Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103634
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-२

 Translated Chapter :

શતક-૨
Section : उद्देशक-५ अन्यतीर्थिक Translated Section : ઉદ્દેશક-૫ અન્યતીર્થિક
Sutra Number : 134 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तेणं कालेणं तेणं समएणं रायगिहे नामं नगरे होत्था–सामी समोसढे जाव परिसा पडिगया। तेणं कालेणं तेणं समएणं समणस्स भगवओ महावीरस्स जेट्ठे अंतेवासी इंदभूई नामं अनगारे जाव संखित्तविपुलतेयलेस्से छट्ठंछट्ठेणं अनिक्खित्तेणं तवोकम्मेणं संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणे विहरइ। तए णं भगवं गोयमे छट्ठक्खमणपारणगंसि पढमाए पोरिसीए सज्झायं करेइ, बीयाए पोरिसीए ज्झाणं ज्झियाइ, तइयाए पोरिसीए अतुरियमचवलमसंभंते मुहपोत्तियं पडिलेहेइ, पडिलेहेत्ता भायणवत्थाइं पडिलेहेइ, पडिलेहेत्ता भायणाइं पमज्जइ, पमज्जित्ता भायणाइं उग्गाहेइ, उग्गाहेत्ता जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वयासी–इच्छामि णं भंते! तुब्भेहिं अब्भणुण्णाए समाणे छट्ठक्खमण पारणगंसि रायगिहे नगरे उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदाणस्स भिक्खायरियाए अडित्तए। अहासुहं देवानुप्पिया! मा पडिबंधं। तए णं भगवं गोयमे समणेणं भगवया महावीरेणं अब्भणुण्णाए समाणे समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतियाओ गुणसिलाओ चेइयाओ पडिनिक्खमइ, पडिनिक्खमित्ता अतुरियमचवलम-संभंते जुगंतरपलोयणाए दिट्ठीए पुरओ रियं सोहेमाणे-सोहेमाणे जेणेव रायगिहे नगरे तेणेव उवाग- च्छइ, उवागच्छित्ता रायगिहे नगरे उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदाणस्स भिक्खायरियं अडइ। तए णं भगवं गोयमे रायगिहे नगरे उच्च-नीय-मज्झिमाइं कुलाइं घरसमुदाणस्स भिक्खा-यरियाए अडमाणे बहु-जणसद्दं निसामेइ–एवं खलु देवानुप्पिया! तुंगियाए नयरीए बहिया पुप्फवइए चेइए पासावच्चिज्जा थेरा भगवंतो समणोवासएहिं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं पुच्छिया–संजमे णं भंते! किंफले? तवे किंफले? तए णं ते थेरा भगवंतो ते समणोवासए एवं वयासी–संजमे णं अज्जो! अणण्हयफले, तवे वोदाणफले तं चेव जाव पुव्वतवेणं, पुव्वसंजमेणं, कम्मियाए, संगियाए अज्जो! देवा देवलोएसु उववज्जंति। सच्चे णं एस मट्ठे, नो चेव णं आयभाववत्तव्वयाए। से कहमेयं मन्ने एवं। तए णं भगवं गोयमे इमीसे कहाए लद्धट्ठे समाणे जायसड्ढे जाव समुप्पन्न कोउहल्ले अहापज्जत्तं समुदाणं गेण्हइ, गेण्हित्ता रायगिहाओ नयराओ पडिनिक्खमइ अतुरियं मचवलमसंभंते जुगंतरपलोयणाए दिट्ठीए पुरओ रियं सोहेमाणे–सोहेमाणे जेणेव गुणसिलए चेइए, जेणेव समणे भगवं महावीरे तेणेव उवागच्छइ, उवागच्छित्ता समणस्स भगवओ महावीरस्स अदूरसामंते गमणागमणाए पडिक्कमइ, पडिक्कमित्ता एसणमणेसणं आलोएइ, आलोएत्ता भत्तपाणं पडिदंसेइ, पडिदंसेत्ता समणं भगवं महावीरं वंदइ नमंसइ, वंदित्ता नमंसित्ता एवं वदासी– एवं खलु भंते! अहं तुब्भेहिं अब्भणुण्णाए समाणे रायगिहे नयरे उच्च-नीय-मज्झि-माणि कुलाणि घरसमुदानस्स भिक्खायरियाए अडमाणे बहुजणसद्दं निसामेमि–एवं खलु देवानुप्पिया! तुंगियाए नयरीए बहिया पुप्फवइए चेइए पासावच्चिज्जा थेरा भगवंतो समणोवासएहिं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं पुच्छिया–संजमे णं भंते! किंफले? तवे किंफले? तं चेव जाव सच्चे णं एस मट्ठे, नो चेव णं आयभाववत्तव्वयाए। तं पभू णं भंते! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए? उदाहु अप्पभू? समिया णं भंते! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए? उदाहु असमिया? आउज्जिया णं भंते! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए? उदाहु अणाउज्जिया? पलिउज्जिया णं भंते! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए? उदाहु अपलिउज्जिया? –पुव्वतवेणं अज्जो! देवा देवलोएसु उववज्जंति। पुव्वसंजमेणं, कम्मियाए, संगियाए अज्जो! देवा देवलोएसु उववज्जंति। सच्चे णं एस मट्ठे, नो चेव णं आयभाववत्त-व्वयाए। पभू णं गोयमा! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए, नो चेव णं अप्पभू। समिया णं गोयमा! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए। आउज्जिया णं गोयमा! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए। पलिउज्जिया णं गोयमा! ते थेरा भगवंतो तेसिं समणोवासयाणं इमाइं एयारूवाइं वागरणाइं वागरेत्तए–पुव्वतवेणं अज्जो! देवा देवलोएसु उववज्जंति पुव्वसंजमेणं, कम्मियाए, संगियाए अज्जो! देवा देवलोएसु उववज्जंति। सच्चे णं एस मट्ठे, नो चेव णं आयभाववत्तव्वयाए। अहं पि णं गोयमा! एवमाइक्खामि, भासामि, पन्नवेमि, परूवेमि–पुव्वतवेणं देवा देवलोएसु उववज्जंति। पुव्वसंजमेणं देवा देवलोएसु उववज्जंति। कम्मियाए देवा देवलोएसु उववज्जंति। संगियाए देवा देवलोएसु उववज्जंति। पुव्वतवेणं, पुव्वसंजमेणं, कम्मियाए, संगियाए अज्जो! देवा देवलोएसु उववज्जंति। सच्चे णं एस मट्ठे, नो चेव णं आयभाव-वत्तव्वयाए।
Sutra Meaning : તે કાળે તે સમયે રાજગૃહ નામે નગર હતું યાવત્‌ ધર્મોપદેશ સાંભળી પર્ષદા પાછી ફરી, તે કાળે તે સમયે શ્રમણ ભગવંત મહાવીરના મોટા શિષ્ય ઇન્દ્રભૂતિ નામે અણગાર યાવત્‌ સંક્ષિપ્ત વિપુલ તેજોલેશ્યાવાળા, નિરંતર છઠ્ઠનો તપકર્મપૂર્વક સંયમ અને તપ વડે આત્માને ભાવતા યાવત્‌ વિચરતા હતા. ત્યારે તે ગૌતમસ્વામી છઠ્ઠના પારણા દિને પહેલી પોરિસીમાં સ્વાધ્યાય કરે છે, બીજી પોરિસીમાં ધ્યાન કરે છે, ત્રીજી પોરિસીમાં ત્વરારહિત, ચપળતા રહિત, અસંભ્રાંત થઈ મુહપત્તિ પડિલેહી, વસ્ત્ર – પાત્ર પડિલેહે છે. પાત્રો પ્રમાર્જી, પાત્રો લઈને શ્રમણ ભગવંત મહાવીર પાસે આવી, ભગવંતને વંદન – નમસ્કાર કરી આમ બોલ્યા – ભગવન્‌ ! આજે છઠ્ઠના પારણાદિને આપની અનુજ્ઞા પામીને રાજગૃહીના ઉચ્ચ – નીચ – મધ્યમ કુળોમાં ગૃહ સમુદાન ભિક્ષાચર્યાથી ફરવા ઇચ્છું છું – ભગવંતે કહ્યું, હે દેવાનુપ્રિય ! જેમ આપને સુખ ઉપજે તેમ કરો પણ વિલંબ ન કરો. ત્યારે તે ગૌતમસ્વામી, શ્રમણ ભગવંત મહાવીરની અનુજ્ઞા પામીને ભગવંત પાસેથી, ગુણશીલ ચૈત્યથી નીકળ્યા. ત્વરા – ચપળતા – સંભ્રાંતતા રહિત, યુગંતર ભૂમિ જોતા, દૃષ્ટિથી ઇર્યા સમિતિ શોધતા રાજગૃહ નગરમાં આવ્યા. આવીને રાજગૃહ નગરના ઉચ્ચ – નીચ – મધ્યમ કુળોમાં ગૃહસમુદાન ભિક્ષાચર્યા માટે ફરે છે. ત્યારે તે ગૌતમ સ્વામીને રાજગૃહમાં યાવત્‌ ફરતા ઘણા લોકોનો અવાજ સાંભળ્યો. હે દેવાનુપ્રિયો! તુંગિકા નગરી બહાર પુષ્પવતી ચૈત્યમાં પાર્શ્વનાથના શિષ્યો – સ્થવિર ભગવંતોને શ્રાવકોએ આ આવા પ્રકારના પ્રશ્નો પૂછ્યા – સંયમનું અને તપનું ફળ શું ? ત્યારે તે સ્થવિરોએ શ્રાવકોને એમ કહ્યું – હે આર્યો ! સંયમથી અનાશ્રવપણું, તપથી વ્યવદાનનું ફળ છે. યાવત્‌ પૂર્વતપ – પૂર્વસંયમ – કર્મિતા – સંગીતા થી હે આર્યો દેવો દેવલોકે ઉપજે છે. આ અર્થ સત્ય છે, પણ અમારા અભિમાનથી કહ્યો નથી. આ વાત કેમ મનાય? ત્યારે ગૌતમે આ કથા સાંભળતા તેઓ તેમાં – જિજ્ઞાસામાં શ્રદ્ધાવાળા યાવત્‌ કુતૂહલવાળા થયા. તેઓ યથાપર્યાપ્ત ગૌચરી લઈને રાજગૃહ નગરથી નીકળીને ત્વરારહિત યાવત્‌ ઇર્યાસમિતિ શોધતા, ગુણશીલ ચૈત્યે ભગવંત મહાવીર પાસે આવ્યા. ભગવંત મહાવીરની સમીપે ગમનાગમન પ્રતિક્રમણ કર્યું. એષણીય – અનેષણીયની આલોચના કરી, આહાર – પાણી દેખાડીને ભગવંત મહાવીરને યાવત્‌ આમ કહ્યું – હે ભગવન્‌ ! આપની અનુજ્ઞા મેળવી રાજગૃહ નગરના ઉચ્ચ – નીચ – મધ્યમ કુળોમાં ગૃહ સમુદાન ભિક્ષાચર્યાર્થે ફરતા ઘણા લોકોના શબ્દો સાંભળ્યા. હે દેવાનુપ્રિયો! તુંગિકા નગરીની બહાર પુષ્પવતી ચૈત્યમાં ભ૦ પાર્શ્વનાથના શિષ્યોએ યાવત્‌ પૂર્વવત્‌ કહેવું. હે ભગવન્‌ ! શું તે સ્થવિરો શ્રાવકોને આવો જવાબ આપવાને સમર્થ છે ? કે અસમર્થ છે ? ભગવન્‌ ! તેઓ શ્રાવકોને આવો જવાબ આપવાને સમિત છે કે અસમિત છે ? ભગવન્‌ ! તે સ્થવિરો શ્રાવકોને આવો જવાબ આપવા ઉપયોગવાળા છે કે નથી ? આવો જવાબ દેવાને વિશિષ્ટ જ્ઞાની છે કે નથી ? કે પૂર્વતપ, પૂર્વ સંયમ, કાર્મિતા, સંગિતાથી દેવો દેવલોકે ઉપજે છે, ઇત્યાદિ. હે ગૌતમ ! તે સ્થવિરો શ્રાવકોને તેવો જવાબ દેવાને સમર્થ છે – અસમર્થ નથી. શેષ તેમજ જાણવું. યાવત્‌ સમર્થ છે, સમિત છે, અભ્યાસવાળા છે, વિશિષ્ટ જ્ઞાની છે યાવત્‌ તે વાત સાચી છે, આત્માની મોટાઈ દેખાડવા કહેલ નથી. ગૌતમ ! હું પણ એમ જ કહું છું – ભાખું છું – જણાવુ છું – પ્રરૂપું છું કે પૂર્વતપ – પૂર્વ સંયમ – કર્મિતા – સંગિતાથી દેવો દેવલોકમાં ઉપજે છે. આ અર્થ સત્ય છે પણ અમારી મોટાઈ દેખાડવા કહ્યો નથી.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tenam kalenam tenam samaenam rayagihe namam nagare hottha–sami samosadhe java parisa padigaya. Tenam kalenam tenam samaenam samanassa bhagavao mahavirassa jetthe amtevasi imdabhui namam anagare java samkhittavipulateyalesse chhatthamchhatthenam anikkhittenam tavokammenam samjamenam tavasa appanam bhavemane viharai. Tae nam bhagavam goyame chhatthakkhamanaparanagamsi padhamae porisie sajjhayam karei, biyae porisie jjhanam jjhiyai, taiyae porisie aturiyamachavalamasambhamte muhapottiyam padilehei, padilehetta bhayanavatthaim padilehei, padilehetta bhayanaim pamajjai, pamajjitta bhayanaim uggahei, uggahetta jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vayasi–ichchhami nam bhamte! Tubbhehim abbhanunnae samane chhatthakkhamana paranagamsi rayagihe nagare uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyae adittae. Ahasuham devanuppiya! Ma padibamdham. Tae nam bhagavam goyame samanenam bhagavaya mahavirenam abbhanunnae samane samanassa bhagavao mahavirassa amtiyao gunasilao cheiyao padinikkhamai, padinikkhamitta aturiyamachavalama-sambhamte jugamtarapaloyanae ditthie purao riyam sohemane-sohemane jeneva rayagihe nagare teneva uvaga- chchhai, uvagachchhitta rayagihe nagare uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkhayariyam adai. Tae nam bhagavam goyame rayagihe nagare uchcha-niya-majjhimaim kulaim gharasamudanassa bhikkha-yariyae adamane bahu-janasaddam nisamei–evam khalu devanuppiya! Tumgiyae nayarie bahiya pupphavaie cheie pasavachchijja thera bhagavamto samanovasaehim imaim eyaruvaim vagaranaim puchchhiya–samjame nam bhamte! Kimphale? Tave kimphale? Tae nam te thera bhagavamto te samanovasae evam vayasi–samjame nam ajjo! Ananhayaphale, tave vodanaphale tam cheva java puvvatavenam, puvvasamjamenam, kammiyae, samgiyae ajjo! Deva devaloesu uvavajjamti. Sachche nam esa matthe, no cheva nam ayabhavavattavvayae. Se kahameyam manne evam. Tae nam bhagavam goyame imise kahae laddhatthe samane jayasaddhe java samuppanna kouhalle ahapajjattam samudanam genhai, genhitta rayagihao nayarao padinikkhamai aturiyam machavalamasambhamte jugamtarapaloyanae ditthie purao riyam sohemane–sohemane jeneva gunasilae cheie, jeneva samane bhagavam mahavire teneva uvagachchhai, uvagachchhitta samanassa bhagavao mahavirassa adurasamamte gamanagamanae padikkamai, padikkamitta esanamanesanam aloei, aloetta bhattapanam padidamsei, padidamsetta samanam bhagavam mahaviram vamdai namamsai, vamditta namamsitta evam vadasi– Evam khalu bhamte! Aham tubbhehim abbhanunnae samane rayagihe nayare uchcha-niya-majjhi-mani kulani gharasamudanassa bhikkhayariyae adamane bahujanasaddam nisamemi–evam khalu devanuppiya! Tumgiyae nayarie bahiya pupphavaie cheie pasavachchijja thera bhagavamto samanovasaehim imaim eyaruvaim vagaranaim puchchhiya–samjame nam bhamte! Kimphale? Tave kimphale? Tam cheva java sachche nam esa matthe, no cheva nam ayabhavavattavvayae. Tam pabhu nam bhamte! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae? Udahu appabhu? Samiya nam bhamte! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae? Udahu asamiya? Aujjiya nam bhamte! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae? Udahu anaujjiya? Paliujjiya nam bhamte! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae? Udahu apaliujjiya? –puvvatavenam ajjo! Deva devaloesu uvavajjamti. Puvvasamjamenam, kammiyae, samgiyae ajjo! Deva devaloesu uvavajjamti. Sachche nam esa matthe, no cheva nam ayabhavavatta-vvayae. Pabhu nam goyama! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae, no cheva nam appabhu. Samiya nam goyama! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae. Aujjiya nam goyama! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae. Paliujjiya nam goyama! Te thera bhagavamto tesim samanovasayanam imaim eyaruvaim vagaranaim vagarettae–puvvatavenam ajjo! Deva devaloesu uvavajjamti puvvasamjamenam, kammiyae, samgiyae ajjo! Deva devaloesu uvavajjamti. Sachche nam esa matthe, no cheva nam ayabhavavattavvayae. Aham pi nam goyama! Evamaikkhami, bhasami, pannavemi, paruvemi–puvvatavenam deva devaloesu uvavajjamti. Puvvasamjamenam deva devaloesu uvavajjamti. Kammiyae deva devaloesu uvavajjamti. Samgiyae deva devaloesu uvavajjamti. Puvvatavenam, puvvasamjamenam, kammiyae, samgiyae ajjo! Deva devaloesu uvavajjamti. Sachche nam esa matthe, no cheva nam ayabhava-vattavvayae.
Sutra Meaning Transliteration : Te kale te samaye rajagriha name nagara hatum yavat dharmopadesha sambhali parshada pachhi phari, Te kale te samaye shramana bhagavamta mahavirana mota shishya indrabhuti name anagara yavat samkshipta vipula tejoleshyavala, niramtara chhaththano tapakarmapurvaka samyama ane tapa vade atmane bhavata yavat vicharata hata. Tyare te gautamasvami chhaththana parana dine paheli porisimam svadhyaya kare chhe, biji porisimam dhyana kare chhe, triji porisimam tvararahita, chapalata rahita, asambhramta thai muhapatti padilehi, vastra – patra padilehe chhe. Patro pramarji, patro laine shramana bhagavamta mahavira pase avi, bhagavamtane vamdana – namaskara kari ama bolya – bhagavan ! Aje chhaththana paranadine apani anujnya pamine rajagrihina uchcha – nicha – madhyama kulomam griha samudana bhikshacharyathi pharava ichchhum chhum – bhagavamte kahyum, he devanupriya ! Jema apane sukha upaje tema karo pana vilamba na karo. Tyare te gautamasvami, shramana bhagavamta mahavirani anujnya pamine bhagavamta pasethi, gunashila chaityathi nikalya. Tvara – chapalata – sambhramtata rahita, yugamtara bhumi jota, drishtithi irya samiti shodhata rajagriha nagaramam avya. Avine rajagriha nagarana uchcha – nicha – madhyama kulomam grihasamudana bhikshacharya mate phare chhe. Tyare te gautama svamine rajagrihamam yavat pharata ghana lokono avaja sambhalyo. He devanupriyo! Tumgika nagari bahara pushpavati chaityamam parshvanathana shishyo – sthavira bhagavamtone shravakoe a ava prakarana prashno puchhya – samyamanum ane tapanum phala shum\? Tyare te sthaviroe shravakone ema kahyum – He aryo ! Samyamathi anashravapanum, tapathi vyavadananum phala chhe. Yavat purvatapa – purvasamyama – karmita – samgita thi he aryo devo devaloke upaje chhe. A artha satya chhe, pana amara abhimanathi kahyo nathi. A vata kema manaya? Tyare gautame a katha sambhalata teo temam – jijnyasamam shraddhavala yavat kutuhalavala thaya. Teo yathaparyapta gauchari laine rajagriha nagarathi nikaline tvararahita yavat iryasamiti shodhata, gunashila chaitye bhagavamta mahavira pase avya. Bhagavamta mahavirani samipe gamanagamana pratikramana karyum. Eshaniya – aneshaniyani alochana kari, ahara – pani dekhadine bhagavamta mahavirane yavat ama kahyum – he bhagavan ! Apani anujnya melavi rajagriha nagarana uchcha – nicha – madhyama kulomam griha samudana bhikshacharyarthe pharata ghana lokona shabdo sambhalya. He devanupriyo! Tumgika nagarini bahara pushpavati chaityamam bha0 parshvanathana shishyoe yavat purvavat kahevum. He bhagavan ! Shum te sthaviro shravakone avo javaba apavane samartha chhe\? Ke asamartha chhe\? Bhagavan ! Teo shravakone avo javaba apavane samita chhe ke asamita chhe\? Bhagavan ! Te sthaviro shravakone avo javaba apava upayogavala chhe ke nathi\? Avo javaba devane vishishta jnyani chhe ke nathi\? Ke purvatapa, purva samyama, karmita, samgitathi devo devaloke upaje chhe, ityadi. He gautama ! Te sthaviro shravakone tevo javaba devane samartha chhe – asamartha nathi. Shesha temaja janavum. Yavat samartha chhe, samita chhe, abhyasavala chhe, vishishta jnyani chhe yavat te vata sachi chhe, atmani motai dekhadava kahela nathi. Gautama ! Hum pana ema ja kahum chhum – bhakhum chhum – janavu chhum – prarupum chhum ke purvatapa – purva samyama – karmita – samgitathi devo devalokamam upaje chhe. A artha satya chhe pana amari motai dekhadava kahyo nathi.