vilamba na karo. Shesha purvavat janavum E pramane trimasiki, chaturmasiki, pamchamasiki, chha masiki, sapta masiki, paheli sata ratridivasani, biji sata ratridivasani, triji sata ratri divasani, ahoratridinani, tatha ekaratriki bhikshupratima sutranusara yavata ajnyapurvaka samyak aradhi, pachhi skamdaka muni eka ratridinani bhikshupratimane yathasutra yavat aradhine jyam shramana bhagavamta mahavira chhe, tyam avi, yavat namine a pramane kahyum – Bhagavan ! Apani anujnya pamine hum gunaratna samvatsara tapokarma svikarine vicharava ichchhum chhum. He devanupriya ! Jema sukha upaje tema karo, vilamba na karo. Tyare te skamdaka anagara bhagavamta mahavirani anujnya pamine yavat namine gunaratna samvatsara tapokarma svikarine vichare chhe. Temam pahela masamam niramtara chothabhakta kare, divase utkatuka asane suryabhimukha thai atapanabhumimam atapana leta ane ratre ughada sharire virasane bese. E rite bija mase niramtara chhaththa tapa karine, trije mase aththamana niramtara tapathi, chothe mase chara – chara upavasa vade, pamchamam mase pamcha – pamcha upavasathi, chhaththe – chha – chha, satame sata – sata, athame atha – atha yavat solame mase niramtara sola – sola upavasa karata, utkatuka asane besi, suryabhimukha rahi atapana bhumimam atapana leta, ratre apravritta thai virasane besi, te skamdaka anagare gunaratnasamvatsara tapokarmani yathasutra, yathakalpa yavat aradhana kari, jyam bhagavamta mahavira hata tyam avya. Avi vamdi – namine ghana upavasa, chhaththa, aththama, chara – pamcha upavasa vade, masakshamana, ardhamasakshamanarupa vichitra tapathi atmane bhavana vichare chhe. Tyarapachhi te skamdaka anagara te udara, vipula, pradatta, pragrihita, kalyana, shiva, dhanya, mamgala, shobhayukta, udagra(uttarottara vriddhiyukta), udatta(ujjavala), uttama(sumdara), udara, mahaprabhavashali tapokarmathi shushka, ruksha, nirmamsa(mamsa rahita), asthicharmavritta(shariramam matra hadaka ane chamada ja rahelam), chalata hadakam khakhade teva, krisha, sharirani nadi dekhati hoya teva thaya. Potana atmabala matrathi – chale chhe, ubhe chhe, bolya pachhi – bolata ane bolavanum thashe tema vicharata pana glani pame chhe. Jema koi lakada ke pamdada ke tala, samana ke eramdana lakada ke kolasani bhareli gadi hoya, te badhi dhupamam sari rite sukavi dhasadata avaja karati – jaya chhe, ubhi rahe chhe, tema skamdaka anagara chale ke ubhe tyare avaja thaya chhe. Teo tapathi pushta chhe, pana mamsa ane lohithi kshina chhe. Rakhana dheramam dabayela agni maphaka, tapa ane tejathi tatha tapa – tejarupa lakshmithi ati shobhi rahya chhe.