Sutra Navigation: Rajprashniya ( રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105775
Scripture Name( English ): Rajprashniya Translated Scripture Name : રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

प्रदेशीराजान प्रकरण

 Translated Chapter :

પ્રદેશીરાજાન પ્રકરણ
Section : Translated Section :
Sutra Number : 75 Category : Upang-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तए णं पएसी राया केसिं कुमारसमणं एवं वयासी–एवं खलु भंते! मम अज्जगस्स एस सण्णा एस पइण्णा एस दिट्ठी एस रुई एस हेऊ एस उवएसे एस संकप्पे एस तुला एस माणे एस पमाणे एस समोसरणे, जहा–तज्जीवो तं सरीरं, नो अन्नो जीवो अन्नं सरीरं। तयानंतरं च णं ममं पिउणो वि एस सण्णा एस पइण्णा एस दिट्ठी एस रुई एस हेऊ एस उवएसे एस संकप्पे एस तुला एस माणे एस पमाणे एस समोसरणे, जहा–तज्जीवो तं सरीरं, नो अन्नो जीवो अन्नं सरीरं। तयानंतरं मम वि एस सण्णा एस पइण्णा एस दिट्ठी एस रुई एस हेऊ एस उवएसे एस संकप्पे एस तुला एस माणे एस पमाणे एस समोसरणे, जहा–तज्जीवो तं सरीरं, नो अन्नो जीवो अन्नं सरीरं। तं नो खलु बहुपुरिसपरंपरागयं कुलणिस्सियं दिट्ठिं छड्डेस्सामि। तए णं केसी कुमारसमणे पएसिरायं एवं वयासी–मा णं तुमं पएसी! पच्छाणुताविए भवेज्जासि, जहा व से पुरिसे अयहारए। के णं भंते! से अयहारए? पएसी! से जहानामए–केइ पुरिसा अत्थत्थी अत्थगवेसी अत्थलुद्धगा अत्थकंखिया अत्थ-पिवासिया अत्थगवेसणयाए विउलं पणियभंडमायाए सुबहुं भत्तपाण-पत्थयणं गहाय एगं महं अगामियं छिन्नावायं दीहमद्धं अडविं अनुपविट्ठा। तए णं से पुरिसा तीसे अगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए कंचि देसं अनुप्पत्ता समाणा एगमहं अयागरं पासंति –अएणं सव्वतो समंता आइण्णं विच्छिण्णं सच्छडं उवच्छडं फुडं अवगाढं गाढं पासंति, पासित्ता हट्ठतुट्ठचित्तमानंदिया पीइमणा परमसोमनस्सिया हरिसवसविसप्प- माणहियया अन्नमन्नं सद्दावेंति, सद्दावेत्ता एवं वयासी– एस णं देवानुप्पिया! अयभंडे इट्ठे कंते पिए मणुन्ने मणामे, तं सेयं खलु देवानुप्पिया! अम्हं अयभारयं बंधित्तए त्ति कट्टु अन्नमन्नस्स अंतिए एयमट्ठं पडिसुणेंति, अयभारं बंधंति, बंधित्ता अहानुपुव्वीए संपत्थिया। तए णं ते पुरिसा तीसे अगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए कंचि देसं अनुप्पत्ता समाणा एगं महं तउआगरं पासंति–तउएणं आइण्णं विच्छिण्णं सच्छडं उवच्छडं फुडं अवगाढं गाढं पासंति, पासित्ता हट्ठतुट्ठचित्तमानंदिया पीइमणा परमसोमनस्सिया हरिसवसविसप्पमाणहियया अन्नमन्नं सद्दावेंति, सद्दावेत्ता एवं वयासी–एस णं देवानुप्पिया! तउयभंडे इट्ठे कंते पिए मणुन्ने मणामे। अप्पेणं चेव तउएणं सुबहुं अए लब्भति, तं सेयं खलु देवानुप्पिया! अयभारयं छड्डेत्ता तउयभारयं बंधित्तए त्ति कट्टु अन्नमन्नस्स अंतिए एयमट्ठं पडिसुणेंति, अयभारं छड्डेंति तउयभारं बंधंति। तत्थ णं एगे पुरिसे नो संचाएइ अयभारं छड्डेत्तए, तउयभारं बंधित्तए। तए णं ते पुरिसा तं पुरिसं एवं वयासी–एस णं देवानुप्पिया! तउयभंडे इट्ठे कंते पिए मणुन्ने मणामे। अप्पेणं चेव तउएणं सुबहुं अए लब्भति। तं छड्डेहि णं देवानुप्पिया! अयभारगं, तउयभारगं बंधाहि। तए णं से पुरिसे एवं वयासी–दूराहडे मे देवानुप्पिया! अए, चिराहडे मे देवानुप्पिया! अए, अइगाढबंधणबद्धे मे देवाणु-प्पिया! अए, असिलिट्ठबंधणबद्धे मे देवानुप्पिया! अए, धणियबंधणबद्धे मे देवानुप्पिया! अएणो संचाएमि अयभारगं छड्डेत्ता तउयभारगं बंधित्तए। तए णं ते पुरिसा तं पुरिसं जाहे नो संचाएंति बहूहिं आघवणाहि य पन्नवणाहि य आघवित्तए वा पन्नवित्तए वा तया अहानुपुव्वीए संपत्थिया। तए णं ते पुरिसा तीसे अगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए कंचि देसं अनुप्पत्ता समाणा एगं महं तंबागरं पासंति– तया अहानुपुव्वीए संपत्थिया। तए णं ते पुरिसा तीसे अगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए कंचि देसं अनुप्पत्ता समाणा एगं महं रुप्पागरं पासंति–तया अहानुपुव्वीए संपत्थिया। तए णं ते पुरिसा तीसे अगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए कंचि देसं अनुप्पत्ता समाणा एगं महं सुवण्णागरं पासंति–तया अहानुपुव्वीए संपत्थिया। तए णं ते पुरिसा तीसे अगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए कंचि देसं अनुप्पत्ता समाणा एगं महं रयणागरं पासंति –तया अहानुपुव्वीए संपत्थिया। तए णं ते पुरिसा तीसे अगामियाए छिन्नावायाए दीहमद्धाए अडवीए कंचि देसं अनुप्पत्ता समाणा एगं महं वइरागरं पासंति–वइरेणं आइण्णं विच्छिण्णं सच्छडं उवच्छडं फुडं अवगाढं गाढं पासंति, पासित्ता हट्ठतुट्ठचित्तमानंदिया पीइमणा परमसोमनस्सिया हरिसवसविसप्पमाणहियया अन्नमन्नं सद्दावेंति, सद्दावेत्ता एवं वयासी–एस णं देवानुप्पिया! वइरभंडे इट्ठे कंते पिए मणुन्ने मणामे। अप्पेणं चेव वइरेणं सुबहुं रयणे लब्भति, तं सेयं खलु देवानुप्पिया! रयणभारयं छड्डेत्ता, वइरभारयं बंधित्तए त्ति कट्टु अन्नमन्नस्स अंतिए एयमट्ठं पडिसुणेंति, रयणभारं छड्डेंति वइरभारं बंधंति। तए णं से पुरिसे नो संचाएइ अयभारं छड्डेत्तए, वइरभारं बंधित्तए। तए णं ते पुरिसा तं पुरिसं एवं वयासी–एस णं देवानुप्पिया! वइरभंडे इट्ठे कंते पिए मणुन्ने मणामे। अप्पेणं चेव वइरेणं सुबहुं अए लब्भति। तं छड्डेहि णं देवानुप्पिया! अयभारगं, वइरभारगं बंधाहि। तए णं से पुरिसे एवं वयासी–दूराहडे मे देवानुप्पिया! अए, चिराहडे मे देवानुप्पिया! अए, अइगाढबंधणबद्धे मे देवानुप्पिया! अए, असिलिट्ठबंधणबद्धे मे देवानुप्पिया! अए, धणियबंधणबद्धे मे देवानुप्पिया! अए–णो संचाएमि अयभारगं छड्डेत्ता वइरभारयं बंधित्तए। तए णं ते पुरिसा तं पुरिसं जाहे नो संचाएंति बहूहिं आघवणाहि य पन्नवणाहि य आघवित्तए वा पन्नवित्तए वा तया अहानुपुव्वीए संपत्थिया। तए णं ते पुरिसा जेणेव सया जनवया जेणेव साइं-साइं नगराइं तेणेव उवागच्छंति, वइरवेयणं करेंति, सुबहुं दासी दास गो महिस गवेलगं गिण्हंति, अट्ठतलमूसिय-पासायवडेंसगे करावेंति, ण्हाया कयबलिकम्मा उप्पिं पासायवरगया फुट्टमाणेहि मुइंगमत्थ-एहिं बत्तीसइबद्धएहिं नाडएहिं वरतरुणी-संपउत्तेहिं उवणच्चिज्जमाणा उवगिज्जमाणा उवलालिज्जमाणा इट्ठे सद्द फरिस रस रूव गंधे पंचविहे माणुस्सए कामभोए पच्चणुभवमाणा विहरंति। तए णं से पुरिसे अयभारए जेणेव सए नगरे तेणेव उवागच्छइ, अयभारगं गहाय वेयणं करेति। तंसि अयपुग्गलंसि निट्ठियंसि झीणपरिव्वए ते पुरिसे उप्पिं पासायवरगए फुट्टमाणेहि मुइंगमत्थएहिं बत्तीसइवद्धएहिं नाडएहिं वरतरुणीसंपउत्तेहिं उवणच्चिज्जमाणे उवगिज्जमाणे उवलालिज्जमाणे इट्ठे सद्द फरिस रस रूव गंधे पंचविहे मानुस्सए कामभोए पच्चणुभवमाणे विहरमाणे पासति, पासित्ता एवं वयासी–अहो णं अहं अधन्ने अपुण्णे अकयत्थे अकयलक्खणे हिरिसिरिवज्जिए हीनपुण्ण चाउद्दसे दुरंतपंतलक्खणे। जति णं अहं मित्ताण वा नाईण वा नियगाण वा सुणेंतओ तो णं अहं पि एवं चेव उप्पिं पासायवरगए फुट्टमाणेहिं मुइंगमत्थएहिं बत्तीसइबद्धएहिं नाडएहिं वरतरुणीसंपउत्तेहिं उवनच्चिज्जमाणे उवगिज्जमाणे उवलालिज्जमाणे इट्ठे सद्द फरिस रस रूव गंधे पंचविहे मानुस्सए कामभोए पच्चणुभवमाणे विहरंतो। से तेणट्ठेणं पएसी! एवं वुच्चइ–मा णं तुमं पएसी! पच्छाणुताविए भवेज्जासि, जहा व से पुरिसे अयभारए।
Sutra Meaning : સૂત્ર– ૭૫. ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કેશીકુમાર શ્રમણને કહ્યું – ભદન્ત ! નિશ્ચે, મારા દાદાની આ સંજ્ઞા યાવત્‌ સિદ્ધાંત હતો કે જીવ એ જ શરીર છે, જીવ જુદો અને શરીર જુદું નથી. ત્યારપછી મારા પિતાની પણ આ સંજ્ઞા હતી, પછી મારી પણ આ સંજ્ઞા અને સિદ્ધાંત હતો. તેથી હું ઘણા પુરુષ પરંપરાગત કુળ નિશ્રિત દૃષ્ટિ છોડીશ નહીં. ત્યારે કેશીશ્રમણે પ્રદેશીને કહ્યું – હે પ્રદેશી ! તું તે લોહ – વણિકની જેમ પશ્ચાનુતાપિત(પછીથી પસ્તાનાર) ન થઈશ. ભદન્ત ! તે લોહવણિક કોણ છે ? હે પ્રદેશી ! તે કોઈ પુરુષ ધનનો અર્થી, ધન ગવેસક, ધનલુબ્ધક, ધનકાંક્ષિત, ધનપીપાસુ, ધનની ગવેષણાર્થે વિપુલ પ્રણિત ભાંડમાત્રથી ઘણા ભોજન, પાન, પાથેય લઈને એક મોટા અકામિત, છિન્નાપાત, દીર્ઘમાર્ગી અટવીમાં પ્રવેશ્યા. ત્યારે તે પુરુષો તે અકામિત અટવીના કોઈ દેશને પ્રાપ્ત કરી એક મોટી લોહ ખાણને જુએ છે. તે ચોતરફ લોઢા વડે આકીર્ણ, વિસ્તીર્ણ, સચ્છડ, ઉવચ્છડ, સ્ફૂટ, ગાઢ, અવગાઢને જુએ છે, જોઈને હર્ષિત, સંતુષ્ટ યાવત્‌ પ્રસન્નહૃદયી થઈ એકબીજાને બોલાવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો ! લોહભાંડ ઇષ્ટ, કાંત યાવત્‌ મણામ છે. તો આપણે શ્રેયસ્કર છે કે આપણે લોહભાર બાંધી લઈએ, એમ કહી પરસ્પર આ વાત સ્વીકારીને લોહભાર બાંધીને અનુક્રમે આગળ ચાલ્યા. ત્યારપછી તે પુરુષો અકામિત યાવત્‌ અટવીમાં કોઈ દેશને પામીને એક મોટી શીશાની ખાણને જુએ છે, બધું પૂર્વવત્‌ કહેવું. યાવત્‌ પરસ્પર એકબીજાને બોલાવીને કહ્યું – હે દેવાનુપ્રિયો ! શીશાના ભાંડ ઇષ્ટ યાવત્‌ મણામ છે. અલ્પ એવા શીશાથી ઘણુ લોઢું મેળવીશું. આપણે શ્રેયસ્કર છે કે લોહભાર છોડીને શીશાનો ભારો બાંધીએ. પરસ્પર આ વાત સ્વીકારી લોહભારને છોડે છે અને શીશાનો ભારો બાંધે છે. તેમાં એક પુરુષ લોહભાર છોડીને શીશાનો ભારો બાંધવા સમર્થ ન થયો. ત્યારે તે બીજા પુરુષો, તે પુરુષને કહે છે – શીશાના ભાંડથી યાવત્‌ ઘણુ લોઢું મળશે, તો લોહભારક છોડી દે અને શીશાનો ભારક બાંધી લે. ત્યારે તે પુરુષે કહ્યું – આ લોહભાર દૂરાહૃત, ચિરાહૃત છે. મારે આ લોઢું અતિગાઢ બંધન બદ્ધ, અસિલિષ્ટ બંધનબદ્ધ, ઘણીય બંધનબદ્ધ છે, હું તેને છોડી શકતો નથી. ત્યારે તે બીજા પુરુષો, તે પુરુષને ઘણી આઘવણા, પ્રજ્ઞાપના વડે કહેવા – સમજાવવા સમર્થ ન થયા, ત્યારે અનુક્રમે આગળ ચાલ્યા. એ પ્રમાણે તાંબાની, રૂપાની, સોનાની, રત્નોની, વજ્રની ખાણો કહેવી. પ્રત્યેક વખતે જેમ જેમ મૂલ્યવાન વસ્તુઓ પ્રાપ્ત થતી ગઈ, તેમ તેમ અલ્પ મૂલ્યવાળી વસ્તુઓ છોડીને મૂલ્યવાન વસ્તુ ગ્રહણ કરતા ગયા. ત્યારપછી તે પુરુષો પોતાના જનપદમાં, પોતાના નગરમાં આવ્યા, આવીને વજ્રરત્નનો વિક્રય કરીને ઘણા દાસી, દાસ, ગાય, ભેંસ, ઘેટા લીધા. લઈને આઠ માળ ઊંચો પ્રાસાદ કરાવી, સ્નાન – બલિકર્મ કરી ઉપરના પ્રાસાદમાં સ્ફૂટ થતા મૃદંગમસ્તક, બત્રીસ બદ્ધ નાટક, શ્રેષ્ઠ તરુણીયુક્ત નૃત્યાદિ કરાતા અને ઇષ્ટ શબ્દ, સ્પર્શાદિથી વિચરે છે. ત્યારે પેલો લોહભારક પુરુષ ફક્ત લોઢું લઈને પોતાના નગરે આવ્યો. તે લોઢાનો વેપાર કરીને તે અલ્પમૂલ્યક હોવાથી તેને થોડું ધન મળ્યું. તેણે પોતાના સાથીઓને ઉપરના શ્રેષ્ઠ પ્રાસાદમાં યાવત્‌ વિચરતા જોયા, જોઈને બોલ્યો અહો ! હું અધન્ય, અપુન્ય, અકૃતાર્થ, અકૃતલક્ષણ હ્રી – શ્રી વર્જિત, હીનપુન્ય ચૌદશીયો, દુરંત – પ્રાંત લક્ષણ છું. જેથી હું મિત્ર, જ્ઞાતિક, નિજકની વાત માની હોત તો હું પણ ઉપરી પ્રાસાદમાં યાવત્‌ વિચરત. તેથી હે પ્રદેશી ! એમ કહ્યું કે – તું પશ્ચાનુતાપિત થઈશ, જેમ તે લોહભારક થયો. સૂત્ર– ૭૬. આ ઉપદેશથી તે પ્રદેશીરાજા બોધ પામ્યો. તેણે કેશીશ્રમણને વંદન કર્યું યાવત્‌ આમ કહ્યું – ભદન્ત ! હું પશ્ચાનુતાપિત નહીં થાઉં, જેમ તે લોહભારક થયો. હું આપની પાસે કેવલીપ્રજ્ઞપ્ત ધર્મ સાંભળવા ઇચ્છુ છું. હે દેવાનુપ્રિય ! સુખ ઉપજે તેમ કર, પ્રતિબંધ ન કર. ચિત્ર સારથીની જેમ ધર્મકથા સાંભળી, તેમજ ગૃહીધર્મ સ્વીકાર્યો, સ્વીકારીને જ્યાં સેયવિયા નગરી છે, ત્યાં જવાને પ્રવૃત્ત થયો. સૂત્ર– ૭૭. ત્યારે કેશીશ્રમણે પ્રદેશીને કહ્યું – પ્રદેશી ! તું જાણે છે કે આચાર્યો કેટલા પ્રકારે છે ? હા, જાણુ છું. આચાર્યો ત્રણ પ્રકારે છે – કલાચાર્ય, શિલ્પાચાર્ય, ધર્માચાર્ય. હે પ્રદેશી ! તું જાણે છે કે આ ત્રણે આચાર્યોમાં કોની કેવી વિનય પ્રતિપત્તિ કરવી જોઈએ ? હા, જાણુ છું. કલાચાર્ય અને શિલ્પાચાર્યને ઉપલેપન કે સંમાર્જન કરવું જોઈએ. સામે પુષ્પાદિ મૂકવા, મજ્જન – મંડન – ભોજન કરાવવુ જોઈએ. જીવિત યોગ્ય વિપુલ પ્રીતિદાન દેવું, પુત્રાનુપુત્રિક વૃત્તિ આપવી જોઈએ. જ્યારે ધર્માચાર્યને જોતા ત્યાં જ વંદન – નમન – સત્કાર – સન્માન કરવા જોઈએ, કલ્યાણ – મંગલ – દેવ – ચૈત્યરૂપ તેમને પર્યુપાસવા, પ્રાસુક, એષણીય અશન – પાન – ખાદિમ – સ્વાદિમથી પડિલાભવા. પ્રાતિહારિક પીઠ, ફલક, શય્યા, સંસ્તારકથી નિમંત્રણા કરવી. હે પ્રદેશી ! તું ત્યારે આમ જાણે છે, તો પણ તું મારા પ્રત્યે પ્રતિકૂળ વ્યવહાર કરતો રહ્યો, તેને માટે ક્ષમા માંગ્યા વિના જ સેયવિયા નગરીએ જવાને પ્રવૃત્ત થઈ રહ્યો છે ? ત્યારે પ્રદેશી રાજાએ કેશીશ્રમણને કહ્યું – ભદન્ત ! નિશ્ચે મને આવા સ્વરૂપનો મનોગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો છે કે – હું આપના પ્રતિ પ્રતિકૂળ યાવત્‌ વર્ત્યો, તો તે શ્રેયસ્કર છે કે હું કાલે રાત્રિ વીત્યા પછી પ્રભાત થયા યાવત્‌ તેજથી જાજ્વલ્યમાન સૂર્ય થતા અંતઃપુર, પરિવાર સાથે પરીવરીને આપને વાંદુ – નમું. આ વૃત્તાંતને માટે સારી રીતે વિનયપૂર્વક ખમાવું. એમ કહી જ્યાંથી આવેલ ત્યાં પાછો ગયો. ત્યારપછી તે પ્રદેશી રાજા બીજા દિવસે, રાત્રિ વીત્યા પછી પ્રભાત થતા યાવત્‌ તેજથી જાજ્વલ્યમાન સૂર્ય થતા હર્ષિત – સંતુષ્ટ યાવત્‌ પ્રસન્નહૃદયી થઈ કોણિક રાજાની જેમ નીકળ્યો. અંતઃપુર, પરિવાર સાથે પરીવરીને પંચવિધ અભિગમથી વાંદી – નમી, ઉક્ત અર્થ માટે વારંવાર ખમાવ્યા. સૂત્ર– ૭૮. ત્યારે કેશીશ્રમણે પ્રદેશી રાજાને, સૂર્યકાંતાદિ રાણીને અને અતિ વિશાળ પર્ષદાને યાવત્‌ ધર્મ કહ્યો. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજા ધર્મ સાંભળી, અવધારીને ઉત્થાનથી ઉઠે છે. ઉઠીને કેશી શ્રમણને વંદન – નમન કરીને સેયવિયા નગરી જવાને પ્રવૃત્ત થયો. ત્યારે કેશીશ્રમણે પ્રદેશી રાજાને આમ કહ્યું – હે પ્રદેશી ! તું તે વનખંડ, નાટ્યશાળા, ઇક્ષુવાડ કે ખલવાડની જેમ પહેલા રમણીય થઈ પછી અરમણીય બનતો નહીં. ભદન્ત ! તે કઈ રીતે ? વનખંડ પાન, પુષ્પ, ફળ, હરિતકથી અતિ સોહામણું અને શ્રી વડે અતિ શોભતું રહેલ હોય છે, તે વનખંડ રમણીય લાગે છે. જ્યારે વનખંડ પત્રિત, પુષ્પિત, ફલિત આદિ વડે શોભતું હોતું નથી, ત્યારે જીર્ણ, ઝડેલ – સડેલ પાંડુ પત્રવાળુ, શુષ્ક – રૂક્ષની જેમ મ્લાન થઈને રહે છે ત્યારે રમણીય ન લાગે. એમ નૃત્યશાળા પણ જ્યાં સુધી ગાજતી – વાગતી – નાચતી – હસતી – રમતી હોય છે, ત્યાં સુધી રમણીય લાગે છે. પણ જ્યારે નૃત્યશાળા ગાજતી યાવત્‌ રમતી હોતી નથી ત્યારે અરમણીય લાગે છે. ઇક્ષુવાડમાં શેરડી કપાતી, ભેદાતી, સીઝતી, પીલાતી, અપાતી હોય ત્યારે રમણીય લાગે છે, પણ જ્યારે છેદાતી આદિ ન હોય ત્યારે યાવત્‌ રમણીય ન લાગે. ખલવાડમાં જ્યારે ધાન્યના ઢગલા હોય, ઉડાવની, મર્દન – ખાદન – પીલણ – લેણદેણ થતી હોય ત્યારે તે રમણીય લાગે છે, જ્યારે ખલવાડમાં ધાન્યાદિ ન હોય યાવત્‌ અરમણીય લાગે. તે કારણે હે પ્રદેશી ! એમ કહ્યું કે તું પહેલા રમણીય થઈ, પછી અરમણીય થતો નહીં, જેમ તે વનખંડ આદિ. ત્યારે પ્રદેશીએ કેશીશ્રમણને કહ્યું – ભદન્ત ! હું તે વનખંડ યાવત્‌ ખલવાડની જેમ પહેલા રમણીય અને પછી અરમણીય થઈશ નહીં, હું સેયવિયા નગરી આદિ ૭૦૦૦ ગામોના ચાર વિભાગ કરીશ, એક ભાગ સૈન્ય અને વાહનને આપીશ, એક ભાગ કોઠારમાં રાખીશ, એક ભાગ અંતઃપુરમાં આપીશ, એક ભાગ વડે અતિ વિશાળ કૂટાગાર શાળા કરીશ, ત્યાં ઘણા પુરુષોને દૈનિક મૂલ્ય અને ભોજનથી રાખી વિપુલ અશનાદિ તૈયાર કરાવીશ, ઘણા શ્રમણ – બ્રાહ્મણ – ભિક્ષુક – પંથિક – પથિતનો ભાગ કરતો ઘણા શીલ, ગુણ, વ્રત, વેરમણ, પ્રત્યાખ્યાન, પૌષધવપવાસ કરતો યાવત્‌ વિચરીશ, એમ કહીને જ્યાંથી આવેલ ત્યાં પાછો ગયો. સૂત્ર– ૭૯. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજા બીજા દિવસે યાવત્‌ સૂર્ય તેજથી જાજ્વલ્યમાન થતા સેયવિયા આદિ ૭૦૦૦ ગામોના ચાર ભાગ કરે છે. એક ભાગ સૈન્ય અને વાહનને આપે છે. યાવત્‌ કૂટાગાર શાળા કરે છે. ત્યાં ઘણા પુરુષો વડે યાવત્‌ તૈયાર કરાવે છે, ખવડાવતા અને ઘણા શ્રમણને યાવત્‌ ભાગ કરતા વિચરે છે. સૂત્ર– ૮૦. ત્યારપછી તે પ્રદેશી રાજા શ્રાવક થઈ, જીવાજીવનો જ્ઞાતા થઈ વિચરે છે. જ્યારથી પ્રદેશી રાજા શ્રાવક થયો ત્યારથી રાજ્ય, રાષ્ટ્ર, સૈન્ય, વાહન, કોશ, કોષ્ઠાગાર, પુર, અંતઃપુર અને જનપદનો અનાદર કરતો યાવત્‌ વિચરે છે. ત્યારે તે સૂર્યકાંતા રાણીને આવા સ્વરૂપનો મનોગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો કે, જ્યારથી પ્રદેશી રાજા શ્રાવક થયો છે, ત્યારથી રાજ્ય, રાષ્ટ્ર યાવત્‌ અનાદર કરતો વિચરે છે. તો મારા માટે શ્રેયસ્કર છે કે પ્રદેશી રાજાને કોઈપણ શસ્ત્ર – અગ્નિ – મંત્ર – વિષપ્રયોગથી મારી નાંખી સૂર્યકાંત કુમારને રાજ્યમાં સ્થાપી, સ્વયં જ રાજ્યશ્રીને ભોગવતી – પાલન કરતી વિચરું, એમ વિચાર કર્યો, વિચારીને સૂર્યકાંત કુમારને બોલાવ્યો. બોલાવીને કહ્યું – જ્યારથી પ્રદેશી રાજા શ્રાવક થયો છે ત્યારથી રાજ્ય યાવત્‌ અંતઃપુર અને જનપદ તથા માનુષી કામભોગની ઉપેક્ષા કરતો વિચરે છે. તે હે પુત્ર ! શ્રેયસ્કર છે કે પ્રદેશી રાજાને કોઈ શસ્ત્રાદિ પ્રયોગ મારી નાખીને સ્વયં રાજ્યશ્રી કરતા – પાળતા વિચરીએ. ત્યારે સૂર્યકાંત કુમારે સૂર્યકાંતાદેવીને આમ કહેતા સાંભળી, તેણીની આ વાતનો આદર ન કર્યો, જાણી નહીં, મૌન થઈને રહ્યો. ત્યારે તે સૂર્યકાંતા રાણીને આવા સ્વરૂપનો મનોગત સંકલ્પ થયો કે સૂર્યકાંત કુમાર પ્રદેશી રાજાને આ રહસ્ય ભેદ ન કરી દે, એમ વિચારી પ્રદેશી રાજાના છિદ્રો, મર્મો, રહસ્યો, વિવરો અને અંતરોને શોધતી વિચરે છે. પછી સૂર્યકાંતા દેવી અન્ય કોઈ દિવસે પ્રદેશી રાજાના અંતરને જાણીને અશન યાવત્‌ ખાદિમ તથા સર્વ વસ્ત્ર, ગંધ, માળા, અલંકારને વિષપ્રયોગથી યુક્ત કરે છે. પ્રદેશી રાજા સ્નાન કરી યાવત્‌ પ્રાયશ્ચિત્ત કરી ઉત્તમ સુખાસને જઈને તે બેઠો. તેને વિષે સંયુક્ત ઘાતક અશન, વસ્ત્ર યાવત્‌ અલંકારોથી સજ્જિત કર્યો. ત્યારે તે પ્રદેશી રાજા તે વિષસંયુક્ત અશનાદિનો આહાર કરતા શરીરમાં ઉજ્જવલ, વિપુલ, પ્રગાઢ, કર્કશ, ચંડ, તીવ્ર, દુઃખદ, વિકટ, દુસ્સહ વેદના ઉત્પન્ન થઈ, વિષમ પિત્તજ્વરથી પરિગત શરીરમાં દાહ વ્યુત્ક્રાંત થઈ ગયો. સૂત્ર સંદર્ભ– ૭૫–૮૦
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tae nam paesi raya kesim kumarasamanam evam vayasi–evam khalu bhamte! Mama ajjagassa esa sanna esa painna esa ditthi esa rui esa heu esa uvaese esa samkappe esa tula esa mane esa pamane esa samosarane, jaha–tajjivo tam sariram, no anno jivo annam sariram. Tayanamtaram cha nam mamam piuno vi esa sanna esa painna esa ditthi esa rui esa heu esa uvaese esa samkappe esa tula esa mane esa pamane esa samosarane, jaha–tajjivo tam sariram, no anno jivo annam sariram. Tayanamtaram mama vi esa sanna esa painna esa ditthi esa rui esa heu esa uvaese esa samkappe esa tula esa mane esa pamane esa samosarane, jaha–tajjivo tam sariram, no anno jivo annam sariram. Tam no khalu bahupurisaparamparagayam kulanissiyam ditthim chhaddessami. Tae nam kesi kumarasamane paesirayam evam vayasi–ma nam tumam paesi! Pachchhanutavie bhavejjasi, jaha va se purise ayaharae. Ke nam bhamte! Se ayaharae? Paesi! Se jahanamae–kei purisa atthatthi atthagavesi atthaluddhaga atthakamkhiya attha-pivasiya atthagavesanayae viulam paniyabhamdamayae subahum bhattapana-patthayanam gahaya egam maham agamiyam chhinnavayam dihamaddham adavim anupavittha. Tae nam se purisa tise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie kamchi desam anuppatta samana egamaham ayagaram pasamti –aenam savvato samamta ainnam vichchhinnam sachchhadam uvachchhadam phudam avagadham gadham pasamti, pasitta hatthatutthachittamanamdiya piimana paramasomanassiya harisavasavisappa- manahiyaya annamannam saddavemti, saddavetta evam vayasi– esa nam devanuppiya! Ayabhamde itthe kamte pie manunne maname, tam seyam khalu devanuppiya! Amham ayabharayam bamdhittae tti kattu annamannassa amtie eyamattham padisunemti, ayabharam bamdhamti, bamdhitta ahanupuvvie sampatthiya. Tae nam te purisa tise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie kamchi desam anuppatta samana egam maham tauagaram pasamti–tauenam ainnam vichchhinnam sachchhadam uvachchhadam phudam avagadham gadham pasamti, pasitta hatthatutthachittamanamdiya piimana paramasomanassiya harisavasavisappamanahiyaya annamannam saddavemti, saddavetta evam vayasi–esa nam devanuppiya! Tauyabhamde itthe kamte pie manunne maname. Appenam cheva tauenam subahum ae labbhati, tam seyam khalu devanuppiya! Ayabharayam chhaddetta tauyabharayam bamdhittae tti kattu annamannassa amtie eyamattham padisunemti, ayabharam chhaddemti tauyabharam bamdhamti. Tattha nam ege purise no samchaei ayabharam chhaddettae, tauyabharam bamdhittae. Tae nam te purisa tam purisam evam vayasi–esa nam devanuppiya! Tauyabhamde itthe kamte pie manunne maname. Appenam cheva tauenam subahum ae labbhati. Tam chhaddehi nam devanuppiya! Ayabharagam, tauyabharagam bamdhahi. Tae nam se purise evam vayasi–durahade me devanuppiya! Ae, chirahade me devanuppiya! Ae, aigadhabamdhanabaddhe me devanu-ppiya! Ae, asilitthabamdhanabaddhe me devanuppiya! Ae, dhaniyabamdhanabaddhe me devanuppiya! Aeno samchaemi ayabharagam chhaddetta tauyabharagam bamdhittae. Tae nam te purisa tam purisam jahe no samchaemti bahuhim aghavanahi ya pannavanahi ya aghavittae va pannavittae va taya ahanupuvvie sampatthiya. Tae nam te purisa tise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie kamchi desam anuppatta samana egam maham tambagaram pasamti– taya ahanupuvvie sampatthiya. Tae nam te purisa tise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie kamchi desam anuppatta samana egam maham ruppagaram pasamti–taya ahanupuvvie sampatthiya. Tae nam te purisa tise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie kamchi desam anuppatta samana egam maham suvannagaram pasamti–taya ahanupuvvie sampatthiya. Tae nam te purisa tise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie kamchi desam anuppatta samana egam maham rayanagaram pasamti –taya ahanupuvvie sampatthiya. Tae nam te purisa tise agamiyae chhinnavayae dihamaddhae adavie kamchi desam anuppatta samana egam maham vairagaram pasamti–vairenam ainnam vichchhinnam sachchhadam uvachchhadam phudam avagadham gadham pasamti, pasitta hatthatutthachittamanamdiya piimana paramasomanassiya harisavasavisappamanahiyaya annamannam saddavemti, saddavetta evam vayasi–esa nam devanuppiya! Vairabhamde itthe kamte pie manunne maname. Appenam cheva vairenam subahum rayane labbhati, tam seyam khalu devanuppiya! Rayanabharayam chhaddetta, vairabharayam bamdhittae tti kattu annamannassa amtie eyamattham padisunemti, rayanabharam chhaddemti vairabharam bamdhamti. Tae nam se purise no samchaei ayabharam chhaddettae, vairabharam bamdhittae. Tae nam te purisa tam purisam evam vayasi–esa nam devanuppiya! Vairabhamde itthe kamte pie manunne maname. Appenam cheva vairenam subahum ae labbhati. Tam chhaddehi nam devanuppiya! Ayabharagam, vairabharagam bamdhahi. Tae nam se purise evam vayasi–durahade me devanuppiya! Ae, chirahade me devanuppiya! Ae, aigadhabamdhanabaddhe me devanuppiya! Ae, asilitthabamdhanabaddhe me devanuppiya! Ae, dhaniyabamdhanabaddhe me devanuppiya! Ae–no samchaemi ayabharagam chhaddetta vairabharayam bamdhittae. Tae nam te purisa tam purisam jahe no samchaemti bahuhim aghavanahi ya pannavanahi ya aghavittae va pannavittae va taya ahanupuvvie sampatthiya. Tae nam te purisa jeneva saya janavaya jeneva saim-saim nagaraim teneva uvagachchhamti, vairaveyanam karemti, subahum dasi dasa go mahisa gavelagam ginhamti, atthatalamusiya-pasayavademsage karavemti, nhaya kayabalikamma uppim pasayavaragaya phuttamanehi muimgamattha-ehim battisaibaddhaehim nadaehim varataruni-sampauttehim uvanachchijjamana uvagijjamana uvalalijjamana itthe sadda pharisa rasa ruva gamdhe pamchavihe manussae kamabhoe pachchanubhavamana viharamti. Tae nam se purise ayabharae jeneva sae nagare teneva uvagachchhai, ayabharagam gahaya veyanam kareti. Tamsi ayapuggalamsi nitthiyamsi jhinaparivvae te purise uppim pasayavaragae phuttamanehi muimgamatthaehim battisaivaddhaehim nadaehim varatarunisampauttehim uvanachchijjamane uvagijjamane uvalalijjamane itthe sadda pharisa rasa ruva gamdhe pamchavihe manussae kamabhoe pachchanubhavamane viharamane pasati, pasitta evam vayasi–aho nam aham adhanne apunne akayatthe akayalakkhane hirisirivajjie hinapunna chauddase duramtapamtalakkhane. Jati nam aham mittana va naina va niyagana va sunemtao to nam aham pi evam cheva uppim pasayavaragae phuttamanehim muimgamatthaehim battisaibaddhaehim nadaehim varatarunisampauttehim uvanachchijjamane uvagijjamane uvalalijjamane itthe sadda pharisa rasa ruva gamdhe pamchavihe manussae kamabhoe pachchanubhavamane viharamto. Se tenatthenam paesi! Evam vuchchai–ma nam tumam paesi! Pachchhanutavie bhavejjasi, jaha va se purise ayabharae.
Sutra Meaning Transliteration : Sutra– 75. Tyare pradeshi rajae keshikumara shramanane kahyum – bhadanta ! Nishche, mara dadani a samjnya yavat siddhamta hato ke jiva e ja sharira chhe, jiva judo ane sharira judum nathi. Tyarapachhi mara pitani pana a samjnya hati, pachhi mari pana a samjnya ane siddhamta hato. Tethi hum ghana purusha paramparagata kula nishrita drishti chhodisha nahim. Tyare keshishramane pradeshine kahyum – he pradeshi ! Tum te loha – vanikani jema pashchanutapita(pachhithi pastanara) na thaisha. Bhadanta ! Te lohavanika kona chhe\? He pradeshi ! Te koi purusha dhanano arthi, dhana gavesaka, dhanalubdhaka, dhanakamkshita, dhanapipasu, dhanani gaveshanarthe vipula pranita bhamdamatrathi ghana bhojana, pana, patheya laine eka mota akamita, chhinnapata, dirghamargi atavimam praveshya. Tyare te purusho te akamita atavina koi deshane prapta kari eka moti loha khanane jue chhe. Te chotarapha lodha vade akirna, vistirna, sachchhada, uvachchhada, sphuta, gadha, avagadhane jue chhe, joine harshita, samtushta yavat prasannahridayi thai ekabijane bolavine kahyum – he devanupriyo ! Lohabhamda ishta, kamta yavat manama chhe. To apane shreyaskara chhe ke apane lohabhara bamdhi laie, ema kahi paraspara a vata svikarine lohabhara bamdhine anukrame agala chalya. Tyarapachhi te purusho akamita yavat atavimam koi deshane pamine eka moti shishani khanane jue chhe, badhum purvavat kahevum. Yavat paraspara ekabijane bolavine kahyum – he devanupriyo ! Shishana bhamda ishta yavat manama chhe. Alpa eva shishathi ghanu lodhum melavishum. Apane shreyaskara chhe ke lohabhara chhodine shishano bharo bamdhie. Paraspara a vata svikari lohabharane chhode chhe ane shishano bharo bamdhe chhe. Temam eka purusha lohabhara chhodine shishano bharo bamdhava samartha na thayo. Tyare te bija purusho, te purushane kahe chhe – shishana bhamdathi yavat ghanu lodhum malashe, to lohabharaka chhodi de ane shishano bharaka bamdhi le. Tyare te purushe kahyum – a lohabhara durahrita, chirahrita chhe. Mare a lodhum atigadha bamdhana baddha, asilishta bamdhanabaddha, ghaniya bamdhanabaddha chhe, hum tene chhodi shakato nathi. Tyare te bija purusho, te purushane ghani aghavana, prajnyapana vade kaheva – samajavava samartha na thaya, tyare anukrame agala chalya. E pramane tambani, rupani, sonani, ratnoni, vajrani khano kahevi. Pratyeka vakhate jema jema mulyavana vastuo prapta thati gai, tema tema alpa mulyavali vastuo chhodine mulyavana vastu grahana karata gaya. Tyarapachhi te purusho potana janapadamam, potana nagaramam avya, avine vajraratnano vikraya karine ghana dasi, dasa, gaya, bhemsa, gheta lidha. Laine atha mala umcho prasada karavi, snana – balikarma kari uparana prasadamam sphuta thata mridamgamastaka, batrisa baddha nataka, shreshtha taruniyukta nrityadi karata ane ishta shabda, sparshadithi vichare chhe. Tyare pelo lohabharaka purusha phakta lodhum laine potana nagare avyo. Te lodhano vepara karine te alpamulyaka hovathi tene thodum dhana malyum. Tene potana sathione uparana shreshtha prasadamam yavat vicharata joya, joine bolyo Aho ! Hum adhanya, apunya, akritartha, akritalakshana hri – shri varjita, hinapunya chaudashiyo, duramta – pramta lakshana chhum. Jethi hum mitra, jnyatika, nijakani vata mani hota to hum pana upari prasadamam yavat vicharata. Tethi he pradeshi ! Ema kahyum ke – tum pashchanutapita thaisha, jema te lohabharaka thayo. Sutra– 76. A upadeshathi te pradeshiraja bodha pamyo. Tene keshishramanane vamdana karyum yavat ama kahyum – bhadanta ! Hum pashchanutapita nahim thaum, jema te lohabharaka thayo. Hum apani pase kevaliprajnyapta dharma sambhalava ichchhu chhum. He devanupriya ! Sukha upaje tema kara, pratibamdha na kara. Chitra sarathini jema dharmakatha sambhali, temaja grihidharma svikaryo, svikarine jyam seyaviya nagari chhe, tyam javane pravritta thayo. Sutra– 77. Tyare keshishramane pradeshine kahyum – pradeshi ! Tum jane chhe ke acharyo ketala prakare chhe\? Ha, janu chhum. Acharyo trana prakare chhe – kalacharya, shilpacharya, dharmacharya. He pradeshi ! Tum jane chhe ke a trane acharyomam koni kevi vinaya pratipatti karavi joie\? Ha, janu chhum. Kalacharya ane shilpacharyane upalepana ke sammarjana karavum joie. Same pushpadi mukava, majjana – mamdana – bhojana karavavu joie. Jivita yogya vipula pritidana devum, putranuputrika vritti apavi joie. Jyare dharmacharyane jota tyam ja vamdana – namana – satkara – sanmana karava joie, kalyana – mamgala – deva – chaityarupa temane paryupasava, prasuka, eshaniya ashana – pana – khadima – svadimathi padilabhava. Pratiharika pitha, phalaka, shayya, samstarakathi nimamtrana karavi. He pradeshi ! Tum tyare ama jane chhe, to pana tum mara pratye pratikula vyavahara karato rahyo, tene mate kshama mamgya vina ja seyaviya nagarie javane pravritta thai rahyo chhe\? Tyare pradeshi rajae keshishramanane kahyum – bhadanta ! Nishche mane ava svarupano manogata samkalpa utpanna thayo chhe ke – hum apana prati pratikula yavat vartyo, to te shreyaskara chhe ke hum kale ratri vitya pachhi prabhata thaya yavat tejathi jajvalyamana surya thata amtahpura, parivara sathe parivarine apane vamdu – namum. A vrittamtane mate sari rite vinayapurvaka khamavum. Ema kahi jyamthi avela tyam pachho gayo. Tyarapachhi te pradeshi raja bija divase, ratri vitya pachhi prabhata thata yavat tejathi jajvalyamana surya thata harshita – samtushta yavat prasannahridayi thai konika rajani jema nikalyo. Amtahpura, parivara sathe parivarine pamchavidha abhigamathi vamdi – nami, ukta artha mate varamvara khamavya. Sutra– 78. Tyare keshishramane pradeshi rajane, suryakamtadi ranine ane ati vishala parshadane yavat dharma kahyo. Tyare te pradeshi raja dharma sambhali, avadharine utthanathi uthe chhe. Uthine keshi shramanane vamdana – namana karine seyaviya nagari javane pravritta thayo. Tyare keshishramane pradeshi rajane ama kahyum – He pradeshi ! Tum te vanakhamda, natyashala, ikshuvada ke khalavadani jema pahela ramaniya thai pachhi aramaniya banato nahim. Bhadanta ! Te kai rite\? Vanakhamda pana, pushpa, phala, haritakathi ati sohamanum ane shri vade ati shobhatum rahela hoya chhe, te vanakhamda ramaniya lage chhe. Jyare vanakhamda patrita, pushpita, phalita adi vade shobhatum hotum nathi, tyare jirna, jhadela – sadela pamdu patravalu, shushka – rukshani jema mlana thaine rahe chhe tyare ramaniya na lage. Ema nrityashala pana jyam sudhi gajati – vagati – nachati – hasati – ramati hoya chhe, tyam sudhi ramaniya lage chhe. Pana jyare nrityashala gajati yavat ramati hoti nathi tyare aramaniya lage chhe. Ikshuvadamam sheradi kapati, bhedati, sijhati, pilati, apati hoya tyare ramaniya lage chhe, pana jyare chhedati adi na hoya tyare yavat ramaniya na lage. Khalavadamam jyare dhanyana dhagala hoya, udavani, mardana – khadana – pilana – lenadena thati hoya tyare te ramaniya lage chhe, jyare khalavadamam dhanyadi na hoya yavat aramaniya lage. Te karane he pradeshi ! Ema kahyum ke tum pahela ramaniya thai, pachhi aramaniya thato nahim, jema te vanakhamda adi. Tyare pradeshie keshishramanane kahyum – bhadanta ! Hum te vanakhamda yavat khalavadani jema pahela ramaniya ane pachhi aramaniya thaisha nahim, Hum seyaviya nagari adi 7000 gamona chara vibhaga karisha, eka bhaga sainya ane vahanane apisha, eka bhaga kotharamam rakhisha, eka bhaga amtahpuramam apisha, eka bhaga vade ati vishala kutagara shala karisha, tyam ghana purushone dainika mulya ane bhojanathi rakhi vipula ashanadi taiyara karavisha, ghana shramana – brahmana – bhikshuka – pamthika – pathitano bhaga karato ghana shila, guna, vrata, veramana, pratyakhyana, paushadhavapavasa karato yavat vicharisha, ema kahine jyamthi avela tyam pachho gayo. Sutra– 79. Tyare te pradeshi raja bija divase yavat surya tejathi jajvalyamana thata seyaviya adi 7000 gamona chara bhaga kare chhe. Eka bhaga sainya ane vahanane ape chhe. Yavat kutagara shala kare chhe. Tyam ghana purusho vade yavat taiyara karave chhe, khavadavata ane ghana shramanane yavat bhaga karata vichare chhe. Sutra– 80. Tyarapachhi te pradeshi raja shravaka thai, jivajivano jnyata thai vichare chhe. Jyarathi pradeshi raja shravaka thayo tyarathi rajya, rashtra, sainya, vahana, kosha, koshthagara, pura, amtahpura ane janapadano anadara karato yavat vichare chhe. Tyare te suryakamta ranine ava svarupano manogata samkalpa utpanna thayo ke, jyarathi pradeshi raja shravaka thayo chhe, tyarathi rajya, rashtra yavat anadara karato vichare chhe. To mara mate shreyaskara chhe ke pradeshi rajane koipana shastra – agni – mamtra – vishaprayogathi mari namkhi suryakamta kumarane rajyamam sthapi, svayam ja rajyashrine bhogavati – palana karati vicharum, ema vichara karyo, vicharine suryakamta kumarane bolavyo. Bolavine kahyum – jyarathi pradeshi raja shravaka thayo chhe tyarathi rajya yavat amtahpura ane janapada tatha manushi kamabhogani upeksha karato vichare chhe. Te he putra ! Shreyaskara chhe ke pradeshi rajane koi shastradi prayoga mari nakhine svayam rajyashri karata – palata vicharie. Tyare suryakamta kumare suryakamtadevine ama kaheta sambhali, tenini a vatano adara na karyo, jani nahim, mauna thaine rahyo. Tyare te suryakamta ranine ava svarupano manogata samkalpa thayo ke suryakamta kumara pradeshi rajane a rahasya bheda na kari de, ema vichari pradeshi rajana chhidro, marmo, rahasyo, vivaro ane amtarone shodhati vichare chhe. Pachhi suryakamta devi anya koi divase pradeshi rajana amtarane janine ashana yavat khadima tatha sarva vastra, gamdha, mala, alamkarane vishaprayogathi yukta kare chhe. Pradeshi raja snana kari yavat prayashchitta kari uttama sukhasane jaine te betho. Tene vishe samyukta ghataka ashana, vastra yavat alamkarothi sajjita karyo. Tyare te pradeshi raja te vishasamyukta ashanadino ahara karata shariramam ujjavala, vipula, pragadha, karkasha, chamda, tivra, duhkhada, vikata, dussaha vedana utpanna thai, vishama pittajvarathi parigata shariramam daha vyutkramta thai gayo. Sutra samdarbha– 75–80