Sutra Navigation: Pragnapana ( પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર )
Search Details
| Mool File Details |
|
Anuvad File Details |
|
| Sr No : | 1106689 | ||
| Scripture Name( English ): | Pragnapana | Translated Scripture Name : | પ્રજ્ઞાપના ઉપાંગ સૂત્ર |
| Mool Language : | Ardha-Magadhi | Translated Language : | Gujarati |
| Chapter : |
पद-११ भाषा |
Translated Chapter : |
પદ-૧૧ ભાષા |
| Section : | Translated Section : | ||
| Sutra Number : | 389 | Category : | Upang-04 |
| Gatha or Sutra : | Sutra | Sutra Anuyog : | |
| Author : | Deepratnasagar | Original Author : | Gandhar |
| Century : | Sect : | Svetambara1 | |
| Source : | |||
| Mool Sutra : | [सूत्र] जीवा णं भंते! किं भासगा अभासगा? गोयमा! जीवा भासगा वि अभासगा वि। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–जीवा भासगा वि अभासगा वि? गोयमा! जीवा दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–संसारसमावन्नगा य असंसारसमावन्नगा य। तत्थ णं जेते असंसारसमावन्नगा ते णं सिद्धा। सिद्धा णं अभासगा। तत्थ णं जेते संसारसमावन्नगा ते णं दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–सेलेसिपडिवणन्नगा य असेलेसिपडिवणन्नगा य। तत्थ णं जेते सेलेसिपडिवणन्नगा ते णं अभासगा। तत्थ णं जेते असेलेसिपडिवणन्नगा ते दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–एगिंदिया य अनेगिंदिया य। तत्थ णं जेते एगिंदिया ते णं अभासगा। तत्थ णं जेते अनेगिंदिया ते दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–पज्जत्तगा य अपज्जत्तगा य। तत्थ णं जेते अपज्जत्तगा ते णं अभासगा। तत्थ णं जेते पज्जत्तगा ते णं भासगा। से एतेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चति–जीवा भासगा वि अभासगा वि। नेरइया णं भंते! किं भासगा अभासगा? गोयमा! नेरइया भासगा वि अभासगा वि। से केणट्ठेणं भंते! एवं वुच्चति–नेरइया भासगा वि अभासगा वि? गोयमा! नेरइया दुविहा पन्नत्ता, तं जहा–पज्जत्तगा य अपज्जत्तगा य। तत्थ णं जेते अपज्जत्तगा ते णं अभासगा। तत्थ णं जेते पज्जत्तगा ते णं भासगा। से एतेणट्ठेणं गोयमा! एवं वुच्चइ–नेरइया भासगा वि अभासगा वि। एवं एगिंदियवज्जाणं निरंतरं भाणियव्वं। | ||
| Sutra Meaning : | સૂત્ર– ૩૮૯. ભગવન્ ! જીવો ભાષક છે કે અભાષક ? ગૌતમ ! તે બંને છે. ભગવન્! ‘બંને’ એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! જીવો બે ભેદે છે – સંસારી, અસંસારી. તેમાં જે અસંસારી છે તે સિદ્ધો છે, તેઓ અભાષક છે. તેમાં જે સંસારી છે તે બે ભેદે છે – શૈલેશીને પ્રાપ્ત અને અશૈલેશીને પ્રાપ્ત. તેમાં જે શૈલેશી પ્રાપ્ત છે, તે અભાષક છે. તેમાં જે અશૈલેશી પ્રાપ્ત છે તે બે ભેદે છે – એકેન્દ્રિયો અને અનેકેન્દ્રિય. તેમાં જે એકેન્દ્રિયો છે તે અભાષક છે. તેમાં જે અનેકેન્દ્રિયો છે તે બે ભેદે છે – પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા. તેમાં અપર્યાપ્તા, તે અભાષક છે તેમાં જે પર્યાપ્તા છે તે ભાષકો છે. તેથી ઉપર પ્રમાણે કહ્યું. ભગવન્ ! નૈરયિક શું ભાષક છે કે અભાષક ? ગૌતમ ! બંને છે. ભગવન્! એમ કેમ કહ્યું ? ગૌતમ ! નૈરયિક બે ભેદે છે – પર્યાપ્તા અને અપર્યાપ્તા. તેમાં અપર્યાપ્તા તે અભાષક છે. પર્યાપ્તા છે તે ભાષક છે, તેથી ‘બંને’ એમ કહ્યા. એકેન્દ્રિય સિવાય બધા આ પ્રમાણે કહેવા. સૂત્ર– ૩૯૦. ભગવન્ ! ભાષાના કેટલા પ્રકારો છે ? ગૌતમ ! ચાર. એક સત્યભાષાનો, બીજો મૃષા, ત્રીજો સત્યમૃષા, ચોથો અસત્યામૃષા. ભગવન્ ! જીવો સત્યભાષા, મૃષાભાષા, સત્યમૃષાભાષા, અને અસત્યામૃષા ભાષામાં કઈ ભાષા બોલે છે ? ગૌતમ! સત્યભાષા પણ બોલે, મૃષાભાષા પણ બોલે, સત્યમૃષાભાષા પણ બોલે, અસત્યામૃષાભાષા પણ બોલે. ભગવન્ ! નૈરયિકો શું સત્ય ભાષા બોલે કે અસત્યામૃષા સુધીની ભાષા બોલે ? ગૌતમ ! નૈરયિકો સત્ય આદિ ચારે ભાષા બોલે. આ પ્રમાણે અસુરકુમારથી સ્તનિતકુમારો જાણવા. વિકલેન્દ્રિયો માત્ર અસત્યામૃષા ભાષા બોલે છે, બાકીની ત્રણ ભાષા નથી બોલતા. ભગવન્ ! પંચેન્દ્રિય તિર્યંચો સત્ય યાવત્ અસત્યામૃષા ભાષા બોલે ? ગૌતમ ! એક માત્ર અસત્યામૃષા ભાષા બોલે છે, પણ શિક્ષાપૂર્વક કે ઉત્તરગુણની લબ્ધિ સિવાય બીજે જાણવું. શિક્ષાપૂર્વક કે ઉત્તરગુણની લબ્ધિને આશ્રીને સત્યભાષા આદિ ચારે ભાષા બોલે છે. મનુષ્યો યાવત્ વૈમાનિકો જેમ જીવો કહ્યા તેમ કહેવા. સૂત્ર સંદર્ભ– ૩૮૯, ૩૯૦ | ||
| Mool Sutra Transliteration : | [sutra] jiva nam bhamte! Kim bhasaga abhasaga? Goyama! Jiva bhasaga vi abhasaga vi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–jiva bhasaga vi abhasaga vi? Goyama! Jiva duviha pannatta, tam jaha–samsarasamavannaga ya asamsarasamavannaga ya. Tattha nam jete asamsarasamavannaga te nam siddha. Siddha nam abhasaga. Tattha nam jete samsarasamavannaga te nam duviha pannatta, tam jaha–selesipadivanannaga ya aselesipadivanannaga ya. Tattha nam jete selesipadivanannaga te nam abhasaga. Tattha nam jete aselesipadivanannaga te duviha pannatta, tam jaha–egimdiya ya anegimdiya ya. Tattha nam jete egimdiya te nam abhasaga. Tattha nam jete anegimdiya te duviha pannatta, tam jaha–pajjattaga ya apajjattaga ya. Tattha nam jete apajjattaga te nam abhasaga. Tattha nam jete pajjattaga te nam bhasaga. Se etenatthenam goyama! Evam vuchchati–jiva bhasaga vi abhasaga vi. Neraiya nam bhamte! Kim bhasaga abhasaga? Goyama! Neraiya bhasaga vi abhasaga vi. Se kenatthenam bhamte! Evam vuchchati–neraiya bhasaga vi abhasaga vi? Goyama! Neraiya duviha pannatta, tam jaha–pajjattaga ya apajjattaga ya. Tattha nam jete apajjattaga te nam abhasaga. Tattha nam jete pajjattaga te nam bhasaga. Se etenatthenam goyama! Evam vuchchai–neraiya bhasaga vi abhasaga vi. Evam egimdiyavajjanam niramtaram bhaniyavvam. | ||
| Sutra Meaning Transliteration : | Sutra– 389. Bhagavan ! Jivo bhashaka chhe ke abhashaka\? Gautama ! Te bamne chhe. Bhagavan! ‘bamne’ ema kema kahyum\? Gautama ! Jivo be bhede chhe – samsari, asamsari. Temam je asamsari chhe te siddho chhe, teo abhashaka chhe. Temam je samsari chhe te be bhede chhe – shaileshine prapta ane ashaileshine prapta. Temam je shaileshi prapta chhe, te abhashaka chhe. Temam je ashaileshi prapta chhe te be bhede chhe – ekendriyo ane anekendriya. Temam je ekendriyo chhe te abhashaka chhe. Temam je anekendriyo chhe te be bhede chhe – paryapta ane aparyapta. Temam aparyapta, te abhashaka chhe temam je paryapta chhe te bhashako chhe. Tethi upara pramane kahyum. Bhagavan ! Nairayika shum bhashaka chhe ke abhashaka\? Gautama ! Bamne chhe. Bhagavan! Ema kema kahyum\? Gautama ! Nairayika be bhede chhe – paryapta ane aparyapta. Temam aparyapta te abhashaka chhe. Paryapta chhe te bhashaka chhe, tethi ‘bamne’ ema kahya. Ekendriya sivaya badha a pramane kaheva. Sutra– 390. Bhagavan ! Bhashana ketala prakaro chhe\? Gautama ! Chara. Eka satyabhashano, bijo mrisha, trijo satyamrisha, chotho asatyamrisha. Bhagavan ! Jivo satyabhasha, mrishabhasha, satyamrishabhasha, ane asatyamrisha bhashamam kai bhasha bole chhe\? Gautama! Satyabhasha pana bole, mrishabhasha pana bole, satyamrishabhasha pana bole, asatyamrishabhasha pana bole. Bhagavan ! Nairayiko shum satya bhasha bole ke asatyamrisha sudhini bhasha bole\? Gautama ! Nairayiko satya adi chare bhasha bole. A pramane asurakumarathi stanitakumaro janava. Vikalendriyo matra asatyamrisha bhasha bole chhe, bakini trana bhasha nathi bolata. Bhagavan ! Pamchendriya tiryamcho satya yavat asatyamrisha bhasha bole\? Gautama ! Eka matra asatyamrisha bhasha bole chhe, pana shikshapurvaka ke uttaragunani labdhi sivaya bije janavum. Shikshapurvaka ke uttaragunani labdhine ashrine satyabhasha adi chare bhasha bole chhe. Manushyo yavat vaimaniko jema jivo kahya tema kaheva. Sutra samdarbha– 389, 390 | ||