Sutra Navigation: Jambudwippragnapati ( જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1107656 | ||
| Scripture Name( English ): | Jambudwippragnapati | Translated Scripture Name : | જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
वक्षस्कार ३ भरतचक्री |
Translated Chapter : |
વક્ષસ્કાર ૩ ભરતચક્રી |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 56 | Category : | Upang-07 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] तए णं तस्स भरहस्स रन्नो अन्नया कयाइ आउहघरसालाए दिव्वे चक्करयणे समुप्पज्जित्था। तए णं से आउहघरिए भरहस्स रन्नो आउहघरसालाए दिव्वं चक्करयणं समुप्पन्नं पासाइ, पासित्ता हट्ठतुट्ठ चित्तमानंदिए नंदिए पीइमणे परमसोमणस्सिए हरिसवसविसप्पमाणहियए जेणामेव से दिव्वे चक्करयणे तेणामेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता तिक्खुत्तो आयाहिण-पयाहिणं करेइ, करेत्ता करयल परिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं० कट्टु चक्करयणस्स पणामं करेइ, करेत्ता आउहघरसालाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता जेणामेव बाहिरिया उवट्ठाणसाला जेणामेव भरहे राया तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता करयल परिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु जएणं विजएणं बद्धावेइ, बद्धावेत्ता एवं वयासी– एवं खलु देवानुप्पियाणं आउहघरसालाए दिव्वे चक्करयणे समुप्पन्ने, तं एयण्णं देवानुप्पियाणं पियट्ठयाए पियं निवेदेमो, पियं भे भवउ। तते णं से भरहे राया तस्स आउहघरियस्स अंतिए एयमट्ठं सोच्चा निसम्म हट्ठतुट्ठचित्तमानंदिए नंदिए पीइमणे परमसोमनस्सिए हरिसवसविसप्पमाणहियए वियसियवरकमलनयनवयणे पयलिय-वरकडगतुडियकेऊर मउड कुंडल हारविरायंतरइयवच्छे पालंबपलंबमाणघोलंतभूसणधरे ससंभमं तुरियं चवलं नरिंदे सीहासनाओ अब्भुट्ठेइ, अब्भुट्ठेत्ता पायपीढाओ पच्चोरुहइ, पच्चोरुहित्ता पाउ-याओ ओमुयइ, ओमुइत्ता एगसाडियं उत्तरासंगं करेइ, करेत्ता अंजलिमउलियग्गहत्थे चक्करयणा-भिमुहे सत्तट्ठपयाइं अनुगच्छइ, अनुगच्छित्ता वामं जाणुं अंचेइ, अंचेत्ता दाहिणं जाणुं धरणितलंसि निहट्टु करयल परिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु चक्करयणस्स पणामं करेइ, करेत्ता तस्स आउहघरियस्स अहामालियं मउडवज्जं ओमोयं दलयइ, दलइत्ता विउलं जीवियारिहं पीइदानं दलयइ, दलइत्ता सक्कारेइ सम्मानेइ, सक्कारेत्ता सम्मानेत्ता पडिविसज्जेइ, पडिविसज्जेत्ता सीहासनवरगए पुरत्थाभिमुहे सन्निसन्ने। तए णं से भरहे राया कोडुंबियपुरिसे सद्दावेइ, सद्दावेत्ता एवं वयासी– खिप्पामेव भो देवानुप्पिया! विनीयं रायहाणिं सब्भिंतरबाहिरियं आसिय संमज्जिय सित्त सुइग संमट्ठ रत्थंतरवीहियं मंचाइमंचकलियं नानाविहरागवसणऊसियझयपडागाइपडागमंडियं लाउल्लोइयमहियं गोसीस-सरसरत्तदद्दरदिन्नपंचंगुलितलं उवचियवंदनकलसं वंदनघड सुकय तोरणपडिदुवारदेसभायं आसत्तो-सत्तविउलवट्टवग्घारियमल्लदामकलावं पंचवण्णसरससुरभिमुक्कपुप्फपुंजोवयारकलियं कालागुरु-पवरकुंदुरुक्क तुरक्कधूवमघमघेंत गंधुद्धुयाभिरामं सुगंधवरगंधियं गंधवट्टिभूयं करेह कारवेह, करेत्ता कारवेत्ता य एयमाणत्तियं पच्चप्पिणह। तए णं से कोडुंबियपुरिसा भरहेणं रन्ना एवं वुत्ता समाणा हट्ठतुट्ठचित्तमानंदिया नंदिया पीइ-मणा परमसोमनस्सिया हरिसवसविसप्पमाणहियया करयलपरिग्गहियं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु एवं सामित्ति आणाए विनएणं वयणं पडिसुनेंति, पडिसुणेत्ता भरहस्स रन्नो अंतियाओ पडि-निक्खमंति पडिनिक्खमित्ता विनीयं रायहाणिं जाव करेत्ता कारवेत्ता य तमाणत्तियं पच्चप्पिणंति। तए णं से भरहे राया जेणेव मज्जनघरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता मज्जनघरं अनु-पविसइ, अनुपविसित्ता समुत्तजालाकुलाभिरामे विचित्तमणिरयणकुट्टिमतले रमणिज्जे ण्हाणमंड- वंसि नानामणिरयण भत्तिचित्तंसि ण्हाणपीढंसि सुहनिसन्ने सुहोदएहिं गंधोदएहिं पुप्फोदएहिं सुद्धो-दएहि य पुण्णे कल्लाणगपवरमज्जणविहीए मज्जिए तत्थ कोउयसएहिं बहुविहेहिं कल्लाण-गपवरमज्जणावसाणे पम्हलसुकुमालगंधकासाइयलूहियंगे सरससुरहिगोसीसचंदनानुलित्तगते अहय सुमहग्घदूसरयणसुसंवुए सुइमाला वण्णग विलेवने आविद्धमणिसुवण्णे कप्पियहारद्धहार तिसरय पालंबपलंबमाण कडिसुत्तसुकयसोहे पिणद्धगेविज्जगअंगुलिज्जग ललितंगयललियकयाभरणे नानामणिकडगतुडियथंभियभुए अहियरूव सस्सिरीए कुंडलउज्जोइयाणणे मउडदित्तसिरए हारो त्थयसुकयरइयवच्छे पालंबपलंबमाणसुकयपडउत्तरिज्जे मुद्दियापिंगलंगुलीए नानामणिकनग विमल महरिह निउणोविय मिसिमिसेंत विरइयसुसिलिट्ठविसिट्ठलट्ठसंठियपसत्थआविद्धवीरवलए, ... ...किं बहुना? कप्परुक्खए चेव अलंकियविभूसिए नरिंदे सकोरंट मल्ल दामेणं छत्तेणं धरिज्जमाणेणं चउचामरवालवीइअंगे मंगलजयसद्दकयालोए अनेगगननायग दंडनायग राईसर तलवर माडंबिय कोडुंबिय मंति महामंति गणग दोवारिय अमच्च चेड पीढमद्द नगर निगम सेट्ठि सेनावइ सत्थवाह दूय संधिवालसद्धिं संपरिवुडे धवल महामेहनिग्गए इव गहगण दिप्पंत रिक्खतारागणाण मज्झे ससिव्व पियदंसणे नरवई धूवपुप्फगंधमल्लहत्थगए मज्जनघराओ पडि-निक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता जेणेव आउहघरसाला जेणेव चक्करयणे तेणामेव पहारेत्थ गमणाए। तए णं तस्स भरहस्स रन्नो बहवे ईसर तलवर माडंबिय कोडुंबिय इब्भ सेट्ठि सेनावइ सत्थवाह पभितओ– अप्पेगइया पउमहत्थगया अप्पेगइया उप्पलहत्थगया अप्पेगइया कुमुयहत्थगया अप्पे-गइया नलिनहत्थगया अप्पेगइया सोगंधियहत्थगया अप्पेगइया पुंडरीयहत्थगया अप्पेगइया महा-पुंडरीयहत्थगया अप्पेगइया सयपत्तहत्थगया अप्पेगइया सहस्सपत्तहत्थगया भरहं रायाणं पिट्ठओ-पिट्ठओ अनुगच्छंति। तए णं तस्स भरहस्स रन्नो बहूओ– | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૫૬. ત્યારપછી રાજા ભરતની આયુધધરશાળામાં કોઈ દિવસે દિવ્ય ચક્રરત્ન ઉત્પન્ન થયું. ત્યારે તે આયુધ ગૃહિકે ભરત રાજાના આયુધ શાળામાં દ્યિવ્ય ચક્રરત્ન ઉત્પન્ન થયું જોયું, જોઈને હર્ષિત, સંતુષ્ટ, આનંદિત ચિત્ત, નંદિત, પ્રીતિમાન, પરમ સૌમનસ્યિક અને હર્ષના વશથી વિકસિત હૃદય થઈ જ્યાં દિવ્ય ચક્રરત્ન છે, ત્યાં આવે છે. આવીને તેને ત્રણ વખત આદક્ષિણ – પ્રદક્ષિણા કરે છે. કરીને બે હાથ જોડી યાવત્ અંજલિ કરીને ચક્રરત્નને પ્રણામ કરે છે, કરીને આયુધશાળાની બહાર નીકળે છે. બહાર નીકળીને જ્યાં ઉપસ્થાનશાળા છે, જ્યાં ભરત રાજા છે, ત્યાં આવે છે, આવીને બે હાથ જોડી, જય – વિજયથી વધાવે છે. વધાવીને આ પ્રમાણે કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય! નિશ્ચે આપની આયુધશાળામાં દિવ્ય ચક્રરત્ન ઉત્પન્ન થયેલ છે. આપની પ્રિયતાર્થે આ પ્રિય સંવાદ નિવેદિત કરું છું. જે પ્રિય થાઓ. ત્યારે તે ભરત રાજા, તે આયુધગૃહિકની પાસે આ અર્થને સાંભળી, અવધારી, હર્ષિત યાવત્ સૌમનસ્યિક, વિકસિત શ્રેષ્ઠ કમલ જેવા વદન અને નયનવાળો થયો. હાથમાં પહેરેલા ઉત્તમ કટક, ત્રુટિત, કેયુર, મસ્તકે ધારણ કરેલ મુગટ, કાનના કુંડલ, ચંચલ થઈ ગયા. હર્ષાતિરેકથી હલતા હારથી તેનું વક્ષઃસ્થલ અતિ શોભિત લાગતું હતું, તેના ગળામાં લટકતી લાંબી પુષ્પમાળા ચંચળ થઈ ગઈ. રાજા ઉત્કંઠિત થઈને ઘણી ત્વરાથી, જલદીથી સિંહાસનથી ઊભો થયો. ઊભો થઈને પાદપીઠથી ઊતર્યો, ઊતરીને પાદુકાઓ ઊતારી, ઊતારીને એકશાટિક ઉત્તરાસંગ કર્યું. કરીને હાથોને અંજલિબદ્ધ કર્યા. પછી ચક્રરત્ન સન્મુખ સાત – આઠ પગલાં સામે ગયો. જઈને ડાબો ઘૂંટણ ઊંચો કર્યો. જમણો ઘૂંટણ જમીનતલ ઉપર મૂક્યો. બે હાથ જોડી યાવત્ અંજલિ કરીને ચક્રરત્નને પ્રણામ કર્યા. કરીને તે આયુધ અધિકારીને મુગટ સિવાયના વધારાના બધા આભૂષણ દાન કર્યા. કરીને વિપુલ આજીવિકા યોગ્ય પ્રીતિદાન આપ્યું. આપીને સત્કારી – સન્માનીને પ્રતિ વિસર્જિત કર્યો. કરીને શ્રેષ્ઠ સિંહાસને જઈ પૂર્વાભિમુખ થઈ બેઠો. ત્યારપછી ભરતરાજાએ કૌટુંબિક પુરુષોને બોલાવીને આ પ્રમાણે કહ્યું – ઓ દેવાનુપ્રિયો ! જલદીથી વિનીતા રાજધાનીને અંદર અને બહારથી આસિક્ત – સંમાર્જિત – સિક્ત – શુચિત કરો. માર્ગ અને ગલીઓ સ્વચ્છ કરાવો. મંચાતિ – મંચયુક્ત કરો. વિવિધ રંગોમાં રંગી વસ્ત્રોથી નિર્મિત ધ્વજા, પતાકા, અતિપતાકાથી સુશોભિત કરો – કરાવો. લેપન અને ચૂનો કરો, ગોશીર્ષ અને સરસ ચંદનથી સુરભિત કરો. પ્રત્યેક દ્વાર ભાગને ચંદન કળશો અને તોરણોથી સજાવો. યાવત્ સુગંધિત ગંધની પ્રચૂરતાથી ત્યાં ગોળગોળ ધૂમ્રમય બનતી દેખાય તેવી કરો, કરાવો, કરી – કરાવીને મારી આ આજ્ઞા મને પાછી સોંપો. ત્યારે તે કૌટુંબિક પુરુષો એ ભરત રાજાને એમ કહેતા સાંભળી હર્ષિત યાવત્ બે હાથ જોડી, સ્વામીની આજ્ઞા વચનને વિનયથી સાંભળે છે. સાંભળીને ભરતની પાસેથી નીકળે છે, નીકળીને વિનીતા રાજધાનીને યાવત્ કરે છે – કરાવે છે, આજ્ઞા પાછી સોંપે છે. ત્યારપછી તે ભરત રાજા જ્યાં સ્નાનગૃહ છે, ત્યાં જાય છે. જઈને તે સ્નાનગૃહમાં પ્રવેશે છે. પ્રવેશીને મુક્તા – જાલથી વ્યાપ્ત, સુંદર, વિચિત્ર મણિરત્નયુક્ત તળવાળા, રમણીય, સ્નાનમંડપમાં, વિવિધ મણિરત્નોના આલેખિત ચિત્રોવાળી સ્નાનપીઠે સુખેથી બેઠો. શુદ્ધોદક, ગંધોદક, પુષ્પોદક અને શુભોદકથી પુન્ય – કલ્યાણક પ્રવર સ્નાનવિધિ વડે સ્નાન કર્યું. ત્યાં સેંકડો કૌતુકો કર્યા. બહુવિધ કલ્યાણક પ્રવર સ્નાન પછી પક્ષ્મણ સુકુમાલ ગંધ કાષાયિક વસ્ત્રથી શરીર લૂછ્યું. સરસ સુગંધી ગોશીર્ષ ચંદનથી ગાત્રો લીંપ્યા. અક્ષત મહાર્ધ વસ્ત્રરત્નથી સુસંવૃત્ત થયો. પવિત્ર માળા પહેરી. વિલેપન કર્યું. મણિજડિત સુવર્ણ આભૂષણ પહેર્યા. હાર, અર્ધહાર, તીનસરો હાર, લાંબા – લટકતા કટિસૂત્રથી પોતાને શોભિત કર્યો. ગળાનું આભરણ પહેર્યું. આંગળીઓમાં વીંટી પહેરી. વિવિધ મણિમય કંકણ તથા ત્રુટિત દ્વારા ભૂજાને સ્તંભિત કરી. એ રીતે રાજાની શોભા ઘણી વધી ગઈ. કુંડલોથી મુખ દીપ્ત હતું, મસ્તક મુગટથી દીપ્ત હતું. હારથી ઢાંકેલ વક્ષઃસ્થળ સુંદર લાગતું હતું. એક લાંબુ – લટકતું વસ્ત્ર ઉત્તરીયરૂપે ધારણ કરેલું. મુદ્રિકાને લીધે રાજાની આંગળીઓ પીળી લાગતી હતી. સુયોગ્ય શિલ્પી દ્વારા વિવિધ મણિ – સ્વર્ણ – રત્નથી સુરચિત, વિમળ, મહાર્હ, સુશ્લિષ્ટ, ઉત્કૃષ્ટ, પ્રશસ્ત વીરવલય ધારણ કર્યા હતા. બીજું કેટલું કહીએ ? કલ્પવૃક્ષ સદૃશ અલંકિત, વિભૂષિત નરેન્દ્રએ કોરંટપુષ્પની માળા સહિત છત્ર યાવત્ ચાર ચામરથી વિંગ્મતો મંગલ જય – જય શબ્દથી થયેલ લોકયુક્ત, અનેક ગણનાયક, દંડનાયક યાવત્ દૂત, સંધિપાલ સાથે પરિવરીને શ્વેત મહામેઘથી નીકળતા યાવત્ ચંદ્રવત્ શોભતો, પ્રિયદર્શન નરપતિ, ધૂપ – ગંધ – માળાયુક્ત સ્નાનગૃહથી નીકળ્યો. નીકળીને જ્યાં આયુધશાળા છે, જ્યાં ચક્રરત્ન છે, ત્યાં જવાને પ્રસ્થાન કર્યું. ત્યારે તે ભરતરાજાની પાછળ – પાછળ ઘણા ઇશ્વર વગેરે ચાલ્યા, જેમાં કેટલાકના હાથમાં પદ્મ, કેટલાકના હાથમાં ઉત્પલ યાવત્ કેટલાક સહસ્રપત્ર હાથમાં લઈને ચાલ્યા. ત્યારે તે ભરત રાજાની ઘણી. ... સૂત્ર– ૫૭. કુબ્જા, ચિલાતી, વામણી, વડભી, બર્બરી, બાકુશિકા, યોનિકી, પલ્હવિકા, ઇસિણિકા, થારુકિનિકા, સૂત્ર– ૫૮. લાકુશિકા, લકુશિકા, દમિલિ, સિંહલિ, આરંબી, પુલિંદિ, પકવણી, બહલિ, મુરુંડી, શબરી અને પારસી દાસીઓ ચાલી. સૂત્ર– ૫૯. જેમાંની કેટલીક હાથમાં ચંદનકળશ લઈને, કેટલીક ચંગેરી પુષ્પપડલ લઈને, એ રીતે ભૃંગાર, દર્પણ, થાળ, પાત્રિ, સુપ્રતિષ્ઠક, વીંજણા, રત્નકરંડક, પુષ્પચંગેરી, માળા, વર્ણ, ચૂર્ણ, ગંધ હાથમાં લઈને તથા વસ્ત્ર, આભરણ, રોમહસ્ત, ચંગેરી, પુષ્પપટલ હાથમાં લઈને યાવતત્ર મોરપીંછી લઈને અને કેટલીક સિંહાસન, છત્ર, ચામર, તેલસમુદ્ગક લઈને ચાલી. કેટલીક તેલ – કોષ્ઠ સમુદ્ગક, પત્ર, ચોય, મગરમેલા, હરિતાલ, હિંગલોક, મનઃશિલા, સરસવ સમુદ્ગક લઈને ચાલી સૂત્ર– ૬૦. કેટલીક દાસી હાથમાં તાલવૃંત લઈને, કેટલીક ધૂપ – કડછા હાથમાં લઈને ભરત રાજાની પાછળ – પાછળ ચાલી. ત્યારે ભરતરાજા સર્વઋદ્ધિ, સર્વદ્યુતિ, સર્વબલ, સર્વસમુદય, સર્વ આદર, સર્વ વિભૂષા, સર્વ વિભૂતિ, સર્વ વસ્ત્ર – પુષ્પ – ગંધ – માળા – અલંકાર આદિની વિભૂષાથી, સર્વ ત્રુટિતના શબ્દ સંનિનાદથી, મહા ઋદ્ધિ યાવત્ મહા વરત્રુટિત – ચમક શમકના પ્રવાદિતથી, શંખ – પ્રણવ – પટહ – ભેરી – ઝલરી – ખરમુખી – મુરજ – મૃદંગ – દુંદુભિના નિર્ઘોષ નાદથી જ્યાં આયુધશાળા હતી ત્યાં ગયો, જઈને ચક્રરત્નને જોતા જ પ્રણામ કર્યા. ત્યારપછી ચક્રરત્ન પાસે ગયો, જઈને મોરપીંછીથી પોંછ્યુ. પછી ચક્રરત્નની પ્રમાર્જના કરી, કરીને દિવ્ય ઉદક ધારાથી સિંચન કર્યુ. કરીને સરસ ગોશીર્ષ ચંદનથી અનુલિંપન કર્યું, કરીને પ્રધાન શ્રેષ્ઠ ગંધ અને માળાથી અર્ચના કરી, પુષ્પ ચડાવ્યા, માળા – ગંધ – વર્ણ – ચૂર્ણ – વસ્ત્ર ચડાવ્યા, આભરણો ચડાવ્યા. પછી સ્વચ્છ, શ્લક્ષ્ણ, શ્વેત રત્નમય, અક્ષત – તંદુલ વડે ચક્રરત્નની આગળ આઠ – આઠ મંગલનું આલેખન કર્યું. તે આ પ્રમાણે – સ્વસ્તિક, શ્રીવત્સ, નંદ્યાવર્ત, વર્દ્ધમાનક, ભદ્રાસન, મત્સ્ય, કળશ, દર્પણ. એ અષ્ટમંગલ આલેખીને ઉપચાર કરે છે. તે ઉપચાર શું છે ? પાડલ, મલ્લિકા, ચંપક, અશોક, પુન્નાગ, આમ્રમંજરી, નવમલ્લિકા, બકુલ, તિલક, કણેર, કુંદ, કુબ્જક, કોરંટક, પત્ર, દમનક જે સુરભિત – સુગંધી પુષ્પ રાજાએ હાથમાં લીધા, ચક્રરત્નની આગળ વધારી, ચઢાવ્યા. તેનાથી તે પંચરંગી ફૂલોનો ચક્રરત્નની આગળ જાનુપ્રમાણ ઊંચો ઢગલો થઈ ગયો. ત્યારપછી રાજાએ ધૂપાદાન હાથમાં લીધું. જે ચંદ્રકાંત, વજ્ર, વૈડૂર્ય રત્નમય દંડયુક્ત, વિવિધ ચિત્રાંકનના રૂપે સંયોજિત સુવર્ણ, મણિ અને રત્નયુક્ત, કાળો અગરુ, ઉત્તમ કુન્દુરુષ્ક, લોબાન તથા ધૂપની મહેકથી શોભિત, વૈડૂર્ય મણિથી નિર્મિત હતું. આદરપૂર્વક ધૂપ પ્રગટાવી સાત – આઠ ડગલા પાછળ ગયો. પછી ડાબો ઘૂંટણ ઊંચો કર્યો યાવત્ પ્રણામ કર્યા, કરીને આયુધશાળાથી બહાર નીકળ્યો. ત્યારપછી જ્યાં બાહ્ય ઉપસ્થાન શાળા હતી, જ્યાં સિંહાસન હતું ત્યાં આવ્યો, આવીને શ્રેષ્ઠ સિંહાસન ઉપર પૂર્વાભિમુખ થઈને બેઠો. બેસીને અઢાર શ્રેણી – પ્રશ્રેણી લોકોને બોલાવ્યા અને કહ્યું – ઓ દેવાનુપ્રિયો ! જલદીથી, ચક્રરત્નના ઉપલક્ષ્યમાં વિજયસૂચક અષ્ટાહ્નિકા મહા મહોત્સવ કરો. તે દિવસોમાં ઉત્શુલ્ક, ઉત્કર, ઉત્કૃષ્ટ, અદેય, અમેય, અભટપ્રવેશ, અદંડ – કોદંડિમ, અધરિમ નીતિ અપનાવો.. ગણિકાના શ્રેષ્ઠ નાટક યુક્ત, અનેક તાલાચર અનુચરિત, સમુદ્ભાવિત મૃદંગયુક્ત કરો, અમ્લાન ફૂલોની માળાથી નગર સજાવો. પ્રમુદિત, પ્રક્રિડિત જન – જાનપદયુક્ત નગરને કરો. મારી આ આજ્ઞા પાછી આપો. ત્યારે તે અઢાર શ્રેણી – પ્રશ્રેણીજનો ભરતરાજા પાસે આ પ્રમાણે સાંભળીને હર્ષિત થઈ યાવત્ વિનયથી શ્રવણ કરે છે. કરીને ભરત રાજા પાસેથી નીકળે છે, નીકળીને ઉત્શુલ્ક, ઉત્કર યાવત્ કરે છે અને કરાવે છે, પછી ભરતરાજા પાસે આવીને યાવત્ તેની આજ્ઞા પાછી સોંપે છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૫૬–૬૦ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] tae nam tassa bharahassa ranno annaya kayai auhagharasalae divve chakkarayane samuppajjittha. Tae nam se auhagharie bharahassa ranno auhagharasalae divvam chakkarayanam samuppannam pasai, pasitta hatthatuttha chittamanamdie namdie piimane paramasomanassie harisavasavisappamanahiyae jenameva se divve chakkarayane tenameva uvagachchhai, uvagachchhitta tikkhutto ayahina-payahinam karei, karetta karayala pariggahiyam sirasavattam matthae amjalim0 kattu chakkarayanassa panamam karei, karetta auhagharasalao padinikkhamai, padinikkhamitta jenameva bahiriya uvatthanasala jenameva bharahe raya teneva uvagachchhai, uvagachchhitta karayala pariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu jaenam vijaenam baddhavei, baddhavetta evam vayasi– Evam khalu devanuppiyanam auhagharasalae divve chakkarayane samuppanne, tam eyannam devanuppiyanam piyatthayae piyam nivedemo, piyam bhe bhavau. Tate nam se bharahe raya tassa auhaghariyassa amtie eyamattham sochcha nisamma hatthatutthachittamanamdie namdie piimane paramasomanassie harisavasavisappamanahiyae viyasiyavarakamalanayanavayane payaliya-varakadagatudiyakeura mauda kumdala haravirayamtaraiyavachchhe palambapalambamanagholamtabhusanadhare sasambhamam turiyam chavalam narimde sihasanao abbhutthei, abbhutthetta payapidhao pachchoruhai, pachchoruhitta pau-yao omuyai, omuitta egasadiyam uttarasamgam karei, karetta amjalimauliyaggahatthe chakkarayana-bhimuhe sattatthapayaim anugachchhai, anugachchhitta vamam janum amchei, amchetta dahinam janum dharanitalamsi nihattu karayala pariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu chakkarayanassa panamam karei, karetta tassa auhaghariyassa ahamaliyam maudavajjam omoyam dalayai, dalaitta viulam jiviyariham piidanam dalayai, dalaitta sakkarei sammanei, sakkaretta sammanetta padivisajjei, padivisajjetta sihasanavaragae puratthabhimuhe sannisanne. Tae nam se bharahe raya kodumbiyapurise saddavei, saddavetta evam vayasi– khippameva bho devanuppiya! Viniyam rayahanim sabbhimtarabahiriyam asiya sammajjiya sitta suiga sammattha ratthamtaravihiyam mamchaimamchakaliyam nanaviharagavasanausiyajhayapadagaipadagamamdiyam laulloiyamahiyam gosisa-sarasarattadaddaradinnapamchamgulitalam uvachiyavamdanakalasam vamdanaghada sukaya toranapadiduvaradesabhayam asatto-sattaviulavattavagghariyamalladamakalavam pamchavannasarasasurabhimukkapupphapumjovayarakaliyam kalaguru-pavarakumdurukka turakkadhuvamaghamaghemta gamdhuddhuyabhiramam sugamdhavaragamdhiyam gamdhavattibhuyam kareha karaveha, karetta karavetta ya eyamanattiyam pachchappinaha. Tae nam se kodumbiyapurisa bharahenam ranna evam vutta samana hatthatutthachittamanamdiya namdiya pii-mana paramasomanassiya harisavasavisappamanahiyaya karayalapariggahiyam sirasavattam matthae amjalim kattu evam samitti anae vinaenam vayanam padisunemti, padisunetta bharahassa ranno amtiyao padi-nikkhamamti padinikkhamitta viniyam rayahanim java karetta karavetta ya tamanattiyam pachchappinamti. Tae nam se bharahe raya jeneva majjanaghare teneva uvagachchhai, uvagachchhitta majjanagharam anu-pavisai, anupavisitta samuttajalakulabhirame vichittamanirayanakuttimatale ramanijje nhanamamda- vamsi nanamanirayana bhattichittamsi nhanapidhamsi suhanisanne suhodaehim gamdhodaehim pupphodaehim suddho-daehi ya punne kallanagapavaramajjanavihie majjie tattha kouyasaehim bahuvihehim kallana-gapavaramajjanavasane pamhalasukumalagamdhakasaiyaluhiyamge sarasasurahigosisachamdananulittagate ahaya sumahagghadusarayanasusamvue suimala vannaga vilevane aviddhamanisuvanne kappiyaharaddhahara tisaraya palambapalambamana kadisuttasukayasohe pinaddhagevijjagaamgulijjaga lalitamgayalaliyakayabharane nanamanikadagatudiyathambhiyabhue ahiyaruva sassirie kumdalaujjoiyanane maudadittasirae haro tthayasukayaraiyavachchhe palambapalambamanasukayapadauttarijje muddiyapimgalamgulie nanamanikanaga vimala mahariha niunoviya misimisemta viraiyasusilitthavisitthalatthasamthiyapasatthaaviddhaviravalae,.. ..Kim bahuna? Kapparukkhae cheva alamkiyavibhusie narimde sakoramta malla damenam chhattenam dharijjamanenam chauchamaravalaviiamge mamgalajayasaddakayaloe anegagananayaga damdanayaga raisara talavara madambiya kodumbiya mamti mahamamti ganaga dovariya amachcha cheda pidhamadda nagara nigama setthi senavai satthavaha duya samdhivalasaddhim samparivude dhavala mahamehaniggae iva gahagana dippamta rikkhataraganana majjhe sasivva piyadamsane naravai dhuvapupphagamdhamallahatthagae majjanagharao padi-nikkhamai, padinikkhamitta jeneva auhagharasala jeneva chakkarayane tenameva paharettha gamanae. Tae nam tassa bharahassa ranno bahave isara talavara madambiya kodumbiya ibbha setthi senavai satthavaha pabhitao– appegaiya paumahatthagaya appegaiya uppalahatthagaya appegaiya kumuyahatthagaya appe-gaiya nalinahatthagaya appegaiya sogamdhiyahatthagaya appegaiya pumdariyahatthagaya appegaiya maha-pumdariyahatthagaya appegaiya sayapattahatthagaya appegaiya sahassapattahatthagaya bharaham rayanam pitthao-pitthao anugachchhamti. Tae nam tassa bharahassa ranno bahuo– | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 56. Tyarapachhi raja bharatani ayudhadharashalamam koi divase divya chakraratna utpanna thayum. Tyare te ayudha grihike bharata rajana ayudha shalamam dyivya chakraratna utpanna thayum joyum, joine harshita, samtushta, anamdita chitta, namdita, pritimana, parama saumanasyika ane harshana vashathi vikasita hridaya thai jyam divya chakraratna chhe, tyam ave chhe. Avine tene trana vakhata adakshina – pradakshina kare chhe. Karine be hatha jodi yavat amjali karine chakraratnane pranama kare chhe, karine ayudhashalani bahara nikale chhe. Bahara nikaline jyam upasthanashala chhe, jyam bharata raja chhe, tyam ave chhe, avine be hatha jodi, jaya – vijayathi vadhave chhe. Vadhavine a pramane kahyum – he devanupriya! Nishche apani ayudhashalamam divya chakraratna utpanna thayela chhe. Apani priyatarthe a priya samvada nivedita karum chhum. Je priya thao. Tyare te bharata raja, te ayudhagrihikani pase a arthane sambhali, avadhari, harshita yavat saumanasyika, vikasita shreshtha kamala jeva vadana ane nayanavalo thayo. Hathamam paherela uttama kataka, trutita, keyura, mastake dharana karela mugata, kanana kumdala, chamchala thai gaya. Harshatirekathi halata harathi tenum vakshahsthala ati shobhita lagatum hatum, tena galamam latakati lambi pushpamala chamchala thai gai. Raja utkamthita thaine ghani tvarathi, jaladithi simhasanathi ubho thayo. Ubho thaine padapithathi utaryo, utarine padukao utari, utarine ekashatika uttarasamga karyum. Karine hathone amjalibaddha karya. Pachhi chakraratna sanmukha sata – atha pagalam same gayo. Jaine dabo ghumtana umcho karyo. Jamano ghumtana jaminatala upara mukyo. Be hatha jodi yavat amjali karine chakraratnane pranama karya. Karine te ayudha adhikarine mugata sivayana vadharana badha abhushana dana karya. Karine vipula ajivika yogya pritidana apyum. Apine satkari – sanmanine prati visarjita karyo. Karine shreshtha simhasane jai purvabhimukha thai betho. Tyarapachhi bharatarajae kautumbika purushone bolavine a pramane kahyum – o devanupriyo ! Jaladithi vinita rajadhanine amdara ane baharathi asikta – sammarjita – sikta – shuchita karo. Marga ane galio svachchha karavo. Mamchati – mamchayukta karo. Vividha ramgomam ramgi vastrothi nirmita dhvaja, pataka, atipatakathi sushobhita karo – karavo. Lepana ane chuno karo, goshirsha ane sarasa chamdanathi surabhita karo. Pratyeka dvara bhagane chamdana kalasho ane toranothi sajavo. Yavat sugamdhita gamdhani prachuratathi tyam golagola dhumramaya banati dekhaya tevi karo, karavo, kari – karavine mari a ajnya mane pachhi sompo. Tyare te kautumbika purusho e bharata rajane ema kaheta sambhali harshita yavat be hatha jodi, svamini ajnya vachanane vinayathi sambhale chhe. Sambhaline bharatani pasethi nikale chhe, nikaline vinita rajadhanine yavat kare chhe – karave chhe, ajnya pachhi sompe chhe. Tyarapachhi te bharata raja jyam snanagriha chhe, tyam jaya chhe. Jaine te snanagrihamam praveshe chhe. Praveshine mukta – jalathi vyapta, sumdara, vichitra maniratnayukta talavala, ramaniya, snanamamdapamam, vividha maniratnona alekhita chitrovali snanapithe sukhethi betho. Shuddhodaka, gamdhodaka, pushpodaka ane shubhodakathi punya – kalyanaka pravara snanavidhi vade snana karyum. Tyam semkado kautuko karya. Bahuvidha kalyanaka pravara snana pachhi pakshmana sukumala gamdha kashayika vastrathi sharira luchhyum. Sarasa sugamdhi goshirsha chamdanathi gatro limpya. Akshata mahardha vastraratnathi susamvritta thayo. Pavitra mala paheri. Vilepana karyum. Manijadita suvarna abhushana paherya. Hara, ardhahara, tinasaro hara, lamba – latakata katisutrathi potane shobhita karyo. Galanum abharana paheryum. Amgaliomam vimti paheri. Vividha manimaya kamkana tatha trutita dvara bhujane stambhita kari. E rite rajani shobha ghani vadhi gai. Kumdalothi mukha dipta hatum, mastaka mugatathi dipta hatum. Harathi dhamkela vakshahsthala sumdara lagatum hatum. Eka lambu – latakatum vastra uttariyarupe dharana karelum. Mudrikane lidhe rajani amgalio pili lagati hati. Suyogya shilpi dvara vividha mani – svarna – ratnathi surachita, vimala, maharha, sushlishta, utkrishta, prashasta viravalaya dharana karya hata. Bijum ketalum kahie\? Kalpavriksha sadrisha alamkita, vibhushita narendrae koramtapushpani mala sahita chhatra yavat chara chamarathi vimgmato mamgala jaya – jaya shabdathi thayela lokayukta, aneka gananayaka, damdanayaka yavat duta, samdhipala sathe parivarine shveta mahameghathi nikalata yavat chamdravat shobhato, priyadarshana narapati, dhupa – gamdha – malayukta snanagrihathi nikalyo. Nikaline jyam ayudhashala chhe, jyam chakraratna chhe, tyam javane prasthana karyum. Tyare te bharatarajani pachhala – pachhala ghana ishvara vagere chalya, jemam ketalakana hathamam padma, ketalakana hathamam utpala yavat ketalaka sahasrapatra hathamam laine chalya. Tyare te bharata rajani ghani.\... Sutra– 57. Kubja, chilati, vamani, vadabhi, barbari, bakushika, yoniki, palhavika, isinika, tharukinika, Sutra– 58. Lakushika, lakushika, damili, simhali, arambi, pulimdi, pakavani, bahali, murumdi, shabari ane parasi dasio chali. Sutra– 59. Jemamni ketalika hathamam chamdanakalasha laine, ketalika chamgeri pushpapadala laine, e rite bhrimgara, darpana, thala, patri, supratishthaka, vimjana, ratnakaramdaka, pushpachamgeri, mala, varna, churna, gamdha hathamam laine tatha vastra, abharana, romahasta, chamgeri, pushpapatala hathamam laine yavatatra morapimchhi laine ane ketalika simhasana, chhatra, chamara, telasamudgaka laine chali. Ketalika tela – koshtha samudgaka, patra, choya, magaramela, haritala, himgaloka, manahshila, sarasava samudgaka laine chali Sutra– 60. Ketalika dasi hathamam talavrimta laine, ketalika dhupa – kadachha hathamam laine bharata rajani pachhala – pachhala chali. Tyare bharataraja sarvariddhi, sarvadyuti, sarvabala, sarvasamudaya, sarva adara, sarva vibhusha, sarva vibhuti, sarva vastra – pushpa – gamdha – mala – alamkara adini vibhushathi, sarva trutitana shabda samninadathi, maha riddhi yavat maha varatrutita – chamaka shamakana pravaditathi, shamkha – pranava – pataha – bheri – jhalari – kharamukhi – muraja – mridamga – dumdubhina nirghosha nadathi jyam ayudhashala hati tyam gayo, jaine chakraratnane jota ja pranama karya. Tyarapachhi chakraratna pase gayo, jaine morapimchhithi pomchhyu. Pachhi chakraratnani pramarjana kari, karine divya udaka dharathi simchana karyu. Karine sarasa goshirsha chamdanathi anulimpana karyum, karine pradhana shreshtha gamdha ane malathi archana kari, pushpa chadavya, mala – gamdha – varna – churna – vastra chadavya, abharano chadavya. Pachhi svachchha, shlakshna, shveta ratnamaya, akshata – tamdula vade chakraratnani agala atha – atha mamgalanum alekhana karyum. Te a pramane – svastika, shrivatsa, namdyavarta, varddhamanaka, bhadrasana, matsya, kalasha, darpana. E ashtamamgala alekhine upachara kare chhe. Te upachara shum chhe\? Padala, mallika, champaka, ashoka, punnaga, amramamjari, navamallika, bakula, tilaka, kanera, kumda, kubjaka, koramtaka, patra, damanaka je surabhita – sugamdhi pushpa rajae hathamam lidha, chakraratnani agala vadhari, chadhavya. Tenathi te pamcharamgi phulono chakraratnani agala janupramana umcho dhagalo thai gayo. Tyarapachhi rajae dhupadana hathamam lidhum. Je chamdrakamta, vajra, vaidurya ratnamaya damdayukta, vividha chitramkanana rupe samyojita suvarna, mani ane ratnayukta, kalo agaru, uttama kundurushka, lobana tatha dhupani mahekathi shobhita, vaidurya manithi nirmita hatum. Adarapurvaka dhupa pragatavi sata – atha dagala pachhala gayo. Pachhi dabo ghumtana umcho karyo yavat pranama karya, karine ayudhashalathi bahara nikalyo. Tyarapachhi jyam bahya upasthana shala hati, jyam simhasana hatum tyam avyo, avine shreshtha simhasana upara purvabhimukha thaine betho. Besine adhara shreni – prashreni lokone bolavya ane kahyum – O devanupriyo ! Jaladithi, chakraratnana upalakshyamam vijayasuchaka ashtahnika maha mahotsava karo. Te divasomam utshulka, utkara, utkrishta, adeya, ameya, abhatapravesha, adamda – kodamdima, adharima niti apanavo.. Ganikana shreshtha nataka yukta, aneka talachara anucharita, samudbhavita mridamgayukta karo, amlana phuloni malathi nagara sajavo. Pramudita, prakridita jana – janapadayukta nagarane karo. Mari a ajnya pachhi apo. Tyare te adhara shreni – prashrenijano bharataraja pase a pramane sambhaline harshita thai yavat vinayathi shravana kare chhe. Karine bharata raja pasethi nikale chhe, nikaline utshulka, utkara yavat kare chhe ane karave chhe, pachhi bharataraja pase avine yavat teni ajnya pachhi sompe chhe. Sutra samdarbha– 56–60 | ||