Sutra Navigation: Jivajivabhigam ( જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1106017 | ||
| Scripture Name( English ): | Jivajivabhigam | Translated Scripture Name : | જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
चतुर्विध जीव प्रतिपत्ति |
Translated Chapter : |
ચતુર્વિધ જીવ પ્રતિપત્તિ |
| Section : | चंद्र सूर्य अने तेना द्वीप | Translated Section : | ચંદ્ર સૂર્ય અને તેના દ્વીપ |
| Sutra Number : | 217 | Category : | Upang-03 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] कहि णं भंते! देवद्दीवगाणं चंदाणं चंददीवा नामं दीवा पन्नत्ता? गोयमा! देवदीवस्स पुरत्थिमिल्लाओ बेइयंताओ देवोदं समुद्दं बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता, एत्थ णं देवदीवगाणं चंदाणं चंददीवा नामं दीवा पन्नत्ता, सच्चेव वत्तव्वया जाव अट्ठो। रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पच्चत्थिमेणं देवदीवं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता, एत्थ णं देवदीवगाणं चंदाणं चंदाओ नामं रायहाणीओ पन्नत्ताओ। कहि णं भंते! देवद्दीवगाणं सूराणं सूरदीवा नामं दीवा पन्नत्ता? गोयमा! देवदीवस्स पच्चत्थिमिल्लाओ वेइयंताओ देवोदं समुद्दं बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता, एत्थ णं देवदीवगाणं सूराणं सूरदीवा नामं दीवा पन्नत्ता, तधेव, रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पुरत्थिमेणं देवदीवं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता एत्थ णं। कहि णं भंते! देवसमुद्दगाणं चंदाणं चंददीवा नामं दीवा पन्नत्ता? गोयमा! देवोदगस्स समुद्दगस्स पुरत्थिमिल्लाओ वेदियंताओ देवोदगं समुद्दं पच्चत्थिमेणं बारस जोयणसहस्साइं तेणेव कमेणं जाव रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पच्चत्थिमेणं देवोदगं समुद्दं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता, एत्थ णं देवोदगाणं चंदाणं चंदाओ नामं रायहाणीओ पन्नत्ताओ, तं चेव सव्वं। एवं सूराणवि, नवरि–देवोदगस्स पच्चत्थिमिल्लाओ वेइयंताओ देवोदगसमुद्दं पुरत्थिमेणं बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता रायहाणीओ सगाणंसगाणं दीवाणं पुरत्थिमेणं देवोदगं समुद्दं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं। एवं नागे जक्खे भूतेवि चउण्हं दीवसमुद्दाणं कहि णं भंते सयंभूरमण दोवगाणं चंदाणं चंददीवा नामं दीवा पन्नत्ता सयंभुरमणस्स दीवस्स पुरत्थिमिल्लातो वेतिवंतातो सयंभुरमणोदगं समुद्दं बारस जोयण-सहस्साइं तहेव रायहाणीओ सगाणं वाणं पुरत्थिमेणं सयंभुरमणोदगं समुद्दं पुरत्थिमेणं असंखेज्जाइं जोयण तं चेव एवं सूराणवि सयंभूरमणस्स पच्चत्थिमिलातो वेदिवंताओ रायहाणीओ सकाणं सकाणं दीवाणं पच्चत्थिमिल्लाणं सयंभुरमणोदं समुद्दं असंखेज्जा सेसं तं चेव कहि णं भंते सयंभूरमणसमुद्दकाणं चंदाणं, सयंभुरमणस्स समुद्दस्स पुरत्थिमिल्लाओ वेतियंतातो सयंभुरमणं समुद्दं पच्चत्थिमेणं बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता सेसं तं चेव एवं सूराणवि सयंभुरमणस्स पच्चत्थिमिल्लाओ सयंभुरमणीदं समुद्दं पुरत्थिमेणं बारस जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता रायहाणीओ सगाणं दीवाणं पुरत्थिमेणं सयंभुरमणं समुद्दं असंखेज्जाइं जोयणसहस्साइं ओगाहित्ता एत्थ णं सयंभूरमण जाव सूरादेवा। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૨૧૭. દેવદ્વીપગત ચંદ્રોના ચંદ્રદ્વીપ નામે દ્વીપો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! દેવદ્વીપના પૂર્વ વેદિકાંતથી દેવોદ સમુદ્રમાં ૧૨,૦૦૦ યોજન જઈને છે. આ જ ક્રમથી પૂર્વ વેદિકાંતથી યાવત્ રાજધાની પોતાના દ્વીપની પૂર્વેથી દેવદ્વીપ સમુદ્રમાં અસંખ્યાત હજાર યોજનો ગયા પછી આ દેવદ્વીપના ચંદ્રોની ચંદ્રા નામે રાજધાનીઓ કહેલી છે. દેવદ્વીપના ચંદ્રદ્વીપ માફક સૂર્યના દ્વીપ પણ કહેવા. વિશેષ એ – પશ્ચિમી વેદિકાંતથી પશ્ચિમે કહેવા અને તે જ સમુદ્રમાં રાજધાનીઓ જાણવી. દેવ સમુદ્રના ચંદ્રોના ચંદ્રદ્વીપ નામે દ્વીપો ક્યાં છે ? ગૌતમ ! દેવોદક સમુદ્રના પૂર્વી વેદિકાંતથી દેવલોક સમુદ્રમાં પશ્ચિમમાં ૧૨,૦૦૦ યોજન જતા છે. તે જ ક્રમે યાવત્ રાજધાની કહેવી. રાજધાની પોત – પોતાના દ્વીપની પશ્ચિમે દેવોદક સમુદ્રમાં અસંખ્યાત હજાર યોજન ગયા પછી અહીં દેવોદકના ચંદ્રોની ચંદ્રા નામે રાજધાનીઓ કહી છે. એ બધું પૂર્વવત્ કહેવું. એ પ્રમાણે સૂર્યના દ્વીપો પણ કહેવા. વિશેષ આ – દેવોદકના પશ્ચિમી વેદિકાંતથી દેવોદક સમુદ્રમાં અસંખ્યાત હજાર યોજનો ગયા પછી છે. આ રીતે નાગ, યક્ષ, ભૂતાદિ ચારે દ્વીપ – સમુદ્ર કહેવા. ભગવન્ ! સ્વયંભૂરમણ દ્વીપના ચંદ્રોના ચંદ્રદ્વીપ નામે દ્વીપો ક્યાં છે ? સ્વયંભૂરમણદ્વીપના પૂર્વી વેદિકાંતથી સ્વયંભૂરમણોદક સમુદ્રમાં ૧૨,૦૦૦ યોજન જવાથી છે. તે પ્રમાણે જ રાજધાનીઓ પોતાના દ્વીપથી પૂર્વેથી સ્વયંભૂ – રમણોદક સમુદ્રમાં પૂર્વમાં અસંખ્યાત યોજન ગયા પછી પૂર્વવત્ છે. એ પ્રમાણે જ સૂર્યદ્વીપો કહેવા. સ્વયંભૂરમણ દ્વીપના પશ્ચિમી વેદિકાંતથી છે, રાજધાની પોત – પોતાના દ્વીપોના પશ્ચિમે સ્વયંભૂરમણોદ સમુદ્રમાં અસંખ્યાત યોજન ગયા પછી બાકી પૂર્વવત્. ભગવન્ ! સ્વયંભૂરમણસમુદ્રના ચંદ્રોના ચંદ્રદ્વીપ ક્યાં છે ? સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રના પૂર્વી વેદિકાંતથી સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રની પશ્ચિમમાં ૧૨,૦૦૦ યોજન જઈને. બાકી પૂર્વવત્. એ પ્રમાણે સૂર્યોના પણ જાણવા. સ્વયંભૂરમણના પશ્ચિમથી, સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રના પૂર્વમાં ૧૨,૦૦૦ યોજન જઈને છે. રાજધાની પોતાના દ્વીપની પૂર્વમાં સ્વયંભૂરમણ સમુદ્રમાં અસંખ્યાત યોજન જઈને, આ સ્વયંભૂરમણ યાવત્ ત્યાં સૂર્યદેવ છે. સૂત્ર– ૨૧૮. ભગવન્ ! લવણસમુદ્રમાં વેલંધર નાગરાજ, ખન્ના, અગ્ઘા, સિંહા, વિજાતી, જળનો હ્રાસ કે વૃદ્ધિ છે શું ? હા, છે. ભગવન્ ! જે રીતે લવણસમુદ્રમાં વેલંધર નાગરાજ યાવત્ હ્રાસવૃદ્ધિ છે, તે રીતે બહારના સમુદ્રોમાં પણ વેલંધર નાગરાજ, અગ્ઘ્રા, સીહા, વિજા, જળનો હ્રાસ કે વૃદ્ધિ છે ? ના, તે અર્થ સમર્થ નથી. સૂત્ર– ૨૧૯. ભગવન્ ! લવણસમુદ્રમાં શું ઉચ્છ્રિતજળ, પ્રસ્તટ જળ, ક્ષુભિત જળ, અક્ષુભિત જળ છે ? ગૌતમ ! ઉચ્છ્રિત અને ક્ષુભિત જળ છે, પણ પ્રસ્તટ અને અક્ષુભિત જળ નથી. ભગવન્ ! જેમ લવણસમુદ્રમાં ઉચ્છ્રિત જળ છે – પણ પ્રસ્તટ જળ નથી, ક્ષુભિત જળ છે – પણ અક્ષુભિત જળ નથી, તે પ્રમાણે શું બહારના સમુદ્રોમાં છે ? ગૌતમ ! બાહ્ય સમુદ્રોમાં ઉચ્છ્રિતોદક નથી – પણ પ્રસ્તટોદક છે, ક્ષુભિત જળ નથી – પણ અક્ષુભિત જળ છે. તે પૂર્ણ, પૂર્વપ્રમાણવાળા, વોલટ્ટમાણ, વોસટ્ટમાણ, સમભરઘડપણે રહેલ છે. ભગવન્ ! લવણસમુદ્રમાં ઘણો ઉદાર મેઘ સંસ્વેદિત, સંમૂર્છિમ થાય છે અથવા વર્ષા વરસાવે છે ? હા, છે. ભગવન્ ! જેમ લવણસમુદ્રમાં ઘણો ઉદાર મેઘ સંસ્વેદિત – સંમૂર્છિત થાય કે વર્ષા વરસાવે છે, તેમ બહારના સમુદ્રોમાં પણ છે? ના, તે અર્થ સમર્થ નથી. ભગવન્ ! એમ કેમ કહ્યું – બાહ્ય સમુદ્રો પૂર્ણ, પૂર્ણ પ્રમાણવાળા, વોલટ્ટમાણ, વોસટ્ટમાણ, સમભરઘડિતપણે રહેલા છે ? ગૌતમ ! બહારના સમુદ્રમાં ઘણા ઉદકયોનિક જીવો અને પુદ્ગલો ઉદકપણે આવે છે – જાય છે, ચય – ઉપચય પામે છે. તે કારણથી એમ કહ્યું કે બહારના સમુદ્રો પૂર્ણ, પૂર્ણ પ્રમાણવાળા યાવત્ સમભરઘડત્તપણે રહેલ છે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૨૧૭–૨૧૯ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] kahi nam bhamte! Devaddivaganam chamdanam chamdadiva namam diva pannatta? Goyama! Devadivassa puratthimillao beiyamtao devodam samuddam barasa joyanasahassaim ogahitta, ettha nam devadivaganam chamdanam chamdadiva namam diva pannatta, sachcheva vattavvaya java attho. Rayahanio saganam divanam pachchatthimenam devadivam asamkhejjaim joyanasahassaim ogahitta, ettha nam devadivaganam chamdanam chamdao namam rayahanio pannattao. Kahi nam bhamte! Devaddivaganam suranam suradiva namam diva pannatta? Goyama! Devadivassa pachchatthimillao veiyamtao devodam samuddam barasa joyanasahassaim ogahitta, ettha nam devadivaganam suranam suradiva namam diva pannatta, tadheva, rayahanio saganam divanam puratthimenam devadivam asamkhejjaim joyanasahassaim ogahitta ettha nam. Kahi nam bhamte! Devasamuddaganam chamdanam chamdadiva namam diva pannatta? Goyama! Devodagassa samuddagassa puratthimillao vediyamtao devodagam samuddam pachchatthimenam barasa joyanasahassaim teneva kamenam java rayahanio saganam divanam pachchatthimenam devodagam samuddam asamkhejjaim joyanasahassaim ogahitta, ettha nam devodaganam chamdanam chamdao namam rayahanio pannattao, tam cheva savvam. Evam suranavi, navari–devodagassa pachchatthimillao veiyamtao devodagasamuddam puratthimenam barasa joyanasahassaim ogahitta rayahanio saganamsaganam divanam puratthimenam devodagam samuddam asamkhejjaim joyanasahassaim. Evam nage jakkhe bhutevi chaunham divasamuddanam kahi nam bhamte sayambhuramana dovaganam chamdanam chamdadiva namam diva pannatta sayambhuramanassa divassa puratthimillato vetivamtato sayambhuramanodagam samuddam barasa joyana-sahassaim taheva rayahanio saganam vanam puratthimenam sayambhuramanodagam samuddam puratthimenam asamkhejjaim joyana tam cheva evam suranavi sayambhuramanassa pachchatthimilato vedivamtao rayahanio sakanam sakanam divanam pachchatthimillanam sayambhuramanodam samuddam asamkhejja sesam tam cheva Kahi nam bhamte sayambhuramanasamuddakanam chamdanam, sayambhuramanassa samuddassa puratthimillao vetiyamtato sayambhuramanam samuddam pachchatthimenam barasa joyanasahassaim ogahitta sesam tam cheva evam suranavi sayambhuramanassa pachchatthimillao sayambhuramanidam samuddam puratthimenam barasa joyanasahassaim ogahitta rayahanio saganam divanam puratthimenam sayambhuramanam samuddam asamkhejjaim joyanasahassaim ogahitta ettha nam sayambhuramana java suradeva. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 217. Devadvipagata chamdrona chamdradvipa name dvipo kyam chhe\? Gautama ! Devadvipana purva vedikamtathi devoda samudramam 12,000 yojana jaine chhe. A ja kramathi purva vedikamtathi yavat rajadhani potana dvipani purvethi devadvipa samudramam asamkhyata hajara yojano gaya pachhi a devadvipana chamdroni chamdra name rajadhanio kaheli chhe. Devadvipana chamdradvipa maphaka suryana dvipa pana kaheva. Vishesha e – pashchimi vedikamtathi pashchime kaheva ane te ja samudramam rajadhanio janavi. Deva samudrana chamdrona chamdradvipa name dvipo kyam chhe\? Gautama ! Devodaka samudrana purvi vedikamtathi devaloka samudramam pashchimamam 12,000 yojana jata chhe. Te ja krame yavat rajadhani kahevi. Rajadhani pota – potana dvipani pashchime devodaka samudramam asamkhyata hajara yojana gaya pachhi ahim devodakana chamdroni chamdra name rajadhanio kahi chhe. E badhum purvavat kahevum. E pramane suryana dvipo pana kaheva. Vishesha a – devodakana pashchimi vedikamtathi devodaka samudramam asamkhyata hajara yojano gaya pachhi chhe. A rite naga, yaksha, bhutadi chare dvipa – samudra kaheva. Bhagavan ! Svayambhuramana dvipana chamdrona chamdradvipa name dvipo kyam chhe\? Svayambhuramanadvipana purvi vedikamtathi svayambhuramanodaka samudramam 12,000 yojana javathi chhe. Te pramane ja rajadhanio potana dvipathi purvethi svayambhu – ramanodaka samudramam purvamam asamkhyata yojana gaya pachhi purvavat chhe. E pramane ja suryadvipo kaheva. Svayambhuramana dvipana pashchimi vedikamtathi chhe, rajadhani pota – potana dvipona pashchime svayambhuramanoda samudramam asamkhyata yojana gaya pachhi baki purvavat. Bhagavan ! Svayambhuramanasamudrana chamdrona chamdradvipa kyam chhe\? Svayambhuramana samudrana purvi vedikamtathi svayambhuramana samudrani pashchimamam 12,000 yojana jaine. Baki purvavat. E pramane suryona pana janava. Svayambhuramanana pashchimathi, svayambhuramana samudrana purvamam 12,000 yojana jaine chhe. Rajadhani potana dvipani purvamam svayambhuramana samudramam asamkhyata yojana jaine, a svayambhuramana yavat tyam suryadeva chhe. Sutra– 218. Bhagavan ! Lavanasamudramam velamdhara nagaraja, khanna, aggha, simha, vijati, jalano hrasa ke vriddhi chhe shum\? Ha, chhe. Bhagavan ! Je rite lavanasamudramam velamdhara nagaraja yavat hrasavriddhi chhe, te rite baharana samudromam pana velamdhara nagaraja, agghra, siha, vija, jalano hrasa ke vriddhi chhe\? Na, te artha samartha nathi. Sutra– 219. Bhagavan ! Lavanasamudramam shum uchchhritajala, prastata jala, kshubhita jala, akshubhita jala chhe\? Gautama ! Uchchhrita ane kshubhita jala chhe, pana prastata ane akshubhita jala nathi. Bhagavan ! Jema lavanasamudramam uchchhrita jala chhe – pana prastata jala nathi, kshubhita jala chhe – pana akshubhita jala nathi, te pramane shum baharana samudromam chhe\? Gautama ! Bahya samudromam uchchhritodaka nathi – pana prastatodaka chhe, kshubhita jala nathi – pana akshubhita jala chhe. Te purna, purvapramanavala, volattamana, vosattamana, samabharaghadapane rahela chhe. Bhagavan ! Lavanasamudramam ghano udara megha samsvedita, sammurchhima thaya chhe athava varsha varasave chhe\? Ha, chhe. Bhagavan ! Jema lavanasamudramam ghano udara megha samsvedita – sammurchhita thaya ke varsha varasave chhe, tema baharana samudromam pana chhe? Na, te artha samartha nathi. Bhagavan ! Ema kema kahyum – bahya samudro purna, purna pramanavala, volattamana, vosattamana, samabharaghaditapane rahela chhe\? Gautama ! Baharana samudramam ghana udakayonika jivo ane pudgalo udakapane ave chhe – jaya chhe, chaya – upachaya pame chhe. Te karanathi ema kahyum ke baharana samudro purna, purna pramanavala yavat samabharaghadattapane rahela chhe. Sutra samdarbha– 217–219 | ||