Sutra Navigation: Rajprashniya ( રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1105762 | ||
| Scripture Name( English ): | Rajprashniya | Translated Scripture Name : | રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
प्रदेशीराजान प्रकरण |
Translated Chapter : |
પ્રદેશીરાજાન પ્રકરણ |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 62 | Category : | Upang-02 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] तए णं से चित्ते सारही कल्लं पाउप्पभायाए रयणीए फुल्लुप्पल कमल कोमलुम्मिलियम्मि अहापंडुरे पभाए कय नियमावस्सए सहस्सरस्सिम्मि दिणयरे तेयसा जलंते साओ गिहाओ निग्गच्छइ, जेणेव पएसिस्स रन्नो गिहे जेणेव पएसी राया तेणेव उवागच्छइ, पएसिं रायं करयल परिग्गहियं दसनहं सिरसावत्तं मत्थए अंजलिं कट्टु जएणं विजएणं बद्धावेइ, बद्धावेत्ता एवं वयासी–एवं खलु देवानुप्पियाणं कंबोएहिं चत्तारि आसा उवायणं उवणीया, ते य मए देवानुप्पियाणं अन्नया चेव विणइया। तं एह णं सामी! ते आसे चिट्ठं पासह। तए णं से पएसी राया चित्तं सारहिं एवं वयासी–गच्छाहि णं तुमं चित्ता! तेहिं चेव चउहिं आसेहिं चाउग्घंटं आसरहं जुत्तामेव उवट्ठवेहि, एयमाणत्तियं पच्चप्पिणाहि। तए णं से चित्ते सारही पएसिणा रन्ना एवं वुत्ते समाणे हट्ठतुट्ठचित्तमानंदिए पीइमने परमसोमनस्सिए हरिसवस विसप्पमाणहियए उवट्ठवेइ, एयमाणत्तियं पच्चप्पिणइ। तए णं से पएसी राया चित्तस्स सारहिस्स अंतिए एयमट्ठं सोच्चा णिसम्म हट्ठतुट्ठचित्तमानंदिए पीइमने परमसोमनस्सिए हरिसवस विसप्पमाणहियए ण्हाए कयबलिकम्मे कयकोउय मंगल-पायच्छित्ते सुद्धप्पावेसाइं मंगल्लाइं वत्थाइं पवर परिहिते अप्पमहग्घाभरणालंकियसरीरे साओ गिहाओ निग्गच्छइ, जेणामेव चाउग्घंटे आसरहे तेणेव उवागच्छइ, चाउग्घंटं आसरहं दुरुहइ, सेयवियाए नगरीए मज्झंमज्झेणं निग्गच्छइ। तए णं से चित्ते सारही तं रहं णेगाइं जोयणाइं उब्भामेइ। तए णं से पएसी राया उण्हेण य तण्हाए य रहवाएण य परिकिलंते समाणे चित्तं सारहिं एवं वयासी–चित्ता! परिकिलंते मे सरीरे, परावत्तेहि रहं। तए णं से चित्ते सारही रहं परावत्तेइ, जेणेव मियवने उज्जानेतेणेव उवागच्छइ, पएसिं रायं एवं वयासी–एस णं सामी! मियवने उज्जाणे, एत्थ णं आसाणं समं किलामं सम्मं अवणेमो। तए णं से पएसी राया चित्तं सारहिं एवं वयासी–एवं होउ चित्ता! तए णं से चित्ते सारही जेणेव केसिस्स कुमारसमणस्स अदूरसामंते तेणेव उवागच्छइ, तुरए निगिण्हेइ, रहं ठवेइ, रहाओ पच्चोरुहइ, तुरए मोएति, पएसिं रायं एवं वयासी–एह णं सामी! आसाणं समं किलामं सम्मं अवणेमो। तए णं से पएसी राया रहाओ पच्चोरुहइ, चित्तेण सारहिणा सद्धिं आसाणं समं किलामं सम्मं अवणेमाणे जत्थ तत्थ केसिं कुमारसमणं महइमहालियाए महच्चपरिसाए मज्झगए महया-महया सद्देणं धम्ममाइक्खमाणं पासइ, पासित्ता इमेयारूवे अज्झत्थिए चिंतिए पत्थिए मणोगए संकप्पे समुप्पज्जित्था–जहा खलु भो! जड्डं पज्जुवासंति। मुंडा खलु भो! मुंडं पज्जु वासंति। मूढा खलु भो! मूढं पज्जुवासंति। अपंडिया खलु भो! अपंडियं पज्जुवासंति। निव्विण्णाणा खलु भो! निव्विण्णाणं पज्जुवासंति। से केस णं एस पुरिसे जड्डे मुंडे मूढे अपंडिए निव्विण्णाणे, सिरीए हिरीए उवगए, उत्तप्पसरीरे? एस णं पुरिसे किमाहारमा-हारेइ? किं परिणामेइ? किं खाइ? किं पियइ? किं दलयइ? किं पयच्छइ? जेणं एमहालियाए मनुस्सपरिसाए महया-महया सद्देणं बूया।साए वि णं उज्जानभूमीए नो संचाएमि सम्मं पकामं पवियरित्तए? एवं संपेहेइ, संपेहित्ता चित्तं सारहिं एवं वयासी – चित्ता! जड्डा खलु भो! जड्डं पज्जुवासंति। मुंडा खलु भो! मुंडं पज्जुवासंति। मूढा खलु भो! मूढं पज्जुवासंति। अपंडिया खलु भो! अपंडियं पज्जुवासंति। निव्विण्णाणा खलु भो! निव्विण्णाणं पज्जुवासंति। से केस णं एस पुरिसे जड्डे मुंडे मूढे अपंडिए निव्विण्णाणे, सिरीए हिरीए उवगए, उत्तप्पसरीरे? एस णं पुरिसे किमाहारमाहारेइ? किं परिणामेइ? किं खाइ? किं पियइ? किं दलयइ? किं पयच्छइ? जेणं एमहालियाए मनुस्सपरिसाए महया-महया सद्देणं बूया। साए वि णं उज्जानभूमीए नो संचाएमि सम्मं पकामं पवियरित्तए। तए णं से चित्ते सारही पएसिं रायं एवं वयासी–एस णं सामी! पासवच्चिज्जे केसी नामं कुमार-समणे जातिसंपन्ने जाव चउणाणोवगए अहोऽवहिए अन्नजीविए। तए णं से पएसी राया चित्तं सारहिं एवं वयासी–अहोऽवहियं णं वयासि चित्ता! अन्नजीवियं णं वयासि चित्ता! हंता सामी! अहोऽवहियं णं वयामि, अन्नजीवियं णं वयामि। अभिगमणिज्जे णं चित्ता! एस पुरिसे? हंता सामी! अभिगमणिज्जे। अभिगच्छामो णं चित्ता! अम्हे एयं पुरिसं? हंता सामी! अभिगच्छामो। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૬૨. ત્યારે તે ચિત્તસારથી બીજા દિવસે સવારે અર્થાત રાત્રિ, પ્રભાતરૂપ થઈ, કોમળ ઉત્પલ કમલ વિકસિત થયા, પ્રભાત સોનેરી થયું ત્યારે નિયમ અને આવશ્યક કાર્યોથી નિવૃત્ત થઈ, જાજ્વલ્યમાન તેજ સહિત સહસ્રરશ્મિ સૂર્ય નીકળ્યા પછી પોતાના ઘેરથી ચિત્તસારથી નીકળ્યો. જ્યાં પ્રદેશી રાજાનો મહેલ છે અને જ્યાં પ્રદેશી રાજા છે ત્યાં આવ્યો. આવીને પ્રદેશી રાજાને બે હાથ જોડી યાવત્ અંજલિ કરી, જય – વિજયથી વધાવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિય ! નિશ્ચે કંબોજ દેશવાસીઓએ ચાર અશ્વો લાવીને ભેટ આપેલા. તે મેં આપ દેવાનુપ્રિયને ત્યાં કોઈ દિને પ્રશિક્ષિત કરી દીધા છે. તેથી હે સ્વામી ! આજે આપણે તે ઘોડાનું નિરીક્ષણ કરીએ. ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કહ્યું – હે ચિત્ત ! તું જા અને તે ચાર ઘોડાને જોડીને અશ્વરથને અહીં લાવ યાવત્ મારી આજ્ઞા પાછી સોંપ. ત્યારે તે ચિત્ત સારથી, પ્રદેશી રાજાએ આમ કહેતા હૃષ્ટ – તુષ્ટ યાવત્ હૃદયી થઈ, તે અશ્વોને ઉપસ્થિત કરીને આ આજ્ઞા પાછી સોંપી. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજા, ચિત્તસારથીની પાસે આ વૃત્તાંત સાંભળી, સમજી, હર્ષિત અને સંતુષ્ટ થઈ યાવત્ અલ્પ પણ મૂલ્યવાન આભરણથી શરીર અલંકારી પોતાના ઘેરથી નીકળ્યો, નીકળીને ચાતુર્ઘંટ અશ્વરથ પાસે આવ્યો, તે રથમાં બેઠો. સેયવિયા નગરીની વચ્ચોવચ્ચ થઈને નીકળે છે, ત્યાર પછી તે ચિત્તસારથીએ, તે રથને અનેક યોજનો સુધી દોડાવ્યો. ત્યારપછી તે પ્રદેશી રાજા ગરમી, તરસ અને રથ ચાલતા લાગતી હવાથી પરેશાન – ખિન્ન થતા, ચિત્તસારથીને કહ્યું – હે ચિત્ત ! મારું શરીર ખેદ – ખિન્ન થયું છે, રથને પાછો વાળ. ત્યારે ચિત્તસારથીએ રથને પાછો વાળ્યો. મૃગવન ઉદ્યાન હતું ત્યાં આવીને પ્રદેશી રાજાને કહ્યું – હે સ્વામી ! આ મૃગવન ઉદ્યાનમાં ઘોડાનો શ્રમ અને આપણો થાક દૂર કરી લઈએ. ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ ચિત્તને કહ્યું – ભલે તેમ કરીએ. ત્યારપછી તે ચિત્તસારથી મૃગવન ઉદ્યાનમાં જ્યાં કેશીકુમાર શ્રમણ હતા, તેથી બહુ દૂર નહીં કે નિકટ નહીં, તે સ્થાને ગયા. જઈને ઘોડા રોક્યા, રથ ઊભો રાખ્યો, રથથી નીચે ઊતર્યા, ઊતરીને ઘોડાને છોડ્યા. છોડીને પ્રદેશી રાજાને કહ્યું – હે સ્વામી ! આપણે અહીં ઘોડાનો શ્રમ અને આપણો થાક દૂર કરીએ. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજા રથથી નીચે ઊતર્યો. ચિત્તસારથી સાથે ઘોડાનો શ્રમ અને પોતાનો થાક દૂર કરતા, તે તરફ જોયું, જ્યાં કેશીકુમાર શ્રમણ અતિવિશાળ પર્ષદા મધ્યે મોટા – મોટા શબ્દોથી ધર્મોપદેશ કરી રહ્યા હતા. તે જોઈને રાજાને આ આવા પ્રકારનો યાવત્ મનોગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો. નિશ્ચે જડ જ જડની ઉપાસના કરે છે. મુંડ – મુંડની, મૂઢ – મૂઢની, અપંડિતો – અપંડિતોની અને અજ્ઞાની જ અજ્ઞાનીની ઉપાસના કરે છે. પણ આ પુરુષ કોણ છે ? જે જડ, મુંડ, મૂઢ, અપંડિત અને અજ્ઞાની હોવા છતાં શ્રી – હ્રી થી સંપન્ન છે, શારીરિક કાંતિવાળો છે. આ પુરુષ શેનો આહાર કરે છે ? કઈ રીતે પરિણમાવે છે ? શું ખાય છે ? શું પીએ છે ? શું આપે છે ? શું ભાગ પાડે છે ? જેથી આવી મોટી મનુષ્ય પર્ષદા મધ્યે મોટા – મોટા શબ્દોથી બરાડે છે ? આમ વિચારીને ચિત્તસારથીને કહ્યું – હે ચિત્ત ! નિશ્ચે જડ જ જડને ઉપાસે છે યાવત્ આ પુરુષ મોટા મોટા શબ્દોથી બરાડે છે ? જેથી આપણી જ ઉદ્યાન ભૂમિમાં આપણે ઇચ્છાનુસાર ફરી શકતા નથી. ત્યારે ચિત્તસારથીએ પ્રદેશી રાજાને કહ્યું – હે સ્વામી ! આ પાર્શ્વાપત્ય કેશી નામે કુમારશ્રમણ છે. તે જાતિ – સંપન્ન યાવત્ ચાર જ્ઞાનયુક્ત છે. કઈક ન્યૂન અવધિજ્ઞાનથી સંપન્ન છે અને જીવ તથા શરીરને ભિન્ન માનનારા છે. ત્યારે પ્રદેશીરાજાએ ચિત્તને પૂછ્યું – શું આ પુરુષ કઈક ન્યૂન અવધિજ્ઞાનથી સંપન્ન છે અને જીવ તથા શરીરને ભિન્ન માનનારા છે છે તેમ તું કહે છે ? હા, સ્વામી! હું તેમ કહું છું, હે ચિત્ત ! તે પાસે જવા યોગ્ય છે ? હા, સ્વામી ! છે. તો હે ચિત્ત ! આપણે તેની પાસે જઈશું ? હા, સ્વામી ! જઈએ. સૂત્ર– ૬૩. ત્યારપછી તે પ્રદેશી રાજા, ચિત્તસારથી સાથે જ્યાં કેશીકુમાર શ્રમણ છે, ત્યાં ગયો. જઈને કેશીકુમાર શ્રમણથી કંઈક દૂર યોગ્ય સ્થાને રહીને આમ પૂછ્યું – ભદન્ત ! તમો કઈક ન્યૂન અવધિજ્ઞાનથી સંપન્ન અને જીવ તથા શરીરને ભિન્ન માનનારા છો? ત્યારે કેશીકુમાર શ્રમણે પ્રદેશી રાજાને કહ્યું – હે પ્રદેશી ! જેમ કોઈ અંકવણિક, શંખવણિક, દંતવણિક રાજકર ન દેવા માટે સીધો માર્ગ પૂછતો નથી. તેમ હે પ્રદેશી ! તને મને જોઈને આ આવા પ્રકારનો મનોગત સંકલ્પ થયો કે નિશ્ચે જડ જ જડની ઉપાસના કરે છે, યાવત્ અમે અમારી જ ભૂમિમાં સ્વેચ્છા પૂર્વક ભમી શકતા નથી. હે પ્રદેશી ! શું આ વાત બરાબર છે ? ત્યારે પ્રદેશીરાજાએ કહ્યું – હા, તે વાત બરાબર છે. સૂત્ર– ૬૪. ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કેશીકુમાર શ્રમણને કહ્યું – ભદન્ત ! તમને એવું કયું જ્ઞાન કે દર્શન છે, જેથી તમે મારા આવા સ્વરૂપના મનોગત યાવત્ સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયાને જાણો છો – જુઓ છો, ત્યારે કેશીકુમાર શ્રમણે પ્રદેશી રાજાને કહ્યું – નિશ્ચે હે પ્રદેશી ! અમને શ્રમણ નિર્ગ્રન્થોને પંચવિધ જ્ઞાન કહ્યા છે – આભિનિબોધિકજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન, મનઃપર્યવજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન. તે આભિનિબોધિક જ્ઞાન શું છે? આભિનિબોધિક જ્ઞાન ચાર ભેદે કહ્યું છે – અવગ્રહ, ઇહા, અપાય, ધારણા. તે અવગ્રહ શું છે ? અવગ્રહ બે ભેદે કહ્યો છે. એ પ્રમાણે નંદીસૂત્ર મુજબ ‘તે આ ધારણા’ ત્યાં સુધી બધું કહેવું. તે આ આભિનિબોધિક જ્ઞાન છે. તે શ્રુતજ્ઞાન શું છે ? શ્રુતજ્ઞાન બે ભેદે કહ્યું છે – અંગપ્રવિષ્ટ અને અંગબાહ્ય. બધું નંદીસૂત્ર વત્ દૃષ્ટિવાદ સુધી કહેવું. અવધિજ્ઞાન ભવપ્રત્યયિક અને ક્ષાયોપશમિક છે, નંદીસૂત્રવત્ કહેવું. મનઃપર્યવજ્ઞાન ઋજુમતિ અને વિપુલમતિ બે ભેદે છે, પૂર્વવત્. કેવળજ્ઞાન, તે પ્રમાણે બધું જ કહેવું. તેમાં જે આભિનિબોધિક જ્ઞાનથી મનઃપર્યવજ્ઞાન છે. તે મારે છે. કેવળજ્ઞાન મારે નથી, તે અરિહંત ભગવંતોને હોય છે. આ ચતુર્વિધ છાદ્મસ્થિક જ્ઞાનો દ્વારા હે પ્રદેશી ! હું તારા આવા મનોગત યાવત્ સંકલ્પને જાણુ છું – જોઉં છું. સૂત્ર સંદર્ભ– ૬૨–૬૪ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] tae nam se chitte sarahi kallam pauppabhayae rayanie phulluppala kamala komalummiliyammi ahapamdure pabhae kaya niyamavassae sahassarassimmi dinayare teyasa jalamte sao gihao niggachchhai, jeneva paesissa ranno gihe jeneva paesi raya teneva uvagachchhai, paesim rayam karayala pariggahiyam dasanaham sirasavattam matthae amjalim kattu jaenam vijaenam baddhavei, baddhavetta evam vayasi–evam khalu devanuppiyanam kamboehim chattari asa uvayanam uvaniya, te ya mae devanuppiyanam annaya cheva vinaiya. Tam eha nam sami! Te ase chittham pasaha. Tae nam se paesi raya chittam sarahim evam vayasi–gachchhahi nam tumam chitta! Tehim cheva chauhim asehim chaugghamtam asaraham juttameva uvatthavehi, eyamanattiyam pachchappinahi. Tae nam se chitte sarahi paesina ranna evam vutte samane hatthatutthachittamanamdie piimane paramasomanassie harisavasa visappamanahiyae uvatthavei, eyamanattiyam pachchappinai. Tae nam se paesi raya chittassa sarahissa amtie eyamattham sochcha nisamma hatthatutthachittamanamdie piimane paramasomanassie harisavasa visappamanahiyae nhae kayabalikamme kayakouya mamgala-payachchhitte suddhappavesaim mamgallaim vatthaim pavara parihite appamahagghabharanalamkiyasarire sao gihao niggachchhai, jenameva chaugghamte asarahe teneva uvagachchhai, chaugghamtam asaraham duruhai, seyaviyae nagarie majjhammajjhenam niggachchhai. Tae nam se chitte sarahi tam raham negaim joyanaim ubbhamei. Tae nam se paesi raya unhena ya tanhae ya rahavaena ya parikilamte samane chittam sarahim evam vayasi–chitta! Parikilamte me sarire, paravattehi raham. Tae nam se chitte sarahi raham paravattei, jeneva miyavane ujjaneteneva uvagachchhai, paesim rayam evam vayasi–esa nam sami! Miyavane ujjane, ettha nam asanam samam kilamam sammam avanemo. Tae nam se paesi raya chittam sarahim evam vayasi–evam hou chitta! Tae nam se chitte sarahi jeneva kesissa kumarasamanassa adurasamamte teneva uvagachchhai, turae niginhei, raham thavei, rahao pachchoruhai, turae moeti, paesim rayam evam vayasi–eha nam sami! Asanam samam kilamam sammam avanemo. Tae nam se paesi raya rahao pachchoruhai, chittena sarahina saddhim asanam samam kilamam sammam avanemane jattha tattha kesim kumarasamanam mahaimahaliyae mahachchaparisae majjhagae mahaya-mahaya saddenam dhammamaikkhamanam pasai, pasitta imeyaruve ajjhatthie chimtie patthie manogae samkappe samuppajjittha–jaha khalu bho! Jaddam pajjuvasamti. Mumda khalu bho! Mumdam pajju vasamti. Mudha khalu bho! Mudham pajjuvasamti. Apamdiya khalu bho! Apamdiyam pajjuvasamti. Nivvinnana khalu bho! Nivvinnanam pajjuvasamti. Se kesa nam esa purise jadde mumde mudhe apamdie nivvinnane, sirie hirie uvagae, uttappasarire? Esa nam purise kimaharama-harei? Kim parinamei? Kim khai? Kim piyai? Kim dalayai? Kim payachchhai? Jenam emahaliyae manussaparisae mahaya-mahaya saddenam buyA.Sae vi nam ujjanabhumie no samchaemi sammam pakamam paviyarittae? Evam sampehei, sampehitta chittam sarahim evam vayasi – Chitta! Jadda khalu bho! Jaddam pajjuvasamti. Mumda khalu bho! Mumdam pajjuvasamti. Mudha khalu bho! Mudham pajjuvasamti. Apamdiya khalu bho! Apamdiyam pajjuvasamti. Nivvinnana khalu bho! Nivvinnanam pajjuvasamti. Se kesa nam esa purise jadde mumde mudhe apamdie nivvinnane, sirie hirie uvagae, uttappasarire? Esa nam purise kimaharamaharei? Kim parinamei? Kim khai? Kim piyai? Kim dalayai? Kim payachchhai? Jenam emahaliyae manussaparisae mahaya-mahaya saddenam buya. Sae vi nam ujjanabhumie no samchaemi sammam pakamam paviyarittae. Tae nam se chitte sarahi paesim rayam evam vayasi–esa nam sami! Pasavachchijje kesi namam kumara-samane jatisampanne java chaunanovagae ahovahie annajivie. Tae nam se paesi raya chittam sarahim evam vayasi–ahovahiyam nam vayasi chitta! Annajiviyam nam vayasi chitta! Hamta sami! Ahovahiyam nam vayami, annajiviyam nam vayami. Abhigamanijje nam chitta! Esa purise? Hamta sami! Abhigamanijje. Abhigachchhamo nam chitta! Amhe eyam purisam? Hamta sami! Abhigachchhamo. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 62. Tyare te chittasarathi bija divase savare arthata ratri, prabhatarupa thai, komala utpala kamala vikasita thaya, prabhata soneri thayum tyare niyama ane avashyaka karyothi nivritta thai, jajvalyamana teja sahita sahasrarashmi surya nikalya pachhi potana gherathi chittasarathi nikalyo. Jyam pradeshi rajano mahela chhe ane jyam pradeshi raja chhe tyam avyo. Avine pradeshi rajane be hatha jodi yavat amjali kari, jaya – vijayathi vadhavine kahyum – He devanupriya ! Nishche kamboja deshavasioe chara ashvo lavine bheta apela. Te mem apa devanupriyane tyam koi dine prashikshita kari didha chhe. Tethi he svami ! Aje apane te ghodanum nirikshana karie. Tyare pradeshi rajae kahyum – he chitta ! Tum ja ane te chara ghodane jodine ashvarathane ahim lava yavat mari ajnya pachhi sompa. Tyare te chitta sarathi, pradeshi rajae ama kaheta hrishta – tushta yavat hridayi thai, te ashvone upasthita karine a ajnya pachhi sompi. Tyare te pradeshi raja, chittasarathini pase a vrittamta sambhali, samaji, harshita ane samtushta thai yavat alpa pana mulyavana abharanathi sharira alamkari potana gherathi nikalyo, nikaline chaturghamta ashvaratha pase avyo, te rathamam betho. Seyaviya nagarini vachchovachcha thaine nikale chhe, tyara pachhi te chittasarathie, te rathane aneka yojano sudhi dodavyo. Tyarapachhi te pradeshi raja garami, tarasa ane ratha chalata lagati havathi pareshana – khinna thata, chittasarathine kahyum – he chitta ! Marum sharira kheda – khinna thayum chhe, rathane pachho vala. Tyare chittasarathie rathane pachho valyo. Mrigavana udyana hatum tyam avine pradeshi rajane kahyum – he svami ! A mrigavana udyanamam ghodano shrama ane apano thaka dura kari laie. Tyare pradeshi rajae chittane kahyum – bhale tema karie. Tyarapachhi te chittasarathi mrigavana udyanamam jyam keshikumara shramana hata, tethi bahu dura nahim ke nikata nahim, te sthane gaya. Jaine ghoda rokya, ratha ubho rakhyo, rathathi niche utarya, utarine ghodane chhodya. Chhodine pradeshi rajane kahyum – he svami ! Apane ahim ghodano shrama ane apano thaka dura karie. Tyare te pradeshi raja rathathi niche utaryo. Chittasarathi sathe ghodano shrama ane potano thaka dura karata, te tarapha joyum, jyam keshikumara shramana ativishala parshada madhye mota – mota shabdothi dharmopadesha kari rahya hata. Te joine rajane a ava prakarano yavat manogata samkalpa utpanna thayo. Nishche jada ja jadani upasana kare chhe. Mumda – mumdani, mudha – mudhani, apamdito – apamditoni ane ajnyani ja ajnyanini upasana kare chhe. Pana a purusha kona chhe\? Je jada, mumda, mudha, apamdita ane ajnyani hova chhatam shri – hri thi sampanna chhe, sharirika kamtivalo chhe. A purusha sheno ahara kare chhe\? Kai rite parinamave chhe\? Shum khaya chhe\? Shum pie chhe\? Shum ape chhe\? Shum bhaga pade chhe\? Jethi avi moti manushya parshada madhye mota – mota shabdothi barade chhe\? Ama vicharine chittasarathine kahyum – he chitta ! Nishche jada ja jadane upase chhe yavat a purusha mota mota shabdothi barade chhe\? Jethi apani ja udyana bhumimam apane ichchhanusara phari shakata nathi. Tyare chittasarathie pradeshi rajane kahyum – he svami ! A parshvapatya keshi name kumarashramana chhe. Te jati – sampanna yavat chara jnyanayukta chhe. Kaika nyuna avadhijnyanathi sampanna chhe ane jiva tatha sharirane bhinna mananara chhe. Tyare pradeshirajae chittane puchhyum – shum a purusha kaika nyuna avadhijnyanathi sampanna chhe ane jiva tatha sharirane bhinna mananara chhe chhe tema tum kahe chhe\? Ha, svami! Hum tema kahum chhum, he chitta ! Te pase java yogya chhe\? Ha, svami ! Chhe. To he chitta ! Apane teni pase jaishum\? Ha, svami ! Jaie. Sutra– 63. Tyarapachhi te pradeshi raja, chittasarathi sathe jyam keshikumara shramana chhe, tyam gayo. Jaine keshikumara shramanathi kamika dura yogya sthane rahine ama puchhyum – bhadanta ! Tamo kaika nyuna avadhijnyanathi sampanna ane jiva tatha sharirane bhinna mananara chho? Tyare keshikumara shramane pradeshi rajane kahyum – He pradeshi ! Jema koi amkavanika, shamkhavanika, damtavanika rajakara na deva mate sidho marga puchhato nathi. Tema he pradeshi ! Tane mane joine a ava prakarano manogata samkalpa thayo ke nishche jada ja jadani upasana kare chhe, yavat ame amari ja bhumimam svechchha purvaka bhami shakata nathi. He pradeshi ! Shum a vata barabara chhe\? Tyare pradeshirajae kahyum – ha, te vata barabara chhe. Sutra– 64. Tyare pradeshi rajae keshikumara shramanane kahyum – bhadanta ! Tamane evum kayum jnyana ke darshana chhe, jethi tame mara ava svarupana manogata yavat samkalpa utpanna thayane jano chho – juo chho, Tyare keshikumara shramane pradeshi rajane kahyum – nishche he pradeshi ! Amane shramana nirgranthone pamchavidha jnyana kahya chhe – abhinibodhikajnyana, shrutajnyana, avadhijnyana, manahparyavajnyana ane kevalajnyana. Te abhinibodhika jnyana shum chhe? Abhinibodhika jnyana chara bhede kahyum chhe – avagraha, iha, apaya, dharana. Te avagraha shum chhe\? Avagraha be bhede kahyo chhe. E pramane namdisutra mujaba ‘te a dharana’ tyam sudhi badhum kahevum. Te a abhinibodhika jnyana chhe. Te shrutajnyana shum chhe\? Shrutajnyana be bhede kahyum chhe – amgapravishta ane amgabahya. Badhum namdisutra vat drishtivada sudhi kahevum. Avadhijnyana bhavapratyayika ane kshayopashamika chhe, namdisutravat kahevum. Manahparyavajnyana rijumati ane vipulamati be bhede chhe, purvavat. Kevalajnyana, te pramane badhum ja kahevum. Temam je abhinibodhika jnyanathi manahparyavajnyana chhe. Te mare chhe. Kevalajnyana mare nathi, te arihamta bhagavamtone hoya chhe. A chaturvidha chhadmasthika jnyano dvara he pradeshi ! Hum tara ava manogata yavat samkalpane janu chhum – joum chhum. Sutra samdarbha– 62–64 | ||