Sutra Navigation: Jivajivabhigam ( જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1105946 | ||
| Scripture Name( English ): | Jivajivabhigam | Translated Scripture Name : | જીવાભિગમ ઉપાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
चतुर्विध जीव प्रतिपत्ति |
Translated Chapter : |
ચતુર્વિધ જીવ પ્રતિપત્તિ |
| Section : | मनुष्य उद्देशक | Translated Section : | મનુષ્ય ઉદ્દેશક |
| Sutra Number : | 146 | Category : | Upang-03 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] कहि णं भंते! दाहिणिल्लाणं हयकण्णमनुस्साणं हयकण्णदीवे नामं दीवे पन्नत्ते? एगूरुयदीवस्स पुरत्थिमिल्लाओ चरिमंताओ उत्तरपुरत्थिमिल्लेणं लवणसमुद्दं चत्तारि जोयणसयाइं ओगाहित्ता, तत्थ णं दाहिणिल्लाणं हयकण्णमनुस्साणं हयकण्णदीवे नामं दीवे पन्नत्ते–चत्तारि जोयणसयाइं आयामविक्खंभेणं बारस पन्नट्ठ जोयणसया किंचिविसेसाहिया परिक्खेवेणं, सेसं जहा एगूरुयाणं। कहि णं भंते! दाहिणिल्लाणं गयकण्णमनुस्साणं गयकण्णदीवे नामं दीवे पन्नत्ते? गोयमा! आभासियदीवस्स पुरत्थिमिल्लाओ चरिमंताओ दाहिणपुरत्थिमिल्लेणं लवणसमुद्दं चत्तारि जोयण-सयाइं ओगाहित्ता, एत्थ णं दाहिणिल्लाणं गयकण्ण मनुस्साणं गयकण्णदीवे नामं दीवे पन्नत्ते। सेसं जहा हयकण्णाणं। एवं गोकण्णाण वि– नंगूलियदीवस्स पच्चत्थिमिल्लाओ चरिमंताओ दाहिणपच्चत्थिमेणं लवणसमुद्दं चत्तारि जोयणसयाइं ओगाहिता, एत्थ णं गोकण्णमनुस्साणं गोकण्णदीवे नामं दीवे पन्नत्ते। सेसं जहा हयकण्णाणं। सक्कुलिकण्णाणं– वेसाणियदीवस्स पच्चत्थिमिल्लाओ चरिमंताओ उत्तरपच्चत्थिमेणं लवणसमुद्दं चत्तारि जोयणसयाइं ओगाहित्ता, एत्थ णं दाहिणिल्लाणं सक्कुलिकण्णमनुस्साणं सक्कुलिकण्णदीवे नामं दीवे पन्नत्ते। सेसं जहा हयकण्णाणं। आयंसुहाणं पुच्छा हयकण्णदीवस्स उत्तरपुरत्थिमिल्लाओ चरिमंताओ पंच जोयणसयाइं ओगाहित्ता एत्थ णं दाहिणिल्लाणं आयंसुह मनुस्साणं आयंसमुहदीवे नामं दीवे पन्नत्ते। पंच जोयणसयाइं आयामविक्खंभेणं। आसमुहाईणं छ सया आसकण्णाईणं सत्त उक्कामुहाईणं अट्ठ धणदंताईणं जाव नव जोयणसयाइं। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૧૪૬. ભગવન્ ! દાક્ષિણાત્ય હયકર્ણ મનુષ્યોનો હયકર્ણ નામક દ્વીપ ક્યાં છે ? ગૌતમ ! એકોરુકદ્વીપના ઇશાન ચરમાંતથી લવણસમુદ્રમાં ૪૦૦ યોજન ગયા પછી દાક્ષિણાત્ય હયકર્ણ મનુષ્યોનો હયકર્ણ નામે દ્વીપ કહ્યો છે. ૪૦૦ યોજન લંબાઈ – પહોળાઈથી, ૧૨૬૫ યોજનથી અધિક તેની પરિધિ છે. તે એક પદ્મવરવેદિકાથી મંડિત છે. શેષ સર્વ કથન એકોરુક દ્વીપ અનુસાર કરવુ. ભગવન્ ! દાક્ષિણાત્ય ગજકર્ણ મનુષ્ય દ્વીપનો પ્રશ્ન – ગૌતમ ! આભાષિકદ્વીપના દક્ષિણ – પશ્ચિમ ચરમાંતથી લવણસમુદ્રમાં ૪૦૦ યોજન જતાં૦ શેષ બધું હયકર્ણ મુજબ કહેવું. એ પ્રમાણે ગોકર્ણ મનુષ્યની પૃચ્છા. વેશાલિક દ્વીપના દક્ષિણ – પશ્ચિમ ચરમાંતથી લવણ સમુદ્રમાં ૪૦૦ યોજન જતા. બાકી હયકર્ણવત્ જાણવું. શષ્કુલિકર્ણની પૃચ્છા. ગૌતમ! નંગોલિક દ્વીપના ઉત્તરપશ્ચિમ ચરમાંતથી લવણસમુદ્રમાં ૪૦૦ યોજન જઈને૦ શેષ બધું હયકર્ણ મુજબ કહેવું. આદર્શમુખની પૃચ્છા. હયકર્ણ દ્વીપના ઉત્તર – પૂર્વી ચરમાંતથી ૫૦૦ યોજન જઈને દાક્ષિણાત્ય આદર્શમુખ મનુષ્યોનો આદર્શમુખ નામક દ્વીપ છે. ૫૦૦ યોજન લંબાઈ – પહોળાઈથી છે. અશ્વમુખાદિ ચાર દ્વીપ ૬૦૦ યોજન આગળ જવાથી, અશ્વકર્ણાદિ ચાર દ્વીપ ૭૦૦ યોજન જવાથી, ઉલ્કામુખાદિ ચાર દ્વીપ ૮૦૦ યોજન જવાથી, ઘનદંતાદિ ચાર દ્વીપ ૯૦૦ યોજન જવાથી ત્યાં આવે છે. સૂત્ર– ૧૪૭. એકોરુકદ્વીપાદિની પરિધિ સાધિક ૯૪૯ યોજન અને હયકર્ણાદિની પરિધિ સાધિક ૧૨૬૫ યોજન છે. સૂત્ર– ૧૪૮. આદર્શમુખાદિની પરિધિ સાધિક ૧૫૮૧ યોજન છે. એ રીતે આ ક્રમથી ચાર – ચાર દ્વીપ એક સમાન પ્રમાણવાળા છે. અવગાહના, વિષ્કંભ, પરિધિમાં ભેદ જાણવો. પહેલા – બીજા – ત્રીજા ચતુષ્કનું અવગાહન, વિષ્કંભ અને પરિધિનું કથન કરેલ છે. ચોથા ચતુષ્કમાં ૬૦૦ યોજનનો આયામ – વિષ્કંભ, ૧૮૯૭ યોજનથી કંઈક અધિક પરિધિ છે. પાંચમાં ચતુષ્કમાં ૭૦૦ યોજન આયામ – વિષ્કંભ અને ૨૨૧૩ યોજનથી અધિકની પરિધિ છે. છઠ્ઠા ચતુષ્કમાં ૮૦૦ યોજન આયામ – વિષ્કંભ અને ૨૫૨૯ યોજનથી અધિકની પરિધિ છે. સાતમાં ચતુષ્કમાં ૯૦૦ યોજન આયામ – વિષ્કંભ, ૨૮૪૫ યોજનથી કંઈક અધિકની પરિધિ છે. સૂત્ર– ૧૪૯. જેનો જે વિષ્કંભ છે, તે તેની અવગાહના છે. પ્રથમથી બીજાની અધિક – ૩૧૬ યોજન, બાકી એ રીતે અધિક જાણવી. સૂત્ર– ૧૫૦. આયુષ્યમાન્ શ્રમણ ! શેષ વર્ણન એકોરુકદ્વીપ માફક શુદ્ધદંતદ્વીપ પર્યન્ત સમજવું યાવત્ તે મનુષ્યો, દેવલોકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. ભગવન્ ! ઉત્તરીય એકોરુક મનુષ્યોનો એકોરુક નામક દ્વીપ ક્યાં છે ? ગૌતમ ! જંબૂદ્વીપના મેરુ પર્વતની ઉત્તરમાં શિખરી વર્ષધર પર્વતના ઉત્તર – પૂર્વી ચરમાંતથી લવણ સમુદ્રમાં ૩૦૦ યોજન જઈને, એ પ્રમાણે જેમ દક્ષિણમાં કહ્યું તેમ ઉત્તરમાં પણ કહેવું. વિશેષ એ કે અહીં શિખરી વર્ષધરની વિદિશામાં સ્થિત છે, એમ કહેવું. એ રીતે શુદ્ધદંત દ્વીપ સુધી કહેવું. સૂત્ર– ૧૫૧. તે અકર્મભૂમક શું છે ? ત્રીશ ભેદે કહ્યા છે. તે આ – પાંચ હૈમવતમાં ઇત્યાદિ, જેમ ‘પ્રજ્ઞાપના પદ’માં છે, તેમ કહેવું યાવત્ પાંચ ઉત્તરકુરુ. આ અકર્મભૂમિકો કહ્યા. તે કર્મભૂમિક શું છે ? તે ૧૫ – ભેદે છે, તે આ – પાંચ ભરત, પાંચ ઐરવત, પાંચ મહાવિદેહ. તે સંક્ષેપથી બે ભેદે છે – આર્ય અને મ્લેચ્છ. એ રીતે ‘પ્રજ્ઞાપનાપદ’ મુજબ બધું જ કહેવું. યાવત્ તે આર્યો કહ્યા. આ રીતે ગર્ભજ મનુષ્યોનું કથન થયું, તે આ મનુષ્યોનું કથન પૂરું થયું. સૂત્ર સંદર્ભ– ૧૪૬–૧૫૧ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] kahi nam bhamte! Dahinillanam hayakannamanussanam hayakannadive namam dive pannatte? Eguruyadivassa puratthimillao charimamtao uttarapuratthimillenam lavanasamuddam chattari joyanasayaim ogahitta, tattha nam dahinillanam hayakannamanussanam hayakannadive namam dive pannatte–chattari joyanasayaim ayamavikkhambhenam barasa pannattha joyanasaya kimchivisesahiya parikkhevenam, sesam jaha eguruyanam. Kahi nam bhamte! Dahinillanam gayakannamanussanam gayakannadive namam dive pannatte? Goyama! Abhasiyadivassa puratthimillao charimamtao dahinapuratthimillenam lavanasamuddam chattari joyana-sayaim ogahitta, ettha nam dahinillanam gayakanna manussanam gayakannadive namam dive pannatte. Sesam jaha hayakannanam. Evam gokannana vi– namguliyadivassa pachchatthimillao charimamtao dahinapachchatthimenam lavanasamuddam chattari joyanasayaim ogahita, ettha nam gokannamanussanam gokannadive namam dive pannatte. Sesam jaha hayakannanam. Sakkulikannanam– vesaniyadivassa pachchatthimillao charimamtao uttarapachchatthimenam lavanasamuddam chattari joyanasayaim ogahitta, ettha nam dahinillanam sakkulikannamanussanam sakkulikannadive namam dive pannatte. Sesam jaha hayakannanam. Ayamsuhanam puchchha hayakannadivassa uttarapuratthimillao charimamtao pamcha joyanasayaim ogahitta ettha nam dahinillanam ayamsuha manussanam ayamsamuhadive namam dive pannatte. Pamcha joyanasayaim ayamavikkhambhenam. Asamuhainam chha saya asakannainam satta ukkamuhainam attha dhanadamtainam java nava joyanasayaim. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 146. Bhagavan ! Dakshinatya hayakarna manushyono hayakarna namaka dvipa kyam chhe\? Gautama ! Ekorukadvipana ishana charamamtathi lavanasamudramam 400 yojana gaya pachhi dakshinatya hayakarna manushyono hayakarna name dvipa kahyo chhe. 400 yojana lambai – paholaithi, 1265 yojanathi adhika teni paridhi chhe. Te eka padmavaravedikathi mamdita chhe. Shesha sarva kathana ekoruka dvipa anusara karavu. Bhagavan ! Dakshinatya gajakarna manushya dvipano prashna – gautama ! Abhashikadvipana dakshina – pashchima charamamtathi lavanasamudramam 400 yojana jatam0 shesha badhum hayakarna mujaba kahevum. E pramane gokarna manushyani prichchha. Veshalika dvipana dakshina – pashchima charamamtathi lavana samudramam 400 yojana jata. Baki hayakarnavat janavum. Shashkulikarnani prichchha. Gautama! Namgolika dvipana uttarapashchima charamamtathi lavanasamudramam 400 yojana jaine0 shesha badhum hayakarna mujaba kahevum. Adarshamukhani prichchha. Hayakarna dvipana uttara – purvi charamamtathi 500 yojana jaine dakshinatya adarshamukha manushyono adarshamukha namaka dvipa chhe. 500 yojana lambai – paholaithi chhe. Ashvamukhadi chara dvipa 600 yojana agala javathi, ashvakarnadi chara dvipa 700 yojana javathi, ulkamukhadi chara dvipa 800 yojana javathi, ghanadamtadi chara dvipa 900 yojana javathi tyam ave chhe. Sutra– 147. Ekorukadvipadini paridhi sadhika 949 yojana ane hayakarnadini paridhi sadhika 1265 yojana chhe. Sutra– 148. Adarshamukhadini paridhi sadhika 1581 yojana chhe. E rite a kramathi chara – chara dvipa eka samana pramanavala chhe. Avagahana, vishkambha, paridhimam bheda janavo. Pahela – bija – trija chatushkanum avagahana, vishkambha ane paridhinum kathana karela chhe. Chotha chatushkamam 600 yojanano ayama – vishkambha, 1897 yojanathi kamika adhika paridhi chhe. Pamchamam chatushkamam 700 yojana ayama – vishkambha ane 2213 yojanathi adhikani paridhi chhe. Chhaththa chatushkamam 800 yojana ayama – vishkambha ane 2529 yojanathi adhikani paridhi chhe. Satamam chatushkamam 900 yojana ayama – vishkambha, 2845 yojanathi kamika adhikani paridhi chhe. Sutra– 149. Jeno je vishkambha chhe, te teni avagahana chhe. Prathamathi bijani adhika – 316 yojana, baki e rite adhika janavi. Sutra– 150. Ayushyaman shramana ! Shesha varnana ekorukadvipa maphaka shuddhadamtadvipa paryanta samajavum yavat te manushyo, devalokamam utpanna thaya chhe. Bhagavan ! Uttariya ekoruka manushyono ekoruka namaka dvipa kyam chhe\? Gautama ! Jambudvipana meru parvatani uttaramam shikhari varshadhara parvatana uttara – purvi charamamtathi lavana samudramam 300 yojana jaine, e pramane jema dakshinamam kahyum tema uttaramam pana kahevum. Vishesha e ke ahim shikhari varshadharani vidishamam sthita chhe, ema kahevum. E rite shuddhadamta dvipa sudhi kahevum. Sutra– 151. Te akarmabhumaka shum chhe\? Trisha bhede kahya chhe. Te a – pamcha haimavatamam ityadi, jema ‘prajnyapana pada’mam chhe, tema kahevum yavat pamcha uttarakuru. A akarmabhumiko kahya. Te karmabhumika shum chhe\? Te 15 – bhede chhe, te a – pamcha bharata, pamcha airavata, pamcha mahavideha. Te samkshepathi be bhede chhe – arya ane mlechchha. E rite ‘prajnyapanapada’ mujaba badhum ja kahevum. Yavat te aryo kahya. A rite garbhaja manushyonum kathana thayum, te a manushyonum kathana purum thayum. Sutra samdarbha– 146–151 | ||