Sutra Navigation: Rajprashniya ( રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105727
Scripture Name( English ): Rajprashniya Translated Scripture Name : રાજપ્રશ્નીય ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

सूर्याभदेव प्रकरण

Translated Chapter :

સૂર્યાભદેવ પ્રકરણ

Section : Translated Section :
Sutra Number : 27 Category : Upang-02
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] कहिं णं भंते! सूरियाभस्स देवस्स सूरियाभे नामं विमाने पन्नत्ते? गोयमा! जंबुद्दीवे दीवे मंदरस्स पव्वयस्स दाहिणेणं इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए बहुसमरमणिज्जातो भूमिभागातो उड्ढं चंदिम सूरिय गहगण नक्खत्त तारारूवाणं पुरओ बहूइं जोयणाइं बहूइं जोयणसयाइं बहूइं जोयणसहस्साइं बहूइं जोयणसयसहस्साइं बहुईओ जोयणकोडीओ बहुईओ जोयणकोडाकोडीओ उड्ढं दूरं वीतीवइत्ता, एत्थ णं सोहम्मे नामं कप्पे पन्नत्ते–पाईणपडीणायते उदीणदाहिणवित्थिण्णे अद्धचंदसंठाणसंठिते अच्चिमालिभासरासिवण्णाभे, असंखेज्जाओ जोयणकोडाकोडीओ आयामविक्खंभेणं, असंखे-ज्जाओ जोयणकोडाकोडीओ परिक्खेवेणं, सव्वरयणामए अच्छे सण्हे लण्हे घट्ठे मट्ठे नीरए निम्मले निप्पंके निक्कंकडच्छाए सप्पभे समरीइए सउज्जोए पासादीए दरिसणिज्जे अभिरूवे पडिरूवे, एत्थ णं सोहम्माणं देवाणं बत्तीसं विमाणावाससयसहस्साइं भवंति इति मक्खायं। ते णं विमाना सव्वरयणामया अच्छा जाव पडिरूवा। तेसिं णं विमानाणं बहुमज्झदेसभाए पंच वडेंसया पन्नत्ता, तं जहा–असोगवडेंसए सत्तवण्णवडेंसए चंपगवडेंसए चूयवडेंसए मज्झे सोधम्मवडेंसए ते णं वडेंसगा सव्वरयणामया अच्छा जाव पडिरूवा। तस्स णं सोधम्मवडेंसगस्स महाविमानस्स पुरत्थिमेणं तिरियं असंखेज्जाइं जोयणसय-सहस्साइं वीईवइत्ता, एत्थ णं सूरियाभस्स देवस्स सूरियाभे विमाने पन्नत्ते– अद्धतेरस जोयण-सयसहस्साइं आयामविक्खंभेणं, गुणयालीसं च सयसहस्साइं बावन्नं च सहस्साइं अट्ठ य अडयाले जोयणसते परिक्खेवेणं, सव्वरयणामए अच्छे जाव पडिरूवे. से णं एगेणं पागारेणं सव्वओ समंता संपरिक्खित्ते। से णं पागारे तिन्नि जोयणसयाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, मूले एगं जोयणसयं विक्खंभेणं, मज्झे पन्नासं जोयणाइं विक्खंभेणं, उप्पिं पणवीसं जोयणाइं विक्खंभेणं। मूले वित्थिण्णे मज्झे संखित्ते उप्पिं तणुए, गोपुच्छसंठाणसंठिए सव्वरयणामए अच्छे जाव पडिरूवे। से णं पगारे नानाविहपंचवण्णेहिं कविसीसएहिं उवसोभिए, तं जहा–किण्हेहिं नीलेहिं लोहितेहिं हालिद्देहिं सुक्कि लेहिं कविसीसएहिं। ते णं कविसीसगा एवं जोयणं आयामेणं, अद्धजोयणं विक्खंभेणं, देसूणं जोयणं उड्ढं उच्चत्तेणं, सव्वरयणामया अच्छा जाव पडिरूवा। सूरियाभस्स णं विमानस्स एगमेगाए बाहाए दारसहस्सं-दारसहस्सं भवतीति मक्खायं। ते णं दारा पंच जोयणसयाइं उड्ढं उच्चत्तेणं, अड्ढाइज्जाइं जोयणसयाइं विक्खंभेणं, तावइयं चेव पवेसेणं, सेया वरकनगथूभियागा ईहामिय उसभ तुरग णर मगर विहग वालग किन्नर रुरु सरभ चमर कुंजर वनलय पउमलयभत्तिचित्ता खंभुग्गय वइरवेइया परिगयाभिरामा विज्जाहर जमल जुयल जंतजुत्ता पिव अच्चीसहस्समालणीया रूवगसहस्सकलिया भिसमाणा भिब्भिसमाणा चक्खुल्लोयणलेसा सुहफासा सस्सिरीयरूवा। वण्णो दाराणं तेसिं होइ, तं जहा–वइरामया निम्मा, रिट्ठामया पइट्ठाणा, वेरुलियमया खंभा, जायरूवोवचियपवरपंचवण्णमणिरयणकोट्टिमतला, हंसगब्भमया एलुया, गोमेज्जमया इंदकीला, लोहियक्खमईओ दारचेडाओ, जोईरसमया उत्तरंगा, लोहियक्खमईओ सूईओ, वइरामया संधी, नानामणिमया समुग्गया, वइरामया अग्गला अग्गलपासाया, रययामईओ आवत्तणपेढियाओ, अंकुत्तरपासगा, निरंतरियघणकवाडा, भित्तीसु चेव भित्तिगुलिया छप्पन्ना तिन्नि होंति, गोमाणसिया तत्तिया, नानामणिरयण बालरूवग लीलट्ठियसालभंजियागा, वइरामया कूडा, रययामया उस्सेहा, सव्वतवणिज्जमया उल्लोया, नानामणिरयणजालपंजर मणिवंसग लोहियक्ख पडिवंसग रययभोमा, अंकामया पक्खा पक्खवाहाओ, जोईरसमया वंसा वंसकवेल्लुयाओ, रययामईओ पट्टियाओ, जायरूवमईओ ओहाडणीओ, वइरामईओ उवरिपुंछणीओ, सव्वसेयरययामए छायणे, अंकमय कनगकूडतवणिज्जथूभियागा, सेया संखतल विमल निम्मल दधिघण गोखीरफेण रययनिगर-प्पगासा, तिलग रयणद्धचंदचित्ता, नानामणिदामालंकिया, अंतो बहिं च सण्हा, तवणिज्ज बालुया पत्थडा, सुहफासा सस्सिरीयरूवा पासाईया दरिसणिज्जा अभिरूवा पडिरूवा।
Sutra Meaning : ભગવન્‌ ! સૂર્યાભદેવનું સૂર્યાભ નામક વિમાન ક્યાં છે ? ગૌતમ ! જંબૂદ્વીપ દ્વીપમાં મેરુ પર્વતની દક્ષિણે, આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના બહુસમ રમણીય ભૂમિભાગથી ઊંચે ચંદ્ર – સૂર્ય – ગ્રહગણ – નક્ષત્ર – તારા એ બધાથી ઘણા યોજનો, ઘણા સેંકડો યોજનો, ઘણા હજારો યોજનો, ઘણા લાખો યોજનો, ઘણા કરોડો યોજનો, ઘણા હજાર કરોડો યોજનો ઊંચે દૂર ગયા પછી સૌધર્મકલ્પ નામે કલ્પ કહ્યો છે. તે પૂર્વ – પશ્ચિમ લાંબો અને ઉત્તર – દક્ષિણ પહોળો છે, અર્દ્ધ ચંદ્ર સંસ્થાન સંસ્થિત છે. સૂર્ય કિરણોની માફક પોતાની દ્યુતિથી હંમેશા ચમકતો રહે છે. અસંખ્યાત કોડાકોડી યોજન તેની લંબાઈ – પહોળાઈ, અસંખ્યાત યોજન પ્રમાણ તેની પરિધિ છે. એ સૌધર્મકલ્પમાં બત્રીશ લાખ વિમાન કહેલા છે. ઉક્ત વિમાનો સર્વ રત્નમય, સ્વચ્છ યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. તે વિમાનોના બહુમધ્ય દેશભાગે પાંચ વતંસક કહ્યા છે. તે આ – અશોકાવતંસક, સપ્તપર્ણાવતંસક, ચંપકાવતંસક, યૂયગાવતંસક અને મધ્યમાં સૌધર્માવતંસક છે. તે અવતંસકો રત્નમય યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. તે સૌધર્માવતંસક મહાવિમાનની પૂર્વમાં તિર્છા અસંખ્યાત હજારો યોજન ગયા પછી આ સૂર્યાભદેવનું સૂર્યાભ નામે વિમાન કહ્યું છે. તે વિમાનની સાડા બાર લાખ યોજન લંબાઈ – પહોળાઈ છે. તેની પરિધિ ૩૯,૫૨,૮૪૮ યોજન છે. તે એક પ્રાકાર વડે ચોતરફથી પરિવૃત્ત છે. તે પ્રાકાર ૩૦૦ યોજન ઊંચો, મૂળમાં ૧૦૦ યોજન વિષ્કંભ, મધ્યમાં ૫૦ યોજન અને ઉપર ૨૫ યોજન છે. આ રીતે તે પ્રાકાર મૂળમાં વિસ્તૃત, મધ્યમાં સંક્ષિપ્ત અને ઉપર પાતળો એવા ગોપુચ્છ સંસ્થાને સંસ્થિત, સર્વ સુવર્ણમય, સ્વચ્છ યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. તે પ્રાકાર વિવિધ પંચવર્ણી કપિશીર્ષકથી શોભે છે. તે આવા – કૃષ્ણ, નીલ, લાલ, પીળો, શ્વેત, કપિશીર્ષકોથી. તે કપિશીર્ષકો એક યોજન લાંબા, અર્દ્ધ યોજન પહોળા, દેશોન યોજન ઉર્ધ્વ ઊંચાઈથી છે. સર્વ મણિરત્નમય, સ્વચ્છ યાવત્‌ પ્રતિરૂપ છે. સૂર્યાભ વિમાનની એક એક બાજુમાં એક એક હજાર દ્વાર હોય છે, તેમ કહ્યું છે. તે દ્વાર ૫૦૦ યોજન ઉર્ધ્વ ઉચ્ચત્વથી, ૨૫૦ યોજન વિષ્કંભથી, તેટલું જ તેનું પ્રવેશન છે. આ બધા દ્વાર શ્વેતવર્ણી, શ્રેષ્ઠ સુવર્ણ સ્તૂપિકાયુક્ત છે. તેના ઉપર ઇહા – મૃગ – વૃષભ – ઘોડા – મનુષ્ય – મગર – વિહગ – સર્પ – કિન્નર – રુરુ – સરભ – હાથી, વનલતા, પદ્મલતા આદિના ચિત્રો ચિત્રિત છે. સ્તંભો ઉપર બનેલ વજ્રરત્નોની વેદિકાયુક્ત હોવાથી રમણીય દેખાય છે. સમશ્રેણિ સ્થિત વિદ્યાધર યુગલ યંત્ર દ્વારા ચાલતા દેખાય છે. તે દ્વારો હજારો કિરણોથી વ્યાપ્ત, હજારો રૂપકો વડે યુક્ત હોવાથી દીપ્યમાન અને અતિ દીપ્યમાન છે. જોતાં જ જોનારની આંખો ત્યાં ચોંટી જાય છે. સુખ, સ્પર્શ અને રૂપ શોભાસંપન્ન છે. તે દ્વારોના નેમ વજ્રમય, પ્રતિષ્ઠાન રિષ્ટમય, સ્તંભ વૈડૂર્યમય, તલભાગ સ્વર્ણજડિત પંચરંગી મણિરત્નોનો બનેલ છે. તેની દહેલી હંસગર્ભ રત્નોની, ઇન્દ્રકીલ ગોમેદ રત્નની, દ્વારશાખા લોહીતાક્ષ રત્નોની, ઉત્તરંગ જ્યોતિરસ રત્નોનો, સંધિ કિલિકા લોહીતાક્ષ રત્નની, સંધિ વજ્રરત્નથી પૂરેલી, સમુદ્‌ગક વિવિધ મણિઓના છે. તે દ્વારની અર્ગલાઓ, અર્ગલા પાસાઓ વજ્ર રત્નોની છે. આવર્ત્તન પીઠિકા ચાંદીની છે. ઉત્તર – પાર્શ્વક અંકરત્નોના, તેમાં લાગેલા કમાડ એટલા ફીટ – સઘન છે કે બંધ કર્યા પછી થોડું પણ અંતર રહેતું નથી. પ્રત્યેક દ્વારની બંને બાજુઓની ભીંતોમાં ૧૬૮ ભિત્તિગુલિકાઓ છે. એટલી જ ગોમાનસિકાઓ છે. પ્રત્યેક દ્વાર ઉપર અનેક પ્રકારના મણિરત્નમય વ્યાલ રૂપોની પૂતળીઓ છે. વજ્રરત્નમય કુડ્ડ, રત્નમય ઉત્સેધ, તપનીય સ્વર્ણમય ઉલ્લોચ, વિવિધ મણિરત્નમય જાળપંજર, મણિમય વંશક, લોહિતાક્ષ પ્રતિવંશક, રજતમય ભૂમિ, પાંખ અને પાંખ બાહા અંક – રત્નોની છે. જ્યોતિરસ રત્નમયી વાંસ – વલ્લી છે. પાટિયા ચાંદીના છે. જાત્ય રૂપ્યમયી અવઘાટણીઓ, ઉપરી પ્રોંછનીઓ વજ્રરત્નોની તથા નીચેના આચ્છાદન સર્વથા શ્વેત – ધવલ – રજતમય છે. તેના શિખર અંકરત્નોના છે. તેના ઉપર સુવર્ણની સ્તૂપિકા છે. આ દ્વાર શંખ સમાન વિમલ, દધિ ઘન ગોક્ષીરફેણ – રજતસમૂહ સમાન, તિલક – રત્ન – અર્દ્ધચંદ્ર ચિત્રાકાર છે. વિવિધ મણિદામથી અલંકૃત, અંદર – બહાર શ્લક્ષ્ણ, સુવર્ણવાલુકા પ્રસ્તટ, સુખસ્પર્શી સશ્રીક રૂપવાળા, પ્રાસાદીય – દર્શનીય – અભિરૂપ – પ્રતિરૂપ છે.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] kahim nam bhamte! Suriyabhassa devassa suriyabhe namam vimane pannatte? Goyama! Jambuddive dive mamdarassa pavvayassa dahinenam imise rayanappabhae pudhavie bahusamaramanijjato bhumibhagato uddham chamdima suriya gahagana nakkhatta tararuvanam purao bahuim joyanaim bahuim joyanasayaim bahuim joyanasahassaim bahuim joyanasayasahassaim bahuio joyanakodio bahuio joyanakodakodio uddham duram vitivaitta, ettha nam sohamme namam kappe pannatte–painapadinayate udinadahinavitthinne addhachamdasamthanasamthite achchimalibhasarasivannabhe, asamkhejjao joyanakodakodio ayamavikkhambhenam, asamkhe-jjao joyanakodakodio parikkhevenam, savvarayanamae achchhe sanhe lanhe ghatthe matthe nirae nimmale nippamke nikkamkadachchhae sappabhe samariie saujjoe pasadie darisanijje abhiruve padiruve, ettha nam sohammanam devanam battisam vimanavasasayasahassaim bhavamti iti makkhayam. Te nam vimana savvarayanamaya achchha java padiruva. Tesim nam vimananam bahumajjhadesabhae pamcha vademsaya pannatta, tam jaha–asogavademsae sattavannavademsae champagavademsae chuyavademsae majjhe sodhammavademsae te nam vademsaga savvarayanamaya achchha java padiruva. Tassa nam sodhammavademsagassa mahavimanassa puratthimenam tiriyam asamkhejjaim joyanasaya-sahassaim viivaitta, ettha nam suriyabhassa devassa suriyabhe vimane pannatte– addhaterasa joyana-sayasahassaim ayamavikkhambhenam, gunayalisam cha sayasahassaim bavannam cha sahassaim attha ya adayale joyanasate parikkhevenam, savvarayanamae achchhe java padiruve. Se nam egenam pagarenam savvao samamta samparikkhitte. Se nam pagare tinni joyanasayaim uddham uchchattenam, mule egam joyanasayam vikkhambhenam, majjhe pannasam joyanaim vikkhambhenam, uppim panavisam joyanaim vikkhambhenam. Mule vitthinne majjhe samkhitte uppim tanue, gopuchchhasamthanasamthie savvarayanamae achchhe java padiruve. Se nam pagare nanavihapamchavannehim kavisisaehim uvasobhie, tam jaha–kinhehim nilehim lohitehim haliddehim sukki lehim kavisisaehim. Te nam kavisisaga evam joyanam ayamenam, addhajoyanam vikkhambhenam, desunam joyanam uddham uchchattenam, savvarayanamaya achchha java padiruva. Suriyabhassa nam vimanassa egamegae bahae darasahassam-darasahassam bhavatiti makkhayam. Te nam dara pamcha joyanasayaim uddham uchchattenam, addhaijjaim joyanasayaim vikkhambhenam, tavaiyam cheva pavesenam, seya varakanagathubhiyaga ihamiya usabha turaga nara magara vihaga valaga kinnara ruru sarabha chamara kumjara vanalaya paumalayabhattichitta khambhuggaya vairaveiya parigayabhirama vijjahara jamala juyala jamtajutta piva achchisahassamalaniya ruvagasahassakaliya bhisamana bhibbhisamana chakkhulloyanalesa suhaphasa sassiriyaruva. Vanno daranam tesim hoi, tam jaha–vairamaya nimma, ritthamaya paitthana, veruliyamaya khambha, jayaruvovachiyapavarapamchavannamanirayanakottimatala, hamsagabbhamaya eluya, gomejjamaya imdakila, lohiyakkhamaio darachedao, joirasamaya uttaramga, lohiyakkhamaio suio, vairamaya samdhi, nanamanimaya samuggaya, vairamaya aggala aggalapasaya, rayayamaio avattanapedhiyao, amkuttarapasaga, niramtariyaghanakavada, bhittisu cheva bhittiguliya chhappanna tinni homti, gomanasiya tattiya, nanamanirayana balaruvaga lilatthiyasalabhamjiyaga, vairamaya kuda, rayayamaya usseha, savvatavanijjamaya ulloya, nanamanirayanajalapamjara manivamsaga lohiyakkha padivamsaga rayayabhoma, amkamaya pakkha pakkhavahao, joirasamaya vamsa vamsakavelluyao, rayayamaio pattiyao, jayaruvamaio ohadanio, vairamaio uvaripumchhanio, savvaseyarayayamae chhayane, amkamaya kanagakudatavanijjathubhiyaga, seya samkhatala vimala nimmala dadhighana gokhiraphena rayayanigara-ppagasa, tilaga rayanaddhachamdachitta, nanamanidamalamkiya, amto bahim cha sanha, tavanijja baluya patthada, suhaphasa sassiriyaruva pasaiya darisanijja abhiruva padiruva.
Sutra Meaning Transliteration : Bhagavan ! Suryabhadevanum suryabha namaka vimana kyam chhe\? Gautama ! Jambudvipa dvipamam meru parvatani dakshine, a ratnaprabha prithvina bahusama ramaniya bhumibhagathi umche chamdra – surya – grahagana – nakshatra – tara e badhathi ghana yojano, ghana semkado yojano, ghana hajaro yojano, ghana lakho yojano, ghana karodo yojano, ghana hajara karodo yojano umche dura gaya pachhi saudharmakalpa name kalpa kahyo chhe. Te purva – pashchima lambo ane uttara – dakshina paholo chhe, arddha chamdra samsthana samsthita chhe. Surya kiranoni maphaka potani dyutithi hammesha chamakato rahe chhe. Asamkhyata kodakodi yojana teni lambai – paholai, asamkhyata yojana pramana teni paridhi chhe. E saudharmakalpamam batrisha lakha vimana kahela chhe. Ukta vimano sarva ratnamaya, svachchha yavat pratirupa chhe. Te vimanona bahumadhya deshabhage pamcha vatamsaka kahya chhe. Te a – ashokavatamsaka, saptaparnavatamsaka, champakavatamsaka, yuyagavatamsaka ane madhyamam saudharmavatamsaka chhe. Te avatamsako ratnamaya yavat pratirupa chhe. Te saudharmavatamsaka mahavimanani purvamam tirchha asamkhyata hajaro yojana gaya pachhi a suryabhadevanum suryabha name vimana kahyum chhe. Te vimanani sada bara lakha yojana lambai – paholai chhe. Teni paridhi 39,52,848 yojana chhe. Te eka prakara vade chotaraphathi parivritta chhe. Te prakara 300 yojana umcho, mulamam 100 yojana vishkambha, madhyamam 50 yojana ane upara 25 yojana chhe. A rite te prakara mulamam vistrita, madhyamam samkshipta ane upara patalo eva gopuchchha samsthane samsthita, sarva suvarnamaya, svachchha yavat pratirupa chhe. Te prakara vividha pamchavarni kapishirshakathi shobhe chhe. Te ava – krishna, nila, lala, pilo, shveta, kapishirshakothi. Te kapishirshako eka yojana lamba, arddha yojana pahola, deshona yojana urdhva umchaithi chhe. Sarva maniratnamaya, svachchha yavat pratirupa chhe. Suryabha vimanani eka eka bajumam eka eka hajara dvara hoya chhe, tema kahyum chhe. Te dvara 500 yojana urdhva uchchatvathi, 250 yojana vishkambhathi, tetalum ja tenum praveshana chhe. A badha dvara shvetavarni, shreshtha suvarna stupikayukta chhe. Tena upara iha – mriga – vrishabha – ghoda – manushya – magara – vihaga – sarpa – kinnara – ruru – sarabha – hathi, vanalata, padmalata adina chitro chitrita chhe. Stambho upara banela vajraratnoni vedikayukta hovathi ramaniya dekhaya chhe. Samashreni sthita vidyadhara yugala yamtra dvara chalata dekhaya chhe. Te dvaro hajaro kiranothi vyapta, hajaro rupako vade yukta hovathi dipyamana ane ati dipyamana chhe. Jotam ja jonarani amkho tyam chomti jaya chhe. Sukha, sparsha ane rupa shobhasampanna chhe. Te dvarona nema vajramaya, pratishthana rishtamaya, stambha vaiduryamaya, talabhaga svarnajadita pamcharamgi maniratnono banela chhe. Teni daheli hamsagarbha ratnoni, indrakila gomeda ratnani, dvarashakha lohitaksha ratnoni, uttaramga jyotirasa ratnono, samdhi kilika lohitaksha ratnani, samdhi vajraratnathi pureli, samudgaka vividha maniona chhe. Te dvarani argalao, argala pasao vajra ratnoni chhe. Avarttana pithika chamdini chhe. Uttara – parshvaka amkaratnona, temam lagela kamada etala phita – saghana chhe ke bamdha karya pachhi thodum pana amtara rahetum nathi. Pratyeka dvarani bamne bajuoni bhimtomam 168 bhittigulikao chhe. Etali ja gomanasikao chhe. Pratyeka dvara upara aneka prakarana maniratnamaya vyala ruponi putalio chhe. Vajraratnamaya kudda, ratnamaya utsedha, tapaniya svarnamaya ullocha, vividha maniratnamaya jalapamjara, manimaya vamshaka, lohitaksha prativamshaka, rajatamaya bhumi, pamkha ane pamkha baha amka – ratnoni chhe. Jyotirasa ratnamayi vamsa – valli chhe. Patiya chamdina chhe. Jatya rupyamayi avaghatanio, upari promchhanio vajraratnoni tatha nichena achchhadana sarvatha shveta – dhavala – rajatamaya chhe. Tena shikhara amkaratnona chhe. Tena upara suvarnani stupika chhe. A dvara shamkha samana vimala, dadhi ghana gokshiraphena – rajatasamuha samana, tilaka – ratna – arddhachamdra chitrakara chhe. Vividha manidamathi alamkrita, amdara – bahara shlakshna, suvarnavaluka prastata, sukhasparshi sashrika rupavala, prasadiya – darshaniya – abhirupa – pratirupa chhe.