Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103613
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-२

 Translated Chapter :

શતક-૨
Section : उद्देशक-१ उच्छवास अने स्कंदक Translated Section : ઉદ્દેશક-૧ ઉચ્છવાસ અને સ્કંદક
Sutra Number : 113 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] एत्थ णं से खंदए कच्चायणसगोत्ते संबुद्धे समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–इच्छामि णं भंते! तुब्भं अंतिए केवलिपन्नत्तं धम्मं निसामित्तए। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं। तए णं समणे भगवं महावीरे खंदयस्स कच्चायणसगोत्तस्स, तीसे य महइमहालियाए परिसाए धम्मं परिकहेइ। धम्मकहा भाणियव्वा। तए णं से खंदए कच्चायणसगोत्ते समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतिए धम्मं सोच्चा निसम्म हट्ठतुट्ठ चित्तमानंदिए णंदि पीइमणे परमसोमणस्सिए हरिसवसविसप्पमाण हियए उट्ठाए उट्ठेइ, उट्ठेत्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी– सद्दहामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, पत्तियामि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, रोएमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं, अब्भुट्ठेमि णं भंते! निग्गंथं पावयणं। एवमेयं भंते! तहमेयं भंते! अवितहमेयं भंते! असंदिद्धमेयं भंते! इच्छियमेयं भंते! पडिच्छियमेयं भंते! इच्छिय-पडिच्छियमेयं भंते! – से जहेयं तुब्भे वदह त्ति कट्टु समणं भगवं महावीरं वंदेइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता उत्तरपुरत्थिमं दिसीभायं अवक्कमइ, अवक्कमित्ता तिदंडं च कुंडियं च जाव धाउरत्ताओ य एगंते एडेइ, एडेत्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवा गच्छित्ता समणं भगवं महावीरं तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी– आलित्ते णं भंते! लोए, पलित्ते णं भंते! लोए, आलित्त-पलित्ते णं भंते! लोए जराए मरणेण य। से जहानामए केइ गाहावई अगारंसि ज्झियायमाणंसि जे से तत्थ भंडे भवइ अप्पभारे मोल्लगरुए, तं गहाय आयाए एगंतमंतं अवक्कमइ। एस मे नित्थारिए समाणे पच्छा पुरा य हियाए सुहाए खमाए निस्सेयसाए आनुगामियत्ताए भविस्सइ। एवामेव देवानुप्पिया! मज्झ वि आया एगे भंडे इट्ठे कंते पिए मणुण्णे मणामे थेज्जे वेस्सासिए सम्मए बहुमए अणुमए भंडकरंडगसमाणे, मा णं सीयं, मा णं उण्हं, मा णं खुहा, मा णं पिवासा, मा णं चोरा, मा णं वाला, मा णं दंसा, मा णं मसया, मा णं वाइय-पित्तिय-सेंभिय-सन्निवाइय विविहा रोगायंका परीसहोवसग्गा फुसतु त्ति कट्टु एस मे नित्थारिए समाणे परलोयस्स हियाए सुहाए खमाए नीसेसाए आनुगामियत्ताए भविस्सइ। तं इच्छामि णं देवानुप्पिया! सयमेव पव्वावियं, सयमेव मुंडावियं, सयमेव सेहावियं, सयमेव सिक्खावियं, सयमेव आयार-गोयरं विनय-वेणइय-चरण-करण-जायामायावत्तियं धम्ममाइक्खियं। तए णं समणे भगवं महावीरे खंदयं कच्चायणसगोत्तं सयमेव पव्वावेइ, सयमेव मुंडावेइ, सयमेव सेहावेइ, सयमेव सिक्खावेइ, सयमेव आयार-गोयरं विनय-वेणइय-चरण-करण-जायामाया-वत्तियं धम्ममाइक्खइ– एवं देवानुप्पिया! गंतव्वं, एवं चिट्ठियव्वं, एवं निसीइयव्वं, एवं तुयट्टियव्वं, एवं भुंजियव्वं, एवं भासियव्वं, एवं उट्ठाय-उट्ठाय पाणेहिं भूएहिं जीवेहिं सत्तेहिं संजमेणं संजमियव्वं, अस्सिं च णं अट्ठे नो किंचि वि पमाइयव्वं। तए णं से खंदए कच्चायणसगोत्ते समणस्स भगवओ महावीरस्स इमं एयारूवं धम्मियं उवएसं सम्मं संपडिवज्जइ–तमाणाए तह गच्छइ, तह चिट्ठइ, तह निसीयइ, तह तुयट्टइ, तह भुंजइ, तह भासइ, तह उट्ठाय-उट्ठाय पाणेहिं भूएहिं जीवेहिं सत्तेहिं संजमेणं संजमेइ, अस्सिं च णं अट्ठे नो पमायइ। तए णं से खंदए कच्चायणसगोत्ते अनगारे जाते– इरियासमिए भासासमिए एसणासमिए आयाणभंडमत्तनिक्खेवणासमिए उच्चार-पासवण-खेल-सिंधाण-जल्ल-पारिट्ठावणियासमिए मन-समिए वइसमिए कायसमिए मनगुत्ते वइगुत्ते कायगुत्ते गुत्ते गुत्तिंदिए गुत्तबंभयारी चाई लज्जू धन्ने खंतिखमे जिइंदिए सोहिए अनियाणे अप्पुस्सुए अबहिल्लेसे सुसामण्णरए दंते इणमेव निग्गंथं पावयणं पुरओ काउं विहरइ।
Sutra Meaning : તે કાત્યાયન ગોત્રીય સ્કંદક બોધ પામ્યો. શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને વંદન, નમસ્કાર કરીને આ પ્રમાણે કહ્યું – ભગવન્‌ ! હું આપની પાસે કેવલી પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મને સાંભળવા ઇચ્છુ છું. હે દેવાનુપ્રિય! સુખ ઉપજે તેમ કર, વિલંબ ન કર. પછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે કાત્યાયન ગોત્રીય સ્કંદકને અને મહામોટી પર્ષદાને ધર્મ કહ્યો. અહીં. ધર્મકથા કહેવી. ત્યારે તે સ્કંદક, શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે ધર્મ સાંભળી, અવધારી, હૃષ્ટ – તુષ્ટ યાવત્‌ વિકસિત હૃદયી થઈ, ઊભો થયો. શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને ત્રણ વખત આદક્ષિણ પ્રદક્ષિણા કરી, કરીને આ પ્રમાણે કહ્યું – આ નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનમાં હું શ્રદ્ધા રાખું છું, પ્રીતિ રાખું છું, મને તે રુચે છે, હું તેનો સ્વીકાર કરું છું. હે ભગવન્‌ ! એ એમ જ છે, એ તે રીતે જ છે. સત્ય છે – સંદેહરહિત છે – ઇષ્ટ છે – પ્રતીષ્ટ છે – ઇષ્ટ પ્રતીષ્ટ છે, જે રીતે આપે કહેલ છે. એમ કરીને તે સ્કંદક ભગવંત મહાવીરને વાંદે છે, નમે છે, પછી ઈશાન ખૂણામાં જઈ ત્રિદંડકને, કુંડિકાને યાવત્‌ વસ્ત્રોને એકાંતે મૂકે છે. પછી જ્યાં શ્રમણ ભગવંત મહાવીર છે, ત્યાં આવે છે, આવીને ભગવંત મહાવીરને ત્રણ વખત આદક્ષિણ પ્રદક્ષિણા કરે છે, કરીને યાવત્‌ નમીને આ પ્રમાણે કહ્યું – જરા, મરણના દુઃખથી આ લોક સળગેલો છે, વધુ સળગેલો છે, આલિત્ત – પલિત્ત છે. જેમ કોઈ ગૃહસ્થ હોય, તેનું ઘર સળગતુ હોય, તે ઘરમાં તેનો બહુ મૂલ્યવાન પણ અલ્પ વજનવાળો સામાન હોય, તે સામાનને લઈને એકાંતમાં જાય છે, કેમ કે તે વિચારે છે કે – આ મને આગળ હિત – સુખ – ક્ષેમ – કલ્યાણ અને પરંપરાએ કુશળ થશે. તેમ હે દેવાનુપ્રિય! મારો આત્મા એક સામાનરૂપ છે, મને ઇષ્ટ – કાંત – પ્રિય – મનોજ્ઞ – મણામ – સ્થૈર્ય – વિશ્વાસપાત્ર – સંમત – બહુમત – અનુમત – ઘરેણાના કરંડીયા જેવો છે. માટે તેને ઠંડી, તાપ, ભૂખ, તરસ, ચોર – વાઘ કે સર્પ, ડાંસ – મચ્છર, વાત – પિત્ત – સળેખમ – સંનિપાત, વિવિધ રોગાંતક, પરીષહ – ઉપસર્ગ નુકસાન ન કરે અને જો હું તેને બચાવી લઉં તો તે પરલોકમાં હિત – સુખ – ક્ષેમ – પરંપરાએ કલ્યાણરૂપ થશે. તેથી હે દેવાનુપ્રિય! હું ઇચ્છું છું કે આપની પાસે હું સ્વયમેવ – મુંડિત થાઉં, ક્રિયા શીખું, સૂત્ર – અર્થ ભણું, આચાર – ગોચર – વિનય – વિનયનું ફળ – ચરણ – કરણ – સંયમ યાત્રા – સંયમ નિર્વાહક આહારના નિરૂપણને અર્થાત્‌ આવા પ્રકારના ધર્મને કહો. ત્યારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે કાત્યાયન ગોત્રીય સ્કંદકને સ્વયમેવ દીક્ષા આપી યાવત્‌ ધર્મ કહ્યો – હે દેવાનુપ્રિય! આ પ્રમાણે જવું – વ્હાલવું, આ પ્રમાણે રહેવું, આ પ્રમાણે બેસવું, આ પ્રમાણે સૂવું, આ પ્રમાણે ખાવું, આ પ્રમાણે બોલવું, આ રીતે ઉઠીને પ્રાણ – ભૂત – જીવ – સત્ત્વોને વિશે સંયમથી વર્તવું. આ બાબતે જરા પણ પ્રમાદ ન કરવો. ત્યારે તે સ્કંદક મુનિએ ભગવંત મહાવીરનો આ આવા પ્રકારનો ધાર્મિક ઉપદેશ સારી રીતે સ્વીકાર્યો. ભગવંતની આજ્ઞા મુજબ સ્કંદક મુનિ ચાલે છે – રહે છે – બેસે છે – સૂવે છે – ખાય છે – ઉઠીને પ્રાણ, ભૂત, સત્ત્વોનો સંયમ પાળે છે. આ બાબતમાં જરા પણ પ્રમાદ કરતા નથી. હવે તે સ્કંદક અણગાર થયા. ઇર્યા – ભાષા – એષણા – આદાન ભાંડ માત્ર નિક્ષેપણા – ઉચ્ચાર પ્રસ્રવણ ખેલ જલ્લ સિંઘાણ પારિષ્ઠાપનિકા, મન, વચન, કાયા એ આઠે સમિતિથી સમિત થયા. મન – વચન – કાયાથી ગુપ્ત, ગુપ્ત, ગુપ્તેન્દ્રિય, ગુપ્ત બ્રહ્મચારી, ત્યાગી, લજ્જાળુ, ધન્ય, ક્ષમાવાન, જિતેન્દ્રિય, શોધક(શુદ્ધિપૂર્વક આચરણ કરનાર), અનિદાન(નિયાણા રહિત), આકાંક્ષા રહિત, ઉતાવળરહિત, અબહિર્લેશ્ય(ચિત્તને સંયમભાવની ભાર ન રાખનાર), સુશ્રામણ્યરત, દાંત થયા અને આ નિર્ગ્રન્થ પ્રવચનને સન્મુખ રાખીને વિચરવા લાગ્યા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] ettha nam se khamdae kachchayanasagotte sambuddhe samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi–ichchhami nam bhamte! Tubbham amtie kevalipannattam dhammam nisamittae. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham. Tae nam samane bhagavam mahavire khamdayassa kachchayanasagottassa, tise ya mahaimahaliyae parisae dhammam parikahei. Dhammakaha bhaniyavva. Tae nam se khamdae kachchayanasagotte samanassa bhagavao mahavirassa amtie dhammam sochcha nisamma hatthatuttha chittamanamdie namdi piimane paramasomanassie harisavasavisappamana hiyae utthae utthei, utthetta samanam bhagavam mahaviram tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi– Saddahami nam bhamte! Niggamtham pavayanam, Pattiyami nam bhamte! Niggamtham pavayanam, Roemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam, Abbhutthemi nam bhamte! Niggamtham pavayanam. Evameyam bhamte! Tahameyam bhamte! Avitahameyam bhamte! Asamdiddhameyam bhamte! Ichchhiyameyam bhamte! Padichchhiyameyam bhamte! Ichchhiya-padichchhiyameyam bhamte! – se jaheyam tubbhe vadaha tti kattu samanam bhagavam mahaviram vamdei namamsai, vamditta namamsitta uttarapuratthimam disibhayam avakkamai, avakkamitta tidamdam cha kumdiyam cha java dhaurattao ya egamte edei, edetta jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uva gachchhitta samanam bhagavam mahaviram tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi– alitte nam bhamte! Loe, palitte nam bhamte! Loe, alitta-palitte nam bhamte! Loe jarae maranena ya. Se jahanamae kei gahavai agaramsi jjhiyayamanamsi je se tattha bhamde bhavai appabhare mollagarue, tam gahaya ayae egamtamamtam avakkamai. Esa me nittharie samane pachchha pura ya hiyae suhae khamae nisseyasae anugamiyattae bhavissai. Evameva devanuppiya! Majjha vi aya ege bhamde itthe kamte pie manunne maname thejje vessasie sammae bahumae anumae bhamdakaramdagasamane, ma nam siyam, ma nam unham, ma nam khuha, ma nam pivasa, ma nam chora, ma nam vala, ma nam damsa, ma nam masaya, ma nam vaiya-pittiya-sembhiya-sannivaiya viviha rogayamka parisahovasagga phusatu tti kattu esa me nittharie samane paraloyassa hiyae suhae khamae nisesae anugamiyattae bhavissai. Tam ichchhami nam devanuppiya! Sayameva pavvaviyam, sayameva mumdaviyam, sayameva sehaviyam, sayameva sikkhaviyam, sayameva ayara-goyaram vinaya-venaiya-charana-karana-jayamayavattiyam dhammamaikkhiyam. Tae nam samane bhagavam mahavire khamdayam kachchayanasagottam sayameva pavvavei, sayameva mumdavei, sayameva sehavei, sayameva sikkhavei, sayameva ayara-goyaram vinaya-venaiya-charana-karana-jayamaya-vattiyam dhammamaikkhai– evam devanuppiya! Gamtavvam, evam chitthiyavvam, evam nisiiyavvam, evam tuyattiyavvam, evam bhumjiyavvam, evam bhasiyavvam, evam utthaya-utthaya panehim bhuehim jivehim sattehim samjamenam samjamiyavvam, assim cha nam atthe no kimchi vi pamaiyavvam. Tae nam se khamdae kachchayanasagotte samanassa bhagavao mahavirassa imam eyaruvam dhammiyam uvaesam sammam sampadivajjai–tamanae taha gachchhai, taha chitthai, taha nisiyai, taha tuyattai, taha bhumjai, taha bhasai, taha utthaya-utthaya panehim bhuehim jivehim sattehim samjamenam samjamei, assim cha nam atthe no pamayai. Tae nam se khamdae kachchayanasagotte anagare jate– iriyasamie bhasasamie esanasamie ayanabhamdamattanikkhevanasamie uchchara-pasavana-khela-simdhana-jalla-paritthavaniyasamie mana-samie vaisamie kayasamie managutte vaigutte kayagutte gutte guttimdie guttabambhayari chai lajju dhanne khamtikhame jiimdie sohie aniyane appussue abahillese susamannarae damte inameva niggamtham pavayanam purao kaum viharai.
Sutra Meaning Transliteration : Te katyayana gotriya skamdaka bodha pamyo. Shramana bhagavamta mahavirane vamdana, namaskara karine a pramane kahyum – bhagavan ! Hum apani pase kevali prajnyapta dharmane sambhalava ichchhu chhum. He devanupriya! Sukha upaje tema kara, vilamba na kara. Pachhi shramana bhagavamta mahavire katyayana gotriya skamdakane ane mahamoti parshadane dharma kahyo. Ahim. Dharmakatha kahevi. Tyare te skamdaka, shramana bhagavamta mahavira pase dharma sambhali, avadhari, hrishta – tushta yavat vikasita hridayi thai, ubho thayo. Shramana bhagavamta mahavirane trana vakhata adakshina pradakshina kari, karine a pramane kahyum – a nirgrantha pravachanamam hum shraddha rakhum chhum, priti rakhum chhum, mane te ruche chhe, hum teno svikara karum chhum. He bhagavan ! E ema ja chhe, e te rite ja chhe. Satya chhe – samdeharahita chhe – ishta chhe – pratishta chhe – ishta pratishta chhe, je rite ape kahela chhe. Ema karine te skamdaka bhagavamta mahavirane vamde chhe, name chhe, pachhi ishana khunamam jai tridamdakane, kumdikane yavat vastrone ekamte muke chhe. Pachhi jyam shramana bhagavamta mahavira chhe, tyam ave chhe, avine bhagavamta mahavirane trana vakhata adakshina pradakshina kare chhe, karine yavat namine a pramane kahyum – Jara, maranana duhkhathi a loka salagelo chhe, vadhu salagelo chhe, alitta – palitta chhe. Jema koi grihastha hoya, tenum ghara salagatu hoya, te gharamam teno bahu mulyavana pana alpa vajanavalo samana hoya, te samanane laine ekamtamam jaya chhe, kema ke te vichare chhe ke – a mane agala hita – sukha – kshema – kalyana ane paramparae kushala thashe. Tema he devanupriya! Maro atma eka samanarupa chhe, mane ishta – kamta – priya – manojnya – manama – sthairya – vishvasapatra – sammata – bahumata – anumata – gharenana karamdiya jevo chhe. Mate tene thamdi, tapa, bhukha, tarasa, chora – vagha ke sarpa, damsa – machchhara, vata – pitta – salekhama – samnipata, vividha rogamtaka, parishaha – upasarga nukasana na kare ane jo hum tene bachavi laum to te paralokamam hita – sukha – kshema – paramparae kalyanarupa thashe. Tethi he devanupriya! Hum ichchhum chhum ke apani pase hum svayameva – mumdita thaum, kriya shikhum, sutra – artha bhanum, achara – gochara – vinaya – vinayanum phala – charana – karana – samyama yatra – samyama nirvahaka aharana nirupanane arthat ava prakarana dharmane kaho. Tyare shramana bhagavamta mahavire katyayana gotriya skamdakane svayameva diksha api yavat dharma kahyo – he devanupriya! A pramane javum – vhalavum, a pramane rahevum, a pramane besavum, a pramane suvum, a pramane khavum, a pramane bolavum, a rite uthine prana – bhuta – jiva – sattvone vishe samyamathi vartavum. A babate jara pana pramada na karavo. Tyare te skamdaka munie bhagavamta mahavirano a ava prakarano dharmika upadesha sari rite svikaryo. Bhagavamtani ajnya mujaba skamdaka muni chale chhe – rahe chhe – bese chhe – suve chhe – khaya chhe – uthine prana, bhuta, sattvono samyama pale chhe. A babatamam jara pana pramada karata nathi. Have te skamdaka anagara thaya. Irya – bhasha – eshana – adana bhamda matra nikshepana – uchchara prasravana khela jalla simghana parishthapanika, mana, vachana, kaya e athe samitithi samita thaya. Mana – vachana – kayathi gupta, gupta, guptendriya, gupta brahmachari, tyagi, lajjalu, dhanya, kshamavana, jitendriya, shodhaka(shuddhipurvaka acharana karanara), anidana(niyana rahita), akamksha rahita, utavalarahita, abahirleshya(chittane samyamabhavani bhara na rakhanara), sushramanyarata, damta thaya ane a nirgrantha pravachanane sanmukha rakhine vicharava lagya.