Sutra Navigation: Chandrapragnapati ( ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1107325
Scripture Name( English ): Chandrapragnapati Translated Scripture Name : ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

प्राभृत-१

 Translated Chapter :

પ્રાભૃત-૧
Section : प्राभृत-प्राभृत-१ Translated Section : પ્રાભૃત-પ્રાભૃત-૧
Sutra Number : 25 Category : Upang-06
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] जइ खलु तस्सेव आदिच्चस्स संवच्छरस्स सइं अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, सइं अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति, सइं दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ, सइं दुवालसमुहुत्ता राती भवति। पढमे छम्मासे अत्थि अट्ठारसमुहुत्ता राती, नत्थि अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे अत्थि दुवालसमुहुत्ते दिवसे, नत्थि दुवालसमुहुत्ता राती। दोच्चे छम्मासे अत्थि अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे, नत्थि अट्ठारसमुहुत्ता राती, अत्थि दुवालसमुहुत्ता राती, नत्थि दुवालसमुहुत्ते दिवसे। पढमे वा छम्मासे दोच्चे वा छम्मासे नत्थि पन्नरसमुहुत्ते दिवसे, नत्थि पन्नरसमुहुत्ता राती। तत्थ णं को हेतूति वएज्जा? ता अयण्णं जंबुद्दीवे दीवे सव्वदीवसमुद्दाणं सव्वब्भंतराए सव्वखुड्डाए वट्टे तेल्लापूयसंठाणसंठिए, वट्टे रहचक्कवालसंठाणसंठिए, वट्टे पुक्खरकण्णिया-संठाणसंठिए, वट्टे पडिपुण्णचंदसंठाणसंठिए एगं जोयणसयसहस्सं आयाम-विक्खंभेणं, तिन्नि जोयणसयसहस्साइं सोलस सहस्साइं दोन्नि य सत्तावीसे जोयणसए तिन्नि य कोसे अट्ठावीसं च धनुसयं तेरस अंगुलाइं अद्धंगुलं च किंचि विसेसाहियं परिक्खेवेणं पन्नत्ते। ता जया णं सूरिए सव्वब्भंतरमंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, जहन्निया दुवालसमुहुत्ता राती भवति। से निक्खममाणे सूरिए नवं संवच्छरं अयमाणे पढमंसि अहोरत्तंसि अब्भिंतरानंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, ‘ता जया णं सूरिए अब्भिंतरानंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ’, तया णं अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ दोहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणे, दुवालस-मुहुत्ता राती भवति दोहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिया। से निक्खममाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि अब्भिंतरं तच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, ता जया णं सूरिए अब्भिंतरं तच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणे, दुवालसमुहुत्ता राती भवति चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिया। एवं खलु एएणं उवाएणं निक्खममाणे सूरिए तयानंतराओ तयानंतरं मंडलाओ मंडलं संकममाणे-संकममाणे दो-दो ‘एगट्ठिभागे मुहुत्तस्स’ एगमेगे मंडले दिवसखेत्तस्स निवड्ढेमाणे-निवड्ढेमाणे रयणिखेत्तस्स अभिवुड्ढेमाणे-अभिवुड्ढेमाणे सव्वबाहिरमंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, ता जया णं सूरिए सव्वब्भंतराओ मंडलाओ सव्वबाहिरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं सव्वब्भंतरमंडलं पणिहाय एगेणं तेसीएणं राइंदियसएणं तिन्नि-छावट्ठे एगट्ठिभागमुहुत्ते सए दिवसखेत्तस्स निवुड्ढित्ता रयणिखेत्तस्स अभिवुड्ढित्ता चारं चरइ, तया णं उत्तमकट्ठपत्ता उक्कोसिया अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति, जहण्णए दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ। एस णं पढमे छम्मासे, एस णं ‘पढमस्स छम्मासस्स’ पज्जवसाणे। से पविसमाणे सूरिए दोच्चं छम्मासं अयमाणे पढमंसि अहोरत्तंसि बाहिरानंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, ता जया णं सूरिए बाहिरानंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति दोहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ दोहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिए। से पविसमाणे सूरिए दोच्चंसि अहोरत्तंसि बाहिरं तच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, ता जया णं सूरिए बाहिरं तच्चं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं ऊणा, दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ चउहिं एगट्ठिभागमुहुत्तेहिं अहिए। एवं खलु एएणुवाएणं पविसमाणे सूरिए तयानंतराओ तयानंतरं मंडलाओ मंडलं संकममाणे-संकममाणे दो-दो एगट्ठिभागमुहुत्ते एगमेगे मंडले रयणिखेत्तस्स निवुड्ढेमाणे-निवुड्ढेमाणे दिवसखेत्तस्स अभिवुड्ढेमाणे-अभिवुड्ढेमाणे सव्वब्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, ता जया णं सूरिए सव्वबाहिराओ मंडलाओ सव्वब्भंतरं मंडलं उवसंकमित्ता चारं चरइ तया णं सव्वबाहिरं मंडलं पणिहाय एगेणं तेसोएणं राइंदियसएणं तिन्निछावट्ठे एगट्ठिभागमुहुत्ते सए रयणिखेत्तस्स निवुड्ढित्ता दिवसखेत्तस्स अभिवुड्ढित्ता चारं चरइ, तया णं उत्तमकट्ठपत्ते उक्कोसए अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, जहन्निया दुवालसमुहुत्ता राती भवति। एस णं दोच्चे छम्मासे, एस णं दोच्चस्स छम्मासस्स पज्जवसाणे। एस णं आदिच्चे संवच्छरे, एस णं आदिच्चस्स संवच्छरस्स पज्जवसाणे। इति खलु तस्सेवं आदिच्चस्स संवच्छरस्स सइं अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे भवइ, सइं अट्ठारसमुहुत्ता राती भवति, सइं दुवालसमुहुत्ते दिवसे भवइ, सइं दुवालसमुहुत्ता राती भवति। पढमे छम्मासे अत्थि अट्ठारसमुहुत्ता राती, नत्थि अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे, अत्थि दुवालसमुहुत्ते दिवसे, नत्थि दुवालसमुहुत्ता राती। दोच्चे छम्मासे अत्थि अट्ठारसमुहुत्ते दिवसे, नत्थि अट्ठारसमुहुत्ता राती, अत्थि दुवालसमुहुत्ता राती, नत्थि दुवालसमुहुत्ते दिवसे। पढमे वा छम्मासे दोच्चे वा छम्मासे नत्थि पन्नरसमुहुत्ते दिवसे, नत्थि पन्नरसमुहुत्ता राती। नन्नत्थ राइंदियाणं वड्ढोवुड्ढीए मुहुत्ताण वा चयोवचएणं, नन्नत्थ अनुवायईए, ‘गाहाओ भाणियव्वाओ’।
Sutra Meaning : સૂર્યના ઉક્ત ગમનાગમનમાં એક સંવત્સરમાં એક વખત ૧૮ – મુહૂર્ત્તવાળો દિવસ થાય છે, ૧૮ મુહૂર્ત્તવાળી રાત્રિ થાય છે. એક વખત ૧૨ – મુહૂર્ત્તવાળો દિવસ થાય છે અને બાર મુહૂર્ત્તવાળી રાત્રિ થાય છે. પહેલા છ માસમાં ૧૮ મુહૂર્ત્તની એક રાત્રિ અને ૧૨ – મુહૂર્ત્તનો એક દિવસ થાય છે. બીજા ૬ – માસમાં ૧૮ મુહૂર્ત્તનો દિવસ અને ૧૨ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. બીજા છ માસમાં પંદર મુહૂર્ત્તનો દિવસ કે પંદર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થતી નથી, તેનો શો હેતુ છે? તે મને કહો. આ જંબૂદ્વીપ દ્વીપ, સર્વે દ્વીપ – સમુદ્રોની સૌથી અંદર છે યાવત્‌ વિશેષાધિક પરિધિથી કહેલ છે. તેમાં જ્યારે સૂર્ય સર્વાભ્યંતર મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે પરમ પ્રકર્ષ પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ ૧૮ મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે અને જઘન્યા ૧૨ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. તે નિષ્ક્રમણ કરતો સૂર્ય નવા સંવત્સરનો આરંભ કરતાં પહેલાં અહોરાત્રમાં અભ્યંતર મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે. જ્યારે સૂર્ય અભ્યંતર પછીના મંડલમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે અઢાર મુહૂર્ત્તના દિવસમાં ૨/૬૧ ભાગ ન્યૂન થાય છે અને ૧૨ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિમાં ૨/૬૧ ભાગની વૃદ્ધિ થાય છે. એ પ્રમાણે બીજા એક મંડલમાં સંક્રમણ કરે ત્યારે ૪/૬૧ મુહૂર્ત્તનો દિવસ ઘટે છે અને ૪/૬૧ ભાગ મુહૂર્ત્તાધિક રાત્રિ થાય છે. એ પ્રમાણે આ ઉપાય વડે નિષ્ક્રમ કરતો સૂર્ય એકૈક મંડલમાં દિવસ ક્ષેત્ર ઘટતા – ઘટતા અને રાત્રિ ક્ષેત્રની અભિવૃદ્ધિ થતા – થતા સર્વ બાહ્ય મંડલનું સંક્રમણ કરતા ચાર ચરે છે. તેમાં જ્યારે સૂર્ય સર્વાભ્યંતર મંડળથી સર્વ બાહ્ય મંડલનું સંક્રમણ કરી ચાર ચરે છે, ત્યારે સર્વાભ્યંતર મંડલને છોડતા ૧૮૩ રાત્રિદિવસ પૂર્ણ થાય છે અને ૩૬૬ મુહૂર્ત્તના ૬૧ ભાગ (૩૬૬/૬૧)મુહૂર્ત્ત પ્રમાણ દિવસ ક્ષેત્રના હાનિ અને રાત્રિ ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ કરતા ચાર ચરે છે ત્યારે ઉત્તમ કાષ્ઠા પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટા ૧૮ મુહૂર્ત્ત રાત્રિ થાય છે. જઘન્ય બાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે. આ પહેલા છ માસ અને છ માસનું પર્યવસાન છે. તે પ્રવેશતો એવો સૂર્ય બીજા છ માસનો આરંભ કરતો, પહેલા અહોરાત્રમાં બાહ્યના પછીના મંડલમાં સંક્રમતો ચાર ચરે છે, તો જ્યારે સૂર્ય બાહ્યના અનંતર મંડલમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે ૧૮ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે તેમાં ૨/૬૧ મુહૂર્ત્ત રાત્રિની હાનિ અને દિવસની વૃદ્ધિ થાય છે. તે પ્રવેશતો સૂર્ય બે અહોરાત્રમાં બાહ્ય ત્રીજા મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે. તો જ્યારે સૂર્ય બાહ્ય ત્રીજા મંડલમાં સંક્રમીને ચાર ચરે છે ત્યારે ૧૮ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિમાં ૪/૬૧ ભાગ મુહૂર્ત્ત ન્યૂન થાય છે. ૧૨ મુહૂર્ત્ત દિવસમાં ૪/૬૧ ભાગ મુહૂર્ત્ત અધિક થાય છે. એ પ્રમાણે આ ઉપાયથી પ્રવેશતા સૂર્ય તેના પછી – પછીના મંડલમાં સંક્રમણ કરતા બબ્બે એકસઠાંશ ભાગ મુહૂર્ત્ત એકૈક મંડલમાં રાત્રિ ક્ષેત્રની હાનિ કરતો કરતો અને દિવસ ક્ષેત્રની વૃદ્ધિ કરતો કરતો સર્વાભ્યંતર મંડલનું સંક્રમણ કરતા ચાર ચરે છે. એ પ્રમાણે જ્યારે સૂર્ય સર્વબાહ્ય મંડલથી સર્વ અભ્યંતર મંડલને સંક્રમીને ચાર ચરે છે, ત્યારે સર્વ બાહ્ય મંડલ છોડતાં ૧૮૩ રાત્રિ દિવસ વડે ૩૬૬ના ૬૧ ભાગ (૩૬૬/૬૧)મુહૂર્ત્ત રાત્રિ ક્ષેત્રને ઘટાડતો અને દિવસક્ષેત્રની વૃદ્ધિ કરતો ચાર ચરે છે, ત્યારે ઉત્તમકાષ્ઠા પ્રાપ્ત ઉત્કૃષ્ટ ૧૮ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે અને જઘન્યા બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે. આ બીજા છ માસ અને આ બીજા છ માસનું પર્યવસાન છે. આ આદિત્ય સંવત્સર અને આ આદિત્ય સંવત્સરનું પર્યવસાન છે. એ પ્રમાણે નિશ્ચે તે જ આદિત્ય સંવત્સરમાં એક વખત ૧૮ – મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે, એક વખત ૧૮ – મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થાય છે, એક વખત બાર મુહૂર્ત્તના રાત્રિ થાય છે. પહેલાં છ માસમાં ૧૮ મુહૂર્ત્તનો દિવસ છે અને બાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ નથી પણ બાર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ છે. બીજા છ માસમાં તેથી વિપરીત બાર મુહૂર્ત્તનો દિવસ થાય છે.. પહેલાં છ માસમાં ૧૫ મુહૂર્ત્તનો દિવસ કે પંદર મુહૂર્ત્તની રાત્રિ થતી નથી. રાત્રિદિવસની મુહૂર્ત્તની વૃદ્ધિ – હાનિમાં ચય – ઉપચય નથી, સિવાય કે અનુપાતગતિથી. (ગાથાઓ કહેવી. હાલ ગાથાઓ પ્રાપ્ત નથી)
Mool Sutra Transliteration : [sutra] jai khalu tasseva adichchassa samvachchharassa saim attharasamuhutte divase bhavai, saim attharasamuhutta rati bhavati, saim duvalasamuhutte divase bhavai, saim duvalasamuhutta rati bhavati. Padhame chhammase atthi attharasamuhutta rati, natthi attharasamuhutte divase atthi duvalasamuhutte divase, natthi duvalasamuhutta rati. Dochche chhammase atthi attharasamuhutte divase, natthi attharasamuhutta rati, atthi duvalasamuhutta rati, natthi duvalasamuhutte divase. Padhame va chhammase dochche va chhammase natthi pannarasamuhutte divase, natthi pannarasamuhutta rati. Tattha nam ko hetuti vaejja? Ta ayannam jambuddive dive savvadivasamuddanam savvabbhamtarae savvakhuddae vatte tellapuyasamthanasamthie, vatte rahachakkavalasamthanasamthie, vatte pukkharakanniya-samthanasamthie, vatte padipunnachamdasamthanasamthie egam joyanasayasahassam ayama-vikkhambhenam, tinni joyanasayasahassaim solasa sahassaim donni ya sattavise joyanasae tinni ya kose atthavisam cha dhanusayam terasa amgulaim addhamgulam cha kimchi visesahiyam parikkhevenam pannatte. Ta jaya nam surie savvabbhamtaramamdalam uvasamkamitta charam charai, taya nam uttamakatthapatte ukkosae attharasamuhutte divase bhavai, jahanniya duvalasamuhutta rati bhavati. Se nikkhamamane surie navam samvachchharam ayamane padhamamsi ahorattamsi abbhimtaranamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai, ‘ta jaya nam surie abbhimtaranamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai’, taya nam attharasamuhutte divase bhavai dohim egatthibhagamuhuttehim une, duvalasa-muhutta rati bhavati dohim egatthibhagamuhuttehim ahiya. Se nikkhamamane surie dochchamsi ahorattamsi abbhimtaram tachcham mamdalam uvasamkamitta charam charai, ta jaya nam surie abbhimtaram tachcham mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam attharasamuhutte divase bhavai chauhim egatthibhagamuhuttehim une, duvalasamuhutta rati bhavati chauhim egatthibhagamuhuttehim ahiya. Evam khalu eenam uvaenam nikkhamamane surie tayanamtarao tayanamtaram mamdalao mamdalam samkamamane-samkamamane do-do ‘egatthibhage muhuttassa’ egamege mamdale divasakhettassa nivaddhemane-nivaddhemane rayanikhettassa abhivuddhemane-abhivuddhemane savvabahiramamdalam uvasamkamitta charam charai, ta jaya nam surie savvabbhamtarao mamdalao savvabahiram mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam savvabbhamtaramamdalam panihaya egenam tesienam raimdiyasaenam tinni-chhavatthe egatthibhagamuhutte sae divasakhettassa nivuddhitta rayanikhettassa abhivuddhitta charam charai, taya nam uttamakatthapatta ukkosiya attharasamuhutta rati bhavati, jahannae duvalasamuhutte divase bhavai. Esa nam padhame chhammase, esa nam ‘padhamassa chhammasassa’ pajjavasane. Se pavisamane surie dochcham chhammasam ayamane padhamamsi ahorattamsi bahiranamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai, ta jaya nam surie bahiranamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam attharasamuhutta rati bhavati dohim egatthibhagamuhuttehim una, duvalasamuhutte divase bhavai dohim egatthibhagamuhuttehim ahie. Se pavisamane surie dochchamsi ahorattamsi bahiram tachcham mamdalam uvasamkamitta charam charai, ta jaya nam surie bahiram tachcham mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam attharasamuhutta rati bhavati chauhim egatthibhagamuhuttehim una, duvalasamuhutte divase bhavai chauhim egatthibhagamuhuttehim ahie. Evam khalu eenuvaenam pavisamane surie tayanamtarao tayanamtaram mamdalao mamdalam samkamamane-samkamamane do-do egatthibhagamuhutte egamege mamdale rayanikhettassa nivuddhemane-nivuddhemane divasakhettassa abhivuddhemane-abhivuddhemane savvabbhamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai, ta jaya nam surie savvabahirao mamdalao savvabbhamtaram mamdalam uvasamkamitta charam charai taya nam savvabahiram mamdalam panihaya egenam tesoenam raimdiyasaenam tinnichhavatthe egatthibhagamuhutte sae rayanikhettassa nivuddhitta divasakhettassa abhivuddhitta charam charai, taya nam uttamakatthapatte ukkosae attharasamuhutte divase bhavai, jahanniya duvalasamuhutta rati bhavati. Esa nam dochche chhammase, esa nam dochchassa chhammasassa pajjavasane. Esa nam adichche samvachchhare, esa nam adichchassa samvachchharassa pajjavasane. Iti khalu tassevam adichchassa samvachchharassa saim attharasamuhutte divase bhavai, saim attharasamuhutta rati bhavati, saim duvalasamuhutte divase bhavai, saim duvalasamuhutta rati bhavati. Padhame chhammase atthi attharasamuhutta rati, natthi attharasamuhutte divase, atthi duvalasamuhutte divase, natthi duvalasamuhutta rati. Dochche chhammase atthi attharasamuhutte divase, natthi attharasamuhutta rati, atthi duvalasamuhutta rati, natthi duvalasamuhutte divase. Padhame va chhammase dochche va chhammase natthi pannarasamuhutte divase, natthi pannarasamuhutta rati. Nannattha raimdiyanam vaddhovuddhie muhuttana va chayovachaenam, nannattha anuvayaie, ‘gahao bhaniyavvao’.
Sutra Meaning Transliteration : Suryana ukta gamanagamanamam eka samvatsaramam eka vakhata 18 – muhurttavalo divasa thaya chhe, 18 muhurttavali ratri thaya chhe. Eka vakhata 12 – muhurttavalo divasa thaya chhe ane bara muhurttavali ratri thaya chhe. Pahela chha masamam 18 muhurttani eka ratri ane 12 – muhurttano eka divasa thaya chhe. Bija 6 – masamam 18 muhurttano divasa ane 12 – muhurttani ratri thaya chhe. Bija chha masamam pamdara muhurttano divasa ke pamdara muhurttani ratri thati nathi, teno sho hetu chhe? Te mane kaho. A jambudvipa dvipa, sarve dvipa – samudroni sauthi amdara chhe yavat visheshadhika paridhithi kahela chhe. Temam jyare surya sarvabhyamtara mamdalane samkramine chara chare chhe, tyare parama prakarsha prapta utkrishta 18 muhurttano divasa thaya chhe ane jaghanya 12 – muhurttani ratri thaya chhe. Te nishkramana karato surya nava samvatsarano arambha karatam pahelam ahoratramam abhyamtara mamdalane samkramine chara chare chhe. Jyare surya abhyamtara pachhina mamdalamam samkramine chara chare chhe, tyare adhara muhurttana divasamam 2/61 bhaga nyuna thaya chhe ane 12 – muhurttani ratrimam 2/61 bhagani vriddhi thaya chhe. E pramane bija eka mamdalamam samkramana kare tyare 4/61 muhurttano divasa ghate chhe ane 4/61 bhaga muhurttadhika ratri thaya chhe. E pramane a upaya vade nishkrama karato surya ekaika mamdalamam divasa kshetra ghatata – ghatata ane ratri kshetrani abhivriddhi thata – thata sarva bahya mamdalanum samkramana karata chara chare chhe. Temam jyare surya sarvabhyamtara mamdalathi sarva bahya mamdalanum samkramana kari chara chare chhe, tyare sarvabhyamtara mamdalane chhodata 183 ratridivasa purna thaya chhe ane 366 muhurttana 61 bhaga (366/61)muhurtta pramana divasa kshetrana hani ane ratri kshetrani vriddhi karata chara chare chhe tyare uttama kashtha prapta utkrishta 18 muhurtta ratri thaya chhe. Jaghanya bara muhurttano divasa thaya chhe. A pahela chha masa ane chha masanum paryavasana chhe. Te praveshato evo surya bija chha masano arambha karato, pahela ahoratramam bahyana pachhina mamdalamam samkramato chara chare chhe, to jyare surya bahyana anamtara mamdalamam samkramine chara chare chhe, tyare 18 – muhurttani ratri thaya chhe temam 2/61 muhurtta ratrini hani ane divasani vriddhi thaya chhe. Te praveshato surya be ahoratramam bahya trija mamdalane samkramine chara chare chhe. To jyare surya bahya trija mamdalamam samkramine chara chare chhe tyare 18 – muhurttani ratrimam 4/61 bhaga muhurtta nyuna thaya chhe. 12 muhurtta divasamam 4/61 bhaga muhurtta adhika thaya chhe. E pramane a upayathi praveshata surya tena pachhi – pachhina mamdalamam samkramana karata babbe ekasathamsha bhaga muhurtta ekaika mamdalamam ratri kshetrani hani karato karato ane divasa kshetrani vriddhi karato karato sarvabhyamtara mamdalanum samkramana karata chara chare chhe. E pramane jyare surya sarvabahya mamdalathi sarva abhyamtara mamdalane samkramine chara chare chhe, tyare sarva bahya mamdala chhodatam 183 ratri divasa vade 366na 61 bhaga (366/61)muhurtta ratri kshetrane ghatadato ane divasakshetrani vriddhi karato chara chare chhe, tyare uttamakashtha prapta utkrishta 18 – muhurttano divasa thaya chhe ane jaghanya bara muhurttani ratri thaya chhe. A bija chha masa ane a bija chha masanum paryavasana chhe. A aditya samvatsara ane a aditya samvatsaranum paryavasana chhe. E pramane nishche te ja aditya samvatsaramam eka vakhata 18 – muhurttano divasa thaya chhe, eka vakhata 18 – muhurttani ratri thaya chhe, eka vakhata bara muhurttana ratri thaya chhe. Pahelam chha masamam 18 muhurttano divasa chhe ane bara muhurttano divasa nathi pana bara muhurttani ratri chhe. Bija chha masamam tethi viparita bara muhurttano divasa thaya chhe.. Pahelam chha masamam 15 muhurttano divasa ke pamdara muhurttani ratri thati nathi. Ratridivasani muhurttani vriddhi – hanimam chaya – upachaya nathi, sivaya ke anupatagatithi. (gathao kahevi. Hala gathao prapta nathi)