Sutra Navigation: Bhagavati ( ભગવતી સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1103584
Scripture Name( English ): Bhagavati Translated Scripture Name : ભગવતી સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

शतक-१

 Translated Chapter :

શતક-૧
Section : उद्देशक-७ नैरयिक Translated Section : ઉદ્દેશક-૭ નૈરયિક
Sutra Number : 84 Category : Ang-05
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] जीवे णं भंते! गब्भगए समाणे किं आहारमाहारेइ? गोयमा! जं से माया नाणाविहाओ रसविगतीओ आहारमाहारेइ, तदेकदेसेणं ओयमाहारेइ। जीवस्स णं भंते! गब्भगयस्स समाणस्स अत्थि उच्चारे इ वा पासवने इ वा खेले इ वा सिंघाणे इ वा वंते इ वा पित्ते इ वा? नो इणट्ठे समट्ठे। से केणट्ठेणं? गोयमा! जीवे णं गब्भगए समाणे जमाहारेइ तं चिणाइ, तं जहा–सोइंदियत्ताए, चक्खिंदियत्ताए, घाणिंदियत्ताए, रसिंदियत्ताए फासिंदियत्ताए, अट्ठि-अट्ठिमिंज-केस-मंसु-रोम-नहत्ताए। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ–जीवस्स णं गब्भगयस्स समाणस्स नत्थि उच्चारे इ वा पासवने इ वा खेले इ वा सिंघाणे इ वा वंते इ वा पित्ते इ वा। जीवे णं भंते! गब्भगए समाणे पभू मुहेणं कावलियं आहारमाहारित्तए? गोयमा! नो इणट्ठे समट्ठे। से केणट्ठेणं? गोयमा! जीवे णं गब्भगए समाणे सव्वओ आहारेइ, सव्वओ परिणामेइ, सव्वओ उस्ससइ, सव्वओ निस्ससइ; अभिक्खणं आहारेइ, अभिक्खणं परिणामेइ, अभिक्खणं उस्ससइ, अभिक्खणं निस्ससइ; आहच्च आहारेइ, आहच्च परिणामेइ, आहच्च उस्ससइ, आहच्च निस्ससइ। माउजीवरसहरणी, पुत्तजीवरसहरणी, माउजीवपडिबद्धा पुत्तजीवफुडा–तम्हा आहारेइ, तम्हा परिणामेइ। अवरा वि य णं पुत्तजीवपडिबद्धा माउजीवफुडा–तम्हा चिणाइ, तम्हा उवचिणाइ। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ–जीवे णं गब्भगए समाणे नो पभू मुहेणं कावलियं आहारमाहारित्तए। कइ णं भंते! माइयंगा पन्नत्ता? गोयमा! तओ माइयंगा पन्नत्ता, तं जहा–मंसे, सोणिए, मत्थुलुंगे। कइ णं भंते! पेतियंगा पन्नत्ता? गोयमा! तओ पेतियंगा पन्नत्ता, तं जहा–अट्ठि, अट्ठिमिंजा, केस-मंसु-रोम-नहे। अम्मापेइए णं भंते! सरीरए केवइयं कालं संचिट्ठइ? गोयमा! जावइयं से कालं भवधारणिज्जे सरीरए अव्वावन्ने भवइ एवतियं कालं संचिट्ठइ, अहे णं समए-समए वोयसिज्जमाणे -वोयसिज्जमाणे चरिमकालसमयंसि वोच्छिण्णे भवइ। जीवे णं भंते! गब्भगए समाणे नेरइएसु उववज्जेज्जा? गोयमा! अत्थेगइए उववज्जेज्जा, अत्थेगइए नो उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–अत्थेगइए उववज्जेज्जा, अत्थेगइए नो उववज्जेज्जा? गोयमा! से णं सण्णी पंचिंदिए सव्वाहिं पज्जत्तीहिं पज्जत्तए वीरियलद्धीए वेउव्वियलद्धीए पराणीयं आगयं सोच्चा निसम्म पएसे निच्छुभइ, निच्छुभित्ता वेउव्वियसमुग्घाएण समोहण्णइ, समोहणित्ता चाउरंगिणिं सेनं विउव्वइ, विउव्वित्ता चाउरंगिणीए सेनाए पराणीएणं सद्धिं संगामं संगामेइ। से णं जीवे अत्थकामए रज्जकामए भोगकामए कामकामए, अत्थकंखिए रज्जकंखिए भोगकंखिए कामकंखिए, अत्थपिवासिए रज्जपिवासिए भोगपिवासिए कामपिवासिए, तच्चित्ते तम्मणे तल्लेसे तदज्झवसिए तत्तिव्वज्झवसाणे तदट्ठोवउत्ते तदप्पियकरणे तब्भावणाभाविए, एयंसि णं अंतरंसि कालं करेज्ज नेरइएसु उववज्जइ। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ– अत्थेगइए उववज्जेज्जा, अत्थेगइए नो उववज्जेज्जा। जीवे णं भंते! गब्भगए समाणे देवलोगेसु उववज्जेज्जा? गोयमा! अत्थेगइए उववज्जेज्जा, अत्थेगइए नो उववज्जेज्जा। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चइ–अत्थेगइए उववज्जेज्जा, अत्थेगइए नो उववज्जेज्जा? गोयमा! से णं सण्णी पंचिंदिए सव्वाहिं पज्जत्तीहिं पज्जत्तए तहारूवस्स समणस्स वा माहणस्स वा अंतिए एगमवि आरियं धम्मियं सुवयणं सोच्चा निसम्म तओ भवइ संवेगजायसड्ढे तिव्व-धम्माणुरागरत्ते। से णं जीवे धम्मकामए पुण्णकामए सग्गकामए मोक्खकामए, धम्मकंखिए पुण्णकंखिए सग्गकंखिए मोक्खकंखिए, धम्मपिवासिए पुण्णपिवासिए सग्गपिवासिए मोक्खपिवासिए, तच्चित्ते तम्मणे तल्लेसे तदज्झवसिए तत्तिव्वज्झवसाणे तदट्ठोवउत्ते तदप्पियकरणे तब्भावणाभाविए, एयंसि णं अंतरंसि कालं करेज्ज देवलोगेसु उववज्जइ। से तेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ–अत्थेगइए उव-वज्जेज्जा, अत्थेगइए नो उववज्जेज्जा। जीवे णं भंते! गब्भगए समाणे उत्ताणए वा पासल्लए वा अंबखुज्जए वा गच्छेज्ज वा? चिट्ठेज्ज वा? निसीएज्ज वा? तुयट्टेज्ज वा? माउए सुयमाणीए सुवइ? जागरमाणीए जागरइ? सुहियाए सुहिए भवइ? दुहियाए दुहिए भवइ? हंता गोयमा! जीवे णं गब्भगए समाणे उत्ताणए वा पासल्लए वा अंबखुज्जए वा अच्छेज्ज वा चिट्ठेज्ज वा निसीएज्ज वा तुय-ट्टेज्ज वा। माउए सुयमाणीए सुवइ, जागरमाणीए जागरइ, सुहियाए सुहिए भवइ दुहियाए दुहिए भवइ। अहे णं पसवणकालसमयंसि सीसेण वा पाएहिं वा आगच्छति सममागच्छति, तिरियमा-गच्छति विनिहायमावज्जति। वण्णवज्झाणि य से कम्माइं बद्धाइं पुट्ठाइं निहत्ताइं कडाइं पट्ठवियाइं अभिनिविट्ठाइं अभि-समण्णागयाइं उदिण्णाइं–नो उवसं-ताइं भवंति, तओ भवइ दुरूवे दुवण्णे दुग्गंधे दुरसे दुफासे अनिट्ठे अकंते अप्पिए असुभे अमणुन्ने अमणामे हीनस्सरे दीनस्सरे अनिट्ठस्सरे अकंतस्सरे अप्पियस्सरे असुभस्सरे अमणुन्नस्सरे अमणामस्सरे अणाएज्जवयणे पच्चायाए या वि भवइ। वण्णवज्झाणि य से कम्माइं नो बद्धाइं नो पुट्ठाइं नो निहत्ताइं नो कडाइं नो पट्ठवियाइं नो अभिनिविट्ठाइं नो अभिसमण्णागयाइं नो उदिण्णाइं–उवसंताइं भवंति, तओ भवइ सुरूवे सुवण्णे सुगंधे सुरसे सुफासे इट्ठे कंते पिए सुभे मणुण्णे मणामे अहीणस्सरे अदीणस्सरे इट्ठस्सरे कंतस्सरे पियस्सरे सुभस्सरे मणुन्नस्सरे मणामस्सरे आदेज्जवयणे पच्चायाए या वि भवइ। सेवं भंते! सेवं भंते! त्ति।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! ગર્ભગત જીવ નૈરયિકમાં ઉત્પન્ન થાય ? ગૌતમ ! કોઈ ઉપજે, કોઈ ન ઉપજે. ભગવન્‌ ! એમ કેમ કહો છો ? ગૌતમ ! તે સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય સર્વ પર્યાપ્તિથી પર્યાપ્ત, વીર્યલબ્ધિ અને વૈક્રિય લબ્ધિ વડે શત્રુસૈન્ય આવેલ સાંભળીને, અવધારીને આત્મ – પ્રદેશોને બહાર ફેંકે છે, ફેંકીને વૈક્રિય સમુદ્‌ઘાત વડે ચાતુરંગિણી સેના વિકુર્વે, વિકુર્વીને ચાતુરંગિણી સેના વડે શત્રુસૈન્ય સાથે સંગ્રામ કરે. તે જીવ અર્થ – રાજ્ય – ભોગ – કામની કામનાથી તથા અર્થ – રાજ્ય – ભોગ – કામની કાંક્ષાથી, અર્થાદિની તૃષ્ણાથી તચ્ચિત્ત, તમ્મન, તલ્લેશ્યા, તેના અર્પિત અધ્યવસાય, તીવ્ર અધ્યવસાય, તેમાં પ્રયત્નવાળો, તેમાં અર્પિત કરવા અને તેની ભાવનાથી ભાવિત અંતરવાળો થઈ કાળ કરે તો નૈરયિકમાં ઉત્પન્ન થાય. તેથી કહ્યું કે કોઈ ઉપજે, કોઈ ન ઉપજે. ભગવન્‌ ! ગર્ભગત જીવ દેવલોકમાં ઉપજે ? ગૌતમ ! કોઈ ઉપજે, કોઈ ન ઉપજે. એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! તે સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ સર્વ પર્યાપ્તિથી પર્યાપ્ત થયેલો તથારૂપ શ્રમણ કે માહણ પાસે એક પણ આર્ય અને ધાર્મિક સુવચન સાંભળી, અવધારીને તુરંત સંવેગથી શ્રદ્ધાળુ બની તીવ્ર ધર્માનુરાગરક્ત થઈ, તે જીવ ધર્મ – પુણ્ય – સ્વર્ગ – મોક્ષની કામના કરતો – કાંક્ષા કરતો – તૃષિત થઈ તેમાં જ ચિત્ત – મન – લેશ્યા – અધ્યવસાય – તીવ્ર અધ્યવસાયવાળો થઈ તેમાં પ્રયત્નવાળો થઈ, સાવધાનતાથી ક્રિયાનો ભોગ આપતો અને તેની ભાવનાથી ભાવિત અંતરવાળો થઈ કાળ કરે તો દેવલોક ઉત્પન્ન થાય. તેથી કહ્યું કે, કોઈ જીવ દેવ થાય અને કોઈ જીવ ન થાય. ભગવન્‌ ! શું ગર્ભગત જીવ ચત્તો – પડખાભેર – કેરી જેવો કુબ્જ – ઊભેલો – બેઠેલો કે સૂતેલો પડખા ફેરવતો હોય ? તથા માતા સૂતી હોય ત્યારે સૂતો, જાગતી હોય તો જાગતો, માતાના સુખે સુખી, દુઃખે દુઃખી હોય ? હા, ગૌતમ ! ગર્ભગત જીવ યાવત્‌ માતાના દુઃખે દુઃખી હોય. હા, ભગવન્‌ ! ગર્ભમાં રહેલ જીવની દરેક સ્થિતિ માતાની સર્વ સ્થિતિ પ્રમાણે હોય છે. તેમજ માતા દુખિત હોય ત્યારે તે દુખી થાય છે. ત્યાર પછી પ્રસવકાળ સમયે તે ગર્ભમાં રહેલ જીવ માથા અથવા પગ દ્વારા બહાર આવે તો સરખી રીતે આવે, તિર્છો આવે તો મરણ પામે. જીવના કર્મો જો અશુભ રીતે બદ્ધ – સ્પૃષ્ટ – નિધત્ત – કૃત – પ્રસ્થાપિત – અભિનિવિષ્ટ – અભિસમન્વાગત હોય, ઉદીર્ણ હોય પણ ઉપશાંત ન હોય, તો તે જીવ દુરૂપ, દુર્વર્ણ, દુર્ગન્ધ, દુરસ, દુઃસ્પર્શ, અનિષ્ટ, અકાંત, અપ્રિય, અશુભ, અમનોજ્ઞ, અમણામ, હીનસ્વર, દીનસ્વર, અનિષ્ટસ્વર, અકાંતસ્વર, અપ્રિયસ્વર, અશુભસ્વર, અમનોજ્ઞસ્વર, અમણામસ્વર, અનાદેય વચનવાળો થાય અને જો તે જીવના કર્મો અશુભ રીતે બદ્ધ ન હોય તો બધું પ્રશસ્ત જાણવું યાવત્‌ તે જીવ આદેય વચન થાય છે. હે ભગવન્‌ ! તે એમ જ છે, એમ જ છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] jive nam bhamte! Gabbhagae samane kim aharamaharei? Goyama! Jam se maya nanavihao rasavigatio aharamaharei, tadekadesenam oyamaharei. Jivassa nam bhamte! Gabbhagayassa samanassa atthi uchchare i va pasavane i va khele i va simghane i va vamte i va pitte i va? No inatthe samatthe. Se kenatthenam? Goyama! Jive nam gabbhagae samane jamaharei tam chinai, tam jaha–soimdiyattae, chakkhimdiyattae, ghanimdiyattae, rasimdiyattae phasimdiyattae, atthi-atthimimja-kesa-mamsu-roma-nahattae. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchai–jivassa nam gabbhagayassa samanassa natthi uchchare i va pasavane i va khele i va simghane i va vamte i va pitte i va. Jive nam bhamte! Gabbhagae samane pabhu muhenam kavaliyam aharamaharittae? Goyama! No inatthe samatthe. Se kenatthenam? Goyama! Jive nam gabbhagae samane savvao aharei, savvao parinamei, savvao ussasai, savvao nissasai; abhikkhanam aharei, abhikkhanam parinamei, abhikkhanam ussasai, abhikkhanam nissasai; ahachcha aharei, ahachcha parinamei, ahachcha ussasai, ahachcha nissasai. Maujivarasaharani, puttajivarasaharani, maujivapadibaddha puttajivaphuda–tamha aharei, tamha parinamei. Avara vi ya nam puttajivapadibaddha maujivaphuda–tamha chinai, tamha uvachinai. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchai–jive nam gabbhagae samane no pabhu muhenam kavaliyam aharamaharittae. Kai nam bhamte! Maiyamga pannatta? Goyama! Tao maiyamga pannatta, tam jaha–mamse, sonie, matthulumge. Kai nam bhamte! Petiyamga pannatta? Goyama! Tao petiyamga pannatta, tam jaha–atthi, atthimimja, kesa-mamsu-roma-nahe. Ammapeie nam bhamte! Sarirae kevaiyam kalam samchitthai? Goyama! Javaiyam se kalam bhavadharanijje sarirae avvavanne bhavai evatiyam kalam samchitthai, ahe nam samae-samae voyasijjamane -voyasijjamane charimakalasamayamsi vochchhinne bhavai. Jive nam bhamte! Gabbhagae samane neraiesu uvavajjejja? Goyama! Atthegaie uvavajjejja, atthegaie no uvavajjejja. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–atthegaie uvavajjejja, atthegaie no uvavajjejja? Goyama! Se nam sanni pamchimdie savvahim pajjattihim pajjattae viriyaladdhie veuvviyaladdhie paraniyam agayam sochcha nisamma paese nichchhubhai, nichchhubhitta veuvviyasamugghaena samohannai, samohanitta chauramginim senam viuvvai, viuvvitta chauramginie senae paranienam saddhim samgamam samgamei. Se nam jive atthakamae rajjakamae bhogakamae kamakamae, atthakamkhie rajjakamkhie bhogakamkhie kamakamkhie, atthapivasie rajjapivasie bhogapivasie kamapivasie, tachchitte tammane tallese tadajjhavasie tattivvajjhavasane tadatthovautte tadappiyakarane tabbhavanabhavie, eyamsi nam amtaramsi kalam karejja neraiesu uvavajjai. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchai– atthegaie uvavajjejja, atthegaie no uvavajjejja. Jive nam bhamte! Gabbhagae samane devalogesu uvavajjejja? Goyama! Atthegaie uvavajjejja, atthegaie no uvavajjejja. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchai–atthegaie uvavajjejja, atthegaie no uvavajjejja? Goyama! Se nam sanni pamchimdie savvahim pajjattihim pajjattae taharuvassa samanassa va mahanassa va amtie egamavi ariyam dhammiyam suvayanam sochcha nisamma tao bhavai samvegajayasaddhe tivva-dhammanuragaratte. Se nam jive dhammakamae punnakamae saggakamae mokkhakamae, dhammakamkhie punnakamkhie saggakamkhie mokkhakamkhie, dhammapivasie punnapivasie saggapivasie mokkhapivasie, tachchitte tammane tallese tadajjhavasie tattivvajjhavasane tadatthovautte tadappiyakarane tabbhavanabhavie, eyamsi nam amtaramsi kalam karejja devalogesu uvavajjai. Se tenatthenam goyama! Evam vuchchai–atthegaie uva-vajjejja, atthegaie no uvavajjejja. Jive nam bhamte! Gabbhagae samane uttanae va pasallae va ambakhujjae va gachchhejja va? Chitthejja va? Nisiejja va? Tuyattejja va? Maue suyamanie suvai? Jagaramanie jagarai? Suhiyae suhie bhavai? Duhiyae duhie bhavai? Hamta goyama! Jive nam gabbhagae samane uttanae va pasallae va ambakhujjae va achchhejja va chitthejja va nisiejja va tuya-ttejja va. Maue suyamanie suvai, jagaramanie jagarai, suhiyae suhie bhavai duhiyae duhie bhavai. Ahe nam pasavanakalasamayamsi sisena va paehim va agachchhati samamagachchhati, tiriyama-gachchhati vinihayamavajjati. Vannavajjhani ya se kammaim baddhaim putthaim nihattaim kadaim patthaviyaim abhinivitthaim abhi-samannagayaim udinnaim–no uvasam-taim bhavamti, tao bhavai duruve duvanne duggamdhe durase duphase anitthe akamte appie asubhe amanunne amaname hinassare dinassare anitthassare akamtassare appiyassare asubhassare amanunnassare amanamassare anaejjavayane pachchayae ya vi bhavai. Vannavajjhani ya se kammaim no baddhaim no putthaim no nihattaim no kadaim no patthaviyaim no abhinivitthaim no abhisamannagayaim no udinnaim–uvasamtaim bhavamti, tao bhavai suruve suvanne sugamdhe surase suphase itthe kamte pie subhe manunne maname ahinassare adinassare itthassare kamtassare piyassare subhassare manunnassare manamassare adejjavayane pachchayae ya vi bhavai. Sevam bhamte! Sevam bhamte! Tti.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Garbhagata jiva nairayikamam utpanna thaya\? Gautama ! Koi upaje, koi na upaje. Bhagavan ! Ema kema kaho chho\? Gautama ! Te samjnyi pamchendriya sarva paryaptithi paryapta, viryalabdhi ane vaikriya labdhi vade shatrusainya avela sambhaline, avadharine atma – pradeshone bahara phemke chhe, phemkine vaikriya samudghata vade chaturamgini sena vikurve, vikurvine chaturamgini sena vade shatrusainya sathe samgrama kare. Te jiva artha – rajya – bhoga – kamani kamanathi tatha artha – rajya – bhoga – kamani kamkshathi, arthadini trishnathi tachchitta, tammana, talleshya, tena arpita adhyavasaya, tivra adhyavasaya, temam prayatnavalo, temam arpita karava ane teni bhavanathi bhavita amtaravalo thai kala kare to nairayikamam utpanna thaya. Tethi kahyum ke koi upaje, koi na upaje. Bhagavan ! Garbhagata jiva devalokamam upaje\? Gautama ! Koi upaje, koi na upaje. Ema kema kahyum\? Gautama ! Te samjnyi pamchendriya jiva sarva paryaptithi paryapta thayelo tatharupa shramana ke mahana pase eka pana arya ane dharmika suvachana sambhali, avadharine turamta samvegathi shraddhalu bani tivra dharmanuragarakta thai, te jiva dharma – punya – svarga – mokshani kamana karato – kamksha karato – trishita thai temam ja chitta – mana – leshya – adhyavasaya – tivra adhyavasayavalo thai temam prayatnavalo thai, savadhanatathi kriyano bhoga apato ane teni bhavanathi bhavita amtaravalo thai kala kare to devaloka utpanna thaya. Tethi kahyum ke, koi jiva deva thaya ane koi jiva na thaya. Bhagavan ! Shum garbhagata jiva chatto – padakhabhera – keri jevo kubja – ubhelo – bethelo ke sutelo padakha pheravato hoya\? Tatha mata suti hoya tyare suto, jagati hoya to jagato, matana sukhe sukhi, duhkhe duhkhi hoya\? Ha, gautama ! Garbhagata jiva yavat matana duhkhe duhkhi hoya. Ha, bhagavan ! Garbhamam rahela jivani dareka sthiti matani sarva sthiti pramane hoya chhe. Temaja mata dukhita hoya tyare te dukhi thaya chhe. Tyara pachhi prasavakala samaye te garbhamam rahela jiva matha athava paga dvara bahara ave to sarakhi rite ave, tirchho ave to marana pame. Jivana karmo jo ashubha rite baddha – sprishta – nidhatta – krita – prasthapita – abhinivishta – abhisamanvagata hoya, udirna hoya pana upashamta na hoya, to te jiva durupa, durvarna, durgandha, durasa, duhsparsha, anishta, akamta, apriya, ashubha, amanojnya, amanama, hinasvara, dinasvara, anishtasvara, akamtasvara, apriyasvara, ashubhasvara, amanojnyasvara, amanamasvara, anadeya vachanavalo thaya ane jo te jivana karmo ashubha rite baddha na hoya to badhum prashasta janavum yavat te jiva adeya vachana thaya chhe. He bhagavan ! Te ema ja chhe, ema ja chhe.