Sutra Navigation: Jivajivabhigam ( જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1106087
Scripture Name( English ): Jivajivabhigam Translated Scripture Name : જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

चतुर्विध जीव प्रतिपत्ति

 Translated Chapter :

ચતુર્વિધ જીવ પ્રતિપત્તિ
Section : चंद्र सूर्य अने तेना द्वीप Translated Section : ચંદ્ર સૂર્ય અને તેના દ્વીપ
Sutra Number : 287 Category : Upang-03
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] मानुसुत्तरे णं भंते! पव्वते केवतियं उड्ढं उच्चत्तेणं? केवतियं उव्वेहेणं? केवतियं मूले विक्खंभेणं? केवतियं मज्झे विक्खंभेणं? केवतियं उवरिं विक्खंभेणं? केवतियं अंतो गिरिपरिरएणं? केवतियं बाहिं गिरिपरिरएणं? केवतियं मज्झे गिरि परिरएणं? केवतियं उवरिं गिरिपरिरएणं? गोयमा! मानुसुत्तरे णं पव्वते सत्तरस एक्कवीसाइं जोयणसयाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, चत्तारि तीसे जोयणसए कोसं च उव्वेहेणं, मूले दसबावीसे जोयणसते विक्खंभेणं, मज्झे सत्ततेवीसे जोयणसते विक्खंभेणं, उवरि चत्तारिचउवीसे जोयणसते विक्खंभेणं, एगा जोयणकोडी बायालीसं च सयसहस्साइं तीसं च सहस्साइं दोन्नि य अउणापण्णे जोयणसते किंचिविसेसाहिए अंतोगिरिपरिरएणं, एगा जोयणकोडी बायालीसं च सतसहस्साइं छत्तीसं च सहस्साइं सत्त चोद्दसोत्तरे जोयणसते बाहिं गिरिपरिरएणं, एगा जोयणकोडी बायालीसं च सतसहस्साइं चोत्तीसं च सहस्सा अट्ठ य तेवीसुत्तरे जोयणसते मज्झे गिरिपरिरएणं, एगा जोयणकोडी बायालीसं च सयसहस्साइं बत्तीसं च सहस्साइं नव य बत्तीसे जोयणसते उवरि गिरिपरिरएणं, मूले विच्छिण्णे मज्झे संखित्ते उप्पिं तणुए अंतो सण्हे मज्झे उदग्गे बाहिं दरिसणिज्जे ईसिं सन्निसन्ने सीहनिसाई अवड्ढजव रासिसंठाणसंठिते सव्व-जंबूनयामए अच्छे सण्हे जाव पडिरूवे। उभओपासिं दोहिं पउमवरवेदियाहिं दोहि य वनसंडेहिं सव्वतो समंता संपरिक्खित्ते, वण्णओ दोण्हवि। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–मानुसुत्तरे पव्वते? मानुसुत्तरे पव्वते? गोयमा! मानुसुत्तरस्स णं पव्वतस्स अंतो मनुस्सा उप्पिं सुवण्णा, बाहिं देवा। अदुत्तरं च णं गोयमा! मानुसुत्तरं पव्वतं मनुस्सा ण कयाइ वीतिवइंसु वा वीतिवयंति वा वीतिवइस्संति वा नन्नत्थ चारणेण वा विज्जाहरेण वा देवकम्मुणा वा। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चति–मानुसुत्तरे पव्वते, मानुसुत्तरे पव्वते। अदुत्तरं च णं जाव निच्चे। जावं च णं मानुसुत्तरे पव्वते तावं च णं अस्सिं लोए त्ति पवुच्चति। जावं च णं वासाति वा वासधरपव्वताति वा तावं च णं अस्सिं लोएति पवुच्चति। जावं च णं गेहाइ वा गेहावय नाति वा तावं च णं अस्सिं लोएति पवुच्चति। जावं च णं गामाति वा जाव सन्निवेसाति वा तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति। जावं च णं अरहंता चक्कवट्टी बलदेवा वासुदेवा चारणा विज्जाहरा समणा समणीओ सावया सावियाओ मनुया पगतिभद्दगा पगतिविनीया पगतिउवसंता पगतिपयणुकोहमानमायालोभा मिउमद्दवसंपन्ना अल्लीणा भद्दगा विनीता तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति। जावं च णं बहवे ओराला बलाहका संसेयंति संमुच्छंति वासं वासंति तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति। जावं च णं बादरे विज्जुकारे बादरे थणियसद्दे तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति। जावं च णं बायरे अगनिकाए तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति। ... ...जावं च णं आगराति वा नदीओइ वा णिहीति वा तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति जावं च णं समयाति वा आबलियाति वा आणापाणूति वा थोवाइ वा लवाइ वा मुहुत्ताइ वा दिवसाति वा अहोरत्ताति वा पक्खाति वा मासाति वा उदूति वा अयणाति वा संवच्छराति वा जुगाति वा वाससताति वा वाससहस्साति वा वाससयसहस्साति वा पुव्वंगाति वा पुव्वाति वा तुडियंगाति वा, एवं पुव्वे तुडिए अडडे अववे हूहुए उप्पले पउमे णलिणे अत्थणिउरे अउते नउत्ते पउत्ते चूलिया सीसपहेलिया जाव य सीसपहेलियंगेति वा सीसपहेलियाति वा पलिओवमेति वा सागरोवमेति वा ओसप्पिणीति वा उस्सप्पिणीति वा तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति। जावं च णं चंदोवरागाति वा सूरोवरागाति वा चंदपरिएसाति वा सूरपरिएसाति वा पडिचंदाति वा पडिसूराति वा इंदधणूइ वा उदगमच्छेइ वा अमोहाइ वा कपिहसिताणि वा तावं च णं अस्सिं लोएत्ति पवुच्चति। जावं च णं चंदिमसूरियगहगण-नक्खत्ततारारूवाणं अभिगमननिग्गमनवुड्ढिणिवुड्ढिअनवट्ठियसंठाणसंठिती आघविज्जति तावं च णं अस्सिं लोएति पवुच्चति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! માનુષોત્તર પર્વતની ઊંચાઈ કેટલી છે ? જમીનમાં ઊંડાઈ કેટલી છે ? મૂળમાં કેટલો પહોળો છે ? મધ્યે કેટલો પહોળો છે ? શિખરે કેટલો પહોળો છે ? તેની અંદરની પરિધિ કેટલી છે ? બહારની પરિધિ કેટલી છે ? મધ્યમાં પરિધિ કેટલી છે ? ઉપરની પરિધિ કેટલી છે ? ગૌતમ ! ગૌતમ ! માનુષોત્તર પર્વત ૧૭૨૧ યોજન ઊંચો છે. ૪૩૦ યોજન અને એક કોશ પૃથ્વીમાં છે. મૂળમાં ૧૦૨૨ યોજન પહોળો, મધ્યમાં ૭૨૩ યોજન પહોળો અને ઉપર ૪૨૪ યોજન પહોળો છે. પૃથ્વીમાં તેની પરિધિ ૧,૪૨,૩૦,૨૪૯ યોજન છે. બાહ્ય ભાગમાં નીચેની પરિધિ ૧,૪૨,૩૬,૭૧૪ યોજન, મધ્યમાં ૧,૪૨,૩૪,૮૨૩ યોજન, ઉપરની પરિધિ ૧,૪૨,૩૨,૯૩૨ યોજનની છે. આ પર્વત મૂળમાં વિસ્તીર્ણ, મધ્યમાં સંક્ષિપ્ત અને ઉપર પાતળો છે. તે ભીતરમાં શ્લક્ષ્ણ, મધ્યમાં પ્રધાન અને બહાર દર્શનીય છે. આ પર્વત કંઈક બેઠેલો, સિંહનિષદ્યાકારે, આ પર્વત અર્દ્ધ યવની રાશિના આકારે છે, સંપૂર્ણ જાંબૂનદ સુવર્ણમય, સ્વચ્છ, શ્લક્ષ્ણ યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. બંને પડખે બે પદ્મવરવેદિકા અને બે વનખંડોથી ચોતરફથી સંપરિક્ષિપ્ત છે, વર્ણન કરવું. ભગવન્‌ ! માનુષોત્તર પર્વતને માનુષોત્તર પર્વત કેમ કહે છે ? ગૌતમ ! માનુષોત્તર પર્વતની અંદર મનુષ્ય, ઉપર સુવર્ણકુમાર દેવ, બહાર દેવો રહે છે. અથવા હે ગૌતમ ! માનુષોત્તર પર્વતની બહાર મનુષ્યો કદી ગયા નથી, જતા નથી, જશે નહીં. માત્ર જંઘાચારણ – વિદ્યાચારણ કે દેવે સંહરેલ જ જાય. તેથી હે ગૌતમ! તેને માનુષોત્તર પર્વત કહે છે અથવા આ નામ યાવત્‌ નિત્ય છે. શાશ્વત છે જ્યાં સુધી માનુષોત્તર પર્વત છે, ત્યાં સુધી જ આ મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી વર્ષ, વર્ષધર છે ત્યાં સુધી આ મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી ઘર છે, દુકાન છે ત્યાં સુધી આ મનુષ્યલોક છે, જ્યાં સુધી આ ગામ યાવત્‌ રાજધાની છે, ત્યાં સુધી આ મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી અરહંત, ચક્રવર્તી, બલદેવ, વાસુદેવ, પ્રતિવાસુદેવ, ચારણ, વિદ્યાધર, શ્રમણ, શ્રમણી, શ્રાવક, શ્રાવિકા, પ્રકૃતિ ભદ્રક અને વિનિત મનુષ્યો છે ત્યાં સુધી આ મનુષ્યલોક છે એમ કહેવાય છે. તથા જ્યાં સુધી સમય છે, આવલિકા છે, આનપ્રાણ છે, સ્તોક છે, લવ છે, મુહૂર્ત્ત છે, દિવસ છે, અહોરાત્ર છે, પક્ષ છે, માસ છે, ઋતુ છે, અયન છે, સંવત્સર છે, યુગ છે, વાસશત – વાસસહસ્ર – વાસલક્ષ છે, પૂર્વાંગ – પૂર્વ છે, ત્રુટિતાંગ – ત્રુટિત છે. એ પ્રમાણે – પૂર્વ, ત્રુટિત, અડડ, અવવ, હુહુક, ઉત્પલ, પદ્મ, નલિન, અચ્છિનિપુર, અયુત, નયુત, મયુત, ચૂલિકા, શીર્ષ પ્રહેલિકા યાવત્‌ શીર્ષ પ્રહેલિકાંગ કે શીર્ષ પ્રહેલિકા, પલ્યોપમ, સાગરોપમ, ઉત્સર્પિણી કે અવસર્પિણી કાળ છે ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે, તેમ કહે છે. જ્યાં સુધી બાદર વિદ્યુતકાય છે, બાદર સ્તનિત શબ્દ છે, ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી ઘણા ઉદાર મેઘ ઉત્પન્ન થાય છે, સંમૂર્છિત થાય છે, વર્ષા વરસાવે છે, ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી બાદર તેઉકાય છે ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી આકર, નદી, નિધિઓ છે, ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે, જ્યાં સુધી અગડ, તળાવ છે ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી ચંદ્રગ્રહણ, સૂર્યગ્રહણ, ચંદ્ર પરિવેષ – સૂર્ય પરિવેષ છે, પ્રતિચંદ્ર – પ્રતિસૂર્ય છે, ઇન્દ્રધનુષ છે, ઉદક – મત્સ્ય છે, કપિહસિત છે, ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે. જ્યાં સુધી ચંદ્ર – સૂર્ય – ગ્રહ – નક્ષત્ર – તારારૂપ, અભિગમન – નિર્ગમન – વૃદ્ધિ – નિર્વૃદ્ધિ, ચંદ્રની ગતિશીલતારૂપ સ્થિતિ કહેવાય છે. ત્યાં સુધી મનુષ્યલોક છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] manusuttare nam bhamte! Pavvate kevatiyam uddham uchchattenam? Kevatiyam uvvehenam? Kevatiyam mule vikkhambhenam? Kevatiyam majjhe vikkhambhenam? Kevatiyam uvarim vikkhambhenam? Kevatiyam amto giripariraenam? Kevatiyam bahim giripariraenam? Kevatiyam majjhe giri pariraenam? Kevatiyam uvarim giripariraenam? Goyama! Manusuttare nam pavvate sattarasa ekkavisaim joyanasayaim uddham uchchattenam, chattari tise joyanasae kosam cha uvvehenam, mule dasabavise joyanasate vikkhambhenam, majjhe sattatevise joyanasate vikkhambhenam, uvari chattarichauvise joyanasate vikkhambhenam, ega joyanakodi bayalisam cha sayasahassaim tisam cha sahassaim donni ya aunapanne joyanasate kimchivisesahie amtogiripariraenam, ega joyanakodi bayalisam cha satasahassaim chhattisam cha sahassaim satta choddasottare joyanasate bahim giripariraenam, ega joyanakodi bayalisam cha satasahassaim chottisam cha sahassa attha ya tevisuttare joyanasate majjhe giripariraenam, ega joyanakodi bayalisam cha sayasahassaim battisam cha sahassaim nava ya battise joyanasate uvari giripariraenam, mule vichchhinne majjhe samkhitte uppim tanue amto sanhe majjhe udagge bahim darisanijje isim sannisanne sihanisai avaddhajava rasisamthanasamthite savva-jambunayamae achchhe sanhe java padiruve. Ubhaopasim dohim paumavaravediyahim dohi ya vanasamdehim savvato samamta samparikkhitte, vannao donhavi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–manusuttare pavvate? Manusuttare pavvate? Goyama! Manusuttarassa nam pavvatassa amto manussa uppim suvanna, bahim deva. Aduttaram cha nam goyama! Manusuttaram pavvatam manussa na kayai vitivaimsu va vitivayamti va vitivaissamti va nannattha charanena va vijjaharena va devakammuna va. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchati–manusuttare pavvate, manusuttare pavvate. Aduttaram cha nam java nichche. Javam cha nam manusuttare pavvate tavam cha nam assim loe tti pavuchchati. Javam cha nam vasati va vasadharapavvatati va tavam cha nam assim loeti pavuchchati. Javam cha nam gehai va gehavaya nati va tavam cha nam assim loeti pavuchchati. Javam cha nam gamati va java sannivesati va tavam cha nam assim loetti pavuchchati. Javam cha nam arahamta chakkavatti baladeva vasudeva charana vijjahara samana samanio savaya saviyao manuya pagatibhaddaga pagativiniya pagatiuvasamta pagatipayanukohamanamayalobha miumaddavasampanna allina bhaddaga vinita tavam cha nam assim loetti pavuchchati. Javam cha nam bahave orala balahaka samseyamti sammuchchhamti vasam vasamti tavam cha nam assim loetti pavuchchati. Javam cha nam badare vijjukare badare thaniyasadde tavam cha nam assim loetti pavuchchati. Javam cha nam bayare aganikae tavam cha nam assim loetti pavuchchati.. ..Javam cha nam agarati va nadioi va nihiti va tavam cha nam assim loetti pavuchchati javam cha nam samayati va abaliyati va anapanuti va thovai va lavai va muhuttai va divasati va ahorattati va pakkhati va masati va uduti va ayanati va samvachchharati va jugati va vasasatati va vasasahassati va vasasayasahassati va puvvamgati va puvvati va tudiyamgati va, evam puvve tudie adade avave huhue uppale paume naline atthaniure aute nautte pautte chuliya sisapaheliya java ya sisapaheliyamgeti va sisapaheliyati va paliovameti va sagarovameti va osappiniti va ussappiniti va tavam cha nam assim loetti pavuchchati. Javam cha nam chamdovaragati va surovaragati va chamdapariesati va surapariesati va padichamdati va padisurati va imdadhanui va udagamachchhei va amohai va kapihasitani va tavam cha nam assim loetti pavuchchati. Javam cha nam chamdimasuriyagahagana-nakkhattatararuvanam abhigamananiggamanavuddhinivuddhianavatthiyasamthanasamthiti aghavijjati tavam cha nam assim loeti pavuchchati.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Manushottara parvatani umchai ketali chhe\? Jaminamam umdai ketali chhe\? Mulamam ketalo paholo chhe\? Madhye ketalo paholo chhe\? Shikhare ketalo paholo chhe\? Teni amdarani paridhi ketali chhe\? Baharani paridhi ketali chhe\? Madhyamam paridhi ketali chhe\? Uparani paridhi ketali chhe\? Gautama ! Gautama ! Manushottara parvata 1721 yojana umcho chhe. 430 yojana ane eka kosha prithvimam chhe. Mulamam 1022 yojana paholo, madhyamam 723 yojana paholo ane upara 424 yojana paholo chhe. Prithvimam teni paridhi 1,42,30,249 yojana chhe. Bahya bhagamam nicheni paridhi 1,42,36,714 yojana, madhyamam 1,42,34,823 yojana, uparani paridhi 1,42,32,932 yojanani chhe. A parvata mulamam vistirna, madhyamam samkshipta ane upara patalo chhe. Te bhitaramam shlakshna, madhyamam pradhana ane bahara darshaniya chhe. A parvata kamika bethelo, simhanishadyakare, a parvata arddha yavani rashina akare chhe, sampurna jambunada suvarnamaya, svachchha, shlakshna yavat pratirupa chhe. Bamne padakhe be padmavaravedika ane be vanakhamdothi chotaraphathi samparikshipta chhe, varnana karavum. Bhagavan ! Manushottara parvatane manushottara parvata kema kahe chhe\? Gautama ! Manushottara parvatani amdara manushya, upara suvarnakumara deva, bahara devo rahe chhe. Athava he gautama ! Manushottara parvatani bahara manushyo kadi gaya nathi, jata nathi, jashe nahim. Matra jamghacharana – vidyacharana ke deve samharela ja jaya. Tethi he gautama! Tene manushottara parvata kahe chhe athava a nama yavat nitya chhe. Shashvata chhe Jyam sudhi manushottara parvata chhe, tyam sudhi ja a manushyaloka chhe. Jyam sudhi varsha, varshadhara chhe tyam sudhi a manushyaloka chhe. Jyam sudhi ghara chhe, dukana chhe tyam sudhi a manushyaloka chhe, jyam sudhi a gama yavat rajadhani chhe, tyam sudhi a manushyaloka chhe. Jyam sudhi arahamta, chakravarti, baladeva, vasudeva, prativasudeva, charana, vidyadhara, shramana, shramani, shravaka, shravika, prakriti bhadraka ane vinita manushyo chhe tyam sudhi a manushyaloka chhe ema kahevaya chhe. Tatha jyam sudhi samaya chhe, avalika chhe, anaprana chhe, stoka chhe, lava chhe, muhurtta chhe, divasa chhe, ahoratra chhe, paksha chhe, masa chhe, ritu chhe, ayana chhe, samvatsara chhe, yuga chhe, vasashata – vasasahasra – vasalaksha chhe, purvamga – purva chhe, trutitamga – trutita chhe. E pramane – purva, trutita, adada, avava, huhuka, utpala, padma, nalina, achchhinipura, ayuta, nayuta, mayuta, chulika, shirsha prahelika yavat shirsha prahelikamga ke shirsha prahelika, palyopama, sagaropama, utsarpini ke avasarpini kala chhe tyam sudhi manushyaloka chhe, tema kahe chhe. Jyam sudhi badara vidyutakaya chhe, badara stanita shabda chhe, tyam sudhi manushyaloka chhe. Jyam sudhi ghana udara megha utpanna thaya chhe, sammurchhita thaya chhe, varsha varasave chhe, tyam sudhi manushyaloka chhe. Jyam sudhi badara teukaya chhe tyam sudhi manushyaloka chhe. Jyam sudhi akara, nadi, nidhio chhe, tyam sudhi manushyaloka chhe, jyam sudhi agada, talava chhe tyam sudhi manushyaloka chhe. Jyam sudhi chamdragrahana, suryagrahana, chamdra parivesha – surya parivesha chhe, pratichamdra – pratisurya chhe, indradhanusha chhe, udaka – matsya chhe, kapihasita chhe, tyam sudhi manushyaloka chhe. Jyam sudhi chamdra – surya – graha – nakshatra – tararupa, abhigamana – nirgamana – vriddhi – nirvriddhi, chamdrani gatishilatarupa sthiti kahevaya chhe. Tyam sudhi manushyaloka chhe.