Sutra Navigation: Auppatik ( ઔપપાતિક ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105621
Scripture Name( English ): Auppatik Translated Scripture Name : ઔપપાતિક ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

समवसरण वर्णन

 Translated Chapter :

સમવસરણ વર્ણન
Section : Translated Section :
Sutra Number : 21 Category : Upang-01
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] तेणं कालेणं तेणं समएणं समणस्स भगवओ महावीरस्स बहवे अनगारा भगवंतो– अप्पेगइया आयारधरा अप्पेगइया सूयगडधरा अप्पेगइया ठाणधरा अप्पेगइया समवायधरा अप्पेगइया विवाहपन्नत्तिधरा अप्पेगइया नायाधम्मकहाधरा अप्पेगइया उवासगदसाधरा अप्पेगइया अंतगडदसा-धरा अप्पेगइया अनुत्तरोववाइयदसाधरा अप्पेगइया पण्हावागरणदसाधरा अप्पेगइया विवागसुयधरा, ... ...अप्पेगइया वायंति अप्पेगइया पडिपुच्छंति अप्पेगइया परियट्टंति अप्पेगइया अनुप्पेहंति, अप्पेगइया अक्खेवणीओ विक्खेवणीओ संवेयणीओ निव्वेयणीओ चउव्विहाओ कहाओ कहंति, अप्पेगइया उड्ढंजाणू अहोसिरा झाणकोट्ठोवगया–संजमेणं तवसा अप्पाणं भावेमाणा विहरंति। संसारभउव्विग्गा जम्मण जर मरण करण गंभीर दुक्ख पक्खुभिय पउर सलिलं संजोग विओग वीचि चिंता पसंग पसरिय वह बंध महल्ल विउल कल्लोल कलण विलविय लोभ कलकलेंत बोलबहुलं अवमाणण फेण तिव्वखिंसण पुलंपुलप्पभूय रोगवेयण परिभव विणिवाय फरुसधरिसणा समावडिय कढिणकम्मपत्थर तरंग रंगंत निच्चमच्चुभय तोयपट्ठं कसाय पायाल संकुलं भवसय-सहस्स कलुसजल संचयं पइभयं अपरिमियमहिच्छ कलुसमइवाउवेग उद्धम्ममाणदगरयरयंधकार वरफेण पउर आसापिवास धवलं मोहमहावत्त भोगभममाण गुप्पमाणुच्छलंत पच्चोणिवयंतपाणिय पमायचंडबहुदुट्ठसावय समाहयुद्धायमाण पब्भार घोरकंदिय महारव रवंत भेरवरवं अन्नाणभमंतमच्छ परिहत्थ अनिहुतिंदियमहामगर तुरिय चरिय खोखुब्भमाण नच्चंत चवल चंचल चलंत धुम्मंत जल समूहं अरइ भय विसायसोग मिच्छत्त सेलसंकडं अनाइसंताण कम्मबंधणकिलेसचिक्खल्ल सुदुत्तारं अमर-नर-तिरिय-निरयगइ गमनकुडिलपरियत्त विउल वेलं चउरंतमहंतमणवयग्गं रुंदं संसारसागरं भीमदरिसणिज्जं तरंति धिइ धणिय निप्पकंपेण तुरियचवलं संवर वेरग्ग तुंग कूवय सुसंपउत्तेणं नाण सिय विमलमूसिएणं सम्मत्त विसुद्ध लद्ध णिज्जामएणं धीरा संजमपोएण सील कलिया पसत्थ-ज्झाण तववाय पणोल्लिय पहाविएणं उज्जम ववसाय गहिय निज्जरण जयण उवओग नाण दंसणविसुद्धवयभंड भरियसारा जिनवरवयणोवदिट्ठमग्गेण अकुडिलेण सिद्धि महापट्टणाभिमुहा समणवरसत्थवाहा सुसुइ सुसंभास सुपण्हसासा गामे-गामे एगरायं नगरे नगरे पंचरायं दूइज्जंता जिइंदिया निब्भया गयभया सचित्ताचित्तमीसएसु दव्वेसु विरागयं गया संजया विरता मुत्ता लहुया निरवकंखा साहू निहुया चरंति धम्मं।
Sutra Meaning : [૧] તે કાળે, તે સમયે શ્રમણ ભગવન્‌ મહાવીરના ઘણા અણગાર ભગવંતો હતા, તેમાના કેટલાક ‘આચાર’ધર હતા, કેટલાક ‘સૂત્રકૃત’ધર હતા યાવત્‌ ‘વિપાકશ્રુત’ધર હતા. તેઓ ત્યાં – ત્યાં તે – તે સ્થાને એક – એક સમૂહના રૂપમાં, સમૂહના એક – એક ભાગના રૂપમાં તથા કૂટકર રૂપમાં વિભક્ત થઈને રહેલા હતા. કેટલાક વાચના આપતા હતા, કેટલાક પ્રતિપૃચ્છા કરતા હતા. કેટલાક અનુપ્રેક્ષા કરતા હતા. કેટલાક આક્ષેપણી – વિક્ષેપણી – સંવેગની – નિર્વેદની ચાર ભેદે કથાઓ કહેતા હતા. કેટલાક ઉર્ધ્વજાનુ – અધઃશિર ધ્યાનકોષ્ઠોપગત સંયમ – તપથી આત્માને ભાવતા હતા. [૨] તે અણગારો સંસારભયથી ઉદ્વિગ્ન અને સંસારભીરુ હતા, સંસાર એક સમુદ્ર છે. તે સંસારસમુદ્ર જન્મ – જરા – મરણનાં ઘોર દુઃખરૂપ જળથી ભરપુર ભરેલો છે. તેમાં સંયોગ – વિયોગરૂપ લહેરો ઉત્પન્ન થાય છે, ચિંતારૂપ પ્રસંગોથી તે લહેરો ફેલાયેલી છે, વધ – બંધનરૂપ વિશાળ મોજા ઉછળી રહ્યા છે, કરુણ વિલાપ અને લોભથી ઉત્પન્ન આક્રોશ વચનનો ઘુઘવાટ સંભળાય છે, અપમાન રૂપ ફીણનો પુંજ છે, તીવ્ર નિંદા – નિરંતર અનુભૂત રોગ વેદના – પરિભવ વિનિપાત – વિનાશ – કટુ વચનથી નિર્ભર્ત્સના, કર્મના કઠોર ઉદયથી ઉઠતી તરંગોથી પરિવ્યાપ્ત છે, તે નિત્ય મૃત્યુ – ભયરૂપ છે. તે કષાયરૂપ પાતાલથી સંકુલ, લાખો જન્મોમાં અર્જિત પાપમય જળસંચિત, પ્રતિભય, અપરિમિત મહેચ્છાથી મ્લાન બુદ્ધિરૂપ વાયુવેગથી ઉછળતા સઘન જળકણોના કારણે અંધકારયુક્ત તથા આશા પીપાસારૂપ શ્વેત છે. મોહરૂપ મહાવર્ત્ત, ભોગરૂપ ભંવર, તેથી જ દુઃખરૂપ જળભ્રમણ કરતો, ચપળ થતો, ઉપર ઉછળતો, નીચે પડતો વિદ્યમાન છે. પોતાના સ્થિત પ્રમાદ રૂપ પ્રચંડ, અત્યંત દુષ્ટ, હિંસક જળજીવોથી આહત પામીને ઉપર ઉછળતો, નીચે પડતો, ચીસો પાડતા ક્ષુદ્ર જીવ – સમૂહોથી આ સમુદ્ર વ્યાપ્ત છે, તે જ તેનું ભયાવહ ઘોષ કે ગર્જના છે. [૩] તેમાં અજ્ઞાનરૂપ ભમતા મત્સ્યો, અનુપશાંત ઇન્દ્રિય સમૂહ રૂપ મહામગર ત્વરિત ચાલવાથી જળ ક્ષુબ્ધ થઈ રહ્યું છે, નાચતા – ચપળ – ચંચળ – ચલંત – ઘુમતો જળસમૂહ. અરતિ – ભય – વિષાદ – શોક – મિથ્યાત્વરૂપ પર્વતોથી વ્યાપ્ત છે. અનાદિ સંતાન કર્મબંધનથી જનિત કલેશરૂપ કાદવને કારણે અતિ દુસ્તર છે. તે દેવ – મનુષ્ય – તિર્યંચ – નરક ગતિ ગમનરૂપ કુટિલ પરિવર્ત્ત છે, વિપુલ વેલા છે. ચતુરંત – મહાન – અનંત – રૌદ્ર સંસારસાગર ભયાનક દેખાઈ રહ્યો છે. (આ સંસાર સાગરને શીલસંપન્ન અણગાર) તરી જાય છે. તે સંયમ પોત, ધૃતિરૂપ રજ્જુથી બદ્ધ હોવાથી નિષ્પ્રકંપપણે ત્વરિત અને ચપળ હતું. સંવર – વૈરાગ્યરૂપ ઉચ્ચ કૂપક વડે સુસંયુક્ત, જ્ઞાનરૂપ શ્વેત – વિમલ વસ્ત્રનો ઊંચો પાલ હતો. વિશુદ્ધ સમ્યક્ત્વરૂપ – ધીર – સંયમી કર્ણધાર તેને પ્રાપ્ત હતો. પ્રશસ્ત ધ્યાન અને તપરૂપ વાયુ વડે પ્રેરીત થઈને શીઘ્ર ગતિથી ચાલતું હતું. તેમાં ઉદ્યમ – વ્યવસાય પરખપૂર્વક ગૃહીત નિર્જરા – યતના – ઉપયોગ – જ્ઞાન – દર્શન – વિશુદ્ધ વ્રતરૂપ શ્રેષ્ઠ માલ ભરેલો હતો. જિનવર વચનથી ઉપદિષ્ટ માર્ગ વડે તે અકુટિલ સિદ્ધિરૂપ મહાપતન અભિમુખ હતું. તેમાં ઉત્તમ શ્રમણરૂપ સાર્થવાહ સમ્યક્‌ શ્રુત, ઉત્તમ સંભાષણ, શોભન પ્રશ્ન, ઉત્તમ સદ્‌ભાવનાથી ગામે – ગામ એક રાત્રિ, નગરે – નગરે પાંચ રાત્રિ રહેતા, જિતેન્દ્રિય, નિર્ભય, ગતભય, સચિત્ત – અચિત્ત – મિશ્ર દ્રવ્યોમાં રાગરહિત, સંયત – વિરત – મુક્ત – લઘુક – નિરવકાંક્ષ સાધુ નિભૃત થઈને ધર્મારાધના રત હતા.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] tenam kalenam tenam samaenam samanassa bhagavao mahavirassa bahave anagara bhagavamto– appegaiya ayaradhara appegaiya suyagadadhara appegaiya thanadhara appegaiya samavayadhara appegaiya vivahapannattidhara appegaiya nayadhammakahadhara appegaiya uvasagadasadhara appegaiya amtagadadasa-dhara appegaiya anuttarovavaiyadasadhara appegaiya panhavagaranadasadhara appegaiya vivagasuyadhara,.. ..Appegaiya vayamti appegaiya padipuchchhamti appegaiya pariyattamti appegaiya anuppehamti, appegaiya akkhevanio vikkhevanio samveyanio nivveyanio chauvvihao kahao kahamti, appegaiya uddhamjanu ahosira jhanakotthovagaya–samjamenam tavasa appanam bhavemana viharamti. Samsarabhauvvigga jammana jara marana karana gambhira dukkha pakkhubhiya paura salilam samjoga vioga vichi chimta pasamga pasariya vaha bamdha mahalla viula kallola kalana vilaviya lobha kalakalemta bolabahulam avamanana phena tivvakhimsana pulampulappabhuya rogaveyana paribhava vinivaya pharusadharisana samavadiya kadhinakammapatthara taramga ramgamta nichchamachchubhaya toyapattham kasaya payala samkulam bhavasaya-sahassa kalusajala samchayam paibhayam aparimiyamahichchha kalusamaivauvega uddhammamanadagarayarayamdhakara varaphena paura asapivasa dhavalam mohamahavatta bhogabhamamana guppamanuchchhalamta pachchonivayamtapaniya pamayachamdabahudutthasavaya samahayuddhayamana pabbhara ghorakamdiya maharava ravamta bheravaravam annanabhamamtamachchha parihattha anihutimdiyamahamagara turiya chariya khokhubbhamana nachchamta chavala chamchala chalamta dhummamta jala samuham arai bhaya visayasoga michchhatta selasamkadam anaisamtana kammabamdhanakilesachikkhalla suduttaram amara-nara-tiriya-nirayagai gamanakudilapariyatta viula velam chauramtamahamtamanavayaggam rumdam samsarasagaram bhimadarisanijjam taramti dhii dhaniya nippakampena turiyachavalam samvara veragga tumga kuvaya susampauttenam nana siya vimalamusienam sammatta visuddha laddha nijjamaenam dhira samjamapoena sila kaliya pasattha-jjhana tavavaya panolliya pahavienam ujjama vavasaya gahiya nijjarana jayana uvaoga nana damsanavisuddhavayabhamda bhariyasara jinavaravayanovaditthamaggena akudilena siddhi mahapattanabhimuha samanavarasatthavaha susui susambhasa supanhasasa game-game egarayam nagare nagare pamcharayam duijjamta jiimdiya nibbhaya gayabhaya sachittachittamisaesu davvesu viragayam gaya samjaya virata mutta lahuya niravakamkha sahu nihuya charamti dhammam.
Sutra Meaning Transliteration : [1] te kale, te samaye shramana bhagavan mahavirana ghana anagara bhagavamto hata, temana ketalaka ‘achara’dhara hata, ketalaka ‘sutrakrita’dhara hata yavat ‘vipakashruta’dhara hata. Teo tyam – tyam te – te sthane eka – eka samuhana rupamam, samuhana eka – eka bhagana rupamam tatha kutakara rupamam vibhakta thaine rahela hata. Ketalaka vachana apata hata, ketalaka pratiprichchha karata hata. Ketalaka anupreksha karata hata. Ketalaka akshepani – vikshepani – samvegani – nirvedani chara bhede kathao kaheta hata. Ketalaka urdhvajanu – adhahshira dhyanakoshthopagata samyama – tapathi atmane bhavata hata. [2] te anagaro samsarabhayathi udvigna ane samsarabhiru hata, samsara eka samudra chhe. Te samsarasamudra janma – jara – marananam ghora duhkharupa jalathi bharapura bharelo chhe. Temam samyoga – viyogarupa lahero utpanna thaya chhe, chimtarupa prasamgothi te lahero phelayeli chhe, vadha – bamdhanarupa vishala moja uchhali rahya chhe, karuna vilapa ane lobhathi utpanna akrosha vachanano ghughavata sambhalaya chhe, apamana rupa phinano pumja chhe, Tivra nimda – niramtara anubhuta roga vedana – paribhava vinipata – vinasha – katu vachanathi nirbhartsana, karmana kathora udayathi uthati taramgothi parivyapta chhe, te nitya mrityu – bhayarupa chhe. Te kashayarupa patalathi samkula, lakho janmomam arjita papamaya jalasamchita, pratibhaya, aparimita mahechchhathi mlana buddhirupa vayuvegathi uchhalata saghana jalakanona karane amdhakarayukta tatha asha pipasarupa shveta chhe. Moharupa mahavartta, bhogarupa bhamvara, tethi ja duhkharupa jalabhramana karato, chapala thato, upara uchhalato, niche padato vidyamana chhe. Potana sthita pramada rupa prachamda, atyamta dushta, himsaka jalajivothi ahata pamine upara uchhalato, niche padato, chiso padata kshudra jiva – samuhothi a samudra vyapta chhe, te ja tenum bhayavaha ghosha ke garjana chhe. [3] temam ajnyanarupa bhamata matsyo, anupashamta indriya samuha rupa mahamagara tvarita chalavathi jala kshubdha thai rahyum chhe, nachata – chapala – chamchala – chalamta – ghumato jalasamuha. Arati – bhaya – vishada – shoka – mithyatvarupa parvatothi vyapta chhe. Anadi samtana karmabamdhanathi janita kalesharupa kadavane karane ati dustara chhe. Te deva – manushya – tiryamcha – naraka gati gamanarupa kutila parivartta chhe, vipula vela chhe. Chaturamta – mahana – anamta – raudra samsarasagara bhayanaka dekhai rahyo chhe. (a samsara sagarane shilasampanna anagara) tari jaya chhe. Te samyama pota, dhritirupa rajjuthi baddha hovathi nishprakampapane tvarita ane chapala hatum. Samvara – vairagyarupa uchcha kupaka vade susamyukta, jnyanarupa shveta – vimala vastrano umcho pala hato. Vishuddha samyaktvarupa – dhira – samyami karnadhara tene prapta hato. Prashasta dhyana ane taparupa vayu vade prerita thaine shighra gatithi chalatum hatum. Temam udyama – vyavasaya parakhapurvaka grihita nirjara – yatana – upayoga – jnyana – darshana – vishuddha vratarupa shreshtha mala bharelo hato. Jinavara vachanathi upadishta marga vade te akutila siddhirupa mahapatana abhimukha hatum. Temam uttama shramanarupa sarthavaha samyak shruta, uttama sambhashana, shobhana prashna, uttama sadbhavanathi game – gama eka ratri, nagare – nagare pamcha ratri raheta, jitendriya, nirbhaya, gatabhaya, sachitta – achitta – mishra dravyomam ragarahita, samyata – virata – mukta – laghuka – niravakamksha sadhu nibhrita thaine dharmaradhana rata hata.