Sutra Navigation: Auppatik ( ઔપપાતિક ઉપાંગ સૂત્ર )

Search Details

Mool File Details

Anuvad File Details

Sr No : 1105620
Scripture Name( English ): Auppatik Translated Scripture Name : ઔપપાતિક ઉપાંગ સૂત્ર
Mool Language : Ardha-Magadhi Translated Language : Gujarati
Chapter :

समवसरण वर्णन

 Translated Chapter :

સમવસરણ વર્ણન
Section : Translated Section :
Sutra Number : 20 Category : Upang-01
Gatha or Sutra : Sutra Sutra Anuyog :
Author : Deepratnasagar Original Author : Gandhar
 
Century : Sect : Svetambara1
Source :
 
Mool Sutra : [सूत्र] से किं तं अब्भिंतरए तवे? अब्भिंतरए तवे छव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–पायच्छित्तं विनओ वेयावच्चं सज्झाओ ज्झाणं विउस्सग्गो। से किं तं पायच्छित्ते? पायच्छित्ते दसविहे पन्नत्ते, तं जहा–आलोयणारिहे पडिक्कमणारिहे तदुभयारिहे विवेगारिहे विउस्सग्गारिहे तवारिहे छेदारिहे मूलारिहे अणवट्ठप्पारिहे पारंचियारिहे। से तं पायच्छित्ते। से किं तं विनए? विनए सत्तविहे पन्नत्ते, तं जहा–नाणविनए दंसणविनए चरित्तविनए मनविनए वइविनए कायविनए लोगोवयारविनए। से किं तं नाणविनए? नाणविनए पंचविहे पन्नत्ते, तं जहा–आभिणिबोहियनाणविनए सुयनाणविनए ओहिनाणविनए मनपज्जवनाणविनए केवलनाणविनए। से तं नाणविनए। से किं तं दंसणविनए? दंसणविनए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–सुस्सूसणाविनए य अनच्चासा-यणाविनए य। से किं तं सुस्सूसणाविनए? सुस्सूसणाविनए अनेगविहे पन्नत्ते, तं जहा–अब्भुट्ठाणेइ वा, आसनाभिग्गहेइ वा, आसणप्पयाणंति वा, सक्कारेइ वा, सम्माणेइ वा, किइकम्मेइ वा, अंजलि-प्पग्गहेइ वा, एतस्स अभिच्छणया, ठियस्स पज्जुवासणया, गच्छंतस्स पडिसंसाहणया। से तं सुस्सूसणाविनए। से किं तं अनच्चासायणाविनए? अनच्चासायणाविनए पणयालीसविहे पन्नत्ते, तं जहा–अरहंताणं अनच्चासायणा अरहंतपन्नत्तस्स धम्मस्स अनच्चासायणा आयरियाणं अनच्चासायणा एवं उवज्झायाणं थेराणं कुस्स गणस्स संघस्स किरियाणं संभोगस्स आभिनिबोहियनाणस्स सुयनाणस्स ओहिनाणस्स मनपज्जवनाणस्स केवलनाणस्स, एएसिं चेव भत्ति बहुमानेणं, एएसिं चेव वण्णसंजलणया। से तं अनच्चासायणाविनए। से तं दंसणविनए। से किं तं चरित्तविनए? चरित्तविनए पंचविहे पन्नत्ते, तं जहा– सामाइयचरित्तविनए छेदोवट्ठावणियचरित्तविनए परिहारविसुद्धिचरित्तविनए सुहुमसंपरायचरित्तविनए अहक्खायचरित्त-विनए। से तं चरित्तविनए। से किं तं मनविनए? मनविनए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–पसत्थमनविनए अपसत्थमनविनए। से किं तं अपसत्थमनविनए? अपसत्थमनविनए जे य मने सावज्जे सकिरिए सकक्कसे कडुए निट्ठुरे फरुसे अण्हयकरे छेयकरे भेयकरे परितावणकरे उद्दवणकरे भूओवघाइए तहप्पगारं मनो नो पहारेज्जा। से तं अपसत्थमनविनए। से किं तं पसत्थमनविनए? पसत्थमनविनए जे य मणे असावज्जे अकिरिए अकक्कसे अकडुए अनिट्ठुरे अफरुसे अणण्हयकरे अछेयकरे अभेयकरे अपरितावणकरे अनुद्दवणकरे अभूओवघाइए तहप्पगारं मणो पहारेज्जा। से तं पसत्थमनविनए। से तं मनविनए। से किं तं वइविनए? वइविनए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–पसत्थवइविनए अपसत्थवइविनए। से किं तं अपसत्थवइविनए? अपसत्थवइविनए जा य वई सावज्जा सकिरिया सकक्कसा कडुया निट्ठुरा फरुसा अण्हयकरी छेयकरी भेयकरी परितावणकरी उद्दवणकरी भूओवघाइया तहप्पगारं वइं नो पहारेज्जा। से तं अपसत्थवइविनए। से किं तं पसत्थवइविनए? पसत्थवइविनए जा य वई असावज्जा अकिरिया अकक्कसा अकडुया अनिट्ठुरा अफरुसा अणण्हयकरी अछेयकरी अभेयकरी अपरितावणकरी अनुद्दवणकरी अभूओवघाइया तहप्पगारं वइं पहारेज्जा। से तं पसत्थवइविनए। से तं वइविनए। से किं तं कायविनए? कायविनए दुविहे पन्नत्ते, तं जहा– पसत्थकायविनए अपसत्थ-कायविनए। से किं तं अपसत्थकायविनए? अपसत्थकायविनए सत्तविहे पन्नत्ते, तं जहा–अनाउत्तं गमने अनाउत्तं ठाणे अनाउत्तं निसीदणे अनाउत्तं तुयट्टणे अनाउत्तं उल्लंघणे अनाउत्तं पल्लंघणे अनाउत्तं सव्विंदियकायजोगजुंजणया। से तं अपसत्थकायविनए। से किं तं पसत्थकायविनए? पसत्थकायविनए सत्तविहे पन्नत्ते, तं जहा–आउत्तं गमणे आउत्तं ठाणे आउत्तं निसीदणे आउत्तं तुयट्टणे आउत्तं उल्लंघणे आउत्तं पल्लंघणे आउत्तं सव्विंदिय-कायजोगजुंजणया। से तं पसत्थकायविनए। से तं कायविनए से किं तं लोगोवयारविनए? लोगोवयारविनए सत्तविहे पन्नत्ते, तं जहा–अब्भासवत्तियं परच्छंदाणुवत्तियं कज्जहेउं कयपडिकिरिया अत्तगवेसणया देसकालण्णुया सव्वत्थेसु अप्पडि-लोमया। से तं लोगोवयारविनए। से तं विनए। से किं तं वेयावच्चे? वेयावच्चे दसविहे पन्नत्ते, तं जहा–आयरियवेयावच्चे उवज्झायवेयावच्चे सेहवेयावच्चे गिलाणवेयावच्चे तवस्सियवेयावच्चे थेरवेयावच्चे साहम्मियवेयावच्चे कुलवेयावच्चे गणवेयावच्चे संघवेयावच्चे। से तं वेयावच्चे। से किं तं सज्झाए? सज्झाए पंचविहे पन्नत्ते, तं जहा–वायणा पडिपुच्छणा परियट्टणा अणुप्पेहा धम्मकहा। से तं सज्झाए। से किं तं झाणे? झाणे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–अट्टे झाणे रुद्दे झाणे धम्मे झाणे सुक्के झाणे। अट्टे झाणे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–अमणुण्ण संपओग संपउत्ते तस्स विप्पओग सतिसमण्णागए यावि भवइ, मणुण्ण संपओग संपउत्ते तस्स अविप्पओग सतिसमन्नागए यावि भवइ, आयंक संपओग संपउत्ते तस्स विप्पओग सतिसमन्नागए यावि भवइ, परिजुसिय कामभोग संपओग संपउत्ते तस्स अविप्पओग सतिसमन्नागए यावि भवइ। अट्टस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तं जहा–कंदणया सोयणया तिप्पणया विलवणया। रुद्दे झाणे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–हिंसाणुबंधी मोसाणुबंधी तेयाणुबंधी सारक्खणाणुबंधी। रुद्दस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तं जहा–ओसन्नदोसे बहुदोसे अन्नाणदोसे आमरणंतदोसे। धम्मे झाणे चउव्विहे चउप्पडोयारे पन्नत्ते, तं जहा–आणाविजए अवायविजए विवागविजए संठाणविजए। धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तं जहा–आणारुई णिसग्गरुई उवएसरुई सुत्तरुई। धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारि आलंबणा पन्नत्ता, तं जहा–वायणा पुच्छणा परियट्टणा धम्मकहा। धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारि अनुप्पेहाओ पन्नत्ताओ, तं जहा–अनिच्चानुप्पेहा असरणानुप्पेहा एगत्तानुप्पेहा संसारानुप्पेहा सुक्के झाणे चउव्विहे चउप्पडोयारे पन्नत्ते, तं जहा–पुहत्तवियक्के सवियारी एगत्तवियक्के अवियारी सुहुमकिरिए अप्पडिवाई समुच्छिण्णकिरिए अनियट्टी। सुक्कस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तं जहा–विवेगे विउसग्गे अव्वहे असम्मोहे। सुक्कस्स णं झाणस्स चत्तारि आलंबणा पन्नत्ता, तं जहा–खंती मुत्ती अज्जवे मद्दवे। सुक्कस्स णं झाणस्स चत्तारि अणुप्पेहाओ पन्नत्ताओ, तं जहा–अवायानुप्पेहा असुभानुप्पेहा अनंतवत्तियानुप्पेहा विपरिणामानुप्पेहा। से तं झाणे। से किं तं विउस्सग्गे? विउस्सग्गे दुविहे पन्नत्ते, तं जहा–दव्वविउस्सग्गे य भावविउस्सग्गे य। से किं तं दव्वविउस्सग्गे? दव्वविउस्सग्गे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–सरीर विउस्सग्गे गणविउस्सग्गे उवहिविउस्सग्गे भत्तपाणविउस्सग्गे। से किं तं भावविउस्सग्गे? भावविउस्सग्गे तिविहे पन्नत्ते, तं जहा–कसायविउस्सग्गे संसार-विउस्सग्गे कम्मविउस्सग्गे। से किं तं कसायविउस्सग्गे? कसायविउस्सग्गे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–कोहकसायविउस्सग्गे मानकसायविउस्सग्गे मायाकसायविउस्सग्गे लोहकसायविउस्सग्गे। से तं कसायविउस्सग्गे। से किं तं संसारविउस्सग्गे? संसारविउस्सग्गे चउव्विहे पन्नत्ते, तं जहा–नेरइय संसारविउस्सग्गे तिरियसंसारविउस्सग्गे मनुय संसारविउस्सग्गे देवसंसारविउस्सग्गे। से तं संसारविउस्सग्गे। से किं तं कम्मविउस्सग्गे? कम्मविउस्सग्गे अट्ठविहे पन्नत्ते, तं जहा–नाणावरणिज्जकम्म-विउस्सग्गे दरिसणावरणिज्जकम्मविउस्सग्गे वेयणीयकम्मविउस्सग्गे मोहणीयकम्मविउस्सग्गे आउयकम्मविउस्सग्गे गोयकम्मविउस्सग्गे अंतरायकम्मविउस्सग्गे। से तं कम्मविउस्सग्गे। से तं भावविउस्सग्गे। [से तं अब्भिंतरए तवे ]।
Sutra Meaning : [૧] તે અભ્યંતર તપ શું છે ? તે છ ભેદે છે – પ્રાયશ્ચિત્ત, વિનય, વૈયાવચ્ચ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન અને ઉત્સર્ગ. તે પ્રાયશ્ચિત્ત શું છે ? તે દશ ભેદે છે – આલોચના યોગ્ય, પ્રતિક્રમણ યોગ્ય, તદુભય યોગ્ય, વિવેક યોગ્ય, વ્યુત્સર્ગ યોગ્ય, તપ યોગ્ય, છેદ યોગ્ય, મૂલ યોગ્ય, અનવસ્થાપ્યાર્હ, પારંચિત યોગ્ય. તે વિનય શું છે ? તે સાત ભેદે છે – જ્ઞાન વિનય, દર્શન વિનય, ચારિત્ર વિનય, મન વિનય, વચન વિનય, કાય વિનય, લોકોપચાર વિનય. તે જ્ઞાન વિનય શું છે ? પાંચ ભેદે છે – આભિનિબોધિકજ્ઞાન વિનય, શ્રુતજ્ઞાન વિનય, અવધિજ્ઞાન વિનય, મનઃપર્યવ જ્ઞાન વિનય, કેવળ જ્ઞાન વિનય. તે દર્શન વિનય શું છે ? બે ભદે છે – સુશ્રૂષણા વિનય અને અનત્યાશાતના વિનય. તે સુશ્રૂષણા વિનય શું છે ? તે અનેકવિધ છે – અભ્યુત્થાન, આસનાભિગ્રહ, આસન પ્રદાન, સત્કાર, સન્માન, કૃતિકર્મ, અંજલિ પ્રગ્રહ, આવનારની સામે જવું – ઊભેલાની પર્યુપાસના કરવી, જનારને પહોંચાડવા જવું. [૨] તે અનત્યાશાતના વિનય શું છે ? તે ૪૫ ભેદે છે – અરહંતની આશાતના ન કરવી, અરહંત પ્રજ્ઞપ્ત ધર્મની આશાતના ન કરવી. આચાર્યની આશાતના ન કરવી, ઉપાધ્યાયની આશાતના ન કરવી, કુળની આશાતના ન કરવી, ગણની આશાતના ન કરવી, સંઘની આશાતના ન કરવી, ક્રિયાવાન્‌ની આશાતના ન કરવી, સાંભોગિક(જેની સાથે ગૌચરી આદિ વ્યવહાર હોય તે)ની આશાતના ન કરવી તથા આભિનિબોધિક જ્ઞાનની આશાતના ન કરવી, શ્રુત જ્ઞાનની આશાતના ન કરવી, અવધિ જ્ઞાનની આશાતના ન કરવી, મનઃપર્યવ જ્ઞાનની આશાતના ન કરવી, કેવળ જ્ઞાનની આશાતના ન કરવી. આ પંદરની ભક્તિ – બહુમાન કરવા અને આ પંદરની પ્રશસ્તિ – ગુણકીર્તન કરવા, એ રીતે ૪૫ – ભેદો છે. તે આ અનત્યાશાતના વિનય છે. તે ચારિત્ર વિનય શું છે ? પાંચ ભેદે છે – સામાયિક ચારિત્રવિનય, છેદોપસ્થાપનીય ચારિત્ર વિનય, પરિહારવિશુદ્ધિ ચારિત્રવિનય, સૂક્ષ્મસંપરાય ચારિત્રવિનય, યથાખ્યાત ચારિત્રવિનય. આ ચારિત્રવિનય કહ્યો. તે મનવિનય શું છે ? બે ભેદે છે – પ્રશસ્ત મનવિનય અને અપ્રશસ્ત મનવિનય. તે અપ્રશસ્ત મનવિનય શું છે ? જે મન સાવદ્ય, સક્રિય, સકર્કશ, કટુક, નિષ્ઠુર, પરુષ, આશ્રવકર, છેદકર, ભેદકર, પરિતાપનકર, ઉદ્રવણકર, ભૂતોપઘાતિક – તેવા પ્રકારનું મન ન કરે – ન વિચારે. કેમ કે તેવું મન એ અપ્રશસ્ત મનોવિનય છે. તે પ્રશસ્તમનોવિનય શું છે ? અપ્રશસ્તથી વિપરીત, તે પ્રશસ્ત મનોવિનય જાણવો. એ પ્રમાણે જ વચન વિનય જાણવો. [૩ ] તે કાયવિનય શું છે ? તે બે ભેદે છે – પ્રશસ્ત કાયવિનય, અપ્રશસ્ત કાયવિનય. તે અપ્રશસ્ત કાયવિનય શું છે ? તે સાત ભેદે છે – અનાયુક્ત એવું (૧) ગમન, (૨) સ્થાન, (૩) નિસીદન, (૪) ત્યગ્‌વર્તન, (૫) ઉલ્લંઘન, (૬) પ્રલંઘન, (૭) સર્વેન્દ્રિય કાયયોગ યોજનતા. તે પ્રશસ્ત કાયવિનય શું છે ? ઉક્તથી વિપરીત – આયુક્ત ગમનાદિ. આ પ્રશસ્તકાય વિનય કહ્યો, આ કાયવિનય કહ્યો છે. તે લોકોપચાર વિનય શું છે ? સાત ભેદે છે – અભ્યાસવર્તિતા(ગુરુજનો પાસે બેસવું), પરછંદાનુવર્તિતા(ગુરુ જનોની ઈચ્છાને અનુરૂપ પ્રવૃત્તિ કરવી), કાર્યહેતુ(વિદ્યા આદિ પ્રાપ્ત કરવાના હેતુથી ગુરુજનોની સેવા કરવી), કૃતપ્રતિક્રિયા (ગુરુજનોના ઉપકારને યાદ કરી પરિચર્યા કરવી), આત્મ – ગવેષણતા, દેશકાળજ્ઞતા, સર્વાર્થ અપ્રતિલોમતા. [૪] તે વૈયાવચ્ચ શું છે ? દશ ભેદે છે – આચાર્યની વૈયાવચ્ચ, એ રીતે ઉપાધ્યાય – શૈક્ષ – ગ્લાન – તપસ્વી – સ્થવિર – સાધર્મિક – કુળ – ગણ અને સંઘની વૈયાવચ્ચ. તે સ્વાધ્યાય શું છે ? પાંચ ભેદે છે – વાચના, પૃચ્છના, પરિવર્તના, અનુપ્રેક્ષા અને ધર્મકથા. તે સ્વાધ્યાય. તે ધ્યાન શું છે ? તે ચાર ભેદે છે – આર્ત્ત, રૌદ્ર, ધર્મ, શુક્લ. આર્ત્તધ્યાન ચાર ભેદે છે – (૧) અમનોજ્ઞ સંપ્રયોગ સંપ્રાપ્ત થતા તેના વિપ્રયોગ સંબંધે આકુળતાપૂર્વક ચિંતન કરવું. (૨) મનોજ્ઞ સંપ્રયોગ સંપ્રાપ્તિમાં તેના અવિયોગનું આકુળતાથી ચિંતન કરવું. (૩) આતંક – રોગ સંપ્રયોગ સંપ્રાપ્તિમાં તેના વિયોગનું આકુળતાપૂર્વક ચિંતન કરવું. (૪) પૂર્વ સેવિત કામભોગ સંપ્રયોગ સંપ્રાપ્ત થતા તેના અવિયોગને આકુળતાપૂર્વક ચિંતવવો. [૫] આર્ત્તધ્યાનના ચાર લક્ષણો કહ્યા છે – ક્રંદનતા, શોચનતા, તેપનતા, વિલપનતા. રૌદ્રધ્યાનના ચાર ભેદો છે – હિંસાનુબંધી, મૃષાનુબંધી, સ્નેયાનુબંધી, સંરક્ષણાનુબંધી. રૌદ્રધ્યાનના ચાર લક્ષણો છે – ઓસન્નદોષ, બહુદોષ, અજ્ઞાન દોષ, આમરણાંત દોષ. ધર્મધ્યાન ચતુર્વિધ, ચતુષ્પ્રત્યાવતાર છે. – આજ્ઞા વિચય, અપાયવિચય, વિપાકવિચય, સંસ્થાન વિચય. ધર્મધ્યાનના ચાર લક્ષણો છે – આજ્ઞારુચિ, નિસર્ગરુચિ, ઉપદેશરુચિ, સૂત્રરુચિ. ધર્મધ્યાનના ચાર આલંબન છે – વાચના, પૃચ્છના, પરિવર્તના, ધર્મકથા. ધર્મધ્યાનની ચાર અનુપ્રેક્ષા છે – અનિત્યાનુપ્રેક્ષા, અશરણાનુપ્રેક્ષા, એકત્વાનુપ્રેક્ષા, સંસારાનુપ્રેક્ષા. [૬] શુક્લધ્યાન ચતુર્ભેદ, ચતુષ્પ્રત્યાવતાર છે. તે આ – પૃથક્ત વિતર્ક સવિચારી, એકત્વવિતર્ક અવિચારી, સૂક્ષ્મક્રિય અપ્રતિપાતી, સમુચ્છિન્ન ક્રિયા અનિવૃત્તિ. શુક્લ ધ્યાનના ચાર લક્ષણો છે – વિવેક, વ્યુત્સર્ગ, અવ્યથા, અસંમોહ. શુક્લ – ધ્યાનના ચાર આલંબનો છે – ક્ષાંતિ, મુક્તિ, આર્જવ, માર્દવ. શુક્લધ્યાનની ચાર અનુપ્રેક્ષા છે – અપાયાનુપ્રેક્ષા, અશુભાનુપ્રેક્ષા, અનંતવૃત્તિતાનુપ્રેક્ષા, વિપરિણામાનુપ્રેક્ષા. આ ધ્યાન કહ્યું. [૭] તે વ્યુત્સર્ગ શું છે ? બે ભેદે છે – દ્રવ્ય વ્યુત્સર્ગ અને ભાવ વ્યુત્સર્ગ. તે દ્રવ્ય વ્યુત્સર્ગ ચાર ભેદે છે – શરીર, ગણ, ઉપધિ અને ભોજનપાનનો વ્યુત્સર્ગ (ત્યાગ). તે દ્રવ્ય વ્યુત્સર્ગ. તે ભાવ વ્યુત્સર્ગ શું છે ? ત્રણ ભેદે છે – કષાય વ્યુત્સર્ગ, સંસાર વ્યુત્સર્ગ, કર્મ વ્યુત્સર્ગ. તે કષાય વ્યુત્સર્ગ શું છે ? ચાર ભેદે છે – ક્રોધ – માન – માયા – લોભ કષાયત્યાગ. તે સંસાર વ્યુત્સર્ગ શું છે ? ચાર ભેદે છે – નૈરયિક – તિર્યંચ – દેવ – મનુષ્ય સંસાર ત્યાગ. તે કર્મ વ્યુત્સર્ગ શું છે ? આઠ ભેદે છે – જ્ઞાનાવરણીય – દર્શનાવરણીય – વેદનીય – મોહનીય – આયુ – નામ – ગોત્ર – અંતરાય કર્મ વ્યુત્સર્ગ.
Mool Sutra Transliteration : [sutra] se kim tam abbhimtarae tave? Abbhimtarae tave chhavvihe pannatte, tam jaha–payachchhittam vinao veyavachcham sajjhao jjhanam viussaggo. Se kim tam payachchhitte? Payachchhitte dasavihe pannatte, tam jaha–aloyanarihe padikkamanarihe tadubhayarihe vivegarihe viussaggarihe tavarihe chhedarihe mularihe anavatthapparihe paramchiyarihe. Se tam payachchhitte. Se kim tam vinae? Vinae sattavihe pannatte, tam jaha–nanavinae damsanavinae charittavinae manavinae vaivinae kayavinae logovayaravinae. Se kim tam nanavinae? Nanavinae pamchavihe pannatte, tam jaha–abhinibohiyananavinae suyananavinae ohinanavinae manapajjavananavinae kevalananavinae. Se tam nanavinae. Se kim tam damsanavinae? Damsanavinae duvihe pannatte, tam jaha–sussusanavinae ya anachchasa-yanavinae ya. Se kim tam sussusanavinae? Sussusanavinae anegavihe pannatte, tam jaha–abbhutthanei va, asanabhiggahei va, asanappayanamti va, sakkarei va, sammanei va, kiikammei va, amjali-ppaggahei va, etassa abhichchhanaya, thiyassa pajjuvasanaya, gachchhamtassa padisamsahanaya. Se tam sussusanavinae. Se kim tam anachchasayanavinae? Anachchasayanavinae panayalisavihe pannatte, tam jaha–arahamtanam anachchasayana arahamtapannattassa dhammassa anachchasayana ayariyanam anachchasayana evam uvajjhayanam theranam kussa ganassa samghassa kiriyanam sambhogassa abhinibohiyananassa suyananassa ohinanassa manapajjavananassa kevalananassa, eesim cheva bhatti bahumanenam, eesim cheva vannasamjalanaya. Se tam anachchasayanavinae. Se tam damsanavinae. Se kim tam charittavinae? Charittavinae pamchavihe pannatte, tam jaha– samaiyacharittavinae chhedovatthavaniyacharittavinae pariharavisuddhicharittavinae suhumasamparayacharittavinae ahakkhayacharitta-vinae. Se tam charittavinae. Se kim tam manavinae? Manavinae duvihe pannatte, tam jaha–pasatthamanavinae apasatthamanavinae. Se kim tam apasatthamanavinae? Apasatthamanavinae je ya mane savajje sakirie sakakkase kadue nitthure pharuse anhayakare chheyakare bheyakare paritavanakare uddavanakare bhuovaghaie tahappagaram mano no paharejja. Se tam apasatthamanavinae. Se kim tam pasatthamanavinae? Pasatthamanavinae je ya mane asavajje akirie akakkase akadue anitthure apharuse ananhayakare achheyakare abheyakare aparitavanakare anuddavanakare abhuovaghaie tahappagaram mano paharejja. Se tam pasatthamanavinae. Se tam manavinae. Se kim tam vaivinae? Vaivinae duvihe pannatte, tam jaha–pasatthavaivinae apasatthavaivinae. Se kim tam apasatthavaivinae? Apasatthavaivinae ja ya vai savajja sakiriya sakakkasa kaduya nitthura pharusa anhayakari chheyakari bheyakari paritavanakari uddavanakari bhuovaghaiya tahappagaram vaim no paharejja. Se tam apasatthavaivinae. Se kim tam pasatthavaivinae? Pasatthavaivinae ja ya vai asavajja akiriya akakkasa akaduya anitthura apharusa ananhayakari achheyakari abheyakari aparitavanakari anuddavanakari abhuovaghaiya tahappagaram vaim paharejja. Se tam pasatthavaivinae. Se tam vaivinae. Se kim tam kayavinae? Kayavinae duvihe pannatte, tam jaha– pasatthakayavinae apasattha-kayavinae. Se kim tam apasatthakayavinae? Apasatthakayavinae sattavihe pannatte, tam jaha–anauttam gamane anauttam thane anauttam nisidane anauttam tuyattane anauttam ullamghane anauttam pallamghane anauttam savvimdiyakayajogajumjanaya. Se tam apasatthakayavinae. Se kim tam pasatthakayavinae? Pasatthakayavinae sattavihe pannatte, tam jaha–auttam gamane auttam thane auttam nisidane auttam tuyattane auttam ullamghane auttam pallamghane auttam savvimdiya-kayajogajumjanaya. Se tam pasatthakayavinae. Se tam kayavinae Se kim tam logovayaravinae? Logovayaravinae sattavihe pannatte, tam jaha–abbhasavattiyam parachchhamdanuvattiyam kajjaheum kayapadikiriya attagavesanaya desakalannuya savvatthesu appadi-lomaya. Se tam logovayaravinae. Se tam vinae. Se kim tam veyavachche? Veyavachche dasavihe pannatte, tam jaha–ayariyaveyavachche uvajjhayaveyavachche sehaveyavachche gilanaveyavachche tavassiyaveyavachche theraveyavachche sahammiyaveyavachche kulaveyavachche ganaveyavachche samghaveyavachche. Se tam veyavachche. Se kim tam sajjhae? Sajjhae pamchavihe pannatte, tam jaha–vayana padipuchchhana pariyattana anuppeha dhammakaha. Se tam sajjhae. Se kim tam jhane? Jhane chauvvihe pannatte, tam jaha–atte jhane rudde jhane dhamme jhane sukke jhane. Atte jhane chauvvihe pannatte, tam jaha–amanunna sampaoga sampautte tassa vippaoga satisamannagae yavi bhavai, manunna sampaoga sampautte tassa avippaoga satisamannagae yavi bhavai, ayamka sampaoga sampautte tassa vippaoga satisamannagae yavi bhavai, parijusiya kamabhoga sampaoga sampautte tassa avippaoga satisamannagae yavi bhavai. Attassa nam jhanassa chattari lakkhana pannatta, tam jaha–kamdanaya soyanaya tippanaya vilavanaya. Rudde jhane chauvvihe pannatte, tam jaha–himsanubamdhi mosanubamdhi teyanubamdhi sarakkhananubamdhi. Ruddassa nam jhanassa chattari lakkhana pannatta, tam jaha–osannadose bahudose annanadose amaranamtadose. Dhamme jhane chauvvihe chauppadoyare pannatte, tam jaha–anavijae avayavijae vivagavijae samthanavijae. Dhammassa nam jhanassa chattari lakkhana pannatta, tam jaha–anarui nisaggarui uvaesarui suttarui. Dhammassa nam jhanassa chattari alambana pannatta, tam jaha–vayana puchchhana pariyattana dhammakaha. Dhammassa nam jhanassa chattari anuppehao pannattao, tam jaha–anichchanuppeha asarananuppeha egattanuppeha samsaranuppeha Sukke jhane chauvvihe chauppadoyare pannatte, tam jaha–puhattaviyakke saviyari egattaviyakke aviyari suhumakirie appadivai samuchchhinnakirie aniyatti. Sukkassa nam jhanassa chattari lakkhana pannatta, tam jaha–vivege viusagge avvahe asammohe. Sukkassa nam jhanassa chattari alambana pannatta, tam jaha–khamti mutti ajjave maddave. Sukkassa nam jhanassa chattari anuppehao pannattao, tam jaha–avayanuppeha asubhanuppeha anamtavattiyanuppeha viparinamanuppeha. Se tam jhane. Se kim tam viussagge? Viussagge duvihe pannatte, tam jaha–davvaviussagge ya bhavaviussagge ya. Se kim tam davvaviussagge? Davvaviussagge chauvvihe pannatte, tam jaha–sarira viussagge ganaviussagge uvahiviussagge bhattapanaviussagge. Se kim tam bhavaviussagge? Bhavaviussagge tivihe pannatte, tam jaha–kasayaviussagge samsara-viussagge kammaviussagge. Se kim tam kasayaviussagge? Kasayaviussagge chauvvihe pannatte, tam jaha–kohakasayaviussagge manakasayaviussagge mayakasayaviussagge lohakasayaviussagge. Se tam kasayaviussagge. Se kim tam samsaraviussagge? Samsaraviussagge chauvvihe pannatte, tam jaha–neraiya samsaraviussagge tiriyasamsaraviussagge manuya samsaraviussagge devasamsaraviussagge. Se tam samsaraviussagge. Se kim tam kammaviussagge? Kammaviussagge atthavihe pannatte, tam jaha–nanavaranijjakamma-viussagge darisanavaranijjakammaviussagge veyaniyakammaviussagge mohaniyakammaviussagge auyakammaviussagge goyakammaviussagge amtarayakammaviussagge. Se tam kammaviussagge. Se tam bhavaviussagge. [se tam abbhimtarae tave ].
Sutra Meaning Transliteration : [1] te abhyamtara tapa shum chhe\? Te chha bhede chhe – prayashchitta, vinaya, vaiyavachcha, svadhyaya, dhyana ane utsarga. Te prayashchitta shum chhe\? Te dasha bhede chhe – alochana yogya, pratikramana yogya, tadubhaya yogya, viveka yogya, vyutsarga yogya, tapa yogya, chheda yogya, mula yogya, anavasthapyarha, paramchita yogya. Te vinaya shum chhe\? Te sata bhede chhe – jnyana vinaya, darshana vinaya, charitra vinaya, mana vinaya, vachana vinaya, kaya vinaya, lokopachara vinaya. Te jnyana vinaya shum chhe\? Pamcha bhede chhe – abhinibodhikajnyana vinaya, shrutajnyana vinaya, avadhijnyana vinaya, manahparyava jnyana vinaya, kevala jnyana vinaya. Te darshana vinaya shum chhe\? Be bhade chhe – sushrushana vinaya ane anatyashatana vinaya. Te sushrushana vinaya shum chhe\? Te anekavidha chhe – abhyutthana, asanabhigraha, asana pradana, satkara, sanmana, kritikarma, amjali pragraha, avanarani same javum – ubhelani paryupasana karavi, janarane pahomchadava javum. [2] te anatyashatana vinaya shum chhe\? Te 45 bhede chhe – arahamtani ashatana na karavi, arahamta prajnyapta dharmani ashatana na karavi. Acharyani ashatana na karavi, upadhyayani ashatana na karavi, kulani ashatana na karavi, ganani ashatana na karavi, samghani ashatana na karavi, kriyavanni ashatana na karavi, sambhogika(jeni sathe gauchari adi vyavahara hoya te)ni ashatana na karavi Tatha abhinibodhika jnyanani ashatana na karavi, shruta jnyanani ashatana na karavi, avadhi jnyanani ashatana na karavi, manahparyava jnyanani ashatana na karavi, kevala jnyanani ashatana na karavi. A pamdarani bhakti – bahumana karava ane a pamdarani prashasti – gunakirtana karava, e rite 45 – bhedo chhe. Te a anatyashatana vinaya chhe. Te charitra vinaya shum chhe\? Pamcha bhede chhe – samayika charitravinaya, chhedopasthapaniya charitra vinaya, pariharavishuddhi charitravinaya, sukshmasamparaya charitravinaya, yathakhyata charitravinaya. A charitravinaya kahyo. Te manavinaya shum chhe\? Be bhede chhe – prashasta manavinaya ane aprashasta manavinaya. Te aprashasta manavinaya shum chhe\? Je mana savadya, sakriya, sakarkasha, katuka, nishthura, parusha, ashravakara, chhedakara, bhedakara, paritapanakara, udravanakara, bhutopaghatika – teva prakaranum mana na kare – na vichare. Kema ke tevum mana e aprashasta manovinaya chhe. Te prashastamanovinaya shum chhe\? Aprashastathi viparita, te prashasta manovinaya janavo. E pramane ja vachana vinaya janavo. [3 ] te kayavinaya shum chhe\? Te be bhede chhe – prashasta kayavinaya, aprashasta kayavinaya. Te aprashasta kayavinaya shum chhe\? Te sata bhede chhe – anayukta evum (1) gamana, (2) sthana, (3) nisidana, (4) tyagvartana, (5) ullamghana, (6) pralamghana, (7) sarvendriya kayayoga yojanata. Te prashasta kayavinaya shum chhe\? Uktathi viparita – ayukta gamanadi. A prashastakaya vinaya kahyo, a kayavinaya kahyo chhe. Te lokopachara vinaya shum chhe\? Sata bhede chhe – abhyasavartita(gurujano pase besavum), parachhamdanuvartita(guru janoni ichchhane anurupa pravritti karavi), karyahetu(vidya adi prapta karavana hetuthi gurujanoni seva karavi), kritapratikriya (gurujanona upakarane yada kari paricharya karavi), atma – gaveshanata, deshakalajnyata, sarvartha apratilomata. [4] te vaiyavachcha shum chhe\? Dasha bhede chhe – acharyani vaiyavachcha, e rite upadhyaya – shaiksha – glana – tapasvi – sthavira – sadharmika – kula – gana ane samghani vaiyavachcha. Te svadhyaya shum chhe\? Pamcha bhede chhe – vachana, prichchhana, parivartana, anupreksha ane dharmakatha. Te svadhyaya. Te dhyana shum chhe\? Te chara bhede chhe – artta, raudra, dharma, shukla. Arttadhyana chara bhede chhe – (1) amanojnya samprayoga samprapta thata tena viprayoga sambamdhe akulatapurvaka chimtana karavum. (2) manojnya samprayoga sampraptimam tena aviyoganum akulatathi chimtana karavum. (3) atamka – roga samprayoga sampraptimam tena viyoganum akulatapurvaka chimtana karavum. (4) purva sevita kamabhoga samprayoga samprapta thata tena aviyogane akulatapurvaka chimtavavo. [5] arttadhyanana chara lakshano kahya chhe – kramdanata, shochanata, tepanata, vilapanata. Raudradhyanana chara bhedo chhe – himsanubamdhi, mrishanubamdhi, sneyanubamdhi, samrakshananubamdhi. Raudradhyanana chara lakshano chhe – osannadosha, bahudosha, ajnyana dosha, amaranamta dosha. Dharmadhyana chaturvidha, chatushpratyavatara chhe. – ajnya vichaya, apayavichaya, vipakavichaya, samsthana vichaya. Dharmadhyanana chara lakshano chhe – ajnyaruchi, nisargaruchi, upadesharuchi, sutraruchi. Dharmadhyanana chara alambana chhe – vachana, prichchhana, parivartana, dharmakatha. Dharmadhyanani chara anupreksha chhe – anityanupreksha, asharananupreksha, ekatvanupreksha, samsaranupreksha. [6] shukladhyana chaturbheda, chatushpratyavatara chhe. Te a – prithakta vitarka savichari, ekatvavitarka avichari, sukshmakriya apratipati, samuchchhinna kriya anivritti. Shukla dhyanana chara lakshano chhe – viveka, vyutsarga, avyatha, asammoha. Shukla – dhyanana chara alambano chhe – kshamti, mukti, arjava, mardava. Shukladhyanani chara anupreksha chhe – apayanupreksha, ashubhanupreksha, anamtavrittitanupreksha, viparinamanupreksha. A dhyana kahyum. [7] te vyutsarga shum chhe\? Be bhede chhe – dravya vyutsarga ane bhava vyutsarga. Te dravya vyutsarga chara bhede chhe – sharira, gana, upadhi ane bhojanapanano vyutsarga (tyaga). Te dravya vyutsarga. Te bhava vyutsarga shum chhe\? Trana bhede chhe – kashaya vyutsarga, samsara vyutsarga, karma vyutsarga. Te kashaya vyutsarga shum chhe\? Chara bhede chhe – krodha – mana – maya – lobha kashayatyaga. Te samsara vyutsarga shum chhe\? Chara bhede chhe – nairayika – tiryamcha – deva – manushya samsara tyaga. Te karma vyutsarga shum chhe\? Atha bhede chhe – jnyanavaraniya – darshanavaraniya – vedaniya – mohaniya – ayu – nama – gotra – amtaraya karma vyutsarga.