Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103947
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-९

 Translated Chapter :

શતક-૯
Section : उद्देशक-३१ अशोच्चा Translated Section : ઉદ્દેશક-૩૧ અશોચ્ચા
Sutra Number : 447 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से णं भंते! कतिसु लेस्सासु होज्जा? गोयमा! तिसु विसुद्धलेस्सासु होज्जा, तं जहा–तेउलेस्साए, पम्हलेस्साए, सुक्कलेस्साए। से णं भंते! कतिसु नाणेसु होज्जा? गोयमा! तिसु–आभिनिबोहियनाण-सुयनाण-ओहिनाणेसु होज्जा। से णं भंते! किं सजोगी होज्जा? अजोगी होज्जा? गोयमा! सजोगी होज्जा, नो अजोगी होज्जा। जइ सजोगी होज्जा, किं मणजोगी होज्जा? वइजोगी होज्जा? कायजोगी होज्जा? गोयमा! मणजोगी वा होज्जा, वइजोगी वा होज्जा, कायजोगी वा होज्जा। से णं भंते! किं सागरोवउत्ते होज्जा? अनागारोवउत्ते होज्जा? गोयमा! सागारोवउत्ते वा होज्जा, अनागारोवउत्ते वा होज्जा। से णं भंते! कयरम्मि संघयणे होज्जा? गोयमा! वइरोसभनारायसंघयणे होज्जा। से णं भंते! कयरम्मि संठाणे होज्जा? गोयमा! छण्हं संठाणाणं अन्नयरेसु संठाणे होज्जा। से णं भंते! कयरम्मि उच्चत्ते होज्जा? गोयमा! जहन्नेणं सत्तरयणीए, उक्कोसेणं पंचधनुसतिए होज्जा। से णं भंते! कयरम्मि आउए होज्जा? गोयमा! जहन्नेणं सातिरेगट्ठवासाउए, उक्कोसेणं पुव्वकोडिआउए होज्जा। से णं भंते! किं सवेदए होज्जा? अवेदए होज्जा? गोयमा! सवेदए होज्जा, नो अवेदए होज्जा। जइ सवेदए होज्जा किं इत्थिवेदए होज्जा? पुरिसवेदए होज्जा? पुरिसनपुंसगवेदए होज्जा? नपुंसगवेदए होज्जा? गोयमा! नो इत्थिवेदए होज्जा, पुरिसवेदए होज्जा, नो नपुंसगवेदए होज्जा, पुरिस नपुंसगवेदए वा होज्जा। से णं भंते! किं सकसाई होज्जा? अकसाई होज्जा? गोयमा! सकसाई होज्जा, नो अकसाई होज्जा। जइ सकसाई होज्जा से णं भंते! कतिसु कसाएसु होज्जा? गोयमा! चउसु–संजलणकोह-मान-माया लोभेसु होज्जा। तस्स णं भंते! केवइया अज्झवसाणा पन्नत्ता? गोयमा! असंखेज्जा अज्झवसाणा पन्नत्ता। ते णं भंते! किं पसत्था? अप्पसत्था? गोयमा! पसत्था, नो अप्पसत्था। से णं भंते! तेहिं पसत्थेहिं अज्झवसाणेहिं वड्ढमाणेहिं अनंतेहिं नेरइयभवग्गहणेहिंतो अप्पाणं विसंजोएइ, अनंतेहिं तिरिक्खजोणियभवग्गहणेहिंतो अप्पाणं विसंजोएइ, अनंतेहिं मनुस्स-भवग्गहणेहिंतो अप्पाणं विसंजोएइ, अनंतेहिं देवभवग्गहणेहिंतो अप्पाणं विसंजोएइ। जाओ वि य से इमाओ नेरइय-तिरिक्खजोणिय-मनुस्स-देवगतिनामाओ चत्तारि उत्तरपगडीओ, तासिं च णं ओवग्गहिए अनंतानुबंधी कोह-मान-माया-लोभे खवेइ, खवेत्ता अपच्चक्खाणकसाए कोह-मान-माया-लोभे खवेइ, खवेत्ता पच्चक्खाणावरणे कोह-मान-माया-लोभे खवेइ, खवेत्ता संजलणे कोह-मान-माया-लोभे खवेइ, खवेत्ता पंचविहं नाणावरणिज्जं, नवविहं दरिसणावरणिज्जं, पंचविहं अंतराइयं, तालमत्थाकडं च णं मोहणिज्जं कट्टु कम्मरयविकिरणकरं अपुव्वकरणं अनुपविट्ठस्स अनंते अनुत्तरे निव्वाघाए निरावरणे कसिणे पडिपुण्णे केवलवरनाणदंसणे समुपज्जति।
Sutra Meaning : સૂત્ર– ૪૪૭. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાનીને કેટલી લેશ્યાઓ હોય ? ગૌતમ ! ત્રણ વિશુદ્ધ લેશ્યામાં થાય. તે આ – તેજોલેશ્યા, પદ્મલેશ્યા, શુક્લલેશ્યા. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાનીને કેટલા જ્ઞાનો હોય? ગૌતમ ! ત્રણ જ્ઞાન હોય – આભિનિબોધિક જ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન અને અવધિજ્ઞાન. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાની સયોગી હોય કે અયોગી ? ગૌતમ ! તે સયોગી હોય, અયોગી નહીં. ભગવન્‌ !જો તે (અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાની સયોગી હોય તો શું મનોયોગી હોય, વચનયોગી હોય કે કાયયોગી હોય ? ગૌતમ! મનોયોગાદિ ત્રણે પણ હોય. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાની તે શું સાકારોપયોગયુક્ત હોય કે અનાકારોપયોગયુક્ત હોય ? ગૌતમ ! તે સાકારોપયુક્ત((જ્ઞાનોપયોગી) હોય, અનાકારોપયુક્ત(દર્શનોપયોગી) હોય. ભગવન્‌ ! તે કયા સંઘયણમાં હોય ? ગૌતમ ! વજ્રઋષભનારાચ સંઘયણમાં હોય. ભગવન્‌ ! તે કયા સંસ્થાને હોય ? ગૌતમ ! છ સંસ્થાનમાંના કોઈપણ સંસ્થાનમાં હોય. ભગવન્‌ ! તે અવધિજ્ઞાની કેટલી ઊંચાઈવાળો હોય ? ગૌતમ ! જઘન્યથી સાત હાથ, ઉત્કૃષ્ટથી ૫૦૦ ધનુષ. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાની કેટલા આયુવાળો હોય ? ગૌતમ ! જઘન્યથી સાતિરેક આઠ વર્ષાયુષ્ક, ઉત્કૃષ્ટથી પૂર્વકોટી આયુષ્ય હોય. ભગવન્‌ ! તે શું સવેદક હોય કે અવેદક ? ગૌતમ ! સવેદક હોય, અવેદક નહીં. ભગવન્‌ ! સવેદક હોય તો શું સ્ત્રીવેદક હોય, પુરુષવેદક હોય, નપુંસકવેદક હોય કે પુરુષનપુંસકવેદક હોય ? ગૌતમ ! સ્ત્રીવેદક કે નપુંસકવેદક ન હોય પણ પુરુષવેદક કે પુરુષ – નપુંસકવેદક હોય. ભગવન્‌ ! તે(અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાની શું સકષાયી હોય કે અકષાયી? ગૌતમ ! સકષાયી હોય, અકષાયી નહીં. જો સકષાયી હોય તો ભગવન્‌! તે કેટલા કષાયમાં હોય? ગૌતમ! ચારે – સંજ્વલન ક્રોધ – માન – માયા – લોભ. ભગવન્‌ ! તેને કેટલા અધ્યવસાય હોય ? ગૌતમ ! તેને અસંખ્યાત અધ્યવસાય હોય. ભગવન્‌ ! તે અધ્યવસાય પ્રશસ્ત કે અપ્રશસ્ત ? ગૌતમ ! પ્રશસ્ત હોય, અપ્રશસ્ત નહીં. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા)અવધિજ્ઞાની પ્રશસ્ત અધ્યવસાયમાં વર્તતો અનંતા નૈરયિક ભવગ્રહણથી પોતાને વિમુક્ત કરે છે અનંત તિર્યંચયોનિક – મનુષ્યભવગ્રહણ – દેવભવગ્રહણથી પોતાને વિમુક્ત કરે છે. જે આ નરક – તિર્યંચ – મનુષ્ય – દેવગતિ નામક ચાર ઉત્તરપ્રકૃતિઓના આધારભૂત અનંતાનુબંધી ક્રોધ – માન – માયા – લોભનો ક્ષય કરે. કરીને પછી અપ્રત્યાખ્યાન કષાય ક્રોધાદિ ખપાવે, પછી પ્રત્યાખ્યાનાવરણ ક્રોધાદિ ખપાવે, પછી સંજ્વલન ક્રોધાદિ ખપાવે. પછી પંચવિધ જ્ઞાનાવરણીય, નવવિધ દર્શનાવરણીય, પંચવિધ અંતરાયિક અને મોહનીય કર્મને કપાયેલ તાલવૃક્ષ સમાન કરીને, કર્મરજને વિખેરનાર અપૂર્વકરણમાં પ્રવેશી તેને અનંત, અનુત્તર, નિર્વ્યાઘાત, નિરાવરણ, કૃત્સ્ન, પ્રતિપૂર્ણ, ઉત્તમ કેવળજ્ઞાન અને દર્શન ઉત્પન્ન થાય. સૂત્ર– ૪૪૮. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા)કેવલી પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ કહે છે, બતાવે છે અને પ્રરૂપે છે ? તે અર્થ સમર્થ નથી. તેઓ એક જ્ઞાત (ઉદાહરણ) કે એક વ્યાકરણ(પ્રશ્નના ઉત્તર) સિવાય અન્ય ઉપદેશ ન કરે. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા કેવલી)કોઈને. પ્રવ્રજિત કે મુંડિત કરે ? ગૌતમ ! તે અર્થ સમર્થ નથી. પરંતુ તે પ્રવ્રજ્યાનો ઉપદેશ કરે. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા કેવલી)સિદ્ધ થાય યાવત્‌ સમસ્ત દુખોનો અંત કરે ? હા, તે સિદ્ધ થાય યાવત્‌ સમસ્ત દુખોનો અંત કરે. સૂત્ર– ૪૪૯. ભગવન્‌ ! તે (અસોચ્ચા કેવલી)શું ઉર્ધ્વ – અધો – તિર્છાલોકમાં હોય ? ગૌતમ ! તે ત્રણે લોકમાં હોય. જો ઉર્ધ્વલોકમાં હોય તો શબ્દાપાતી, વિકટાપાતી, ગંધાવતી, માલ્યવંત નામક વૃત્તવૈતાઢ્ય પર્વતોમાં હોય, સંહરણને આશ્રીને સોમનસ કે પંડકવન માં હોય. જો અધોલોકમાં હોય તો ગર્તા કે ગુફામાં હોય. સંહરણને આશ્રીને પાતાળ કે ભવનમાં હોય. તિર્છાલોકમાં હોય તો ૧૫ – કર્મભૂમિમાં હોય, સંહરણને આશ્રી અઢી દ્વીપસમુદ્રના એક દેશ ભાગે હોય. ભગવન્‌ ! તે(અસોચ્ચા કેવલી)એક સમયે કેટલા થાય ? ગૌતમ ! જઘન્યથી એક – બે કે ત્રણ, ઉત્કૃષ્ટથી દશ. તેથી હે ગૌતમ ! એમ કહ્યું કે કેવલી આદિ પાસેથી સાંભળીને કેટલાક કેવલીપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ શ્રવણ પામે અને કેટલાક ન પામે યાવત્‌ કેટલાક કેવળજ્ઞાન પામે, કેટલાક ન પામે. સૂત્ર સંદર્ભ– ૪૪૭–૪૪૯
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se nam bhamte! Katisu lessasu hojja? Goyama! Tisu visuddhalessasu hojja, tam jaha–teulessae, pamhalessae, sukkalessae. Se nam bhamte! Katisu nanesu hojja? Goyama! Tisu–abhinibohiyanana-suyanana-ohinanesu hojja. Se nam bhamte! Kim sajogi hojja? Ajogi hojja? Goyama! Sajogi hojja, no ajogi hojja. Jai sajogi hojja, kim manajogi hojja? Vaijogi hojja? Kayajogi hojja? Goyama! Manajogi va hojja, vaijogi va hojja, kayajogi va hojja. Se nam bhamte! Kim sagarovautte hojja? Anagarovautte hojja? Goyama! Sagarovautte va hojja, anagarovautte va hojja. Se nam bhamte! Kayarammi samghayane hojja? Goyama! Vairosabhanarayasamghayane hojja. Se nam bhamte! Kayarammi samthane hojja? Goyama! Chhanham samthananam annayaresu samthane hojja. Se nam bhamte! Kayarammi uchchatte hojja? Goyama! Jahannenam sattarayanie, ukkosenam pamchadhanusatie hojja. Se nam bhamte! Kayarammi aue hojja? Goyama! Jahannenam satiregatthavasaue, ukkosenam puvvakodiaue hojja. Se nam bhamte! Kim savedae hojja? Avedae hojja? Goyama! Savedae hojja, no avedae hojja. Jai savedae hojja kim itthivedae hojja? Purisavedae hojja? Purisanapumsagavedae hojja? Napumsagavedae hojja? Goyama! No itthivedae hojja, purisavedae hojja, no napumsagavedae hojja, purisa Napumsagavedae va hojja. Se nam bhamte! Kim sakasai hojja? Akasai hojja? Goyama! Sakasai hojja, no akasai hojja. Jai sakasai hojja se nam bhamte! Katisu kasaesu hojja? Goyama! Chausu–samjalanakoha-mana-maya lobhesu hojja. Tassa nam bhamte! Kevaiya ajjhavasana pannatta? Goyama! Asamkhejja ajjhavasana pannatta. Te nam bhamte! Kim pasattha? Appasattha? Goyama! Pasattha, no appasattha. Se nam bhamte! Tehim pasatthehim ajjhavasanehim vaddhamanehim anamtehim neraiyabhavaggahanehimto appanam visamjoei, anamtehim tirikkhajoniyabhavaggahanehimto appanam visamjoei, anamtehim manussa-bhavaggahanehimto appanam visamjoei, anamtehim devabhavaggahanehimto appanam visamjoei. Jao vi ya se imao neraiya-tirikkhajoniya-manussa-devagatinamao chattari uttarapagadio, tasim cha nam ovaggahie anamtanubamdhi koha-mana-maya-lobhe khavei, khavetta apachchakkhanakasae koha-mana-maya-lobhe khavei, khavetta pachchakkhanavarane koha-mana-maya-lobhe khavei, khavetta samjalane koha-mana-maya-lobhe khavei, khavetta pamchaviham nanavaranijjam, navaviham darisanavaranijjam, pamchaviham amtaraiyam, talamatthakadam cha nam mohanijjam kattu kammarayavikiranakaram apuvvakaranam anupavitthassa anamte anuttare nivvaghae niravarane kasine padipunne kevalavarananadamsane samupajjati.
Sutra Meaning Transliteration : Sutra– 447. Bhagavan ! Te (asochcha)avadhijnyanine ketali leshyao hoya\? Gautama ! Trana vishuddha leshyamam thaya. Te a – tejoleshya, padmaleshya, shuklaleshya. Bhagavan ! Te (asochcha)avadhijnyanine ketala jnyano hoya? Gautama ! Trana jnyana hoya – abhinibodhika jnyana, shrutajnyana ane avadhijnyana. Bhagavan ! Te (asochcha)avadhijnyani sayogi hoya ke ayogi\? Gautama ! Te sayogi hoya, ayogi nahim. Bhagavan !Jo te (asochcha)avadhijnyani sayogi hoya to shum manoyogi hoya, vachanayogi hoya ke kayayogi hoya\? Gautama! Manoyogadi trane pana hoya. Bhagavan ! Te (asochcha)avadhijnyani te shum sakaropayogayukta hoya ke anakaropayogayukta hoya\? Gautama ! Te sakaropayukta((jnyanopayogi) hoya, anakaropayukta(darshanopayogi) hoya. Bhagavan ! Te kaya samghayanamam hoya\? Gautama ! Vajrarishabhanaracha samghayanamam hoya. Bhagavan ! Te kaya samsthane hoya\? Gautama ! Chha samsthanamamna koipana samsthanamam hoya. Bhagavan ! Te avadhijnyani ketali umchaivalo hoya\? Gautama ! Jaghanyathi sata hatha, utkrishtathi 500 dhanusha. Bhagavan ! Te (asochcha)avadhijnyani ketala ayuvalo hoya\? Gautama ! Jaghanyathi satireka atha varshayushka, utkrishtathi purvakoti ayushya hoya. Bhagavan ! Te shum savedaka hoya ke avedaka\? Gautama ! Savedaka hoya, avedaka nahim. Bhagavan ! Savedaka hoya to shum strivedaka hoya, purushavedaka hoya, napumsakavedaka hoya ke purushanapumsakavedaka hoya\? Gautama ! Strivedaka ke napumsakavedaka na hoya pana purushavedaka ke purusha – napumsakavedaka hoya. Bhagavan ! Te(asochcha)avadhijnyani shum sakashayi hoya ke akashayi? Gautama ! Sakashayi hoya, akashayi nahim. Jo sakashayi hoya to bhagavan! Te ketala kashayamam hoya? Gautama! Chare – samjvalana krodha – mana – maya – lobha. Bhagavan ! Tene ketala adhyavasaya hoya\? Gautama ! Tene asamkhyata adhyavasaya hoya. Bhagavan ! Te adhyavasaya prashasta ke aprashasta\? Gautama ! Prashasta hoya, aprashasta nahim. Bhagavan ! Te (asochcha)avadhijnyani prashasta adhyavasayamam vartato anamta nairayika bhavagrahanathi potane vimukta kare chhe anamta tiryamchayonika – manushyabhavagrahana – devabhavagrahanathi potane vimukta kare chhe. Je a naraka – tiryamcha – manushya – devagati namaka chara uttaraprakritiona adharabhuta anamtanubamdhi krodha – mana – maya – lobhano kshaya kare. Karine pachhi apratyakhyana kashaya krodhadi khapave, pachhi pratyakhyanavarana krodhadi khapave, pachhi samjvalana krodhadi khapave. Pachhi pamchavidha jnyanavaraniya, navavidha darshanavaraniya, pamchavidha amtarayika ane mohaniya karmane kapayela talavriksha samana karine, karmarajane vikheranara apurvakaranamam praveshi tene anamta, anuttara, nirvyaghata, niravarana, kritsna, pratipurna, uttama kevalajnyana ane darshana utpanna thaya. Sutra– 448. Bhagavan ! Te (asochcha)kevali prajnyapta dharma kahe chhe, batave chhe ane prarupe chhe\? Te artha samartha nathi. Teo eka jnyata (udaharana) ke eka vyakarana(prashnana uttara) sivaya anya upadesha na kare. Bhagavan ! Te (asochcha kevali)koine. Pravrajita ke mumdita kare\? Gautama ! Te artha samartha nathi. Paramtu te pravrajyano upadesha kare. Bhagavan ! Te (asochcha kevali)siddha thaya yavat samasta dukhono amta kare\? Ha, te siddha thaya yavat samasta dukhono amta kare. Sutra– 449. Bhagavan ! Te (asochcha kevali)shum urdhva – adho – tirchhalokamam hoya\? Gautama ! Te trane lokamam hoya. Jo urdhvalokamam hoya to shabdapati, vikatapati, gamdhavati, malyavamta namaka vrittavaitadhya parvatomam hoya, samharanane ashrine somanasa ke pamdakavana mam hoya. Jo adholokamam hoya to garta ke guphamam hoya. Samharanane ashrine patala ke bhavanamam hoya. Tirchhalokamam hoya to 15 – karmabhumimam hoya, samharanane ashri adhi dvipasamudrana eka desha bhage hoya. Bhagavan ! Te(asochcha kevali)eka samaye ketala thaya\? Gautama ! Jaghanyathi eka – be ke trana, utkrishtathi dasha. Tethi he gautama ! Ema kahyum ke kevali adi pasethi sambhaline ketalaka kevaliprajnyapta dharma shravana pame ane ketalaka na pame yavat ketalaka kevalajnyana pame, ketalaka na pame. Sutra samdarbha– 447–449