Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106818
Scripture Name( English ): Pragnapana Translated Scripture Name : પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

पद-२१ अवगाहना संस्थान

 Translated Chapter :

પદ-૨૧ અવગાહના સંસ્થાન
Section : Translated Section :
Sutra Number : 518 Category : Upang-04
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] वेउव्वियसरीरस्स णं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं सातिरेगं जोयणसतसहस्सं। वाउक्काइयएगिंदियवेउव्वियसरीरस्स णं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेण वि अंगुलस्स असंखेज्जइभागं। नेरइयपंचेंदियवेउव्वियसरीरस्स णं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा –भवधारणिज्जा य उत्तरवेउव्विया य। तत्थ णं जासा भवधारणिज्जा सा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं पंचधनुसयाइं। तत्थ णं जासा उत्तरवेउव्विया सा जहन्नेणं अंगुलस्स संखेज्जइभागं, उक्कोसेणं धनुसहस्सं। रयणप्पभापुढविनेरइयाणं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–भवधारणिज्जा य उत्तरवेउव्विया य। तत्थ णं जासा भवधारणिज्जा सा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं सत्त धनूइं तिन्नि रयणीओ छच्च अंगुलाइं। तत्थ णं जासा उत्तर-वेउव्विया सा जहन्नेणं अंगुलस्स संखेज्जइभागं, उक्कोसेणं पन्नरस धनूइं अड्ढाइज्जाओ रयणीओ। सक्करप्पभाए पुच्छा। गोयमा! जाव तत्थ णं जासा भवधारणिज्जा सा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं पन्नरस धनूइं अड्ढाइज्जाओ रयणीओ। तत्थ णं जासा उत्तरवेउव्विया सा जहन्नेणं अंगुलस्स संखेज्जइभागं, उक्कोसेणं एक्कतीसं धनूइं एक्का य रयणी। वालुयप्पभाए भवधारणिज्जा एक्कतीसं धनूइं एक्का य रयणी, उत्तरवेउव्विया बावट्ठिं धनूइं दोन्नि य रयणीओ। पंकप्पभाए भवधारणिज्जा बावट्ठिं धनूइं दोन्नि य रयणीओ, उत्तरवेउव्विया पणुवीसं धनुसतं। धूमप्पभाए भवधारणिज्जा पणुवीसं धनुसतं, उत्तरवेउव्विया अड्ढाइज्जाइं धनुसताइं। तमाए भवधारणिज्जा अड्ढाइज्जाइं धनुसताइं, उत्तरवेउव्विया पंच धनुसताइं। अहेसत्तमाए भवधारणिज्जा पंच धनुसताइं, उत्तरवेउव्विया धनुसहस्सं। एयं उक्कोसेणं। जहन्नेणं भवधारणिज्जा अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उत्तरवेउव्विया अंगुलस्स संखेज्जइभागं। तिरिक्खजोणियपंचेंदियवेउव्वियसरीरस्स णं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! जहन्नेणं अंगुलस्स संखेज्जइभागं, उक्कोसेणं जोयणसतपुहत्तं। मनूसपंचेंदियवेउव्वियसरीरस्स णं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! जहन्नेणं अंगुलस्स संखेज्जइभागं, उक्कोसेणं सातिरेगं जोयणसतसहस्सं। असुरकुमारभवनवासिदेवपंचिंदियवेउव्वियसरीरस्स णं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! असुरकुमाराणं देवाणं दुविहा सरीरोगाहणा पन्नत्ता, तं जहा–भवधारणिज्जा य उत्तरवेउव्विया य। तत्थ णं जासा भवधारणिज्जा सा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं सत्त रयणीओ। तत्थ णं जासा उत्तरवेउव्विया सा जहन्नेणं अंगुलस्स संखेज्जइभागं, उक्कोसेणं जोयणसतसहस्सं। एवं जाव थणियकुमाराणं। एवं ओहियाणं वाणमंतराणं। एवं जोइसियाण वि। सोहम्मीसानगदेवाणं एवं चेव उत्तरवेउव्विया जाव अच्चुओ कप्पो, नवरं–सणंकुमारे भवधारणिज्जा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं छ रयणीओ। एवं माहिंदे वि। बंभलोय-लंतगेसु पंच रयणीओ। महासुक्क-सहस्सारेसु चत्तारि रयणीओ। आणय पाणय आरण अच्चुएसु तिन्नि रयणीओ। गेवेज्जगकप्पातीतवेमानियदेवपंचेंदियवेउव्वियसरीरस्स णं भंते! केमहालिया सरीरोगाहणा पन्नत्ता? गोयमा! गेवेज्जगदेवाणं एगा भवधारणिज्जा सरीरोगाहणा पन्नत्ता। सा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं दो रयणीओ। एवं अनुत्तरोववाइयदेवाण वि, नवरं– एक्का रयणी।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! વૈક્રિયશરીરની કેટલી મોટી અવગાહના છે ? જઘન્યથી અંગુલનો અસંખ્યાતમો ભાગ, ઉત્કૃષ્ટ સાધિક લાખ યોજન, ભગવન્‌ ! વાયુકાયિક એકેન્દ્રિય વૈક્રીય શરીરની અવગાહના કેટલી છે ? જઘન્યથી અને ઉત્કૃષ્ટથી અંગુલનો અસંખ્યાતમો ભાગ. ભગવન્‌ ! નૈરયિક પંચેન્દ્રિય વૈક્રીય શરીરની કેટલી અવગાહના છે ? તેમની બે ભેદે અવગાહના છે – ભવધારણીય, ઉત્તરવૈક્રિય. ભવધારણીય શરીરાવગાહના જઘન્ય અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ, ઉત્કૃષ્ટ – ૫૦૦ ધનુષ, ઉત્તરવૈક્રિય શરીરાવગાહના જઘન્ય પૂર્વવત્‌. ઉત્કૃષ્ટ ૧૦૦૦ ધનુષ. ભગવન્‌ ! રત્નપ્રભાપૃથ્વી નૈરયિકની શરીરવગાહના ? બે ભેદે – ભવધારણીય, ઉત્તરવૈક્રિય. જઘન્ય બંનેમાં પૂર્વવત્‌. ઉત્કૃષ્ટ ભવધારણીય સાત ધનુષ, ત્રણ હાથ છ અંગુલ, ઉત્તરવૈક્રિય ઉત્કૃષ્ટ ૧૫ – ધનુષ, અઢી હાથ. અહીંથી ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના કહી છે.. શર્કરાપ્રભાની ભવધારણીય અવગાહના પંદર ધનુષ, અઢી હાથ, ઉત્તર વૈક્રિય – ૩૧ ધનુષ, ૧ – હાથ છે. વાલુકાપ્રભાની ભવધારણીય અવગાહના ૩૧ – ધનુષ, ૧ – હાથ, ઉત્તરવૈક્રિય – ૬૨ ધનુષ, ૨ – હાથ, પંકપ્રભાની ભવધારણીય ૬૨ – ધનુષ ૨ – હાથ, ઉત્તરવૈક્રિય – ૧૨૫ ધનુષ છે. ધૂમપ્રભાની ભવધારણીય – ૧૨૫ ધનુષ, ઉત્તરવૈક્રિય – ૨૫૦ ધનુષ છે. તમઃપ્રભા પૃથ્વીની ભવધારણીય – ૨૫૦ ધનુષ, ઉત્તરવૈક્રિય – ૫૦૦ ધનુષ છે. અધઃસપ્તમીની ભવધારણીય – ૫૦૦ ધનુષ અને ઉત્તર – વૈક્રિય ૧૦૦૦ ધનુષ ઉત્કૃષ્ટથી જાણવી. આ સાતે નરક પૃથ્વીમાં નૈરયિકોની જઘન્ય અવગાહના પૂર્વવત જાણવી. ભગવન્‌ ! તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય વૈક્રિય શરીરની અવગાહના કેટલી છે ? જઘન્ય – અંગુલનો અસંખ્યાત ભાગ, ઉત્કૃષ્ટ યોજન શત – પૃથક્ત્વ. ભગવન્‌ ! મનુષ્ય પંચેન્દ્રિય વૈક્રીય૦ શરીરની અવગાહના કેટલી છે? જઘન્ય પૂર્વવત્‌, ઉત્કૃષ્ટ સાધિક એક લાખ યોજન. ભગવન્‌ ! અસુરકુમાર ભવનવાસી દેવ પંચે૦ વૈ૦ શરીરની અવગાહના કેટલી છે? તે બે ભેદે છે – ભવધારણીય, ઉત્તરવૈક્રિય. ભવધારણીય જઘન્ય અંગુલનો અસં૦ ભાગ, ઉત્કૃષ્ટ સાત હાથ. ઉત્તરવૈક્રિયમાં ઉત્કૃષ્ટ લાખ યોજન, જઘન્ય પૂર્વવત્‌. એ પ્રમાણે સ્તનિતકુમાર સુધી જાણવું. એમ સામાન્ય વ્યંતર, જ્યોતિષ્ક, સૌધર્મ – ઈશાન દેવોને જાણવું. યાવત્‌ અચ્યુત કલ્પ સુધી ઉત્તરવૈક્રિય સમજવું પણ સનત્કુમારને ભવધારણીય અવગાહના ઉત્કૃષ્ટ છ હાથ, માહેન્દ્રને એમ જ, બ્રહ્મલોક અને લાંતક દેવને પાંચ હાથ, મહાશુક્ર અને સહસ્રારને ચાર હાથ, આનતાદિચારને ત્રણ હાથ છે. ગ્રૈવેયક કલ્પાતીત વૈમાનિક દેવ પંચેન્દ્રિય વૈક્રીય શરીરની અવગાહના કેટલી છે ? જઘન્ય પૂર્વવત્‌, ઉત્કૃષ્ટ બે હાથ. એ પ્રમાણે અનુત્તરોપપાતિક દેવ જાણવા. અવગાહના હાથ પ્રમાણ હોય.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] veuvviyasarirassa nam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam satiregam joyanasatasahassam. Vaukkaiyaegimdiyaveuvviyasarirassa nam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosena vi amgulassa asamkhejjaibhagam. Neraiyapamchemdiyaveuvviyasarirassa nam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha –bhavadharanijja ya uttaraveuvviya ya. Tattha nam jasa bhavadharanijja sa jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam pamchadhanusayaim. Tattha nam jasa uttaraveuvviya sa jahannenam amgulassa samkhejjaibhagam, ukkosenam dhanusahassam. Rayanappabhapudhavineraiyanam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Duviha pannatta, tam jaha–bhavadharanijja ya uttaraveuvviya ya. Tattha nam jasa bhavadharanijja sa jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam satta dhanuim tinni rayanio chhachcha amgulaim. Tattha nam jasa uttara-veuvviya sa jahannenam amgulassa samkhejjaibhagam, ukkosenam pannarasa dhanuim addhaijjao rayanio. Sakkarappabhae puchchha. Goyama! Java tattha nam jasa bhavadharanijja sa jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam pannarasa dhanuim addhaijjao rayanio. Tattha nam jasa uttaraveuvviya sa jahannenam amgulassa samkhejjaibhagam, ukkosenam ekkatisam dhanuim ekka ya rayani. Valuyappabhae bhavadharanijja ekkatisam dhanuim ekka ya rayani, uttaraveuvviya bavatthim dhanuim donni ya rayanio. Pamkappabhae bhavadharanijja bavatthim dhanuim donni ya rayanio, uttaraveuvviya panuvisam dhanusatam. Dhumappabhae bhavadharanijja panuvisam dhanusatam, uttaraveuvviya addhaijjaim dhanusataim. Tamae bhavadharanijja addhaijjaim dhanusataim, uttaraveuvviya pamcha dhanusataim. Ahesattamae bhavadharanijja pamcha dhanusataim, uttaraveuvviya dhanusahassam. Eyam ukkosenam. Jahannenam bhavadharanijja amgulassa asamkhejjaibhagam, uttaraveuvviya amgulassa samkhejjaibhagam. Tirikkhajoniyapamchemdiyaveuvviyasarirassa nam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Jahannenam amgulassa samkhejjaibhagam, ukkosenam joyanasatapuhattam. Manusapamchemdiyaveuvviyasarirassa nam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Jahannenam amgulassa samkhejjaibhagam, ukkosenam satiregam joyanasatasahassam. Asurakumarabhavanavasidevapamchimdiyaveuvviyasarirassa nam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Asurakumaranam devanam duviha sarirogahana pannatta, tam jaha–bhavadharanijja ya uttaraveuvviya ya. Tattha nam jasa bhavadharanijja sa jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam satta rayanio. Tattha nam jasa uttaraveuvviya sa jahannenam amgulassa samkhejjaibhagam, ukkosenam joyanasatasahassam. Evam java thaniyakumaranam. Evam ohiyanam vanamamtaranam. Evam joisiyana vi. Sohammisanagadevanam evam cheva uttaraveuvviya java achchuo kappo, navaram–sanamkumare bhavadharanijja jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam chha rayanio. Evam mahimde vi. Bambhaloya-lamtagesu pamcha rayanio. Mahasukka-sahassaresu chattari rayanio. Anaya panaya arana achchuesu tinni rayanio. Gevejjagakappatitavemaniyadevapamchemdiyaveuvviyasarirassa nam bhamte! Kemahaliya sarirogahana pannatta? Goyama! Gevejjagadevanam ega bhavadharanijja sarirogahana pannatta. Sa jahannenam amgulassa asamkhejjaibhagam, ukkosenam do rayanio. Evam anuttarovavaiyadevana vi, navaram– ekka rayani.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Vaikriyasharirani ketali moti avagahana chhe\? Jaghanyathi amgulano asamkhyatamo bhaga, utkrishta sadhika lakha yojana, Bhagavan ! Vayukayika ekendriya vaikriya sharirani avagahana ketali chhe\? Jaghanyathi ane utkrishtathi amgulano asamkhyatamo bhaga. Bhagavan ! Nairayika pamchendriya vaikriya sharirani ketali avagahana chhe\? Temani be bhede avagahana chhe – bhavadharaniya, uttaravaikriya. Bhavadharaniya shariravagahana jaghanya amgulano asamkhyata bhaga, utkrishta – 500 dhanusha, uttaravaikriya shariravagahana jaghanya purvavat. Utkrishta 1000 dhanusha. Bhagavan ! Ratnaprabhaprithvi nairayikani shariravagahana\? Be bhede – bhavadharaniya, uttaravaikriya. Jaghanya bamnemam purvavat. Utkrishta bhavadharaniya sata dhanusha, trana hatha chha amgula, uttaravaikriya utkrishta 15 – dhanusha, adhi hatha. Ahimthi utkrishta avagahana kahi chhe.. Sharkaraprabhani bhavadharaniya avagahana pamdara dhanusha, adhi hatha, uttara vaikriya – 31 dhanusha, 1 – hatha chhe. Valukaprabhani bhavadharaniya avagahana 31 – dhanusha, 1 – hatha, uttaravaikriya – 62 dhanusha, 2 – hatha, Pamkaprabhani bhavadharaniya 62 – dhanusha 2 – hatha, uttaravaikriya – 125 dhanusha chhe. Dhumaprabhani bhavadharaniya – 125 dhanusha, uttaravaikriya – 250 dhanusha chhe. Tamahprabha prithvini bhavadharaniya – 250 dhanusha, uttaravaikriya – 500 dhanusha chhe. Adhahsaptamini bhavadharaniya – 500 dhanusha ane uttara – vaikriya 1000 dhanusha utkrishtathi janavi. A sate naraka prithvimam nairayikoni jaghanya avagahana purvavata janavi. Bhagavan ! Tiryamcha pamchendriya vaikriya sharirani avagahana ketali chhe\? Jaghanya – amgulano asamkhyata bhaga, utkrishta yojana shata – prithaktva. Bhagavan ! Manushya pamchendriya vaikriya0 sharirani avagahana ketali chhe? Jaghanya purvavat, utkrishta sadhika eka lakha yojana. Bhagavan ! Asurakumara bhavanavasi deva pamche0 vai0 sharirani avagahana ketali chhe? Te be bhede chhe – bhavadharaniya, uttaravaikriya. Bhavadharaniya jaghanya amgulano asam0 bhaga, utkrishta sata hatha. Uttaravaikriyamam utkrishta lakha yojana, jaghanya purvavat. E pramane stanitakumara sudhi janavum. Ema samanya vyamtara, jyotishka, saudharma – ishana devone janavum. Yavat achyuta kalpa sudhi uttaravaikriya samajavum pana sanatkumarane bhavadharaniya avagahana utkrishta chha hatha, mahendrane ema ja, brahmaloka ane lamtaka devane pamcha hatha, mahashukra ane sahasrarane chara hatha, anatadicharane trana hatha chhe. Graiveyaka kalpatita vaimanika deva pamchendriya vaikriya sharirani avagahana ketali chhe\? Jaghanya purvavat, utkrishta be hatha. E pramane anuttaropapatika deva janava. Avagahana hatha pramana hoya.